2003 maj arkusz 2.pdf

Miejsce

na naklejk ħ

z kodem

(Wpisuje zdaj Ģ cy przed

rozpocz ħ ciem pracy)

KOD ZDAJ ġ CEGO

MHI-W2G1P-021

EGZAMIN MATURALNY

Z HISTORII

STARO ņ YTNO ĺĘ i ĺ REDNIOWIECZE

Arkusz II

ARKUSZ II

MAJ

ROK 2003

Czas pracy 90 minut

Instrukcja dla zdaj Ģ cego

1. Prosz ħ sprawdzi ę , czy arkusz egzaminacyjny zawiera 12 stron.

Ewentualny brak nale Ň y zgłosi ę przewodnicz Ģ cemu zespołu

nadzoruj Ģ cego egzamin.

2. Prosz ħ uwa Ň nie czyta ę wszystkie polecenia.

3. Odpowiedzi trzeba zapisa ę czytelnie w miejscu na to

przeznaczonym przy ka Ň dym zadaniu.

4. Prosz ħ pisa ę tylko w kolorze niebieskim lub czarnym;

nie pisa ę ołówkiem

5. Nie wolno u Ň ywa ę korektora.

6. Bł ħ dne zapisy trzeba wyra Ņ nie przekre Ļ li ę .

7. Wszelkie notatki nale Ň y sporz Ģ dza ę tylko w brudnopisie, który

nie b ħ dzie oceniany.

8. Obok ka Ň dego zadania podana jest maksymalna liczba punktów,

któr Ģ mo Ň na uzyska ę za jego poprawne rozwi Ģ zanie.

9. Do ostatniej kartki arkusza doł Ģ czona jest karta odpowiedzi ,

któr Ģ wypełnia egzaminator .

Za rozwi Ģ zanie

wszystkich zada ı

mo Ň na otrzyma ę

40 punktów

ņ yczymy powodzenia!

(Wpisuje zdaj Ģ cy przed rozpocz ħ ciem pracy)

PESEL ZDAJ ġ CEGO

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II – staro Ň ytno Ļę i Ļ redniowiecze

ń ródło A

Piotr z Dusburga o ustanowieniu Zakonu Domu Niemieckiego

(Piotr z Dusburga (XIII/XIV w.) – historyk niemiecki, kapelan wielkiego mistrza zakonu krzy Ň ackiego, autor

kroniki dziejów zakonu krzy Ň ackiego)

Roku Jego wcielenia 1190, w tym czasie, kiedy miasto Akka było oblegane przez

chrze Ļ cijan i z łask Ģ bo ŇĢ odzyskane z r Ģ k niewiernych, w wojsku chrze Ļ cija ı skim znajdowali si ħ

pewni pobo Ň ni ludzie z miast Bremy i Lubeki, którzy, powodowani miłosierdziem, widz Ģ c

cierpi Ģ cych na ró Ň ne i ci ħŇ kie niedostatki i dokuczliw Ģ n ħ dz ħ chorych w tym Ň e wojsku, zało Ň yli

szpital w namiocie swoim zbudowanym z Ň agla jakiego Ļ okr ħ tu, nazywanego cocka w j ħ zyku

niemieckim. Gdzie zebrawszy wspomnianych chorych, słu Ň yli im pokornie i z po Ļ wi ħ ceniem, i

zarz Ģ dzaj Ģ c dobrami przez Boga powierzonymi, miłosiernie opiekowali si ħ [chorymi] uwa Ň aj Ģ c,

Ň e w osobie ka Ň dego chorego lub ubogiego podejmuj Ģ samego Chrystusa. [...] Papie Ň ,

wysłuchawszy poselstwa, nakłoniony pobo Ň nymi pro Ļ bami prosz Ģ cych, ustanowił we

wspomnianym szpitalu reguł ħ braci szpitala Jerozolimskiego wobec ubogich i chorych, [...]

zezwalaj Ģ c braciom wspomnianego szpitala na u Ň ywanie czarnego krzy Ň a i białego płaszcza, oraz

przyzwolił, aby wszystkich wolno Ļ ci, immunitetów i zwolnie ı u Ň ywali. [...] W taki sposób wi ħ c

został zało Ň ony, zatwierdzony i obdarowany licznymi przywilejami czcigodny ten Zakon

Rycerski Braci Szpitala Jerozolimskiego ĺ wi ħ tej Marii Domu Niemieckiego.

ń ródło B

Bulla papie Ň a Celestyna III z 1196 r.

Celestyn biskup, sługa sług, w Bogu umiłowanym synom, braciom szpitala

Naj Ļ wi ħ tszej Marii Niemców w Jerozolimie, tak obecnym, jak i w przyszło Ļ ci [...]

wspomniany szpital Naj Ļ wi ħ tszej Marii Niemców w Jerozolimie, w którym jeste Ļ cie oddani

słu Ň bie bo Ň ej, pod opiek ħ Ļ w. Piotra i nasz Ģ przyjmujemy i tym oto pismem potwierdzamy

przywilej ustanawiaj Ģ c, aby wszystkie posiadło Ļ ci, wszystkie dobra, które ten szpital obecnie

sprawiedliwie i kanonicznie posiada, lub które mo Ň e otrzyma ę w przyszło Ļ ci z pozwolenia

papie Ň y, łaski królów i ksi ĢŇĢ t, ofiar wiernych lub innymi prawymi Ļ rodkami, pozostawały

trwale i nienaruszone wam i waszym nast ħ pcom. [...]

Nikt nie o Ļ mieli si ħ ŇĢ da ę od was lub wymusza ę dziesi ħ ciny z tego, co sami

pozyskacie, własnymi r ħ kami i własnym kosztem uprawiacie albo z hodowli zwierz Ģ t

waszych.

ń ródło C

Schemat organizacyjny zakonu krzy Ň ackiego w Europie

Wielki mistrz

Wielki Wielki Wielki Wielki Wielki

komtur marszaþek szpitalnik szatny skarbnik

Wielki mistrz jako Krajowy Krajowy

krajowy mistrz pruski mistrz niemiecki mistrz inflancki

Komturzy

krajowi

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II – staro Ň ytno Ļę i Ļ redniowiecze

ń ródło D

Nadanie dla Krzy Ň aków w Polsce dzielnicowej (1230 r.)

Ja Konrad, z Bo Ň ego miłosierdzia ksi ĢŇħ Mazowsza i Kujaw [...], podaj ħ do

wiadomo Ļ ci, Ň e z uwagi na nagrod ħ niebiesk Ģ i zbawienie duszy mojej oraz dla obrony

wiernych, [...] nadałem Marii Ļ w. i braciom Zakonu Niemieckiego całe terytorium

chełmi ı skie niepodzielnie ze wszystkimi przynale Ň no Ļ ciami od tego miejsca, gdzie Drw ħ ca

opuszcza granice Prus, wzdłu Ň rzeki a Ň do Wisły, a Wisł Ģ a Ň do Ossy i biegiem Ossy a Ň do

granicy Prus, na wieczyste posiadanie z całym po Ň ytkiem i wszelk Ģ wolno Ļ ci Ģ [...]. Owi za Ļ

bracia przyrzekli te Ň mnie i wszystkim moim dziedzicom, Ň e z cał Ģ wierno Ļ ci Ģ wraz z nami

walczy ę b ħ d Ģ ka Ň dego czasu stosownie do woli Bo Ň ej i wedle swej mo Ň no Ļ ci przeciw

wrogom Chrystusa i naszym, mianowicie przeciw wszystkim poganom [...].

ń ródło E

Niemieckie pa ı stwa zakonne nad Bałtykiem

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II – staro Ň ytno Ļę i Ļ redniowiecze

ń ródło F

Zdobycie Gda ı ska przez Krzy Ň aków

Mistrz i Krzy Ň acy Pruscy, j ħ li my Ļ le ę o zagarnieniu całego Pomorza. Maj Ģ c przeto

zebrane w znacznej liczbie i pot ħŇ ne wojsko, i przygotowane do wojny zasoby, nagłym

pochodem wtargn ħ li do kraju, i miasto Gda ı sk, zostaj Ģ ce wtedy pod władz Ģ ksi ĢŇħ cia

Władysława, w sam dzie ı ĺ w. Dominika, w którym z powodu przypadaj Ģ cego jarmarku lud

zazwyczaj licznie si ħ do niego zgromadza, obl ħŇ eniem Ļ cisn Ģ ł. Wstrzymało miasto przez dni

kilkana Ļ cie takowe obl ħŇ enie, gdy rycerstwo i szlachta walecznie go broniło; ale nareszcie

przez zdrad ħ niektórych mieszczan gda ı skich rodu teuto ı skiego, którzy o poddanie miasta z

Krzy Ň akami tajemnie si ħ byli umówili, w nocy otwarte im zostało i nieprzyjaciele wpuszczeni

jedn Ģ bram Ģ miasto opanowali. [...] Najprzód bowiem wezwani przez ksi ĢŇħ cia Władysława

Łokietka do obrony gda ı skiego zamku, wyp ħ dziwszy z niego najwi ħ ksz Ģ sromot Ģ tych,

którym sta ę si ħ mieli pomoc Ģ , sami zamek opanowali. [...]

ń ródło G

Z zezna ı Ļ wiadków w procesie polsko-krzy Ň ackim w Warszawie w 1339 r.

Piotr, proboszcz ł ħ czycki, powiedział, Ň e „po Ļ mierci tego (ks. Przemysława

Wielkopolskiego) wszyscy rycerze Pomorza i Królestwa Polskiego przyj ħ li Władysława na

pana Pomorza i króla Polski”.

[...] Mateusz, archidiakon płocki, stwierdził, Ň e „Pomorze jest cz ħĻ ci Ģ Królestwa,

powiedział tak Ň e, Ň e jeden i ten sam j ħ zyk jest na Pomorzu i w Polsce, poniewa Ň wszyscy

mówi Ģ po polsku”.

[...] Goczwinus de Rikalicz, mieszczanin z Szadka, twierdzi, Ň e „ksi ĢŇħ ł ħ czycki z

Polski, który był ksi ħ ciem Ziemi Dobrzy ı skiej, jest sam Polakiem i sam jego ojciec i jego

przodkowie, którzy zawsze dzier Ň yli wymienion Ģ ziemi ħ , byli Polakami i równie Ň uwa Ň ali, Ň e

pochodz Ģ z Polski, a ludzie owej Ziemi Dobrzy ı skiej mówi Ģ po polsku, jak w ziemi, która

jest cz ħĻ ci Ģ Królestwa Polski i w granicach tego Ň Królestwa”.

Janisław, arcybiskup gnie Ņ nie ı ski, twierdzi, Ň e „Królestwo Polski rozci Ģ ga si ħ a Ň do

rzeki Ossy i wymieniona Ziemia Chełmi ı ska jest cz ħĻ ci Ģ Królestwa Polski i w granicach

tego Ň Królestwa [...], Ň e pan król jest panem wszystkich ziem pozostaj Ģ cych w obr ħ bie

Królestwa Polski i daje je komu chce i komu chce odbiera”. [...]

ń ródło H

Fragment wyst Ģ pienia Pawła Włodkowica na soborze w Konstancji

Niewiernym wolno bez popełniania grzechu włada ę posiadło Ļ ciami i maj Ģ tkami oraz

dzier Ň y ę władz ħ , gdy Ň wszystkie te rzeczy stworzone zostały nie tylko dla wiernych

[chrze Ļ cijan], ale dla wszystkich istot rozumnych [ludzi] [...]. Z tego płynie wniosek [...], Ň e

nie wolno niewiernym odbiera ę ich posiadło Ļ ci i maj Ģ tków ani te Ň ich władzy, gdy Ň rzeczami

tymi władaj Ģ bez popełnienia grzechu i z woli Boskiej. Do tych wniosków doprowadza tekst z

ksi ħ gi Exodus XX, a mianowicie: „Nie zabijaj. Nie kradnij”, które to słowa zakazuj Ģ

wszelkiego rabunku i wszelkiego gwałtu [...].

Egzamin maturalny z historii

Arkusz II – staro Ň ytno Ļę i Ļ redniowiecze

ń ródło I

Zmiany terytorialne po wojnie trzynastoletniej

ń ródło J

Akt sekularyzacji Prus

Margrabia Albrecht, ks. pruski, oraz jego nast ħ pcy b ħ d Ģ obowi Ģ zani składa ę Nam

takie przyrzeczenie uległo Ļ ci, Ň e gdyby Ļ my z racji owej ugody lub nadania lenna zostali

zaatakowani przez jakiegokolwiek ksi ħ cia lub pa ı stwo, wtedy margrabia Albrecht, wzgl ħ dnie

jego nast ħ pcy maj Ģ Naszemu Królestwu przyj Ļę wsz ħ dzie z pomoc Ģ we własnej osobie wraz

ze wszystkimi swymi poddanymi i z cał Ģ sw Ģ sił Ģ . Nawzajem za Ļ My i Nasi Nast ħ pcy

b ħ dziemy obowi Ģ zani w podobnym wypadku to samo uczyni ę . Gdyby za Ļ zdarzyło si ħ , Ň e My

i Królestwo Polskie zostan Ģ napadni ħ ci z jakiej Ļ innej przyczyny czy to ze strony

niewiernych, czy to innego nieprzyjaciela, a My sami osobi Ļ cie z poddanymi Naszymi

wyruszymy na wojn ħ , wtedy margrabia Albrecht lub jego rzeczeni nast ħ pcy maj Ģ z Nami ze

stu uzbrojonymi jezdnymi wyruszy ę i słu Ň y ę Nam w granicach ziemi pruskiej. Gdyby Ļ my za Ļ

zechcieli wyprowadzi ę go lub jego nast ħ pców poza granice Prus, b ħ dziemy odt Ģ d obowi Ģ zani

wypłaca ę owym stu jezdnym Ň ołd, jaki wypłaca ę si ħ zwykle b ħ dzie innym Naszym najemnym

jezdnym. [...]

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: