Podstawy edytorstwa wykład cz VII.pdf

(153 KB) Pobierz
Komentarze odautorskie w cytatach
Komentarze odautorskie w cytatach
Jeżeli cytowany fragment wymaga komentarza to w tekście cytatu umieszcza się
stosowne wyjaśnienia (brakujące wyrazy lub ich części, równoznaczniki etc.)
ujęte w nawiasy kwadratowe
Jeżeli do tekstu cytatu wprowadza się dodatkowe wyróżnienia typograficzne,
należy oznaczyć ich autorstwo, e.g. „podkreślenie moje – ŁK”, „podkr. autora”,
„podkr. tłum.”.
Błąd merytoryczny lub językowy autora cytowanego tekstu oznacza się przez
wykrzyknik, lub „sic!” kursywą w nawiasie kwadratowym.
Dopuszcza się poprawianie oczywistych błędów w pisowni w cytowanym teście
bez specjalnego oznaczania tego typu poprawek
Wyjątek stanowią publikacje naukowe, gdzie błędy się zostawia, a po cytacie
zamieszcza stosowną informację w nawiasie kwadratowym („ortografia zgodna z
oryginałem”). Można też umieścić tą informację w przypisie.
Źródło cytatu
Zakres cytowania cudzych prac i sposób wskazywania źródeł jest normowany
przez prawo autorskie
Cytowanie jest prawnie dozwolone z chwilą łącznego spełnienia trzech
warunków:
1. cytuje się w dziele stanowiącym samodzielną całość
2. cytuje się w celu wskazanym przez ustawę (analiza, wyjaśnianie itp.)
3. cytat dotyczy urywka utworu lub drobnego samodzielnego utworu
Cytat nie zastępuje własnego toku rozważań autora, e.g. „genezę powstania
styczniowego najlepiej przedstawił S. Kieniewicz” i potem 10 stron cytatu z
Kieniewicza zamiast samemu się wysilić.
Cytowanie jest prawnie dozwolone pod warunkiem podania twórcy i źródła.
Cytat należy opatrzyć informacją bibliograficzną w postaci przypisu
bibliograficznego lub adnotacji w tekście w systemie „autor-numer” lub „autor-
rok”.
Zamieszczenie pracy, z której zaczerpnięto cytat tylko w ogólnej bibliografii na
końcu książki nie jest spełnieniem warunku podania twórcy i źródła.
Podstawa cytatu
Oryginalna publikacja cytowanego autora
Należy przytaczać wg ostatniego (w uzasadnionych przypadkach najlepiej
dostępnego) wydania, chyba, że względy merytoryczne wymagają powołania się
na inne wydanie.
Cytaty pochodzące z dzieł tłumaczonych na język polski należy podawać w
brzmieniu takim, jak w przekładzie. Autorstwo przekładu należy zaznaczać obok
cytatu w przypisie lub na stronie redakcyjnej książki.
Jeżeli przekład nie istnieje, lub z jakichś (zwł. merytorycznych) względów jest
niewłaściwy, wolno podać cytat w przekładzie dokonanym specjalnie dla danej
publikacji, zaznaczając autorstwo przekładu i dodając ewentualne wyjaśnienie,
zwłaszcza, gdy nie korzystamy z istniejącego przekładu.
Gdy cytowany fragment nie pochodzi bezpośrednio z oryginalnego tekstu
przekładu lub źródła (gdy tekst jest niedostępny, tzw. cytat „z drugiej ręki”)
należy opatrzyć go adnotacją „cyt. za:”. Jest to przydatne, gdy dane źródło już
nie istnieje dzięki bratniemu narodowi niemieckiemu, ale Konopczyński zdążył
wydać je przed wojną, lub w sytuacji, gdy oryginał aktualnie znajduje się np. w
Moskwie
Parafrazy
Jest to powtórzenie cudzych treści przy użyciu innych wyrażeń. Jest powszechnie
stosowane w publikacjach niebeletrystycznych, gdy autorzy referują cudze
poglądy lub polemizują z opiniami innych.
Parafraza nie wymaga cudzysłowu ani wyróżnień typograficznych.
Bezwzględnie należy podawać źródło danych w sposób formalny, z podaniem
autora i tytułu jego pracy.
Cytowanie aktów normatywnych
Należy podawać odpowiednią jednostkę aktu normatywnego (ustawy,
rozporządzenia, regulaminu)
Przepisy prawne w ustawach ujęte są w artykuły, podzielone następnie na ustępy,
punkty i litery. Niekiedy pod jedną jednostką jest więcej zdań, z których każde
jest przepisem – wówczas należy podać również numer zdania. Elementów
zapisu nie oddziela się przecinkami.
Tytuł polskiego aktu prawnego podaje się w pełnej lub skróconej formie,
zaczynając go małą literą, e.g. „ustawa z dnia 21 maja 1999 r. o broni i
amunicji”. Wyjątek stanowi Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej.
Tytuł międzynarodowego aktu prawnego zaczyna się wielką literą e.g. Karta
praw człowieka
Historyczne akty normatywne podaje się wielkimi literami [Wielka Karta
Swobód, Złota Bulla, Deklaracja Niepodległości, Red Flag Act, Ustawa
Rządowa z 3 V 1791], chyba, że przyjęło się inaczej [dekret grudniowy, dyplom
październikowy, konwencja haska].
Cytowanie Pisma Świętego
Należy podać odpowiedni tytuł księgi lub jego siglum (skrót, e.g. Łk, Mt, J, Rdz,
ich wykaz podany jest zwykle na początku w każdym wydaniu Biblii) oraz nr
rozdziału i wersetu
W tytułach ksiąg biblijnych zwyczajowo wszystkie wyrazy zapisuje się wielką
literą, poza spójnikami, przyimkami etc., e.g. Księga Rodzaju, Ewangelia według
św. Łukasza, Drugi list do Koryntian.
Tytuł księgi lub jego siglum oddziela się od nr rozdziału spacją, a nr rozdziału od
nr wersetu – przecinkiem lub dwukropkiem bez spacji, e.g. Iz 38,7 lub Iz 38:7.
Powołując się na kilka kolejnych wersetów, oddzielamy je znakiem dywizu lub
półpauzy, e.g. Iz 38,7-9 lub Iz 38:7-9, Iz 38,19-39,3 lub Iz 38:19-39:3
Przytaczając wersety nienastępujące bezpośrednio po sobie, oddzielamy je
kropką bez spacji, e.g. Iz 38,7.12 lub Iz 38:7.12.
Tytuły książek, czasopism i innych dokumentów przytaczanych w
tekście
Przytaczane tytuły dokumentów (piśmienniczych, audiowizualnych,
dźwiękowych itp.) podaje się w całej publikacji w sposób jednolity, zachowując
oryginalną pisownię i interpunkcję e.g. Stanisław Kutrzeba, Historja ustroju
Polski w zarysie , Lwów i Warszawa 1925.
Jeżeli tytuł utworu powtarza się w tekście wielokrotnie należy przy kolejnych
wystąpieniach skracać go do pierwszych wyrazów zachowujących sens tytułu.
Miejsce urwania tytułu oznacza się wielokropkiem, e.g. Głos wolny… . Jeżeli
przy kolejnym wystąpieniu opuszczamy podtytuł, nie sygnalizujemy tego
wielokropkiem, e.g. Pan Tadeusz [ czyli ostatni zajazd na Litwie ].
W tekstach specjalistycznych tytuły długie i często się powtarzające można
zastąpić skrótowcem lub skrótem, e.g. WEP, MEW, SJP, Por. Jęz., PSB etc.
Przy cytowaniu utworów poetyckich oznaczonych znakiem trzech gwiazdek
(asterysków) należy po gwiazdkach w nawiasie okrągłym lub kwadratowym
podać jego pierwsze słowa (incipit), a na końcu postawić kropkę.
Tytuły książek, czasopism i innych dokumentów przytaczanych w
tekście
Tytuły książek i ich części, (tomy, rozdziały, artykuły w czasopismach czy
gazetach), wierszy, artykułów, obrazów, rzeźb, sztuk teatralnych, filmów,
utworów muzycznych, audycji radiowych i telewizyjnych składa się zazwyczaj
kursywą ew. tekstem prostym w cudzysłowie.
Znaki interpunkcyjne kończące tytuł (pytajnik, wykrzyknik) składa się także
pismem pochyłym lub ujmuje w cudzysłów, w zależności od przyjętego systemu,
e.g. Katarzyna Grochola Nigdy w życiu! , lub: Łucjan Wesołowski „Gott mit
uns?”.
W tytułach książek wielką literą pisze się tylko pierwszy wyraz tytułu
wielowyrazowego (poza tytułami ksiąg biblijnych), zarówno całych utworów, jak
ich części, e.g. Wojna bez walnej bitwy .
W tytułach gazet i czasopism wielkimi literami zapisuje się wszystkie człony
tytułów odmieniających się, poza spójnikami i przyimkami, e.g. Gazeta
Wyborcza, Ekspres Wieczorny, Biuletyn Informacyjny . W tytułach, które się nie
odmieniają, wielką literą pisze się tylko pierwszy wyraz, e.g. Mówią wieki , W
służbie narodu .
Obce tytuły podaje się w przekładzie, o ile taki istnieje. Przy pierwszym
wystąpieniu można podać w nawiasie brzmienie oryginalne. Jeśli utwór nie był
tłumaczony, przytacza się tytuł w brzmieniu oryginalnym, a przy pierwszym
wystąpieniu w nawiasie polskie tłumaczenie tytułu, którego wtedy nie wyróżnia
się kursywą.
Tytuły pisane alfabetami niełacińskimi podaje się w transkrypcji [e.g. Izwiestia,
Krasnaja Zwiezda ]
Przypisy
W publikacjach należy stosować tylko przypisy rzeczywiście niezbędne. Zawsze
należy się zastanowić, czy tekst przypisu nie mógłby być włączony do tekstu
zasadniczego.
Muszą być sformułowane zwięźle i jasno.
Autorstwo przypisów – mogą one pochodzić od autora książki, tłumacza,
redaktora naukowego lub merytorycznego. Przypisy pochodzące od osoby innej
niż autor publikacji należy oznaczyć odpowiednią informacją po przypisie
(przyp. tłum., przyp. red., przyp. red. wyd. pol.), złożoną w nawiasie pismem
prostym lub po myślniku kursywą.
Można również różnicować odnośniki do przypisów e.g. przypisy autorskie
oznaczać cyframi, a redakcyjne – gwiazdkami. Nie należy stosować więcej, niż
dwa różne oznaczenia w jednej książce 1 .
Przypisy bibliograficzne i słownikowe nie wymagają oznaczenia ich autorstwa.
Odnośniki do przypisów
Tekst łączy się z przypisami za pomocą odnośników:
1. Cyfry arabskie we frakcji górnej
2. Gwiazdki we frakcji górnej
3. Małe litery alfabetu łacińskiego we frakcji górnej (rzadko ) 2
Odnośnik umieszcza się bezpośrednio po wymagającym objaśnienia elemencie
(bez spacji) i przed następującym po nim znaku interpunkcyjnym – poza
cudzysłowami i nawiasami, gdy odnośnik umieszczamy po tych znakach.
Gdy przypis odnosi się do całego zdania lub kilku zdań, z których ostatnie
zakończone jest pytajnikiem lub wykrzyknikiem, to odnośnik umieszczamy po
znaku interpunkcyjnym.
Gdy przypis odnosi się do całego zdania lub kilku zdań, z których ostatnie
zakończone jest kropką, odnośnik stawiamy przed nią.
Odnośniki składa się tym samym krojem pisma, co tekst główny, bez wyróżnień
(pogrubienie, kursywa), lecz rozmiarem mniejszym o 2 punkty.
W publikacjach o bardzo dużej liczbie przypisów cyfrowych zaleca się
stosowanie odrębnej numeracji dla każdej części lub rozdziału, by nie płoszyć
potencjalnego czytelnika oraz aby ułatwić poruszanie się w tekście.
Przypisy słownikowe
Zawierają objaśnienia słów, wyrażeń lub całych zdań obcojęzycznych,
archaicznych, gwarowych, slangowych, specjalistycznych etc.
Objaśniany w przypisie element przytacza się w takiej formie gramatycznej i
ortograficznej, w jakiej występuje on w tekście. Należy zachowywać też
wyróżnienia, e.g. kursywę.
Pojedyncze wyrazy lub wyrażenia zapisuje się w przypisie małą literą.
1 przypisy tekstowe w wydawnictwach źródłowych oznacza się literami alfabetu łacińskiego, zaś rzeczowe
cyframi arabskimi – por. instrukcja A. Wolffa dla źródeł średniowiecznych i K. Lepszego dla
nowożytnych.
2 por. przypis wyżej
Całych zdań nie trzeba powtarzać, wystarczy powtórzyć pierwszy wyraz wielką
literą, a resztę zdania zastąpić wielokropkiem.
Objaśnienie obcego elementu językowego powinno zawierać skrót nazwy języka,
z którego ten element pochodzi, umieszczony po definicji wyrazu.
Na końcu przypisu słownikowego zasadniczo nie stawia się kropki. Inne znaki
interpunkcyjne zasadniczo się zachowuje. Jeśli jednak w tej samej publikacji
występują przypisy słownikowe i rzeczowe, to słownikowe można zaczynać
wielką literą i kończyć kropką.
Jeśli wyrazu obcego lub archaicznego nie tłumaczymy, lecz omawiamy,
wówczas przypis taki redagujemy jak przypis rzeczowy.
Przypisy rzeczowe
W beletrystyce wyjaśnia się w nich nazwy własne, postacie historyczne,
mitologiczne, biblijne, mniej znane pojęcia, dawne lub mało znane jednostki
miar i wag [sążeń, stajanie, stadion, wiorsta] etc.
W tekstach naukowych przypisy rzeczowe stanowią podstawowy element
aparatu naukowego. Zawierają uściślenia lub dyskusje terminologiczne,
interpretacje przytaczanych faktów, wypowiedzi czy tekstów, wszelkie
informacje pomagające bliżej wyjaśnić poruszaną problematykę.
W tekstach naukowych często przenosi się do przypisu informacje bardzo luźno
związane z tokiem wykładu zasadniczego, mniejsze cytaty czy przykłady.
Przypisy rzeczowe zaczyna się wielką literą, a kończy kropką lub innym znakiem
interpunkcyjnym.
Przypisy bibliograficzne
Zawierają opis dokumentów przytaczanych w publikacji, na które autor się
powołuje, lub z których pochodzą cytaty
Muszą zawierać podstawowe elementy identyfikacyjne przytaczanego
dokumentu.
W przypadku książki absolutnym minimum jest imię i nazwisko autora (nie
odwrotnie!), tytuł publikacji, miejsce i rok wydania, oraz miejsca z których
pochodzi cytat, e.g. S. Korboński, W imieniu Rzeczpospolitej , Warszawa 1990, s.
203.
W przypadku artykułu w czasopiśmie: nazwa autora, tytuł artykułu, tytuł
czasopisma, rok wydania, numer zeszytu, numery stron, z których pochodzi
cytat, e.g. K . Konarski, Wstęp do inwentarza zespołu archiwalnego. Zasady
opracowania , „Archeion”,. t. 21, 1952, s. 192–201.
Imię autora należy skracać do inicjału i stawiać przed nazwiskiem.
Numery stron podaje się po polskim skrócie „s.”, żadnych „ss.” ani „str.”.
Jeżeli przywoływane informacje występują w wielu miejscach pracy
przywoływanej w przypisie, zamiast numerów stron umieszcza się informację
„passim” [łac. w wielu miejscach].
Tytuły w kolejnych przypisach należy skracać lub zastępować określeniami op.
cit. lub dz. cyt.
Stosować skróty: tamże ( ibidem ), tenże ( idem ), taż ( eadem ).

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika:

Zgłoś jeśli naruszono regulamin