TQM (Total Quality Management) - Kompleksowe zarządzanie jakością
Wpisany przez Rafał Tochman
Geneza TQM
Skrót TQM pochodzi od angielskich słów Total Quality Management, co tłumaczone jest na język polski jako "kompleksowe zarządzanie jakością".Podwaliny TQM zostały stworzone na początku lat 40. ubiegłego stulecia. Powstały dzięki współpracy amerykańskich naukowców W.E. Deminga (TQM jest oparte między innymi na tzw. cyklu Deminga) i J. Jurana ze Związkiem Japońskich Naukowców i Inżynierów.
Zasady TQM
Filozofia TQM opiera się na 5 zasadach (pięć ścian piramidy TQM):
1. zaangażowanie kierownictwa (przywództwo)
2. koncentracja na kliencie i pracowniku
3. koncentracja na faktach
4. ciągłe doskonalenie (KAIZEN)
5. powszechne uczestnictwo.
W koncepcji TQM każdy czynnik w przedsiębiorstwie lub w jego otoczeniu ma wpływ na jakość, toteż każdy aspekt działalności należy realizować uwzględniając podejście projakościowe. Istotą TQM jest zintegrowanie celów przedsiębiorstwa z celami jego klientów. Realizacja celów przebiega przy pełnym zaangażowaniu pracowników organizacji i przy wiodącej (kierowanie, przywództwo) roli kadry kierowniczej. Struktura organizacji kierującej się zasadami TQM podporządkowuje się kulturze pracy zespołowej, a kanały komunikacyjne i powiązania wykraczają poza granicę jednostek organizacyjnych.
TQM w przedsiębiorstwie
Obecnie koncepcja TQM zaczyna być uznawana jako standard w procesie zarządzania przedsiębiorstwem. Odzwierciedlenie jej zasad możemy znaleźć w normach serii ISO 9001:2008.Opracowano szereg technik, metod, koncepcji oraz narzędzi, które pozwalają skutecznie stosować zasady TQM w przedsiębiorstwie. Do najbardziej popularnych należą:
· KAIZEN
· 5S
· FMEA (Failure Mode and Effects Analysis)
· QFD (Quality Function Deployment)
· SixSigma
· JIT (Just in time)
· Kanban
KAIZEN
Geneza KAIZEN
Kaizen jest wywodzącą się z Japonii filozofią zarządzania. Kaizen jest ściśle związane z kulturą japońską, dlatego ciężko jest określić początki funkcjonowania tej filozofii. W firmach takich jak Toyota, Honda, Sony stosowanie Kaizen jest długoletnią praktyką. Za mistrza i guru tej filozofii uznawany jest japończyk Masaaki Imai, który w 1986 roku wydał książkę pt. Kaizen.
Słowo KAIZEN oznacza nieustanne poprawianie, ulepszanie, doskonalenie. KAIZEN na celu ciągłe ulepszanie miejsca pracy, procesu pracy i życia codziennego.
Założenia KAIZEN
Filozofia Kaizen głosi, iż sposób współegzystencji człowieka, jako członka konkretnej społeczności (rodziny, organizacji, firmy, drużyn sportowej, itp.), wymaga ciągłego doskonalenia. Ciągłego doskonalenia wymaga działanie człowieka w każdej dziedzinie życia. Doskonalenie to można prowadzić małymi krokami, które jednak prowadzą do ciągłego zbliżania się do doskonałości. Jedno z przesłań Kaizen głosi, że żaden dzień nie powinien minąć bez dokonania jakiejś poprawy w którymś z obszarów funkcjonowania firmy.
KAIZEN w przedsiębiorstwie
Kaizen w przedsiębiorstwie ma za zadanie włączyć całą kadrę w proces doskonalenia. Wszyscy pracownicy mają za zadanie ciągłą analizę procesów, zasad postępowania, sposobów i standardów pracy. Pozwala to na odnalezienie i wyeliminowanie błędów i niedoskonałości w działaniu przedsiębiorstwa. Zadaniem kadry menedżerskiej jest prowadzenie polityki ciągłego doskonalenia organizacji za pomocą małych kroków. Nie tylko kadra menedżerska zajmuje się doskonaleniem. Szkolenia Kaizen prowadzi się na każdym szczeblu organizacji. Dzięki temu nawet (a może przede wszystkim) szeregowi pracownicy uczestniczą w ciągłym doskonaleniu (np. poprzez propozycje usprawnienia ich stanowiska pracy, które właśnie oni znają najlepiej). Doskonalenie metodą "małych kroków" powoduje, iż jego rezultaty nie są zauważalne od razu, lecz po upływie pewnego czasu.Tzw. "zachodni" sposób zarządzania uwzględnia dwie funkcje:
· utrzymanie status quo - zachowanie obecnego stanu procedur, standardów, zasad postępowania, technologii,
· innowacje - działania i inicjatywy kadry zarządzającej, mająca przełomowe znaczenie dla funkcjonowania organizacji, jej procesów, technologii i wyposażenia. Do innowacji należy zaliczyć także pozyskanie nowych rynków zbytu, nowych odbiorców, zmianę strategii przedsiębiorstwa.
· Japoński sposób zarządzania jest bogatsze od "zachodniego" o dodatkową funkcję (patrz rysunek):
· kaizen - małe kroki robione w celu ciągłego, systematycznego doskonalenia organizacji inspirowane przez działania kierownictwa wyższego szczebla, a wdrażane przez niżej postawionych w hierarchii pracowników.
Rys. 1. Japoński sposób zarządzania z wykorzystaniem Kaizen
Filozofia Kaizen jest nierozerwalnie związana z takimi pojęciami jak: JIT, TQM, Lean Manufacturing, 5S, Toyota Production System.
apd61