Wierszem łatwiej i weselej.doc

czyli
rymowanki - wyliczanki i inne sposoby
na zapamiętanie szkolnych wiadomości

Jak zapamiętać trudne wzory matematyczne, zasady ortograficzne czy inne wiadomości z różnych przedmiotów? Może do pomocy użyć wiersza? Żartobliwe wierszyki, rymowanki, czasami śmieszne rysunki bardzo pomagają w nauce, a ich nauczenie się przychodzi dzieciom z łatwością. Żmudną naukę można przekształcić w zabawę, można będzie się uczyć przyjemniej i skuteczniej.

Język polski

Sposób na zapamiętywanie przypadków w języku polskim:

Mianownik - Mama
Dopełniacz - Dała
Celownik - Celince
Biernik - Bańkę
Narzędnik - Na
Miejscownik - Mleko
Wołacz - O!

"U" czy "ó"?



Makówka, dachówka - przez ó pisz te słówka.
Wyjątek: zasuwka.
Kto kreskuje -uje,
Otrzymuje dwóje.

Stara rymowanka, przekazywana od kilku pokoleń, ułatwiająca zapamiętanie kolejności liter w alfabecie:

Adam Babie Cebulę Daje
Ewa Figę Gryzie
Hanka I Janka Kapuściane Liście Łamią
Mama Nóż Oknem Podaje
Rasio Stasio Tatko Uciekł Wszyscy Zapłakani

Piszemy "ą", "ę" czy "om", "em"?

Z ortografii chcesz mieć pięć,
Więc w bij w głowę, zapamiętaj:
Dętka, cętka, węzeł, chęć,
Kolędnicy, kądziel, święta.

Nie chcesz smętny być jak sęp?
Przepędź prędko wstrętne błędy:
"En" w wyrazach takich tęp:
Pędzel, frędzla, lęk, którędy.

Gdy masz czas, powtarzaj wciąż:
Gąbka, flądra, brąz, najwięcej,
Kępa, ląd, lękliwy, wąż.
Tęgo, rąbać, węgiel, ręce.

Sprawdź w słowniczku, proszę, zobacz,
Jak się pisze: bęben, kąt,
Bąbel, głębia, prąd, wątroba,
Kąpać, tęcza, mądry, sąd.

Jeśli jeszcze: pręt, pąs, trąd
I wędlinę zapamiętasz
Wnet zapomnisz, co to błąd,
Spadną z ciebie dwójek pęta.

A oto wiersz na zapamiętanie spółgłosek, po których piszemy "rz": pierwsze litery wyrazów stanowią spółgłoski, po których należy pisać "rz".

Babcia dała Gosi piękne bratki,
bo jej wnuczka chciała takie kwiatki.

Jest też inny sposób - rymowanka pomaga zapamiętać te spółgłoski:

Niech pamięta każdy z was,
Kiedy pióro puszcza w tan:
Brzoza, brzydal, brzytwa, brzask,
Chrząstka, chrząszczyk, chrzest i chrzan.

Kto to wie, ten z dwójek drwi,
Zapamięta bowiem w lot:
Drzemka, drzazga, drzewo, drzwi,
Grzegorz, grzanka, grzebień, grzmot.

Wesół będzie tata twój,
Że już zastęp dwójek znikł:
Wejrzyj, ujrzyj, wyjrzyj, spójrz,
Przejazd, przejście, przetak, prztyk.

A profesor powie w głos:
Piątkę dam, niech ma ją raz!
Trzęsawisko, trzoda, trzos,
Wrzosowisko, wrzenie, wrzask.

Jak zapamiętać spółgłoski, na które wymienia się "ż"?
W rymowance pierwsze litery wyrazów to te, na które wymienia się "ż".

Grześ dziś hałasuje, źle się zachowuje.

Problemy z "h" wyjaśni wiersz:



Kłopotliwe samo "h"
Dość szczególną skłonność ma;
Lubi hałaśliwe słowa:
Huk, harmider, hałasować,
Heca, hurmem, hej, hop, hura,
Hola, horda, hejnał, hulać,
Hasać, halo, hop, wataha..
W tych wypadkach się nie wahaj!

Kiedy "i", a kiedy "j"?

Powiedz to każdemu gapie,
Co z dyktanda dwójki łapie,
Że wyrazy: Anastazja,
Telewizja, fuzja, Azja,
Francja, akcja i akacja,
Lekcja, porcja oraz racja,
Sesja, pensja i hortensja,
Misja, scysja i pretensja
Mają zawsze "j", nie "i".
Kto to wie, ten z dwójek drwi.

Do słów: kopia, biolog, Dania,
Zofia, Maria, dioda, kiosk -
Wstaw "i krótkie" bez wahania,
A unikniesz gaf i trosk.
Gdy na karku jest twa głowa,
To bez trudu pojmiesz wnet:
"jot" piszemy w obcych słowach
tylko po "ce", "es" i "zet".

Na kłopoty z pisownią "nie" z rzeczownikiem, przymiotnikiem i czasownikiem:

Z "nie" rzeczownik i przymiotnik niech się łączą jak brat z bratem.
Pisz więc razem: niepoważny, nieuwaga, niedostatek...

Każdy uczeń dobrze wie,
że czasowniki piszemy rozdzielnie z "nie"!

Wierszyki, które ułatwiają zapamiętanie pisowni wielkich i małych liter:

WIELKĄ LITERĄ zawsze się pisze:
nazwy urzędów, władz, stowarzyszeń
oraz imiona wszelakich istot:
Sejm Polski, Jowisz, Azor, Mefisto.

Nazwy mieszkańców ziem, części świata:
Marsjanin, Polak, Ślązak, Azjata,
geograficzne nazwy, więc:
Ural, Bałtyk, Lubelskie, Barania Góra.
Nazwy miast, ulic, dzielnic:
Ochota, plac Zbawiciela, ulica Złota,
nazwy odznaczeń oraz medali,
świąt, wszelkich zlotów i festiwali.

Wreszcie - w tytułach ustaw, dzieł, wierszy
dużą literę wstaw w wyraz pierwszy.
Pisz: Konstytucja 3 maja,
Zew krwi, Hołd pruski, Ostatni zajazd.

Śmiało pisz LITERKI MAŁE
w słowach: ferie, średniowiecze,
maj, karnawał, poniedziałek -
bo to określenie czasu, człecze.

Mała lubi też literka
nazwy członków zrzeszeń, wyznań
jak: dąbrowszczak, konfederat, jezuita.
Łatwe, przyznasz?

A że głodni poznaniacy
raz litery duże zjedli,
maleńkimi pisz, mój Pankracy,
nazwy mieszkańców miast i osiedli:

województwo białostockie,
powiat łódzki - nie kraina,
administracyjny okręg
małą literką zaczynaj.



Także zdarzenia dziejowe,
Przykład: wojna polsko-szwedzka,
Powstanie listopadowe...
Ale dość! Nie męczmy dziecka.

Matematyka

Kolejność wykonywania działań:

Moi drodzy przyjaciele,
najpierw w nawiasach liczymy wiele,
potem mnożymy i dzielimy,
a na koniec nam zostanie dodawanie i odejmowanie.

Utrwalanie tabliczki mnożenia:

Teraz idź do domu,
czołem, czuwaj, cześć,
8 razy 7 jest 56.

Gruszka jest dojrzała,
trzeba ją zjeść.
7 razy 8 jest 56.

Teraz ci to powiem:
kruki lubią sery.
8 razy 8 jest 64.

Rymowanka, która przypomina wzór na pole i obwód koła:

Jak to ładnie, pięknie brzmi:
obwód koła "dwa er pi" ( 2r? ),
pole zaś "er kwadrat pi" ( r2? ),
niech w pamięci zawsze tkwi.

Sposób zapamiętania jednostek w matematyce przez stworzenie wizualnej przestrzeni, która to zobrazuje. Tu jako przykład "Lokomotywa":

Przyroda

Rymowanka na zapamiętanie kolorów tęczy po kolei: pierwsze litery to litery kolorów - czerwony, pomarańczowy, żółty, zielony, niebieski, granatowy i fioletowy:
 

Oto rymowanka pomagająca w zapamiętaniu kierunków geograficznych (patrząc na mapę):

W lewej ręce zachód mam,
A wschód w ręce prawej!
U góry północ, w dole południe.
I już kierunki świata umiem cudnie!
 

Pomysł na zapamiętanie kolejności planet:

 

Historia

Zapamiętanie roku, w którym Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę ułatwia prosta rymowanka:

Jeden, cztery, dziewięć, dwa,
- Kolumb Amerykę zna.

Data założenia Rzymu - 753 r. p.n.e.

Na siedmiu wzgórzach piętrzy się Rzym.
7     5     3

A datę chrztu Polski
i koronacji Bolesława Chrobrego
można zapamiętać tak:

Dziewięć sześć sześć (966) -
Mieszko przyjmuje chrzest.

Tysiąc dwadzieścia pięć -
Bolesław królem jest.