1 pojecie przedmiot i wlasciwosci pr pracy(1).doc

Przedmiot, funkcje, właściwości prawa pracy

1. Prawo pracy

·         gałąź prawa, której regulacje są ściśle związane z wykonywaniem pracy

·         korzenie to połowa XIX wieku, czyli rozwój kapitalistycznych stosunków pracy połączony z zatrudnianiem na wielką skalę pracowników najemnych

·         pracodawca narzucał swoje niekorzystne warunki, które budziły sprzeciw robotników

·         geneza: potrzeba zaprowadzenia ładu w stosunkach pracy, opartego na harmonii interesów indywidualnych, grupowych i ogólnospołecznych

·         kiedyś nazywane ustawodawstwem fabrycznym, robotniczym, prawem socjalnym

·         w Polsce wykształciło się jako odrębna gałąź prawa w art. 12 ustawy wprowadzającej KC z 1964 r. (dziś powtórzono w art. 300 KP)

2. Kryteria wyodrębnienia prawa pracy:

·         chodzi o formalną odrębność w ramach systemu prawa

·         umożliwia wprowadzenie szczególnych mechanizmów prawnych sprzyjających pełnieniu funkcji ochronnej

·         gałąź prawa to pewna całość złożona z funkcjonalnie powiązanych pomiędzy sobą norm, instytucji, działów, etc.

·         generalnie trudno jest określić kryterium wyodrębniające daną gałąź prawa

kryterium przedmiotowe: rodzaj stosunków społecznych regulowanych przez dane normy

kryterium metody regulacji prawnej: ustalenie równorzędności lub nierównorzędności pozycji stron stosunków społecznych oraz rodzaj sankcji

kryterium cech treści norm prawnych

kryterium adresatów, do których skierowane są normy danej gałęzi prawa

>>> obecnie chodzi o kryterium przedmiotowe

3. Przedmiot prawa pracy:

·         reguluje wycinek rzeczywistości społecznej związanej z pracą

·         odnosi się do stosunków społecznych (więzi faktycznych), jakie powstają między ludźmi w związku z wykonywaniem pracy

·         więzi ludzkie to stosunki społeczne nawiązywane w zespołach ludzkich (co najmniej 2osobowe) przez takie zachowanie 1 z podmiotów, które w jakiś sposób oddziałuje na sprawy dotyczące drugiego podmiotu

·         podstawą powstania stosunku społecznego jest oddziaływanie dostatecznie ważne lub trwałe

·         nie reguluje wszelkich stosunków społecznych związanych z wykonywaniem pracy

1.      społeczne stosunki pracy podporządkowanej

2.      inne stosunki społeczne, które są ściśle związane ze stosunkami pracy podporządkowanej, nie odnoszą się bezpośrednio do świadczenia pracy, ale są z nią nierozerwalnie sprzężone

4. Społeczne stosunki pracy podporządkowanej:

1)     praca zaspokajająca potrzeby ludzkie

·         praca to działalność ludzka, która przejawia się w wykonywaniu czynności zmierzających do osiągnięcia pewnych wartości materialnych lub niematerialnych mających zdolność zaspokajania potrzeb ludzkich

·         praca w sensie czynnościowym: zachowanie człowieka, będące wyrazem jego woli, przybierające postać określonych działań fizycznych czy intelektualnych

·         charakteryzuje się różnorodnością (transport, budownictwo, działalność naukowo-badawcza) – bo zaspokajają potrzeby ludzkie

2)     praca zespołowa, skooperowana

·        wiąże się z koniecznością tworzenia struktur organizacyjnych i zapewnienia sprawnego zarządzania

·        zadanie może być realizowane w drodze określenia reguł:

a)      podporządkowanie pracowników kierownictwu

b)     obciążenie pracodawcy obowiązkiem organizowania pracy

3)     podporządkowana

·        podmiot zatrudniający posiada uprawnienia kierownicze, które przejawiają się w możliwości wydawania poleceń (dyrektyw), które zmierzają do kształtowania procesu pracy

·        poprzez polecenia konkretyzują się obowiązki pracownika, które w umowie określane są ogólnikowo przez wskazanie rodzaju pracy

·        kierownik:

4)     wskazuje miejsce wykonywania pracy

5)     włącza pracownika do odpowiedniego zespołu roboczego

6)     organizuje pracę

7)     sprawuje nadzór i kontrolę

·        uprawnienia mogą być realizowane w różnej formie: nakazy, zakazy, wskazówki, zarządzenia, instrukcje, ustnie lub pisemnie, adresowane do mniejszej lub większej grupy pracowników

·        dotyczy wszystkich pracowników bez względu na podstawę nawiązania stosunku pracy

·        zakres zależy od rodzaju pracy

·        to główna cecha, która pozwala uznać lub nie określoną więź prawną za stosunek pracy

·        granice podporządkowania:

a)      rodzaj pracy

b)     obowiązujące przepisy prawne

c)      zasady współżycia społecznego

4)     obowiązek organizowania pracy

·         organizowanie stanowisk pracy

·         wyposażenie w maszyny, urządzenia, aparaturę

·         dostarczenie surowców, materiałów niezbędnych do pracy

·         pracodawca wskazuje sposób wykonywania pracy i sprawuje nadzór oraz kontrolę nad prawidłowościami przebiegu prac

·         pracodawca ponosi ryzyko kooperacji, gospodarcze, techniczne i osobowe (dodatnie i ujemne skutki) 

5)     praca świadczona osobiście

·         pracownik nie może powierzyć wykonywania pracy innej osobie, nawet będącej pracownikiem tego samego pracodawcy

·         wykonywanie pracy polega na zarobkowym wykonywaniu czynności mających wartość materialną lub niematerialną w sposób ciągły i powtarzający się

·         obowiązek sumiennego i starannego jej wykonywania

·         b. duże znaczenie mają przymioty osobiste pracownika dla pracodawcy (np. kwalifikacje zawodowe)

6)     praca dobrowolnie podporządkowana a jednostronnie wyznaczana

·         praca:

1. 1. zawodowych wojskowych
   2. policjantów
   3. funkcjonariuszy ABW i AW
   4. Służby Więziennej
   5. Straży Granicznej

>> nie jest objęta regulacją prawa pracy

>> podejmowana dobrowolnie

>> w celach zarobkowych

>> pełna zależności od zwierzchników

7)     cel zarobkowy

·         wykonywanie jej w innym niż zarobkowym celu nie podlega regulacji prawa pracy

·         w przypadku młodocianych cel zarobkowy nie odgrywa 1rzędnej roli, bo podstawowym celem jest przygotowanie zawodowe

PRACA               działalność ludzka zmierzająca do wytwarzania wartości materialnych lub niematerialnych

                                          realizowana w warunkach pracy zespołowej

                            świadczona osobiście

                                          dobrowolnie podporządkowana

                            podejmowana w celach zarobkowych

                                          na rzecz i ryzyko podmiotu zatrudniającego

5. Stosunki społeczne związane z pracą umownie podporządkowaną:

·         prawo pracy nie ogranicza się tylko do regulowania życia społecznego związanego nierozłącznie z wykonywaniem pracy

·         obejmuje stosunki społeczne, które pozostają w pośrednim związku z pracą

·         stosunki społeczne towarzyszące społecznym stosunkom pracy podporządkowanej:

1.      stosunki organizatorskie związane z polityką zatrudnienia

2.      stosunki związane z nadzorem nad przestrzeganiem prawa pracy

3.      stosunki dotyczące praw i interesów grupowych (stosunki prawne zbiorowego prawa pracy)

4.      stosunki związane z rozstrzyganiem sporów powstających między pracownikiem i pracodawcą

Polityka zatrudnienia:

·         dotyczy więzi, jakie powstają między konkretnymi osobami a jednostkami organizacyjnymi realizującymi zadania zmierzające do zapewnienia miejsca pracy lub udzielenia pomocy w inny sposób oraz między tymi osobami a pracodawcami, do których są kierowani przez te jednostki

·         powstają więzi między właściwymi jednostkami organizacyjnymi a pracodawcami

·         stosunki społeczne są złożone, wielopłaszczyznowe i dotyczą co najmniej 3 podmiotów

·         wynikają z Konstytucji: władze publiczne mają obowiązek prowadzić politykę zmierzającą do pełnego, produktywnego zatrudnienia przez racjonalizowanie programów zwalczania bezrobocia, w tym organizowanie i wspieranie poradnictwa i szkolenia zawodowego oraz robót publicznych i prac interwencyjnych

·         dążenie do pełnego produktywnego zatrudnienia to 1 z podstawowych zasad prawa pracy

·         chodzi o łagodzenie skutków bezrobocia

·         zatrudnianie i aktywizacja zawodowa bezrobotnych i innyc...