Skały osadowe – Opoki /Damian Ciurkot/
OPOKI
1) Powstanie skały
Skała mieszana krzemionkowo-wapienna. Szkielet zbudowany jest z organicznej krzemionki (opalu i chalcedonu, przeważnie pochodzącej z krzemionkowych gąbek), natomiast wypełnieniem jest węglan wapnia. Jasnoszare. Tworzą się w zbiornikach wodnych. Są one zasobne w skrytokrystaliczną krzemionkę rozproszoną wśród składników węglanowych. W wyniku wietrzenia chemicznego może ulec odwapnieniu, powstaje wtedy tak zwana opoka lekka. Opoki są skałami zwartymi, o budowie afanitowej i jasnoszarej barwie, niekiedy z odcieniem niebieskawym, pochodzącym od rozproszonego pirytu.
2) Skład mineralny
Opoki składają się z:
- krzemionki - SiO2,
- węglanu wapnia - CaCO3,
- tlenku glinu - Al2O3,
- tlenku żelaza - Fe2O3,
Mogą zawierać niewielkie ilości glaukonitu i substancji ilastych.
3) Występowanie w Polsce
Opoki występują głównie w zachodniej części Wyżyny Lubelskiej (Piotrkowice, rejon Puław, Kazimierza Dolnego, Opola Lubelskiego), we wschodniej części Wyżyny Kieleckiej (rejon Ożarowa i Opatowa), w okolicach Łodzi oraz Niecce Nidziańskiej.
Opoki lekkie występują na Wyżynie Lubelskiej i w obrzeżeniu Gór Świętokrzyskich.
4) Zastosowanie
- kamień budowlany,
- surowiec do produkcji cementu,
- materiał w budownictwie mieszkaniowym, gospodarczym i drogowym
- jako środek absorpcyjny i filtracyjny,
- materiał izolacyjny, ścierny,
- jako nośnik katalizatorów,
Literatura:
A. Bolewski, W. Parachoniak: „Petrografia”;
Geografia.com: http://www.geografia.com.pl/geologia/skaly_os.html
1
darius037