Zagadnienia na kolokwium z ochrony własności intelektualnej. – I rok socjologii 2009/2010:
1) Pojęcie utworu.
Utwór jest przedmiotem prawa autorskiego od chwili ustalenia, chociażby miał postać nie ukończoną. Jest to każdy przejaw działalności twórczej o indywidualnym, niepowtarzalnym charakterze, ustalony w jakiejkolwiek postaci, niezależnie od wartości przeznaczenia i sposobu wyrażenia. (ustalenie polega na uzewnętrznieniu utworu w taki sposób aby osoba trzecia mogła go objąć swoją percepcją)
Utwór opublikowany – utwór który za zezwoleniem twórcy został zwielokrotniony i którego egzemplarze zostały udostępnione publicznie
Utwór zależny – to taki, którego rozpowszechnienie nie wiąże się z rozpowszechnieniem utworu pierwotnego
Utwór wspólny – to taki który został stworzony co najmniej przez 2 osoby
Utwór zbiorowy – to zbiór samodzielnych utworów
Utwór anonimowy – 1) utwór co do którego autorstwo jest znane ale twórca nie chce ujawnić swojego autorstwa; 2) taki utwór gdzie twórca w ogóle nie jest znany
2) Autorskie prawa osobiste.
Autorskie prawo osobiste jest niezbywalne, nie podlega egzekucji a jego ochrona jest nieograniczona w czasie. Chroni niewymierną, psychologiczną więź autora z jego dziełem.
Prawem autorskim osobistym jest prawo autorskie utworu, oznaczenie utworu swoim nazwiskiem lub pseudonimem albo udostępnienie go anonimowo, nienaruszalność treści i formy utworu oraz jego rzetelnego wykorzystania, decydowanie o pierwszym udostępnieniu utworu publiczności, nadzór nad sposobem korzystania z utworu.
Twórca którego prawa autorskie zostały zagrożone cudzym działaniem, może żądać zaniechania tego działania.
W razie dokonania naruszenia autorskiego prawa osobistego twórca może żądać aby osoba która dopuściła się naruszenia dopełniła czynności potrzebnych do usunięcia skutków naruszenia. W szczególności aby złożyła publiczne oświadczenie w odpowiedniej treści i formie.
Nakazanie złożenia oświadczenia w odpowiedniej treści i formie następuje w trybie egzekucji świadczeń niepieniężnych, co polega na tym, że osobie która nie realizuje wyroku Sądu nakazującego przeproszenia, Sąd wymierza grzywny do wysokości 100 tys. Zł a w razie jej nieuiszczenia zamienia grzywnę na areszt do 6 miesięcy.
Jeżeli naruszenie praw miało charakter zawiniony twórca może żądać zadośćuczynienia na swoją rzecz lub na wskazany przez niego cel społeczny.
3) Autorskie prawo majątkowe.
Autorskie prawo majątkowe chroni wartość ekonomiczną utworu oraz korzyści płynące z jego eksploatacji.
Twórcy przysługuje wyłączne prawo do korzystania z utworu, rozporządzania nim na wszystkich Olach eksploatacji oraz do wynagrodzenia za korzystanie utworu. Autorskie prawa majątkowe nie podlegają egzekucji dopóki służą twórcy.
Twórca którego prawa autorskie zostały naruszone może żądać zaniechania naruszeń, usunięcia skutków naruszenia.
Uprawniony może żądać wypłaty z ryczałtowanego odszkodowania w wysokości dwukrotności a w przypadku zawinionego naruszenia trzykrotności wynagrodzenia jakie były uprawnionemu należne na podstawie umowy o korzystaniu z utworu.
Uprawniony może również złożyć oświadczenie w odpowiedniej treści i formie, może żądać zapłaty zadośćuczynienia a także wycofania z obrotu bezprawnie wytworzonych przedmiotów.
Uprawniony może żądać udzielenia przez Sąd zabezpieczenia jego roszczeń m.in. przez wycofanie z obrotu towarów naruszających autorskie prawo majątkowe. Sąd wydaje wniosek przed wydaniem wyroku, w terminie 3 dni od jego złożenia.
4) Dozwolony użytek chronionych utworów.
Bez zezwolenia twórcy wolno nieodpłatnie korzystać z utworu już rozpowszechnionego, w zakresie własnego, osobistego użytku.
Osobistym użytkiem cudzego utworu jest korzystanie z pojedynczych egzemplarzy utworu przez krąg osób pozostających w związku osobistym, w szczególności pokrewieństwa, powinowactwa lub stosunku towarzyskiego.
Niw wymaga zezwolenia twórcy przejściowe lub incydentalne zwielokrotnienie utworu nie mające samodzielnego znaczenia gospodarczego a stanowiące integralną i podstawową część procesu technologicznego oraz mające na celu wyłącznie umożliwienie przekazywania utworu w systemie teleinformatcznym pomiędzy osobami trzecimi przez pośrednika lub zgodnego z prawem korzystania z utworu.
Dozwolony osobisty użytek nie dotyczy programów komputerowych, elektronicznych baz danych spełniających cechy utworu, utworów architektonicznych i architektoniczno – urbanistycznych.
Wolno rozpowszechniać za pomocą sieci kablowej, anteny zbiorowej utwory nadawane przez inne organizacje radiowe jeżeli jest to przeznaczone do ograniczonego grona odbiorców znajdujących się w jednym budynku lub domach jednorodzinnych obejmujących nie więcej niż 50 gospodarstw.
Biblioteki archiwa i szkoły mogą nieodpłatnie udostępniać w zakresie zadań statutowych egzemplarze utworu rozpowszechnionego.
5) Przeniesienie autorskich praw majątkowych.
Autorskie prawa majątkowe mogą przejść w drodze dziedziczenia. Ustawa szczególnego typu umowy zawiera jedynie relacje które w sposób szczegółowy odnoszą się do praw majątkowych
Licencja – klasyczny najem
Najem – wyłączne korzystanie
Dzierżawa – korzystanie i czerpanie korzyści
Użyczenia – nieodpłatne udostępnienie
Umowa o przeniesienie autorskich praw majątkowych musi być zawarta w formie pisemnej pod rygorem nieważności. Umowa ta przenosi prawo do utworu a nie do egzemplarza utworu, przenosi prawa tylko na tych polach eksploatacji, które wyraźnie zostały w niej ustalone. Nie można przenieść autorskiego prawa majątkowego na polu eksploatacji które nie było znane w chwili zawarcia umowy.
Nie ważna jest umowa w części dotyczącej wszystkich utworów które mają powstać w przyszłości. Jeśli umowa nie stanowi inaczej przeniesienie autorskich praw majątkowych następuje odpłatnie.
6) Umowa licencji.
Licencją nazywamy – 1) urzędowe lub ustawowe zezwolenie na wykonywanie czynności, której nie wolno wykonywać bez zezwolenia; 2) jeden z typów umowy wykorzystywany w szczególności w prawie własności przemysłowej.
Licencja w prawie własności przemysłowej jest umową nazwaną tzn. jej istotne postanowienia przedmiotowe są uregulowane przepisami prawa. Zgodnie z ustawą o wynalazku uprawniony z patentu może z umowy udzielić innej osobie upoważnienia (licencji) do korzystania z jego wynalazku (umowa licencyjna).
Umowa licencji nie przenosi autorskich praw majątkowych, przenosi jedynie prawo do korzystania z utworu
Prawo autorskie wyróżnia licencje wyłączną oraz niewyłączną:
l. wyłączna – uprawnia wyłącznie licencjobiorcę do korzystania z utworu
l. niewyłączna – więcej osób ma prawo korzystać z utworu
7) Prawa pokrewne.
Prawem pokrewnym jest prawo do artystycznego wykonania, prawo do fonogramu bądź wideogramu, prawo do nadań programów, prawo do pierwszych wydań oraz wydań naukowych i krytycznych.
Każde artystyczne wykonanie utworu pozostaje pod ochroną niezależnie od jego wartości, przeznaczenie i sposobów wyrażenia.
Fonogram – pierwsze utrwalenie warstwy dźwiękowej utworu bądź innych zjawisk akustycznych
Wideogram – pierwsze utrwalenie sekwencji ruchomych obrazów
Wydawcy który jako pierwszy opublikował utwór którego czas ochrony wygasł a wcześniej nie był on publicznie udostępniany przysługuje wyłączne prawo do korzystania i rozporządzania tym utworem na wszystkich polach eksploatacji przez okres 25 lat od pierwszej publikacji.
8) Wynalazek i patent na wynalazek.
Wynalazek – rozwiązanie z dowolnej dziedziny techniki, nowe w skali światowej, posiadające poziom wynalazczy, nadające się do zastosowania przemysłowego.
Patent – dokument ujawniający nowe rozwiązanie techniczne o cechach wynalazku i potwierdzający nadanie uprawnionemu do tego rozwiązania monoolu prawnego na wyłączne zawodowe i zarobkowe korzystanie dozwolonych osób z ograniczonego czasowo do 20 lat prawa wyłącznego obowiązującego na terytorium państwa lub wspólnoty państw, którego agenda udzieliła na to prawo.
Wynalazek zgłaszany na patent musi działać, być nowy, dawać się jasno i klarownie opisać, mieć pełną dokumentacje techniczną, właściciel musi posiadać prototyp a w przypadku dużych rozmiarów wynalazku model w mniejszej skali.
Patentem potocznie nazywamy także sam opatentowany wynalazek.
Patent dodatkowy – patent na wynalazek będący ulepszeniem wynalazku tego samego autora
Patent zależny – patent na wynalazek oparty na innym wynalazku
Czystość patentowa wyrobu – ocena stanu prawnego rozwiązań zastosowanych w całym wyrobie lub technologii jego wytwarzania dla badanego kraju, wykluczająca naruszenie ważnych praw wyłącznych osób trzecich warunkująca bezpieczne wprowadzenie wytwarzanego wyrobu do obrotu gospodarczego.
Zdolność patentowa – cechy i właściwości danego zagadnienia technicznego kwalifikujące je do wystąpienia o uzyskanie ochrony patentowej na rozwiązania o cechach wynalazku.
9) Wzór użytkowy i prawo ochrony na wzór użytkowy.
Wzór użytkowy - nowe, funkcjonalne rozwiązanie techniczne dotyczące kształtu, budowy lub zestawienia innych cech przedmiotu o trwałej postaci. Wzorem użytkowym jest zawsze przedmiot.
Rozwiązaniem funkcjonalnym - nazywamy rozwiązanie pozwalające na osiągnięcie celu mającego praktyczne znaczenie przy wytwarzaniu lub korzystaniu z wyrobu.
Prawo ochronne na wzór użytkowy - prawo wyłącznego korzystania, na całym obszarze państwa, w sposób zarobkowy lub zawodowy z konkretnego rozwiązania konstrukcyjnego, o trwałych cechach postaciowych zdefiniowanych dla wzoru użytkowego, mogące trwać do 10 lat od daty zgłoszenia wzoru użytkowego w Urzędzie Patentowym, potwierdzane świadectwem ochronnym wydawanym uprawnionemu przez Urząd. Świadectwo ochronne wydawane przez UP RP przedstawia przedmiotowy wzór użytkowy w załączonym do niego opisie ochronnym. Same opisy nie są wydawane drukiem przez UP RP. Zainteresowani mogą zapoznawać się z opisami ochronnymi w Czytelni UP lub zamawiać ich kserokopie
10) Wzór przemysłowy i prawo rejestracji.
Wzorem przemysłowym jest nowa posiadająca indywidualny charakter postać wytworu lub jego części, nadana mu w szczególności przez cechy linii, konturów, kształtów, kolorystykę, strukturę lub materiał wytworu oraz przez jego ornamentację. Wytworem jest każdy przedmiot wytworzony w sposób przemysłowy lub rzemieślniczy, obejmujący w szczególności opakowanie, symbole graficzne oraz kroje pisma typograficznego, z wyłączeniem programów komputerowych.
Wzór przemysłowy odznacza się indywidualnym charakterem jeżeli ogólne wrażenie jakie wywołuje na zorientowanym użytkowniku, rożni się od ogólnego wrażenia wywołanego na nim przez wzór publicznie udostępniony przed datą, wg której oznacza się pierwszeństwo.
Wzór przemysłowy uważa się za nowy jeżeli przed datą wg której oznacza się pierwszeństwo do uzyskania prawa z rejestracji, identyczny wzór nie został udostępniony publicznie przez stosowanie, wystawienie lub ujawnienie w inny sposób. Wzór uważa się za identyczny z udostępnionym publicznie, gdy różni się od niego jedynie nieistotnymi szczegółami. Wzoru nie uważa się za udostępniony publicznie, jeżeli nie mógł dotrzeć do wiadomości osób zajmujących się zawodowo dziedziną, której wzór dotyczy.
Praw z rejestracji nie udziela się na wzory przemysłowe, których wykorzystywanie byłoby sprzeczne z porządkiem publicznym lub dobrymi obyczajami.
Przez uzyskanie prawa z rejestracji uprawniony nabywa prawo wyłącznego korzystania ze wzoru przemysłowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Prawo z rejestracji wzoru przemysłowego ogranicza się do wytworów tego rodzaju, dla których nastąpiło zgłoszenie.
Prawa z rejestracji wzoru udziela się na 25 lat od daty dokonania zgłoszenia w Urzędzie Patentowym, podzielone na pięcioletnie okresy. Udzielenie prawa z rejestracji wzoru przemysłowego następuje pod warunkiem uiszczenia opłaty za pierwszy okres ochronny.
Współtwórcom prawo przysługuje wspólnie.
W przypadku, gdy strony nie ustalą inaczej, prawo z rejestracji wzoru przemysłowego dokonanego przez twórcę w wyniku obowiązków ze stosunku pracy albo realizacji innej umowy przysługuje pracodawcy lub zamawiającemu.
Jeżeli zgłaszający wzór przemysłowy nie jest jego twórcą, zobowiązany jest wskazać w podaniu twórcę oraz podstawę swojego prawa do uzyskania prawa z rejestracji.
11) Znak towarowy i prawo ochronne.
Znakiem towarowym może być każde oznaczenie przedstawione w sposób graficzny lub takie, które da się w sposób graficzny wyrazić, jeżeli oznaczenie takie nadaje się do odróżniania w obrocie towarów jednego przedsiębiorstwa od tego samego rodzaju towarów innych przedsiębiorstw. Znakiem towarowym może być w szczególności wyraz, rysunek, ornament, kompozycja kolorystyczna, forma przestrzenna, w tym forma towaru lub opakowania, a także melodia lub inny sygnał dźwiękowy.
Przez uzyskanie prawa ochronnego nabywa się prawo wyłącznego używania znaku towarowego w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Rzeczypospolitej Polskiej.
Czas trwania prawa ochronnego wynosi 10 lat od daty zgłoszenia znaku towarowego w Urzędzie Patentowym RP. Prawo ochronne na znak towarowy może zostać, na wniosek uprawnionego, przedłużone dla wszystkich lub części towarów i/lub usług na kolejne okresy 10-letnie.
Szczególną kategorią prawa ochronnego na znak towarowy jest wspólne prawo ochronne - prawo ochronne mające za przedmiot znak towarowy przeznaczony do równoczesnego używania przez kilku przedsiębiorców, którzy zgłosili go wspólnie, jeżeli używanie takie nie jest sprzeczne z interesem publicznym i nie ma na celu wprowadzenia odbiorców w błąd, w szczególności co do charakteru, przeznaczenia, jakości, właściwości lub pochodzenia towarów i/lub usług.
Uprawniony z prawa ochronnego może wskazać, że jego znak korzysta z ochrony, przez umieszczenie w sąsiedztwie znaku towarowego litery "R" wpisanej w okrąg ("®").
12) Oznaczenie geograficzne i prawo rejestracji.
Oznaczeniami geograficznymi są oznaczenia słowne odnoszące się bezpośrednio lub pośrednio do nazwy miejsca, miejscowości, regionu lub kraju (teren), które identyfikują towar jako pochodzący z tego terenu, jeżeli określona jakość, dobra opinia lub inne cechy towaru są przypisywane przede wszystkim pochodzeniu geograficznemu tego towaru.
Oznaczeniami geograficznymi są:
1) nazwy regionalne jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów, które: pochodzą z określonego terenu oraz posiadają szczególne właściwości, które wyłącznie lub w przeważającej mierze zawdzięczają oddziaływaniu środowiska geograficznego obejmującego łącznie czynniki naturalne oraz ludzkie - których wytworzenie lub przetworzenie następuje na tym terenie;
2) oznaczenia pochodzenia jako oznaczenia służące do wyróżniania towarów: pochodzących z określonego terenu oraz posiadających pewne szczególne właściwości albo inne cechy szczególne przypisywane pochodzeniu geograficznemu, czyli terenowi, gdzie zostały one wytworzone lub przetworzone.
Przez oznaczenia geograficzne rozumie się także oznaczenia stosowane dla towarów, które są wytworzone z surowców lub półproduktów pochodzących z określonego terenu, większego niż teren wytworzenia lub przetworzenia towaru, jeżeli są one przygotowywane w szczególnych warunkach i istnieje system kontroli przestrzegania tych warunków.
Za oznaczenia geograficzne uznaje się również, z zachowaniem powyższych warunków, określenia o charakterze geograficznym nieodpowiadające dosłownie terenowi, z którego towar pochodzi, lub inne określenia używane tradycyjnie, jeżeli są one stosowane dla towarów pochodzących z danego terenu.
Udzielenie prawa z rejestracji na oznaczenie geograficzne, którego używanie naruszałoby prawo ochronne na znak towarowy, może nastąpić, jeżeli uprawniony z prawa ochronnego zrzeknie się swojego prawa. Zrzeczenie się prawa ochronnego na znak towarowy nie jest wymagane, jeżeli zgłoszenie oznaczenia geograficznego do rejestracji, dokonane w uzgodnieniu z uprawnionym do znaku, obejmuje go jako osobę, która tego oznaczenia może używać, a utrzymanie w mocy tego prawa nie ograniczy nadmiernie możliwości używania oznaczenia geograficznego przez innych uprawnionych. Przy ocenie, czy ochrona znaku towarowego nie ograniczy nadmiernie możliwości używania oznaczenia geograficznego przez innych uprawnionych, bierze się pod uwagę w szczególności możliwości używania tego oznaczenia w innych formach niż to przedstawia znak towarowy.
Nie udziela się prawa z rejestracji na oznaczenia prawdziwe w sensie dosłownym co do terenu, z którego towar pochodzi, które mogłyby wprowadzić nabywców w błąd, że towar pochodzi z innego, słynącego z danych wyrobów terenu. W przypadku homonimicznych oznaczeń geograficznych ochrona może być przyznana, z tym że Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej wezwie zgłaszającego, który dokonał zgłoszenia później, do dokonania w oznaczeniu odpowiednich zmian pozwalających na odróżnienie go od oznaczenia zarejestrowanego lub wcześniej zgłoszonego.
Nie może być udzielone prawo z rejestracji na oznaczenie, które w następstwie jego powszechnego używania dla oznaczenia rodzaju towarów stało się nazwą rodzajową, chyba że przemawia za tym interes publiczny bądź ochrona oznaczenia wynika z umowy międzynarodowej.
Na zagraniczne oznaczenia geograficzne można uzyskać w Polsce ochronę, tylko gdy oznaczenie korzysta z ochrony w kraju jego pochodzenia.
pitol23