Metodyka Nauczania Literatury i Języka Polskiego

Lista lektur

Studia pięcioletnie: dzienne i zaoczne

I. Książki:

1.      S. Bortnowski, Jak uczyć poezji?, Warszawa 1998.

2.      M. Jędrychowska, Najpierw człowiek. Szkolna edukacja kulturowo-literacka a problem kształcenia dydaktycznego polonistów. Refleksja teleologiczna, Kraków 1998.

3.      Z. A. Kłakówna, Przymus i wolność. Projektowanie procesu kształcenia kulturowej kompetencji, Kraków 2003.

4.      H. Machulska, A. Pruszkowska, J. Tatarowicz,  Drama w szkole podstawowej. Lekcje języka polskiego w klasach 4-6, Warszawa 1997 (lub inne opracowanie dramy).

5.      E. Polański, Dydaktyka ortografii i interpunkcji, Warszawa 1987.

6.      K. Szewczyk, Wychować człowieka mądrego. Zarys etyki nauczycielskiej, Łódź 1998.

7.      Z. Uryga, Godziny polskiego. Z zagadnień kształcenia literackiego, Warszawa – Kraków 1996.

II. Artykuły:

A. Z zakresu kształcenia językowego:

1.      Ł. Dawid, O komunikowaniu uczuć w kształceniu językowym, [w:] Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, pod red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowskiej, Kraków 1999, s. 321-327.

2.      M. Jaworski, Zarys dziejów metodyki nauki o języku polskim, [w:] idem, Metodyka nauki
o języku polskim, Warszawa 1991, s. 8-27.

3.      M. Jaworski, Cele nauki o języku polskim w szkole, [w:] idem, Metodyka nauki..., s. 28-37.

4.      T. Zgółka, Kształtowanie świadomości językowej i językoznawczej w nauczaniu języka polskiego, [w:] Wiedza o literaturze i edukacja, pod red. T. Michałowskiej, Z. Golińskiego
i Z. Jarosińskiego, Warszawa 1996, s. 876-888.

B. Dotyczące kształcenia literacko-kulturowego:

1.      E. Balcerzan, W stronę genologii multimedialnej, [w:] Genologia dzisiaj, pod red. W. Boleckiego i I. Opackiego, Warszawa 2000, s. 86-101.

2.      S. Bortnowski, O dzisiejszych normach czytania uczniów, [w:] Dydaktyka literatury polskiej
i języka polskiego, red. J. Kowalik, Kraków 1985, s. 47-63. Także w: Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań, wybór i opracowanie W. Dynak, M. Inglot, Wrocław 1986, s. 208-222.

3.      B. Chrząstowska, Lektura i poetyka. Zarys problematyki kształcenia pojęć literackich w szkole podstawowej, Warszawa 1987 (jeden rozdział).

4.      B. Chrząstowska, Między przymusem a wolnością, „Polonistyka” 2004, nr 3, s. 59-62.

5.      M. Głowiński, Świadectwa i style odbioru, [w:] idem, Style odbioru. Szkice o komunikacji literackiej, Kraków 1977, s. 116-137.

6.      M. Głowiński, Szkolna historia literatury: wprowadzenie w tradycję, [w:] Olimpiada literatury
i języka polskiego: założenia, oceny, postulaty, pod red. B. Chrząstowskiej i T. Kostkiewiczowej, Warszawa 1988.

7.      M. Inglot, Nauczyciel polonista wśród obiegów kultury, „Polonistyka” 1983, nr 3. Także
w: Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań..., s. 155-166.

8.      A. Janus–Sitarz,  red., Polonista w szkole. Podstawy kształcenia nauczyciela polonisty, Kraków 2004 (wybór – minimum jeden tekst).

9.      B. Kryda, Dziedzictwo – do przyjęcia czy odrzucenia? O uwarunkowaniach przejmowania wartości w szkolnej lekturze tekstów literackich, [w:] Problematyka aksjologiczna w nauce
o literaturze, pod red. S. Sawickiego i A. Tyszczyka, Lublin 1992.

10.  H. Kurczab, W kręgu integracji. Zarys problematyki, [w:] Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Rzeszowskiego. Seria filologiczna, Dydaktyka 1, pod red. H. Kurczaba, J. Pasterskiej, Rzeszów 2002, s. 9-28.

11.  M. Kwiatkowska-Ratajczak, Metodyka konkretu. O wybranych problemach zawodowego kształcenia nauczycieli polonistów, Poznań 2002 (jeden rozdział).

12.  K. Lausz, Koncepcje nauczania literatury, [w:] K. Lausz, Podstawowe problemy współczesnej metodyki literatury, Warszawa 1970, s. 204-219.

13.  A. Okopień-Sławińska, Sztuka interpretacji jako przedmiot nauczania, [w:] Edukacja literacka w szkole. Antologia opracowań..., s. 99-105.

14.  W. Sawrycki, Recytacja w szkole średniej, [w:] Z uczniem pośrodku. Podmiotowa dydaktyka literatury, języka, kultury, pod red. Z. Budrewicz, M. Jędrychowskiej, Kraków 1999, s. 174-180.

15.  W. Sawrycki, Współtwórcy szkolnej polonistyki dwudziestolecia międzvwojennego: Kazimierz Wóycicki, Konstanty Wojciechowski, Juliusz Kleiner, Konrad Górski, Warszawa 1984 (jeden rozdział).

16.  J. Sławiński, O dzisiejszych normach czytania znawców, „Teksty” 1974, nr 3.

17.  W. Tatarkiewicz, Przeżycie estetyczne: Dzieje pojęcia, [w:] idem, Dzieje sześciu pojęć, Warszawa 1988, s. 361-392.

18.  Z. Uryga, Funkcje dydaktyki literatury i języka w studiach polonistycznych, [w:] Dydaktyka literatury i języka w kształceniu nauczycieli, pod red. Z. Urygi, Kraków 1991, s. 11-45.

19.  E. i E. Wnuk–Lipińscy, Problematyka kształtowania się potrzeb czytelniczych, Warszawa 1975, s. 9-33.

20.  M. Wróblewski, Między tradycją a współczesnością – propozycje modelu lektury w szkole, [w:] Edukacja polonistyczna i literatura, pod red. W. Sawryckiego, M. Wróblewskiego, Toruń 2000.

C. Z zakresu dydaktyki ogólnej oraz psychologii:

1.      W. Okoń, Wprowadzenie do dydaktyki ogólnej, Warszawa 1998. Stąd: zasady kształcenia, problemowe nauczanie-uczenie się, metody, środki dydaktyczne.

2.      Z. Włodarski, A. Matczak, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1987 (stąd rozdziały:
5-10, ze szczególnym uwzględnieniem fragmentów dotyczących młodszego wieku szkolnego
i wieku dorastania, lub inny podręcznik z zakresu psychologii rozwojowej).

D. O osobowości nauczyciela:

1.      A. Hutnikiewicz, O powołaniu nauczyciela polonisty, „Pomorze” 1960, nr 22.

2.      Z. Klemensiewicz, Osobowość nauczyciela polonisty, [w:] Księga Referatów Zjazdu Naukowego im. I. Krasickiego, Lwów 1936, s. 255-267. Toż: „Pamiętnik Literacki” 1936, z. 2.

Zagadnienia egzaminacyjne

Kształcenie literackie i kulturalne

1. Odbiorca i odbiór dzieła literackiego.

2. Publiczność literacka.

3. Style odbioru dzieła literackiego.

4. Odbiór dzieła literackiego jako rozumienie tekstu.

5. Odbiór dzieła literackiego jako odbiór dzieła sztuki.

6. Pozaestetyczne przeżycia w procesie odbioru dzieła literackiego.

7. Czytelnicze, wykonawcze i badawcze obcowanie z dziełem literackim.

8. Z zagadnień korespondencji sztuk.

9. Literaturoznawcza i kulturoznawcza przestrzeń szkolna. 

10. Problematyka wiedzy historycznoliterackiej w szkole średniej.

11. Interpretacja dzieła literackiego na różnych poziomach nauczania.

12. Autonomiczne metody kształcenia literackiego.

13. Koncepcje nauczania literatury.

14. Realizacja celów dydaktycznych i wychowawczych na lekcji polskiego.

15. Przeżycia literackie a moralne postawy uczniów.

16. Podręcznik literatury.

17. Trudności związane z odbiorem poezji, zwłaszcza współczesnej, w szkole.

18. Problematyka wprowadzania w tradycję na różnych poziomach nauczania.

19. Recytacja, inscenizacja, drama w szkole.

20. Literaturoznawstwo współczesne a nauczanie literatury w szkole.

Kształcenie językowe

1. Integracja nauki języka i nauki o języku.

2. Cele nauczania gramatyki.

3. Językoznawstwo współczesne a nauczanie języka w szkole.

4. Formy wypowiedzi ucznia.

5. Organizacja ćwiczeń w mówieniu i pisaniu.

6. Kształtowanie świadomości językowej i kompetencji komunikacyjnej ucznia.

7. Kształcenie językowe w świetle antropocentryzmu.

8. Poprawność wymowy w szkole.

Pozostałe zagadnienia

1. Osobowość nauczyciela polonisty.

2. Zasady i metody nauczania, środki dydaktyczne w świetle dydaktyki ogólnej.

3. Zagadnienie integracji treści przedmiotu „język polski”.

4. Rola dydaktyki literatury i języka w uniwersyteckim kształceniu polonistycznym.

Egzaminatorzy:

Prof. dr hab. Władysław Sawrycki

Dr Paweł Tański

Dr Maciej Wróblewski