PSYCHOPATOLOGIA
Jest to dział nauki mówiący o zaburzeniach psychicznych. To dział psychologii mówiący o dewiacjach.
Rzymski lekarz Celsus, który żył przed Chrystusem, zdefiniował choroby psychiczne.
Philip Pinel (1845) –twierdził, że trzeba leczyć chorych ludzi dobrocią. Wydobył te osoby z „kajdan”.
Osoba zdrowa i chora psychicznie
Psychicznie zdrowa osobowość – to jednostka, która rozwija się w kierunku osobowej dojrzałości. Dojrzałość jest osiągana w takim stopniu, w jakim jednostka może w sposób skuteczny i niezależny rozwiązywać, swoje wewnętrzne konflikty, realizować swoje cele życiowe i żyć w dobrych stosunkach ze wszystkimi.
Psychicznie chora osobowość – jest to jednostka, która nie rozwija się w kierunku osobowej dojrzałości. Choroba psychiczna to zjawisko złożone i wieloczynnikowe. Zaburzenie psychiczne to szczególnego rodzaju zespół psychiczny powodujący dyskomfort psychiczny lub upośledzenie zachowania osoby chorej. To stan niewłaściwego funkcjonowania psychicznego.
2. PRZYCZYNY
- biologiczne – geny, zestaw genów od rodziców i zawarte w nim anormalne geny.
Para genetyczne – urazy fizyczne w czasie ciąży.
Oba te czynniki tworzą czynniki konstytucjonalne
- socjokulturowo - środowiskowe – środowisko rodzinne, pracownicze, subkultury, rówieśnicy. Nie wypełnianie podstawowej opieki nad dzieckiem. Zależy też dużo od układu nerwowego dziecka. Separacja emocjonalna między członkami rodziny, nadmierna symbioza, kontrola, wywieranie presji, nadopiekuńczość. Może wynikać z poczucia winy. Zaburzenia komunikacji w rodzinie.
- wszyscy wszystko muszą wiedzieć
- nikt nic nie wie
- podwójne wiązanie (sprzeczny komunikat werbalny i niewerbalny)
- patologia ról w rodzinie
- nadmierna erotyzacja
- napięcia, stres wpływają na stan psychiczny
KATEGORIE DIAGNOSTYCNE
- organiczne zaburzenie psychiczne (urazy, alkoholik, spożywanie alkoholu i innych używek)
- psychotyczne zaburzenia psychiczne (schizofrenia, zaburzenia nastrojów – afektywne)
- zaburzenia nerwicowe, stres, zaburzenia osobowości, zaburzenia zachowania dorosłych, zaburzenia rozwoju, upośledzenia umysłowe, zaburzenia zachowania i emocji.
Choroby schizofreniczne mają postać psychiczną, psychika powoduje zaburzenia somatyczne.
Na diagnozę psychiatryczną składa się wywiad rodzinny. Pytanie chorego. Określenie zakresu choroby.
Źródła stresu:
- zmiana stanu cywilnego
- rodzicielskie (choroba)
- problemy interpersonalne (kłótnie)
- problemy szkolne i zawodowe
- gwałtowna zmiana warunków życiowych (przeprowadzka)
- zmiana stopy życiowej
- problem prawne
- ważne etapy rozwoju (dojrzewanie)
- ciężka choroba somatyczna (rak, urazy)
Co charakteryzuje psychozę?
Psychoza – to utrata kontaktu z rzeczywistością, wyobcowanie, utrata kontaktów. Zamknięty świat. W największym stopniu zaburza funkcjonowanie jednostki.
Objawy schizofrenii
Schizofrenia – zespól paranoidalny. Ma dużo objawów. Dotykała osoby wybitne (Kawka, Nietzche). Rozszczepienie osobowości. W ciężkich psychozach – obcy, śmierć, nieprzyjaźni sąsiedzi, zagłada. Taka osoba traci wszystko. Między 15 a 30 rokiem życia ujawnia się ta choroba. Dziecko izoluje się, bawi się jedną zabawką. 1% ludzi w społeczeństwie cierpi na schizofrenię. Najrzadziej w nowej gwinei. Najczęściej w Irlandii. Przyczyny są takie jak innych chorób psychicznych.
Poważne zaburzenie stanu psychicznego charakteryzuje się znacznym zaburzeniem percepcji.
Objawy psychiczne – urojenia, omamy, zaburzenia myślenia, poczucie śledzenia przez kosmitów, napady lękowe.
8. Zaburzenia myślenia (formalne) – normy formalne, struktury myślenia. Myślenie autystyczne, tylko on rozumie świat, rozkojarzenie, brak związku miedzy myślami chorego, neologizmy, nie przyjmuje naszych toków myślowych. Zablokowanie myślenia. Zaburzona treść myślenia (urojenia).
Urojenie to utrwalone fałszywe przekonanie. Urojeń nie można zmienić. Są uwarunkowane kulturowo. Przykładowe urojenia: jestem bogiem, Napoleonem.
Podział urojeń:
- urojenia prześladowcze (paranoidalne). Przekonanie, że inni chcą mnie skrzywdzić, uszkodzić.
- odnoszące (ksobne) – zwracanie uwagi na szczegóły, na które inni nie zwracają uwagi
- wpływu (oddziaływania) – jego myśli i działania (chorego) są kierowane przez innych. Chory ma wrażenie, ze jego myśli są odsłonięte. Wędrują do przedmiotów.
- wielkościowe – chory czuje się kimś wybitnym, że odpowiada za losy świata, chodzą za nim agenci.
- somatyczne – że części ciała są kierowane przez innych.
Zaburzenia postrzegania
Omamy (halucynacje) – postrzeżenie występujące bez odpowiadających bodźców zewnętrznych np. omamy słuchowe. Mogą dotyczyć wszystkich zmysłów. Głos chorego dociera do niego. Omamy rozkazujące. Omamy wzrokowe (w organicznych psychozach – alkoholik, schizofrenia). Dotykowe, smakowe (trucizna), węchowe.
Złudzenia – nieprawidłowe postrzeganie bodźców. Występują również ludzi zdrowych.
Dejavie
Jamaevie – znana sytuacja wydaje się nieznana.
Nadwrażliwość na bodźce. Zaburzenia postrzegania upływu czasu, rozmiaru.
9. Objawy ubytkowe (negatywne) osobowości – utrata zainteresowań, izolowanie, ubytki w osobowości
10. Rodzaje schizofrenii
- paranoidalna (rozbudowane urojenia, najczęściej rozpoznawana)
- hemofreniczna – dorosły, który zachowuje się jak niegrzeczne, krnąbrne dziecko. Dopada w młodszym wieku.
- katatoniczna
* hipokinetyczna – zastyganie w miejscu, brak mimiki, milczenie, obojętność, echolajla, echomimika, echopraksja (powtarzanie czynności po innych), katalepsja (zesztywnienie mięśni).
* hiperkinetyczna – nadmierne rozbudzenie.
Ciężko ją rozpoznać. Objawy pojawiają się stopniowo. Może być mylona z depresją. Hipohondryzm.
- rezydualna – objawy długo nie opuszczają chorego, pomimo leczenia. Schizofrenia rezydualna to przewlekły etap rozwoju zaburzeń schizofrenicznych, cechujący się długo trwającymi, choć nie zawsze nieodwracalnymi objawami "negatywnymi". Objawy te to przede wzystkim spowolnienie psychoruchowe, ograniczenie aktywności, spłycenie afektu, bierność, brak inicjatywy, zubożenie treści i ilości wypowiedzi, słaba komunikacja bezsłowna za pośrednictwem mimiki, kontaktu wzrokowego, modulacji głosu i postawy ciała, słaba dbałość o siebie i ubóstwo zachowań społecznych. Objawy wytwórcze, takie jak urojenia i omamy występują w stopniu minimalnym lub przynajmniej poważnie zredukowanym w porównaniu z ostrą fazą psychozy. Do postawienia rozpoznania rezydualnej postaci schizofrenii konieczne jest potwierdzenie wystąpienia u pacjenta w przeszłości co najmniej jednego epizodu psychotycznego spełniającego kryteria diagnostyczne schizofrenii.
Reemisja – to powrót choroby. Najczęściej przy odstawieniu leków. Chory może normalnie funkcjonować. Trudno przewidzieć przebieg choroby.
11. Choroby afektywne – zaburzenia nastroju. Obejmują zachowania od smutku do euforii.
W XIX w. wszystko nazywano obłędem. 1899 Kleppering zdefiniował psychozę maniakalno-depresyjną. Nazywana jest Cyklofrenią. U niektórych choroba ma przebieg cykliczny.
Zaburzenia myślenia i spostrzegania.
Duża depresja – choroba afektywna. Jednobiegunowa. Stwierdza się fazy lub afekty. Poważne zaburzenia nastroju, prowadzące do bardzo złego samopoczucia. Musi to być nie wywołane przez inne choroby.
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE (trwające ponad 2 tygodnie).
- obniżenie nastroju przez większość dnia (codziennie). Smutek, drażliwość, irytacja
- znaczne zmniejszenie zainteresowania czymkolwiek. Anhedonia (brak lub utrata zdolności do odczuwania przyjemności)
- znaczna utrata lub przyrost wagi
- bezsenność lub nadmierna senność (codziennie)
- pobudzenie lub zahamowania psych- ruch.
- stałe zmęczenie, utrata energii
- poczucie bezwartościowości, nadmierne poczucie winy (mające charakter urojeń) – nieuzasadnione
Treści urojeń są odbiciem nastroju depresyjnego. Urojenia grzeszności, omamy głosowe (halucynacje)
Melancholia – to inne określenie dużej depresji.
- obniżona zdolność myślenia, brak koncentracji i uwagi, problemy decyzyjne
- nawracające myśli o śmierci
- obojętność nie spowodowana żałobą ani innymi chorobami
- próby samobójcze. Mogą być tylko rozważania o śmierci. Smutek, brak kontaktu wzrokowego
Dystymia (depresja nerwicowa, depresyjne zaburzenie osobowości, przewlekła depresja z lękiem) - typ depresji charakteryzujący się przewlekłym (trwającym kilka lat lub dłużej) obniżeniem nastroju o przebiegu łagodniejszym niż w przypadku depresji endogennej. Szacuje się, że około 3% populacji ogólnej wykazuje objawy dystymiczne.
Ze względu na łagodniejsze niż w przypadku cięższych depresji objawy (zazwyczaj brak tendencji samobójczych), zazwyczaj pozostaje nierozpoznana i nieleczona, mając przy tym duży wpływ na życie chorego i jego bliskich.
Nie leczona dystymia może trwać nawet całe życie. Zazwyczaj chory tak bardzo przyzwyczaja się do ciągle obniżonego nastroju, że wydaje mu się on normalnym elementem jego osobowości - sporadycznie używana nazwa depresyjne zaburzenie osobowości sugeruje taką możliwość.
Wydaje się, że przyczyny są typu biologicznego, być może też rolę odgrywają czynniki genetyczne - podobnie jak w przypadku depresji endogennej. Jednak niektóre badania wskazują na nerwicowy charakter tego przewlekłego schorzenia i rolę czynników środowiskowych.
Diagnoza dystymii wymaga obecności przynajmniej dwóch z następujących objawów, utrzymujących się przynajmniej 2 lata, a okresy remisji, o ile występują, trwają nie dłużej niż 2 miesiące:
- zaburzenia łaknienia,
- zaburzenia snu,
- uczucie zmęczenia,
- deficyt uwagi,
- trudności decyzyjne,
- niska samoocena,
poczucie beznadziejności.
U dzieci i młodzieży symptomy te muszą utrzymywać się przez rok, aby można było rozpoznać to schorzenie. Głównym objawem dystymii dziecięcej/młodzieńczej może być ogólne poirytowanie, niekoniecznie smutek.
Ponadto często występuje częściowa anhedonia, ogólny brak motywacji, ograniczenie zainteresowań, niechęć do kontaktów towarzyskich, stałe uczucie bezsensu i marnowania czasu, nudy i wewnętrznej pustki, czasem zmniejszona dbałość o higienę osobistą (w cięższych przypadkach). Objawem może być również swoiste napięcie psychiczne, zamartwianie się, czasem lęk; jest on zbliżony do niepokoju odczuwanego w zespole lęku uogólnionego - u połowy chorych na dystymię występuje także to zaburzenie.
Dystymikom wszystko wydaje się trudniejsze niż przeciętnym ludziom, na ogół też płytkie. Osoby te sprawiają wrażenie ponurych, ciągle niezadowolonych i leniwych, rzadko się śmieją. Nic ich nie cieszy albo cieszy w niewielkim stopniu, wyraźnie słabiej niż innych. Do najciekawszych nawet czynności podchodzą zwykle bez entuzjazmu. Zdarzają się też zaburzenia postawy ciała, najpewniej jako skutek ogólnego uczucia zmęczenia. Odpoczynek (zwykle bierny) jest zazwyczaj nieefektywny - dystymicy na ogół nie potrafią wypoczywać.
Objawy dystymii mają tendencję do nasilania się w godzinach popołudniowych. Ryzyko wystąpienia dystymii jest większe wśród krewnych pierwszego stopnia chorych na depresję endogenną oraz wśród kobiet. Zachorowanie następuje w młodości - najczęściej w wieku dojrzewania, choć dość często zapadają na nią również osoby pomiędzy 20. a 30. rokiem życia, dzieci, a niekiedy ludzie starsi.
Dystymia współwystępuje niekiedy z innymi zaburzeniami osobowości (zwłaszcza z osobowością unikającą) oraz zespołem natręctw, jak również z fobią społeczną.
Epizod (faza) maniakalna – inaczej mania. To całkowite przeciwieństwo dużej depresji. Występuje silne podniecenie, euforia, nieuzasadniona aktywność, aż do drażliwości (do tygodnia). Zachowania hałaśliwe. To ludzie nad aktywni. Gestykulacja i gadatliwość.
KRYTERIA DIAGNOSTYCZNE (co najmniej 3)
- podwyższona samoocena, poczucie atrakcyjności, zawyżanie wykształcenia. Mogą występować urojenia wielkościowe
- zmniejszona potrzeba snu (2,3 godziny)
- przymus gadania
- gonitwa myśli, subiektywne poczucie myśli
- rozpraszalność uwagi (zbyt łatwe)
- wyraźny wzrost aktywności ukierunkowanej na jakiś cel (np. społeczny), sport
- nadmierne zaangażowanie w czymś, co daje przyjemność (hedonia). Kupowanie drogich rzeczy, ryzykowne inwestycje
- hazard, jeżdżenie jak pirat drogowy
Objawy te nie są wywołane przez leki i choroby somatyczne
Odcienie chorób afektywnych (dystymia) – odmiana zaburzenia afektywnego. Ma przebieg przewlekły (co najmniej 2 lata). Łagodniejsza postać depresji.
- zmniejszone lub wzmożone łaknienie
- wydłużenie lub skrócenie snu
- ogólne zmniejszenie energii życiowej
- obniżona samoocena
- trudności w podejmowaniu decyzji
- poczucie beznadziejności
Choroby afektywne dwubiegunowe.
U większości chorych zaburzenia maniakalne i depresyjne (na zmianę)
12. Maniakalny, hipomaniakalny i mieszany.
Epizod hipomaniakalny (mniej maniakalny). Przybiera postać manii, ale objawy są mniej nasilone. Taki epizod nie musi być hospitalizowany. Chyba, ż pojawią się inne objawy, zakłócające życie społeczne.
- maniakalny
- hipomaniakalny
- depresyjny
- mieszany
Przyczyny choroby afektywnej.
Kiedyś uważano ją za chorobę mózgu, potem genetyczny. Teraz panuje koncepcja wielo przyczynowa. Mimo to największe znaczenie mają czynniki genetyczne. Również czynniki hormonalne, psycho – społeczne (długotrwały stres). To agresja skierowana do wewnątrz. Nie akceptowanie swoich uczuć. Mówienie „nigdy nic dobrze nie zrobiłem”, utrata rodziców przed 11 r. ż. Średnio jest to wiek po 40, częściej u kobiet. Poczucie porażki życiowej.
Psychoza schizofreniczno – afektywna
Mieszanka schizofrenii i zaburzeń afektywnych. Epizod maniakalny lub dużej depresji. Ostr zaburzenia psychotyczne. Urojenia i omamy.
Cyklotymia - zaburzenie afektywne polegające na utrzymujących się stale wahaniach nastroju i aktywności w postaci łagodnych epizodów depresji i hipomanii, które występują zamiennie zwykle bez związku z wydarzeniami życiowymi.
Objawy cyklotymii pojawiają się zwykle we wczesnej młodości.
ZABURZENIA OSOBOWOŚCI
Osobowość to zespół cech (dyspozycji wewnętrznych), które wpływają na nasze zachowanie, na specyfikę naszego indywidualnego zachowania.
Składniki osobowości
- emocje
- postawy
- dążenia
- potrzeby
- motywacje
- przekonania
- zdolności
- talenty
- iloraz inteligencji
Cechy wynikają z procesu osobowego, czynników biologicznych, każdy ma stały styl i wzorzec zachowania.
Zaburzenia osobowości – kiedy indywidualny styl zakłóca funkcjonowanie w życiu. Relacje z otoczeniem są nieprawidłowe. Występują wtedy, gdy cechy osobowości są niepodatne na zmiany. Zwykłe jednostki są elastyczne. Człowiek zaburzony może się źle z tym czuć.
Zaburzenia w sferze dążeniowo –emocjonalnej w wieku szkolnym. Są najbardziej rozpowszechnione. Leczenie jest trudne, bo ludzie nie widza swojej choroby. Niemal zawsze działają na otoczenie. Takie osoby często zmieniają pracę lub pracują poniżej kompetencji. Brak głębszych związków z innymi. Ludzie ich unikają. Jeżeli zachorują somatycznie, to trafiają do szpitala.
Jest koło kilkunastu rodzajów zaburzeń osobowości.
3 grupy:
Grupa A – dziwacy, ekscentrycy
Grupa B – ludzie dramatyczni, emocjonalni, kapryśni
Grupa C – ludzie lękliwi, bojaźliwi
Grupa A – obejmuje 3 rodzaje zaburzeń osobowości
- schizoidalne
- paranoidalne
- schizotypowe (występują typowe mechanizmy obronne). Skłonność do projekcji, myślenia urojeniowego. Mogą przejść w schizofrenię, ale nie muszą. To może być taka cecha osobowości.
1. Schizoidalne zaburzenie osobowości. Polega na wycofaniu się z kontaktów społecznych. Taka osoba ma ograniczone sposoby wyrażania emocji w relacjach z innymi.
KRYTERIA
- jednostka nie potrzebuje bliższych związków z innymi, także z rodziną
- wybiera samotność (działa i żyje samotnie)
- wykazuje brak zainteresowania sferą seksualną wobec innych
- ma niewiele rodzajów aktywności lub żadne
- brak przyjaciół, osób, które darzą zaufaniem
- takiej osobie nie zależy za pochwałach, jest obojętna
- chłód uczuciowy, spłycone emocje
Paranoidalne zaburzenie osobowości. Wszechstronna i nieuzasadniona podejrzliwość wobec ludzi. Brak wiary w czyjeś dobre intencje. Nadwrażliwość.
- bezpodstawne podejrzenie, że jest wykorzystywany, oszukiwany, kpią z niego
- zbytnie zaabsorbowanie swoimi podejrzeniami
- niechętne zwierzanie się
- w złych zdarzeniach doszukują się ukrytych znaczeń (na swoją niekorzyść)
- żywią trwałe uczucie urazy, jest pamiętliwa
- dostrzega to, czego nie widzą inni (ataki na siebie). Reaguje agresją.
- często nieuzasadnione podejrzenia co do niewierności współmałżonka lub partnera. Jest to nawracające.
W szpitalu zgłaszają skargi, że nikt nie chce ich wysłuchać. Często tacy ludzie łączą się w sekty.
Schizotypowe zaburzenie osobowości.
Odmienne zachowania, wygląd i myślenie (nie schizofreniczne). Mają problem z funkcjonowaniem społecznym, z utrzymaniem związku i byciem w nim. Ekscentryczność.
- myśli o charakterze odnoszącym (do siebie)
- dziwne przekonania lub myślenie magiczne (wiara w zabobony, jasnowidzenie). Brak krytycyzmu.
- niezwykłe doznania zmysłowe (UFO)
- dziwaczność myślenia i mowy (trudno zrozumieć sens)
- podejrzliwość lub myśli o charakterze paranoidalnym
- sztywny afekt (nieadekwatne zachowanie)
- ekscentryczne zachowanie lub wygląd
- nadmierne lęki społeczne
W szpitalu wrażliwi na krytykę
Grupa B
* Ludzie dramatyczni, emocjonalni, kapryśni
- osobowość aspołeczna (dyssocjalna)
- osobowość graniczna
...
jagaw7