Bezp polit RP. B. Balcerowicz.pdf

ZUMS BN

BEZPIECZE Ń STWO

POLITYCZNE

RZECZYPOSPOLITEJ

POLSKIEJ

Opracował:

prof. dr hab. Bolesław Balcerowicz

SPIS TRE

politycznych

oraz uwarunkowania i badania bezpiecze ń stwa politycznego …………………… 5

1.1. Poj

stwo polityczne. Poj

cia. Formy i rodzaje zagro

cia…………………………………………………………………………. 5

1.1.1.Bezpiecze

stwo……………………………………………………………... 6

1.1.2. Bezpiecze

stwo narodowe…………………………………………………. 7

1.1.3. Bezpiecze

stwo mi

dzynarodowe…………………………………………. 8

enia………………………………………………………………….. 9

1.1.5. Polityka……………………………………………………………………... 9

1.2. Bezpiecze

stwo polityczne. Zagro

enia polityczne…………………………… 11

stwa politycznego………………………………………… 16

1.3.1. Badania pokoju, badania bezpiecze

stwa………………………………….. 16

1.3.2. Kryteria bezpiecze

stwa…………………………………………………… 19

stwo polityczne Polski…………………………………………….. 22

1.4.1. Bezpiecze

stwo w otoczeniu mi

dzynarodowym (wymiar wewn

trzny)…. 22

2. Poło

enie geopolityczne/geostrategiczne i pozycja Polski w Europie …………

cia…………………………………………….. 24

2.2. Geopolityka, geostrategia. Wymiar globalny………………………………….. 26

2.3. Europa w uj

ciu geopolitycznym i geostrategicznym…………………………. 28

2.4. Poło

enie i pozycja Polski……………………………………………………... 31

3. Bezpiecze ń stwo Polski na tle problemów globalnych. Szanse. Zagro ż enia.

Scenariusze …………………………………………………………………………… 35

3.1. Megatrendy rozwojowe a problemy globalne…………………………………. 35

3.1.1. Globalizacja………………………………………………………………… 36

3.1.1.1. Skutki globalizacji……………………………………………………… 37

3.1.2. Rewolucja informacyjna. Informatyzacja.…………………………………. 40

3.1.3. Skokowy rozwój wiedzy techniczno-technologicznej……………………... 43

3.1.4. Demografia…………………………………………………………………. 44

3.1.5.

dzynarodowy………………………………………………………….. 50

3.2.1. Obecny ład europejski……………………………………………………… 52

3.2.2. Przemiany ładu. Przyszły

dzynarodowy………………… 53

3.2.3. Przyszły ład europejski……………………………………………………... 55

3.3. Przyszłe

wiatowy ład mi

stwa………………………………………….. 58

3.4. Kryzysy, konflikty zbrojne, wojny XXI wieku………………………………... 63

rodowisko bezpiecze

4. Wewn

trzne uwarunkowania bezpiecze

stwa politycznego Polski ……………..

(Waldemar Kitler)

4.1. Zagro

enie polityczne jako znacz

cy element uwarunkowa

bezpiecze

stwa

stwa politycznego……………………... 69

4.2. Typologia i ogólna charakterystyka wewn

narodowego, w tym m.in. bezpiecze

trznych uwarunkowa

stwa politycznego Polski………………………………………….. 73

4.2.1. Ogólny podział uwarunkowa ń bezpiecze ń stwa politycznego pa ń stwa…….. 73

4.2.2. Ogólna charakterystyka wybranych uwarunkowa

bezpiecze

stwa

politycznego Polski……………………………………………………….. 78

bezpiecze

1. Bezpiecze

1.1.4. Zagro

1.3. Badania bezpiecze

1.4. Bezpiecze

2.1. Geopolityka, geostrategia. Poj

rodowisko naturalne………………………………………………………. 46

3.1.6. Demokracja i kapitalizm…………………………………………………… 47

3.1.7. „Zderzenie cywilizacji”…………………………………………………….. 48

3.2. Ład mi

4.2.2.1. Morale i dziedzictwo kulturowe………………………………………... 78

4.2.2.2. Kultura (jako

ść

) władzy………………………………………………... 81

ci potencjału społecznego w Polsce………………………… 85

4.2.2.4. Organizacja pa

ciwo

stwa polskiego……………………….. 87

4.2.2.5. Potencjał ekonomiczny Polski…………………………………………. 90

4.3. Wpływ instytucji pa

stwa i społecze

stwo

polityczne Polski……………………………………………………………… 93

4.3.1. Funkcje organów władzy publicznej w dziedzinie bezpiecze

stwa i innych struktur społecznych na bezpiecze

stwa

politycznego Polski………………………………………………………… 94

4.3.2. Aktywno

ść

podmiotów spoza władzy publicznej w dziedzinie

stwa politycznego……………………………………………….. 100

4.4. Strategie przeciwdziałania wewn

stwa

politycznego Polski…………………………………………………………… 104

trznym zagro

eniom bezpiecze

5. Ideologie i doktryny polityczne a bezpiecze

stwo Polski ………………………..

108

(Janusz Odziemkowski)

6. Bezpiecze

stwo Polski w warunkach członkostwa w NATO i Unii

Europejskiej ……………………………………………………………………...... 122

6.1. NATO – sojusz czy inna organizacja bezpiecze

stwa………………………… 123

6.2. Unia Europejska. Wspólna Polityka Zagraniczna i Bezpiecze

stwa /

Europejska Polityka Bezpiecze

stwa i Obrony (WPZiEPBiO) ......................... 142

BIBLIOGRAFIA ……………………………………………………………………... 148

4.2.2.3. Wła

bezpiecze

, albowiem

niepewny jest owoc pracy; i co za tym idzie nie ma

miejsca na obrabianie ziemi, ani na

Nie ma miejsca na pracowito

ść

ż eglowanie;

nie ma bowiem

adnego po

ytku z dóbr, które

przywiezione morzem; nie ma

wygodnego budownictwa; nie ma narz

dzi do

poruszania i przesuwania rzeczy, co wymaga wiele

siły; nie ma wiedzy o powierzchni ziemi ani

obliczania

czasu,

ani

sztuki,

literatury,

ci. A co najgorsze, jest bezustanny

strach i niebezpiecze

stwo gwałtownej

mierci.

ycie człowieka jest samotne, biedne, bez sło

ca,

zwierz ę ce i krótkie.

T. Hobbes. Lewiatan...cz.I, Warszawa 1954, s. 110.

1. Bezpiecze ń stwo polityczne. Poj ę cia. Formy i rodzaje zagro ż e ń

politycznych oraz uwarunkowania i badania bezpiecze ń stwa

politycznego

1.1. Poj ę cia

ywanych w teorii i praktyce

polityki, teorii i praktyce stosunków mi ę dzynarodowych. Bezpiecze ń stwo, tak jak do

niedawna badania nad pokojem – polemologia i irenologia – stało si

Termin „bezpiecze

stwo” stał si

jednym z najcz

ęś

ciej u

coraz bardziej

wyodr

bnionym przedmiotem refleksji naukowej, studiów, bada

oraz monitoringu. Na

ytek bada

,studiówatak

e praktyki dokonuje si

dekompozycji ogólnej kategorii

„bezpiecze

stwo” na szereg kategorii bardziej szczegółowych, w

ród których – wzi

wszy za

podstaw

kryterium przedmiotowe - znajduje si

„bezpiecze

stwo polityczne”.

Zdefiniowanie „bezpiecze

stwa politycznego” nale

ałoby poprzedzi

przypomnieniem

znaczenia obu terminów-członów „bazowych” tj. „bezpiecze

stwa” (w tym bezpiecze

stwa

narodowego i mi

dzynarodowego) oraz „polityki”. B

dziemy bowiem mieli do czynienia

z terminam zawieraj

cym w sobie wy

ej wymienione kategorie. Poniewa

poj

cia

„bezpiecze

stwo” i „zagro

enie” stanowi

dla siebie wzajemn

opozycj

,ito

e nie sposób

traktowa

je rozdzielnie, nieodzownym b

dzie przypomnienie znaczenia kategorii

„zagro

enie”.

mog

społeczno

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: