RELIGIE
1. Bon
2. Buddyzm
3. Judaizm
4. Ruch zielonoświątkowy
Doktryna Bon i Dzogczen
Zasadniczym celem i ostatecznym rezultatem praktyki jest urzeczywistnienie. Drugorzędne rezultaty praktyki polegają na usunięciu wszystkich przeszkód z naszych umysłów po to, abyśmy mogli wieść lepsze, spokojniejsze i łagodniejsze życie i dzięki temu mieć możliwość praktykowania.
...Według bonu, główną przyczyną wszystkich problemów w tym życiu, jak i powodem transmigracji w samsarze jest pięć namiętności: niewiedza, przywiązanie, gniew, zazdrość i duma. Są one też zwane pięcioma truciznami, ponieważ zabijają ludzi. Wszystkie ludzkie cierpienia związane są z tymi właśnie truciznami. Praktyka jest sposobem, który ma pomóc nam w ich przezwyciężeniu.
Według sutr na oczyszczenie tych namiętności potrzeba wielu żywotów. Natomiast zgodnie z poglądami tantry i dzogczen, praktykujący może osiągnąć oświecenie już w tym życiu. Aby ukazać sposób postępowania z tymi namiętnościami możemy użyć przykładu zatrutej rośliny. Zgodnie z interpretacją sutr roślinę taką należy zniszczyć. Praktykujący sutrę wyrzeka się wszystkich namiętności. Według systemu tantr adept powinien wziąć inną roślinę i zmieszać ją z trucizną w celu stworzenia antidotum. Nie wyrzeka się zatem namiętności, lecz próbuje przekształcić w pomoc służącą mu do praktyki.
Z kolei paw zjada zatrutą roślinę, ponieważ posiada zdolność spożytkowania energii w niej zawartej i dzięki niej staje się jeszcze piękniejszy. Uwalnia więc zatruta właściwość rośliny w energię wzrostu. Jest to metoda dzogczen, która polega na bezwysiłkowym wyzwoleniu namiętności bezpośrednio w chwili ich powstania.
Dzogczen oznacza doskonałość lub spełnienie, które jest całkowite i wielkie. Dzogczen jest jak pióro pawia. Pióro pawia jest naturalnie piękne, kolorowe, wyraziste, tak samo jak każdy człowiek. Nie trzeba z nim nic robić, nie trzeba nic poprawiać. Wszystko to co jest, jest naturalnie piękne, cudowne. Dzogczen jest także jak światło świecy. Kiedy zapali się świecę, to ciemność, niezależnie od tego czy była to ciemność, która zalegała tam przez wieczność, czy przez godzinę zostaje wyeliminowana. Tak samo każdy człowiek, kiedy odkrywa swoją prawdziwą naturę, przełamuje całą negatywność, ciemność, konceptualne myślenie. Jest to jak odkrycie przejrzystego nieba bez żadnych chmur. W prawdziwym stanie kontemplacji jesteśmy zrelaksowani i nie tworzymy, ani nie blokujemy myśli, lecz pozostajemy obecni bez rozproszenia w chwilach, które są zarówno obecnością, jak i brakiem myśli. Kontemplacja dzogczen jest obecnością w stanie poza myślami, ponieważ konceptualny, stwarzający myśli umysł, który jest przyzwyczajony do utrzymywania uwagi dzięki stałemu wytwarzaniu myśli, znajduje się w stanie spoczynku. Nauki dzogczen nie są ani filozofią, ani doktryną religijną, ani tradycją kulturową. Zrozumienie nauk oznacza odkrycie własnego prawdziwego stanu, odartego ze wszystkich oszustw i zafałszowań, jakie umysł tworzy na własny użytek. Najważniejsze linie tej nauki istnieją w rodzimej tradycji Tybetu bon i w ningmapie, najstarszej szkole buddyzmu tybetańskiego. Niemniej praktykujących dzogczen można znaleźć we wszystkich buddyjskich szkołach, a więc w kagyupie, sakjapie i gelugpie, które należą do nowych tradycji.
Zarówno w bon jak i ningmapie propaguje się oficjalny przekaz nauk dzogczen, ponadto w obu istnieje tradycja term, czyli ukrytych skarbów, ponownie odkrywanych przez tertonów – osoby przepowiedziane do odkrycia termy w sprzyjających czasach. Najsławniejsi tertonowie należeli do tych obu tradycji. Ningmapowie są jedynymi tybetańskimi buddystami otwarcie uznającymi za buddyjskie nauki, które nie pochodzą z Indii. Były one głoszone w VIII w. przez charyzmatycznego mistrza Padmasambhawę i jego współtowarzyszy.
Dziewięć ścieżek bon zawiera w sobie całą skalę miejscowych, tybetańskich zwyczajów, religijnych wierzeń i praktyk, w tym nauk medycznych, astrologii i kosmologii, magii i przepowiedni, okiełznania i egzorcyzmowania potężnych złych duchów, rytów pomyślności oraz tantrycznych rytuałów zniszczenia wrogów, prowadzenia zmarłych, dyscypliny etycznej oraz duchowej praktyki dzogczen. W tym kontekście można powiedzieć, że bon jest prawdziwą religią Tybetu, ponieważ zawiera zarówno autochtoniczne, jak i importowane obrzędy religijne.
BUDDYZM
„Trudno jest narodzić się człowiekiem; trudno jest żyć jako śmiertelny; trudno jest usłyszeć wyniosłą prawdę; trudno jest ujrzeć Buddę.” (Dhammapada, 182)
Mianem Buddy – Przebudzonego, określono po raz pierwszy księcia Siddhartę Gautamę, z rodu Siakjów żyjącego w Indiach na przełomie szóstego i piątego wieku przed naszą erą. Skrupulatnie chroniony przez rodziców – w obawie przed spełnieniem pewnej dwuznacznej przepowiedni – przed cierpieniem wypełniającym świat przeżył wstrząs, gdy je poznał. Zaczął intensywnie szukać prawdy, aż po siedmiu latach, w wieku trzydziestu pięciu lat doznał oświecenia i zaczął nauczać, pierwsze kazanie wygłaszając do swoich pięciu byłych towarzyszy, czym wprawił w ruch Koło Dharmy (dharma – prawo, kanon nauki Buddy w trzech rodzajach pism, zwanych razem Tripitaka). Wnet wędrując wraz z nimi szybko zyskał wyznawców. Najważniejsze w jego nauce są Cztery Szlachetne Prawdy:
1. Świat jest pełen cierpienia (dukkha – który to termin może oznaczać zarówno zwykłe cierpienie, cierpienie spowodowane zmianą jak i stan uwarunkowany przyczynowością – w tym ostatnim rozumieniu wszystko jest cierpieniem z wyjątkiem nirwany – oświecenia, stanu poza wszelką przyczynowością). Narodziny są cierpieniem, starość jest cierpieniem, choroba i śmierć są cierpieniem. Cierpieniem jest być połączonym z tym, kogo się nienawidzi i rozdzielonym z tą osobą, którą się kocha. Nie mieć tego, co się pożąda jest cierpieniem. Życiu, które nie jest wolne od pożądania i namiętności zawsze towarzyszy męka. Jest to Prawda o Cierpieniu.
2. Przyczyną cierpienia jest pragnienie (tanha) związane z pożądaniami ciała oraz złudne namiętności, co uruchamia koło Samsary (krąg wcieleń). Pragnienie to wciąż szuka nowych doznań, które mogą być trojakiego rodzaju: zmysłowe żądze, żądza unieśmiertelnienia się oraz żądza samozniszczenia (gdyż zaspokojeniem żądzy życia bywa czasem śmierć). Jest to Prawda o Przyczynie Cierpienia.
3. Jeśli usunie się żądzę, przyczynę ludzkich namiętności, oznaczać to będzie usunięcie ludzkiego cierpienia, co jest równoznaczne z nirwaną. Jest to Prawda o Usunięciu Cierpienia.
4. Do osiągnięcia stanu bez pożądania i cierpienia prowadzi Szlachetna Ośmioraka Ścieżka, na którą składają się:
a) Należyty pogląd (którego wyrazem jest znajomość Czterech Szlachetnych Prawd).
b) Należyte myślenie (wolne od żądzy, nieżyczliwości i gwałtowności).
c) Należytą mowę (bez kłamstwa, obmowy i plotkowania).
d) Należyte postępowanie (zaniechanie kradzieży, zabijania i nieczystości).
e) Należyty sposób zarobkowania (związane z utrzymywaniem się z zajęć nie łamiących żadnej z zasad Ścieżki).
f) Należyte dążenie (usuwanie zła i wspieranie dobra).
g) Należyta uwaga (przemyśliwanie spraw ciała).
h) Należyta koncentracja (skupienie poprzez medytację).
Jest to Prawda o Szlachetnej Ścieżce Wiodącej do Ustania Cierpienia.
Zasady Ośmiorakiej Ścieżki można podzielić na trzy grupy: postępowanie etyczne (sila) oparte o wszechogarniającą miłość i współczucie do wszystkich czujących stworzeń – zasady 2, 3, 4, 5; dyscyplina umysłu (samadhi) oparta o ćwiczenia medytacyjne i ćwiczenia ciała – zasady 6, 7, 8; mądrość (panna; pradżnia) – zasady 1, 2.
Celem buddyzmu jest wyzwolenie się od fałszu, którym jest przyczynowość, istniejąca przez cierpienie. Likwidacja tej ułudy, która w konsekwencji wyzwala też od koła Samsary (nieustannych kolejnych wcieleń) nazywa się nirwaną – zdmuchnięciem, zgaszeniem, oświeceniem. Nirwana to stan wyjścia poza ograniczenia przyczynowości i cierpienia. Jest to stan Buddy – każdy, kto go osiągnie staje się buddą. Prowadzi ku temu Droga Środka, na której należy unikać skrajności, gdyż obydwie są ułudą: zarówno uleganie żądzom ciała, jak i asceza zadręczająca ciało i ducha. Rzeczy bowiem ani istnieją ani nie istnieją – a to jak się nam jawią jest ułudą. Ułudą jest to, że nic się nie dzieje przypadkiem; ułudą jest i to, że to Bóg kieruje losami ludzi; ułudą wreszcie jest i to, że wszystkim rządzi przypadek. Kroczyć Drogą Środka (którym to określeniem bywa też nazywany sam buddyzm) można kierując się zasadami Szlachetnej Ośmiorakiej Ścieżki. Lecz ponieważ nirwana nie ma określonej formy czy natury oraz istnieje tylko dlatego, że istnieje złuda i niewiedza, w stanie oświecenia znika i ono samo. Jest to właśnie paradoks nirwany: gdy jej nie ma nie ma też ułudy. Bo to niejako ułuda i niewiedza tworzą oświecenie. Dążąc więc do oświecenia ludzie powinni unikać pożądania go i zabiegania o nie, ulegają bowiem kolejnej iluzji, która od oświecenia ich oddala. Oświecenie to stan bez ułudy dlatego należy dążyć do niego środkami, które ułudę eliminują: należy kroczyć Drogą Środka. Ma ona różne techniki służące za pomoc do tego celu, dzielone na trzy grupy:
· - medytacje (jhanas)
· - umiejętności (kontemplacje) (samapattis)
· - skupienia (samadhis)
Buddyzm dzieli się na trzy wielkie odłamy, w ramach których działa wiele szkół oraz pomniejszych tradycji. Te trzy główne odgałęzienia buddyzmu to:
Hinajana (Mały Wóz) – najmniej rozpowszechniony w świecie, występujący głównie na Cejlonie i w Indochinach; skupia się on na życiu monastycznym, ogromną wagę przywiązując do filozofii oraz do ascezy.
Mahajana (Wielki Wóz) – odmiana, która dzięki wielu swoim szkołom (np. Zen) jest najbardziej popularna na świecie. Dużo mniej rygorystyczna od Hinajany – zakłada, że każda żyjąca istota może osiągnąć stan buddy i dopuszcza skuteczne praktykowanie Drogi Środka w każdym, a nie tylko monastycznym, stanie.
Wadżrajana (Diamentowy Wóz) – największy nacisk kładzie na techniki wizualizacyjne, praktyki magiczne oraz tantryczne. Rozwinęła się w Tybecie.
Buddyjska wspólnota nazywa się sangha. Formalnie buddystą zostaje się przyjmując Schronienia w Trzech Klejnotach (Triratna): Buddzie, Dharmie, Sandze.
Judaizm
Słowo „judaizm” pochodzi od plemienia Judy i oznacza religię Izraela – narodu wybranego przez Boga. Na wezwanie Jahwe odpowiedział pierwszy z patriarchów Abraham. Abraham przybył około 1800 p.n.e z Mezopotamii i osiedlił się w Kaanan, „ziemi obiecanej”, znanej później jako Palestyna, która miała takie terytorium jak dzisiejsze państwo Izrael. Przymierze zawarte przez Boga z Abrahamem było porozumieniem, zgodnie z którym Bóg wyznaczył „naród wybrany” spośród potomków Abrahama. W zamian Abraham i jego następcy zaofiarowali Bogu całkowite posłuszeństwo. W okresie klęski głodu dwunastu synów Jakuba, potomka Abrahama, uciekło do Egiptu, gdzie stali się niewolnikami. Później około 1250 r. p.n.e. Mojżesz wyprowadził kolejne już pokolenie z egipskiej niewoli. Był to „exodus”. Podczas tej wędrówki Bóg praojców Jahwe zawarł kolejne Przymierze z Izraelitami na górze Synaj, za pośrednictwem Mojżesza, które zostało ujęte w „dekalogu” wyrytym na kamiennych tablicach i potwierdzonym krwią zwierzęcia ofiarnego. To właśnie Mojżesz jest oficjalnie uznawany za prawodawcę, za depozytariusza przymierza Jahwe z ludem wybranym, za prawdziwego religijnego i społecznego założyciela narodu żydowskiego.
Bóg Izraela pojawił się jako Stwórca – władca całego świata. Od tamtej pory izraelska tożsamość związana jest z religią. W swoich codziennych modlitwach Żydzi oświadczają, że są „dziećmi Abrahama”, przyjaciela Boga, a ich naród nazywa się Izrael od imienia nadanego przez Boga Jakubowi.
Izraelici stworzyli silne królestwo pod rządami kolejnych królów: Saula, Dawida i Salomona. Niestety podział królestwa i kolejne podboje Asyryjczyków i Babilończyków w VIII i VI wieku p.n.e doprowadziły ostatecznie do rozproszenia Hebrajczyków poza granicami ich państwa. Kiedy w końcu wrócili do ojczyzny, Izrael nie odzyskał już politycznej siły. Okres panowania rzymskiego skończył się rozproszeniem Hebrajczyków i zniszczeniem dwukrotnym niezwykle ważnej dla nich Świątyni Jerozolimskiej. Mimo rozpadu jedności politycznej kraju wiara Izraelitów w ich przeznaczenie jako „narodu wybranego” oraz oddanie dla idei jedynego prawdziwego Boga, przetrwały. Wiara wspierała i umacniała tradycje i obyczaje, które nie zmieniły się aż do dziś.
Podstawy wiary:
1. Istnienie Stwórcy
2. Jego jedność
3. Jego niematerialność
4. Jego wieczność
5. Obowiązek służenia i czczenia tylko jego samego
6. Istnienie proroctwa
7. Pierwszeństwo Mojżesza przed innymi prorokami
8. Objawienie Prawa Mojżeszowi na górze Synaj
9. Niezmienność Prawa
10. Bóg jest wszechwiedzący
11. Odpłaca na tym i na tamtym świecie
12. Przyjście Mesjasza
13. Zmartwychwstanie
Według żydowskich wyobrażeń wszyscy ludzie są stworzeni na obraz i podobieństwo Boga i należy szanować każdego człowieka, a szczególną opieką otoczyć słabszych: wdowy, sieroty, cudzoziemców, prześladowanych, jeńców i biednych. Każdy człowiek jest wolny i ma wolna wolę dokonywania wyboru między dobrem a złem. Nikt nie dziedziczy brzemienia grzechu. Świat jest dobrym przyjaznym miejscem stworzonym dla szczęścia ludzi. Człowiek powinien używać darów świata dla pomyślności ludzi i dla służby bożej. Zbawienie osiąga się na tym świecie i za pośrednictwem doczesnych dóbr. Pomimo wiary w zmartwychwstanie i nieśmiertelność duszy, Żydzi bardziej troszczą się o dobre warunki życia teraz, niż o przygotowania do życia przyszłego „w niebie”.
Dziesięć przykazań (na podstawie żydowskiego tekstu Księgi Wyjścia 20 2-17)
1. Jam jest Pan, Bóg twój, który cię wyprowadził z ziemi egipskiej, z domu niewoli.
2. Nie będziesz miał innych bogów obok mnie. Nie czyń sobie podobizny rzeźbionej czegokolwiek, co jest na niebie w górze, i na ziemi w dole, i tego, co jest w wodzie pod ziemią. Nie będziesz się im kłaniał i nie będziesz im służył, gdyż Ja, Pan Bóg twój jestem Bogiem zazdrosnym, który karze za winę ojców na synach do trzeciego i czwartego pokolenia tych, którzy mnie nienawidzą, a okazuje łaskę do tysiącznego pokolenia tym, którzy mnie miłują i przestrzegają moich przykazań.
3. Nie nadużywaj imienia Pana Boga twojego, gdyż Pan nie zostawi bez kary tego, który nadużywa imienia Jego.
4. Pamiętaj o dniu sabatu, aby go święcić. Sześc. dni będziesz pracował i wykonywał wszelką swoją pracę, ale siódmego dnia jest sabat Pana, Boga twego: nie będziesz wykonywał żadnej pracy ani ty, ani syn twój, ani twoja córka, ani twój sługa, ani twoja służebnica, a ni twoje bydło, ani obcy przybysz, który mieszka w twoich bramach. Gdyż w sześciu dniach uczynił Pan niebo i ziemię, morze i wszystko, co w nich jest, a siódmego dnia odpoczął. Dlatego Pan pobłogosławił dzień sabatu i poświęcił go.
5. Czcij ojca swego i matkę swoją, aby długo trwały twoje dni w ziemi, którą Pan, Bóg twój, da tobie.
6. Nie zabijaj.
7. Nie cudzołóż.
8. Nie kradnij.
9. Nie mów fałszywego świadectwa przeciw bliźniemu swemu.
10. Nie pożądaj domu bliźniego swego, nie pożądaj żony bliźniego swego ani sługi, ani jego służebnicy, ani jego wołu, ani jego osła, ani żadnej rzeczy, która należy do bliźniego twego.
Dziesięć przykazań w zmienionej formie funkcjonuje w innych religiach monoteistycznych, takich jak chrześcijaństwo czy islam. Judaizm – religia stworzona przez Hebrajczyków była pierwsza formą monoteizmu i dała podwaliny pod inne wielkie religie świata. Kwintesencja etyki Judaizmu zawiera się w dwóch sentencjach biblijnych: Będziesz miłował twojego Boga Jahwe z całego serca, z całej duszy swojej, ze wszystkich swych sił oraz bliźniego swego jak siebie samego. Ponadto Żydów obowiązuje 613 nakazów i zakazów sformułowanych w Biblii i Talmudzie, szczegółowo regulujących życie Żydów zgodnie z nakazami wiary.
Żydowskie święte teksty:
1. Tora (prawo) – Pierwsze pięć ksiąg Biblii, przypisywanych Mojżeszowi, inaczej: Pięcioksiąg. W jego skład wchodzą:
o Księga Wyjścia
o Księga Rodzaju
o Księga Kapłańska
o Księga Liczb
o Księga Powtórzonego Prawa
2. Ponadto kroniki królów Judy i Izraela, wypowiedzi proroków i przekazywane tradycje, tzw. księgi sapiencjalne, czyli mądrościowe, tworzą Torę w szerszym rozumieniu. W tej postaci jest ona także nazywana ogólnie Biblią, aczkolwiek różni się nieco od Biblii chrześcijańskiej, gdyż nie przyjmuje wielu tekstów powstałych i zredagowanych wprost po grecku. Warto tutaj nadmienić, że Tora pisana nazywana jest przez chrześcijan Starym Testamentem, natomiast Tora ustna (Talmud) jest charakterystyczna tylko dla Żydów.
3. Miszna (powtarzanie) – Nauki etyczne i moralne czerpiące z Biblii, spisane przez Jehudę ha-Nassi w II wieku n.e. W skład Miszny wchodzą „Halachy” (droga) – zasady postępowania, przepisy rytualne oraz „hagady” (opowieści) – legendy i przypowieści biblijne, upiększone, rozbudowane, swobodnie zinterpretowane. Celem hagady było kształtowanie charakteru i podtrzymywanie sił moralnych
4. Talmud (nauki) ...
renata29