London Jack - Księżycowa Dolina.pdf - Regał 012 - kubolina12310

Jack London

Księżycowa Dolina

O autorze Jack London urodził się w roku 1876 w San Francisco jako syn zubożałego

trapera. Bieda zmusza go do pracy od wczesnego dzieciństwa. Jako kilkuletni chłopak

sprzedaje gazety. W czternastym roku życia pracuje w fabryce konserw. W szesnaście

lat później, w roku 1906, w "Odszczepieńcu" opowie London wstrząsającą historię

chłopca, który załamuje się pod brzemieniem nędzy, pracy ponad siły, odpowiedzialności

za utrzymanie rodziny. Buntuje się, rzuca fabrykę i ucieka w świat, żeby przeżyć swoją

wielką przygodę: jest "piratem ostrygowym" - zajmuje się nielegalnym połowem ostryg w

zatoce San Francisco, a potem przechodzi na drugą stronę - wstępując do patrolu

rybackiego, który walczy z "piratami". Siedemnastoletni chłopak zaciąga się na szkuner

handlowy i odbywa daleką podróż do Japonii i na morze Beringa. Po powrocie znów

pracuje jako robotnik, najpierw w fabryce juty, potem w elektrowni. Na ten okres

przypadają jego pierwsze próby literackie. Pod koniec roku 1893 niespełna

osiemnastoletni London bierze udział w konkursie literackim jednej z gazet w San

Francisco i zdobywa pierwszą nagrodę za szkic pt. "Tajfun u brzegów Japonii". Zaczyna

myśleć o karierze pisarskiej. Postanawia zdobyć wykształcenie. Nie ma pieniędzy na

naukę - jest bezrobotny. Podróżuje po Stanach jako włóczęga. Wędrówkę tę opisał

później w szkicach autobiograficznych "Na szlaku". Sąd skazuje go na miesiąc więzienia

- za to, że nie ma pracy i jest bezdomny. Po wyjściu z więzienia wraca do San Francisco.

Z gorzkich doświadczeń wyciąga osobiste wnioski. Musi zdobyć wykształcenie. W ten

sposób wydostanie się z nędzy. Ciężko pracując przygotowuje się jednocześnie do

egzaminu wstępnego na uniwersytet. W roku 1896 zdaje ten egzamin. Na uniwersytecie

kalifornijskim uczy się z zapałem: studiuje historię, biologię, filozofię, literaturę piękną.

Zbliża się wówczas do Amerykańskiej Socjalistycznej Partii Robotniczej. Przed upływem

roku brak środków zmusza go do rezygnacji z dalszych studiów. Przyjmuje ciężką pracę

fizyczną w pralni. Pisze, ale wszystkie czasopisma odrzucają jego próby literackie.

London nie zraża się niepowodzeniami - w ciężkich warunkach o własnych siłach

zdobywa wykształcenie i uporczywie przygotowuje się do zawodu pisarza. W roku 1897

wyrusza na Alaskę. Nowo odkryte pokłady złota w Klondike ściągają tam rzesze

pałających gorączką złota awanturników z całego świata. Po roku ciężko chory na

szkorbut London wraca do San Francisco. Nie zrobił majątku w Klondike, ale z krainy

złota przywiózł ogromne bogactwo wrażeń i doświadczeń. Z zapałem zabiera się znów

do pracy nad sobą. W gorączkowym pośpiechu i z niewyczerpaną energią uzupełnia

braki wykształcenia. Pisze i znów na próżno szturmuje redakcje. Nareszcie w jednym z

czasopism ukazuje się pierwsza jaskółka, krótka nowela pt. "Za zdrowie wędrowca na

szlaku" (1898). London otrzymuje pierwsze honorarium autorskie - pięć dolarów. W rok

później drukuje "Odyseję Północy". W ciągu dwóch lat po powrocie z Klondike staje się

znanym pisarzem. W roku 1900 wydaje pierwszy zbiór opowiadań z Północy pt. "Syn

wilka". W tym samym roku ukazuje się w odcinkach w jednym z tygodników "Zew krwi".

Następne cztery lata przynoszą trzy dalsze zbiory opowiadań z Północy ("Bóg jego

ojców", 1901, "Dzieci mrozu", 1902 i "Wiara w człowieka", 1904), dwie powieści ("Córka

śniegów", 1902 i "Wilk morski", 1904) oraz "Mieszkańców otchłani" (1903) - wstrząsający

obraz nędzy proletariatu londyńskiego. "Zew krwi", który w wydaniu książkowym ukazał

się w roku 1903, przynosi autorowi sławę światową. W roku 1904 wybucha wojna

między, Japonią i Rosją i London jedzie do Japonii jako amerykański korespondent

wojenny. Dzięki swym reportażom zyskuje w kraju dużą popularność. W tym samym roku

wychodzi czwarty tom jego nowel: "Wiara w człowieka". Lata 1905 i 1906 są okresem

najżywszej działalności politycznej Londona i jego bliskich powiązań z amerykańskim

ruchem robotniczym. Doświadczenia z tego okresu zawrze autor w swoim najbardziej

dojrzałym politycznie dziele, w "Żelaznej stopie" (1907). W tym samym roku wychodzi

zbiór opowiadań pt. "Miłość życia". W kwietniu 1907 roku na własnym jachcie "Snark"

wyrusza London w obfitującą w przygody i niebezpieczeństwa podróż po Morzach

Południowych, która trwać będzie do września 1908 roku. Na pokładzie "Snarka"

powstaje najbardziej znana, a zarazem jedna z najlepszych - autobiograficzna powieść

Londona "Martin Eden", opublikowana w roku 1909. Z wyprawy "Snarkiem " powrócił

pisarz z bogatym żniwem wrażeń, których część zamknął w tym, co napisał na pokładzie

(m.in. nowele "Dom Mapuhiego", "Chińczak"). W sumie egzotyczny plon wyprawy

obejmuje sześć książek: "Podróż Snarka", trzy powieści i dwa zbiory nowel: "Opowieści

Mórz Południowych" (1911) i "Dom Pychy" (1912). Plon niemały, chociaż nie dorównuje

skarbom przywiezionym z Alaski, bogatszym i w sumie wyższej próby literackiej. Ostatni

okres życia pisarza jest niezmiernie płodny. W roku 1912 powstaje znana powieść

"Bellew Zawierucha", a w 1913 "John Barleycorn" i "Księżycowa Dolina", opowieść o

wielkiej romantycznej miłości, zawierająca ciekawe realia obyczajowe i społeczne.

Spuścizna literacka, którą London pozostawił, obejmująca około pięćdziesięciu tomów -

powieści, nowel, szkiców i artykułów - wzbogaciła literaturę światową o trwałe wartości.

Nieś, koniu, nieś@ Przez step, przez wieś,@ Przez góry, rowy, gaje, bory!@ Twa moc,

twój pęd@ Zabłyśnie wnet@ W słonecznej, złotej słońca glorii. Księga pierwsza Rozdział

pierwszy Słyszysz, Saxon? Musisz przyjść. Co z tego, że to jest piknik murarzy? Będę

tam miała znajomych panów, a ty też pewnie kogoś spotkasz. Grać będzie orkiestra Al

Vista. Wiadomo, że oni cudownie grają. Przecie przepadasz za tańcami ... Tęga, starsza

kobieta, stojąca w odległości dwudziestu stóp, przerwała perswazje dziewczyny. Była

zwrócona do nich plecami i właśnie te jej plecy - bezkształtne, zdeformowane, pochylone

- zaczęły drgać w konwulsyjnym oddechu. - Boże! - zawołała. - O Boże! Wodziła dzikim

spojrzeniem osaczonego zwierzęcia po ogromnej, biało tynkowanej izbie, ziejącej

gorącem i dusznej od pary, która wydostawała się z sykiem z wilgotnych tkanin

dotykanych żelazkami prasowaczek. Kobiety i dziewczęta w pobliżu, prasujące ruchem

miarowym, lecz bardzo szybko, rzucały jej ukradkowe spojrzenia, przez co wydajność

pracy zmalała o co najmniej dwadzieścia opuszczonych albo niewłaściwych ruchów.

Krzyk starej kobiety przejął dreszczem pracujące na akord prasowaczki luksusowej

bielizny; groziło im zmniejszenie zarobków. Z widocznym wysiłkiem kobieta opanowała

się, schwyciła żelazko i bezładnymi ruchami prasowała delikatną, ozdobioną żabotem

bluzkę. - już myślałam, że znowu ją chwyciło - powiedziała dziewczyna. - To hańba, żeby

kobieta w jej wieku i ... i chora ... - odparła Saxon karbując specjalnymi rurkami

koronkową falbankę. Ruchy miała precyzyjne, pewne i szybkie, a chociaż twarz jej

pobladła ze zmęczenia i wyczerpującego upału, ani na chwilę nie zwolniła tempa pracy. -

A w dodatku ma siedmioro drobiazgu, w tym dwoje w szkole poprawczej - dorzuciła

współczująco dziewczyna przy sąsiedniej desce. - Ale musisz, Saxon, przyjść jutro do

Weasel Park. Na pikniku u murarzy zawsze jest świetna zabawa ... przeciąganie sznura,

wyścigi grubasów, irlandzkie tańce i ... i wszystko. Podłoga w pawilonie do tańca jest

wspaniała ... Stara kobieta znowu przerwała im rozmowę. Upuściła żelazko na bluzkę i

na próżno usiłowała chwycić się deski. Nogi ugięły się pod nią, opadła bezwładnie na

ziemię, a jej przeciągłe wrzaski wypełniły aż pod sufit duszną izbę, w której szybko

zaczął się rozchodzić drażniący zapach przypalonego materiału. Kobiety rzuciły się od

pobliskich desek - wpierw do gorącego żelazka, aby uratować bluzkę, potem do niej -

gdy tymczasem kierowniczka prasowalni pośpieszyła wojowniczo z drugiego końca sali.

Kobiety przy dalszych deskach nadal pracowały, ale tak nierównomiernie, że strata

ruchów dała jednominutowe opóźnienie w ogólnej wydajności prasowaczek z oddziału

luksusowej bielizny. - Pies by zdechł od takiego życia - mruknęła dziewczyna rzucając

żelazko na podstawkę gestem zuchwałym i stanowczym. - Życie pracującej kobiety nie

jest znowu takiej różowe, jak je opisują. Jeszcze trochę, a cisnę to wszystko! - Mary! -

Saxon wypowiedziała imię towarzyszki z wyrzutem tak głębokim, że musiała odstawić na

chwilę żelazko, przez co straciła okrągłe dwanaście ruchów. Mary rzuciła jej na pół

wylęknione spojrzenie. - Nie mówiłam tego poważnie, Saxon - wyjąkała. - Słowo daję.

Ale powiedz tylko, czy taki dzień może nie działać człowiekowi na nerwy. Słyszysz?

Kobieta w konwulsjach leżała na wznak i bijąc piętami o podłogę wyła przeraźliwie,

monotonnie, jak syrena parowa. Dwie prasowaczki chwyciły ją pod pachy, i zaczęły

ciągnąć przez salę, ona zaś nie przestawała wyć i walić piętami. Otwarto drzwi i do

środka wdarła się potężna fala ściszonego łoskotu maszyn, w którym utonęło walenie i

wycie, zanim jeszcze drzwi z powrotem zostały zatrzaśnięte. O epizodzie przypominał

tylko swąd przypalonego płótna unoszący się złowróżbnie w powietrzu. - Człowiek może

zwariować - powiedziała Mary. Potem, bardzo długo, żelazka to podnosiły się, to opadały

miarowo i tempo pracy w prasowalni ani trochę nie osłabło. Tymczasem kierowniczka

przechadzała się po izbie powstrzymując groźnym wzrokiem wszelkie oznaki załamania

czy histerii. Od czasu do czasu któraś z prasowaczek zgubiła na chwilę rytm, westchnęła

lub jęknęła z cicha, a potem, znużona, lecz zdeterminowana, podejmowała znów pracę.

Długi letni dzień dobiegał końca, ale upał nie zelżał i praca toczyła się dalej w jaskrawym

blasku lamp elektrycznych. O dziewiątej pierwsze kobiety zaczęły się zbierać do wyjścia.

Góra luksusowej, krochmalonej bielizny zniknęła, tylko tu i tam na deskach leżały jeszcze

jakieś resztki, nad którymi pochylały się prasowaczki. Saxon skończyła pracę przed Mary

i w drodze do drzwi zatrzymała się przy jej desce. - Sobota wieczór i jeszcze jeden

tydzień minął - powiedziała Mary posępnie. Policzki miała blade i zapadnięte, pod

czarnymi oczami niebieskie sińce. - Jak myślisz, Saxon, ile zarobiłaś? - Dwanaście

dolarów i dwadzieścia pięć centów, - brzmiała odpowiedź leciutko zabarwiona dumą. - A

miałabym więcej, gdyby nie ta paczka sfałszowanego krochmalu. - Coś takiego! Bijesz

mnie na głowę - pogratulowała Mary przyjaciółce. - Słowo daję, że jesteś prawdziwy

wyścigowiec ... Pożerasz te sztuki jedna po drugiej. Ja dostanę tylko dziesięć i pół, a cały

tydzień ciężko pracowałam ... Spotkamy się przy pociągu o dziewiątej czterdzieści.

Umowa stoi. Połazimy trochę, dopóki się nie zaczną tańce. Po południu przyjedzie tłum

moich znajomych. W odległości dwóch bloków od pralni, w miejscu, gdzie pod łukową

lampą stała na rogu gromadka łobuzów, Saxon przyśpieszyła kroku. Kiedy ich mijała, jej

twarz przybrała nieświadomie wyraz surowy i twardy. Saxon nie dosłyszała

wymamrotanej uwagi, ale po ordynarnym śmiechu, jaki jej towarzyszył, odgadła treść

słów i zaczerwieniła się z gniewu. Szła przez chłodniejącą już noc, minęła dalsze trzy

bloki, skręciła raz w lewo, raz w prawo. Po obu stronach stały domy robotnicze,

drewniane, zniszczone przez wiatry i deszcze, o ścianach pokrytych łuską wiekowej

farby ściemniałej od kurzu. Odznaczały się jedynie taniością i brzydotą. Ciemno było

bardzo, ale Saxon nie zabłądziła; gdy wyciągnęła rękę, przywitało ją znajome skrzypienie

obluzowanej w zawiasach furtki. Wąską ścieżką okrążyła dom, machinalnie ominęła

brakujący stopień i weszŁa do kuchni, gdzie migotał samotny płomyk gazu. Odkręciła

kurek do końca, tak że gaz buchnął jasnym płomieniem. Izba była niewielka, ale panował

w niej względny ład, brakowało bowiem sprzętów, które by ją mogły zagracić. Tynk na

ścianach, wyblakły od pary licznych dużych prań, znaczyły pęknięcia powstałe ubiegłej

wiosny w czasie wielkiego trzęsienia ziemi. Podłoga była nierówna, poprzecinana

bruzdami i szerokimi szparami, a przed kominem tak zdeptana, że wyłatano ją dużą

blaszanką po nafcie, sklepaną młotkiem na płask i złożoną podwójnie. Zlew, brudny

ręcznik na rolkach, kilka krzeseł i drewniany stół dopełniały obrazu. Ogryzek jabłka

trzasnął jej pod bucikiem, kiedy przysuwała krzesło do stołu. Na postrzępionej ceracie

czekała kolacja. Saxon wzięła do ust wystygłą fasolę, gęstą od zakrzepłego tłuszczu, ale

odstawiła talerz i posmarowała masłem kromkę chleba. Rozklekotana rudera zatrzęsła

się od kroków ciężkich i wskazujących na brak próżności. Po chwili stanęła w drzwiach

Sara, kobieta w średnim wieku, o obwisłych piersiach, rozczochranych włosach i tłustej

twarzy pociętej bruzdami trosk i irytacji. - Ach, to ty - mruknęła na przywitanie. - W żaden

sposób nie mogłam trzymać dłużej ognia na kominie. Co za dzień! O mały włos nie

padłam od tego gorąca. A mały Henry okropnie sobie przeciął wargę. Doktor musiał

zeszyć ranę czterema szwami. Sara podeszła bliżej i stanęła nad Saxon jak groźna góra.

- Co znowu z tą fasolą? - spytała zaczepnie. - Nic, tylko ... - Saxon wciągnęła w usta

powietrze i dzięki temu nie wybuchnęła. - Po prostu nie jestem głodna. Ten upał przez

cały dzień ... W pralni było okropnie. Odważnie wzięła do ust łyk zimnej herbaty, która

parzyła się tak długo, że miała teraz smak kwasu, i odważnie, pod wzrokiem bratowej,

przełknęła to i wypiła całą zawartość filiżanki. Otarła usta chusteczką i wstała. - Pójdę

chyba spać. - Dziwne, że nie idziesz na tańce - syknęła Sara. - Swoją drogą ciekawe, że

jak wracasz, co wieczór padasz ze zmęczenia, ale na tańce tobyś latała każdego dnia w

tygodniu i wracała o Bóg wie której. Saxon już miała coś powiedzieć, ale zacisnęła usta i

zdołała się opanować. Potem nie wytrzymała i wybuchnęła: - Czyś ty nigdy nie była

młoda? Nie czekając na odpowiedź poszła do swojego pokoju, który przylegał do kuchni.

Była to mała izdebka o wymiarach osiem stóp na dwanaście; i tu trzęsienie ziemi

pozostawiło ślady na tynku ścian. Łóżko i krzesło z taniej sosny i bardzo stara komoda

składały się na umeblowanie. Komodę pamiętała Saxon całe swoje życie. Jej obraz

wpleciony był w najdawniejsze wspomnienia. Saxon wiedziała, że komoda przebyła wraz

z jej rodzicami prerie w wielkim wozie pionierskim. Była z solidnego mahoniu, jeden bok

miała pęknięty i wyszczerbiony - pamiątka po przekoziołkowaniu się wozu w Rock

Canyon. Ślad po kuli w górnej szufladzie przypominał o walce z Indianami pod Little

Meadow. O tych zdarzeniach mówiła jej matka. Powiedziała też, że komoda przybyła

wraz z jej przodkami z Anglii na długo, zanim urodził się Jerzy Waszyngton. Nad komodą

wisiało lusterko. Pod ramkę wsunięte były fotografie młodych mężczyzn i kobiet oraz

zdjęcia grupowe z pikników, na których młodzieńcy w kapeluszach zsuniętych

zawadiacko na tył głowy obejmowali dziewczęta. Dalej wisiał barwny kalendarz, obok

kolorowe ogłoszenia i rysunki wyrwane z magazynów. Od lampy gazowej u sufitu zwisało

moc karnecików tanecznych, gęsto zapisanych. Saxon zaczęła zdejmować kapelusz,

nagle jednak usiadła na łóżku. Płakała cicho, usiłując stłumić łkanie, ale słaba zasuwka u

drzwi puściła, drzwi otworzyły się bez szmeru i zaterkotał głos Sary: - Co ty znowu

wyprawiasz? Jak ci ta fasola nie smakowała ... - Nie, nie, to nie dlatego ... - wyjaśniła

prędko Saxon. - Jestem po prostu zmęczona i nogi mnie bolą. Nie byłam głodna, Saro.

To tylko zmęczenie. - Jakbyś się zajmowała tym domem - brzmiała odpowiedź - i musiała

gotować i smażyć, i prać, i znosić to wszystko, co ja muszę znosić, miałabyś z czego być

zmęczona. Masz powodzenie, a jakże. Ale poczekaj trochę. - Sara wybuchnęła złośliwym

chichotem. - Poczekaj jeszcze trochę, to zobaczysz ... Będziesz na tyle głupia, że

wyjdziesz któregoś dnia za mąż, jak ja ... a wtedy dostaniesz za swoje. Zaczną się

bachory i bachory, i bachory ... nie będzie już tańców i trzech par butów naraz, i

jedwabnych pończoch. Masz teraz święte życie - o nikogo nie musisz się troszczyć,

chyba tylko o siebie samą, i skacze koło ciebie kupa chuliganów, którzy mówią ci, jakie

masz ładne oczy. Tfu! Któregoś pięknego dnia wyjdziesz za jednego z nich i wtedy

czasem będziesz miała na zmianę podbite oko. - Nie mów tak, Saro! - zaprotestowała

Saxon. - Mój brat nigdy nie podniósł na ciebie ręki. Wiesz o tym. - Ma się rozumieć, że

nie podniósł. Za mało ma na to oleju w głowie. Ale swoją drogą i tak jest lepszy niż ta

hołota, z którą latasz, chociaż na przyzwoite życie zarobić nie potrafi i własnej żonie

trzech par butów nie kupi. O niebo jest lepszy od tych łobuziaków, na których żadna

przyzwoita kobieta nie chciałaby nawet spojrzeć. Nie mogę zrozumieć, nie wiem, jakim

cudem uniknęłaś dotąd nieszczęścia. Może młodzi są teraz mądrzejsi w tych sprawach

... nie wiem. Ale wiem jedno. Młoda dziewczyna, co ma trzy pary butów i myśli tylko o

tym, jak by się zabawić, dostanie zdrowo za swoje któregoś pięknego dnia. Tyle tylko

mogę powiedzieć. Za mojej młodości tak nie bywało. Moja matka złupiłaby mi skórę,

jakbym się zachowywała tak jak ty. I miałaby rację, a teraz na świecie jest wszystko na

wywrót. Weź swojego brata. Nic, tylko biega na socjalistyczne wiece i zamiast żyć w

zgodzie z pracodawcami, drze z nimi koty i wygrzebuje z kieszeni pieniądze na

dodatkowe składki strajkowe dla związku, co oznacza mniej chleba dla jego własnych

dzieci. Przecież za te składki, które płaci, mogłabym mieć siedemnaście par butów,

jakbym była dość dumna, żeby tyle chcieć, Popamiętasz moje słowa - któregoś dnia Tom

trafi do kozy, a co się wtedy z nami stanie? Co ja wtedy pocznę, biedna, z pięcioma

London Jack - Księżycowa Dolina.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: