Od blokad ulicznych do Wordl Trade Center.pdf

BLOKAD ULICZNYCH

WORLD TRADE CENTER

Taktyka i technika przeciwdziałania zagro eniom

terrorystycznym oraz innym publicznym

działaniom pozaprawnym

pod red. Romana Bäckera

Wydawnictwo SECRETUM

Toru 2002

Recenzenci:

prof. zw. dr hab. Jacek Sobczak (UAM)

prof. zw. dr hab. Zbigniew Karpus (UMK)

Redakcja techniczna: Maciej Dokurno, Michał Sprengel

Projekt okładki: Katarzyna Wesołowska, Agencja Reklamowa PICTOR

ISBN: 83-916791-0-1

Wydawca:

Ogólnopolskie Stowarzyszenie Pełnomocników Ochrony Informacji

Niejawnych ,,SECRETUM''

Drukarnia : DRUK-TOR , Toru , Nieszawska 33, tel. 6781019

WST P .................................................................................................................................3

I. TEORETYCZNE ASPEKTY ZWALCZANIA TERRORYZMU...............................4

P ROF . DR HAB . M ARIAN F ILAR K ATEDRA P RAWA K ARNEGO I K RYMINALISTYKI UMK W

T ORUNIU T ERRORYZM W POLSKIM PRAWIE KARNYM NA TLE PRAWA

MI DZYNARODOWEGO I PORÓWNAWCZEGO . .........................................................................4

R OMAN B ÄCKER UMK T ORU S POŁECZNE STRUKTURY MY LENIA A TERRORYZM .........33

D R K RZYSZTOF W OLAK K ATEDRA P SYCHOLOGII UMKT ORU P SYCHOLOGICZNE

ASPEKTY DZIAŁA TERRORYSTYCZNYCH .............................................................................46

P IOTR G ROCHMALSKI K ATEDRA P OLITOLOGII UMK M EDIA A TERRORYZM ...................60

II. HISTORIA I WSPÓŁCZESNO TERRORYZMU...............................................76

UOP W ARSZAWA W SPÓŁCZESNE ORGANIZACJE TERRORYSTYCZNE W WIECIE ...............76

III. OCHRONA PRZED TERRORYZMEM. ..............................................................101

S ŁAWOMIR R ZEPECKI U RZ D O CHRONY P A STWA O CHRONA INFORMACJI NIEJAWNYCH

WOBEC ZAGRO ENIA TERRORYZMEM ................................................................................101

K PT .P IOTR B ERKIETA B IURO B EZPIECZE STWA Ł CZNO CI I I NFORMATYKI U RZ DU

O CHRONY P A STWA W ARSZAWA P RZECIWDZIAŁANIE AKTOM TERRORYSTYCZNYM W

SYSTEMACH I SIECIACH TELEINFORMATYCZNYCH .............................................................115

T OMASZ L IS K OMENDA W OJEWÓDZKA P OLICJI W B YDGOSZCZY O CHRONA OSÓB I MIENIA

W OBIEKTACH PODLEGŁYCH ADMINISTRACJI PA STWOWEJ I SAMORZ DOWEJ . ...............121

T OMASZ G RUDZI SKI BOR P RZECIWDZIAŁANIE ZAGRO ENIOM TERRORYSTYCZNYM W

ZAKRESIE OCHRONY OSÓB .................................................................................................134

IV. ZWALCZANIE TERRORYZMU ..........................................................................153

P ŁK R YSZARD J AKUBCZAK A KADEMIA O BRONY N ARODOWEJ W ARSZAWA R OLA SIŁ

ZBROJNYCH W ZWALCZANIU TERRORYZMU .......................................................................153

W PEŁNEJ WERSJI KSI KI S ZAMIESZCZONE NAST PUJ CE PUBLIKACJE:

BOLESŁW SPRENGEL TERRORYZM – HISTORIA I TERA NIEJSZO

MICHAŁ SPRENGEL ROLA SŁU B SPECJALNYCH W ZWALCZANIU TERRORYZMU

W ST P

Poni sza ksi ka nie jest zło ona z propagandowych zapewnie i politycznych deklaracji. Nie

jest te typowym produktem błyskawicznego i rynkowego reagowania na dramatyczne

wydarzenia. Nie jest te praktycznym poradnikiem dla osób zajmuj cych si ochron ycia i

mienia. Tym bardziej te nie jest w stanie pełni roli instrukcji dla grup pragn cych

uczestniczy w działalno ci terrorystycznej.

Czym zatem jest ta ksi ka?

Jest ona po wi cona teoretycznym i praktycznym aspektom zwalczania terroryzmu. Napisana

została ona zarówno przez wybitnych naukowców, jak i do wiadczonych praktyków od wielu

lat zajmuj cych si problemami bezpiecze stwa. W kilku za przypadkach wiedza

teoretyczna autora posiada dodatkow podbudow w postaci praktycznych jego do wiadcze

yciowych. W dodatku poszczególni autorzy reprezentuj odmienne dziedziny wiedzy oraz

ró ne instytucje zajmuj ce si sfer szeroko rozumianego bezpiecze stwa. Obok prawnika -

karnisty znajdujemy zatem politologa zajmuj cego si nurtami antyglobalistycznymi,

psychologa społecznego, znawc mediów z ogromnym zreszt do wiadczeniem

dziennikarskim, czy historyka specjalizuj cego si w opisach XX-wiecznej przest pczo ci.

Ponadto nie sposób przeceni roli autorów - praktyków, zwykle do wiadczonych oficerów

pracuj cych w takich instytucjach, jak BOR, UOP, wojsko, policja czy Stra Po arna.

Jest to ksi ka interdyscyplinarna, ujmuj ca problem zapobiegania terroryzmowi zarówno od

strony teoretycznej (prawniczej, politologicznej, psychologicznej i historycznej), jak i

praktycznej. Dzi ki niej mo liwe jest lepsze zrozumienie zjawiska terroryzmu i jego

konkretnych przejawów. Jest ona pomocna dla wszystkich tych, którzy chc zajmowa si

skutecznym, wszechstronnym i przemy lanym zapobieganiem zagro eniami

terrorystycznymi. Niniejsza ksi ka jest zatem niezb dna dla wszystkich tych, którzy chc si

zajmowa zwalczaniem terroryzmu i traktuj to zadanie jako swoj pasj yciow , a nie jako

wył cznie przykry obowi zek słu bowy.

Ksi ka ta nie powstałaby bez zaanga owania, po wi cenia i zdolno ci organizacyjnych

wielu osób. Na szczególne podzi kowania zasługuj : Stanisław migiel, który do lutego 2002

roku pełnił funkcj pełnomocnika wojewody kujawsko-pomorskiego do spraw ochrony

informacji niejawnych oraz Michał Sprengel i Maciej Dokurno. Osobne słowa podzi kowania

składam senator RP pani Krystynie Sienkiewicz bez której yczliwego wsparcia poni sza

inicjatywa nie miałaby szans powodzenia.

Roman Bäcker

I. TEORETYCZNE ASPEKTY ZWALCZANIA

TERRORYZMU

Prof. dr hab. Marian Filar

Katedra Prawa Karnego i Kryminalistyki UMK w Toruniu

Terroryzm w polskim prawie karnym na tle prawa

mi dzynarodowego i porównawczego.

I. Istota i definicje terroryzmu

1. Istot terroryzmu, zwłaszcza za terroryzmu politycznego, o którym to b dziemy mówi w

niniejszym opracowaniu jest publiczne posługiwanie si elementem strachu. Wg Słownika

Oxfordzkiego (Compact Edition, Oxford 1971 s. 3268 k. 216) terroryst jest ka dy, kto

próbuje promowa swe pogl dy za pomoc wymuszonego zastraszenia. Wg B. Jenkinsa

terroryzm jest form przemocy, gdzie strach jest zamierzonym efektem, a nie jedynie

produktem ubocznym [1] . Według innego wybitnego eksperta F. Hackera ,,terrory ci staraj

si wzbudzi strach i za pomoc strachu zdoby dominacj i kontrol . Chc robi

wra enie. Graj pod publik i dla niej - domagaj si udziału publiczno ci'' [2] . Formuła

powy sza zdaje si stanowi najlepsz syntetyczn ocen zjawiska.

Rozwa ania nad historyczn genez zjawiska wiadomie tu pominiemy. Dzi bowiem

zdaje si nie mie wi kszego znaczenia ustalenie, czy za ,,pionierów'' w tym wzgl dzie

uznamy ydowskich zelotów zabijaj cych w publicznych miejscach na oczach tłumu

rzymskich legionistów okupuj cych Izrael (zelot był biblijny Barabasz) czy te

,,młodszych'' o tysi c lat tzw. assasinów - członków arabskiej izamailickiej seksty

religijnej, którzy pod duchowym przywództwem Hassana ben Sabbacha, legendarnego

,,starca z gór'', robili to samo w odniesieniu do rycerzy krzy owców na terenie Syrii i

[1] B. Jenkins, International Terrorism, A New Mode of Conflict, Research Paper nr 48, Crescent Publications,

Los Angeles, California 1989

[2] Cyt. za B. Hoffman, Oblicza terroryzmu, Warszawa 1999

Palestyny. W ka dym razie zjawisko to nie jest bynajmniej ,,wynalazkiem'' drugiej

połowy XX w., gdy bez w tpienia jest znacznie starsze. Warto co najwy ej zwróci

uwag , i pod tym werbalnym okre leniem w europejskim kr gu kulturowym

funkcjonowa zacz ło od czasów tzw. terroru jakobi skiego w rewolucyjnej Francji, co

uzna mo na za swoisty paradoks historii, je li u wiadomimy sobie, i ten oficjalny

terroryzm pa stwowy wprowadzony został jako instrument obrony demokracji. Nie ulega

natomiast w tpliwo ci, i w drugiej połowie XX w. terroryzm polityczny niebywale si

zdynamizował, by po 11 wrze nia 2001 r. osi gn wr cz now jako , staj c si jednym

z najpowa niejszych egzystencjalnych zagro e naszej cywilizacji.

2. W powa nym pi miennictwie naukowym oraz ródłach prawa mi dzynarodowego i

krajowego funkcjonuje wiele definicji terroryzm politycznego, co uniemo liwia bardziej

obszern ich prezentacj czy nawet inwentaryzacj . Najogólniej powiedzie tu mo na

jedynie, i problem tkwi nie tyle w zdefiniowaniu poj cia terroryzmu, co w interpretacji

okre lonych definicji. Te bowiem zawsze odbywaj si w kontek cie ci le politycznym i

przez wynikaj ce z niego skrajne ich zrelatywizowanie ocena okre lonego wydarzenia

przyjmuje cz sto z jednej strony form uznania je za niekwestionowany, modelowy wr cz

akt terroryzmu, z drugiej za za szczególny akt patriotycznego heroizmu w walce o

wolno . wiadomi tego stanu rzeczy zacytujmy tu jednak kilka najbardziej

charakterystycznych i jak si wydaje, najbardziej precyzyjnych:

- Departament Stanu USA posługuje si tu definicj zawart w art. 22 sekcja 265f (d) tzw.

Kodeksu Modelowego Stanów Zjednoczonych wg której ,,terroryzm to zaplanowana,

umotywowana politycznie przemoc wobec celów nie uczestnicz cych w walce,

stosowana przez subnarodowe grupy czy tajnych agentów, zwykle maj ca na celu

oddziaływanie na audytorium'',

- robocza definicja terroryzm któr posługuje si FBI definiuje terroryzm jako ,,bezprawne

u ycie siły lub przemocy wobec osób lub mienia by zastraszy lub wywrze przymus na

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: