ZABURZENIA ARTYKULACJI

SPOSOBY REALIZACJI DŹWIĘKÓW

ROTACYZM (łac. rhotacismus; reranie)

Nieprawidłowa wymowa głoski r

FORMY WADLIWEJ REALIZACJI

ROTACYZM WŁAŚCIWY (deformacja)

Brzmienie głoski r jest zdeformowane na skutek zmiany miejsca artykulacji.

RERANIE JĘZYCZKOWE (łac. rhotacismus uvularis; rotacyzm języczkowy, rotacyzm uwularny, r uwularne, r języczkowe)

Język nie bierze udziału w artykulacji. Drgania wykonywane są przez języczek znajdujący się na końcu podniebienia miękkiego, które jest uniesione i zamyka przejście do jamy nosowej. Jest to odmiana rotacyzmu podniebiennego.

RERANIE WARGOWE (łac. rhotacismus labialis; rotacyzm wargowy, rotacyzm labialny, rotacyzm funkcjonalny, reranie labialne, r wargowe)

Istnieją dwie formy tej wymowy: dwuwargowa (bilabialna) – drgają obie wargi (r furmańskie) oraz wargowo-zębowa (labiodentalna) – dźwięk powstaje w wyniku drgań dolnej wargi zbliżonej do górnych siekaczy lub górnej wargi zbliżonej do dolnych siekaczy.

RERANIE MIĘDZYZĘBOWE (łac. rhotacismus interdentalis; rotacyzm interdentalny, r międzyzębowe)

Drganie czubka języka wsuniętego między zęby.

RERANIE POLICZKOWE (łac. rhotacismus buccalis; r policzkowe)

Prąd powietrza skierowany jest w bok i powoduje drgania jednego lub obu policzków, drga również czubek lub krawędzie języka – powstaje dźwięk o nieprzyjemnym brzmieniu.

RERANIE PODNIEBIENNE (łac. rhotacismus velaris; rotacyzm welarny, rotacyzm podniebienny, r podniebienne, r welarne)

Podczas artykulacji wibruje całe podniebienie miękkie na skutek zbliżenia tylnej części języka do podniebienia miękkiego.

RERANIE GARDŁOWE (łac. rhotacyzmus pharyngealis; rotacyzm gardłowy, grasejowanie, reranie gardłowe, r gardłowe, r faryngealne)

Powstaje między nasadą języka a tylną ścianą gardła (możliwe testowanie ręką). Gardłowa wymowa głoski r, z wibracją języczka i podniebienia miękkiego, zbliżona jest do wymowy francuskiej głoski r.

RERANIE NOSOWE (łac. rhotacismus nasalis; rotacyzm nosowy, r nosowe)

Powstaje w wyniku niedomykania wejścia do jamy nosowej. Taka wymowa głoski r często współwystępuje z nosową wymową innych dźwięków.

RERANIE BOCZNE (łac. rhotacismus lateralis; rotacyzm boczny)

Strumień powietrza przeciskając się między krawędzią boczną języka a górnymi dziąsłami powoduje powstawanie nieprzyjemnego brzmienia.

RERANIE KRTANIOWE (łac. rhotacismus laryngealis; rotacyzm krtaniowy)

Krtaniowa artykulacja głoski r.

RERANIE JĘZYKOWE BOCZNE (łac. rhotacismus marginale; rotacyzm językowy boczny

Często jednouderzeniowa artykulacja głoski r.

RERANIE ŚWISZCZĄCE (łac. rhotacismus stridens; rotacyzm stridensalny)

Wymowa głoski r jest znacznie przedłużona i wzmocniona.