Pokarm dla ryb.pdf

Portal Bojownik.pl

Strona 1 z 24

Forum Galeria

BojoWiki Forum Blogi Galeria Pomoc Szukaj Reputacja Strona główna FAQ

Witaj Gościu ( Zaloguj | Rejestruj )

Bojownik.pl > Artykuły, prace, testy i

tłumaczenia > Artykuł: Pokarmy dla ryb labiryntowych

POKARMY DLA BŁĘDNIKOWCÓW

Najchętniej spożywane przez wszelkie gatunki ryb są pokarmy żywe. Jest to

zrozumiałe, gdyż takie rodzaje pokarmu występują w wielu wodach badanych

środowisk naturalnych. Czy jednak jest to taka oczywista prawda?

Już krótka charakterystyka wód, będących naturalnym środowiskiem ryb,

pozwala na wyciągnięcie wniosku, że w rzeczywistości spotykamy się z wodami

nie tylko bogatymi, ale i ubogimi w pokarmy. Często rozwija się w nich

intensywnie życie roślinne, a także występują w dużych ilościach glony,

pierwotniaki, owady i ich młodociane formy. Na tereny bagienne opadają

znaczne ilości pyłków kwiatowych, różnorodnych owoców i nasion. Licznie

gromadzą się tam skąposzczety i skorupiaki, znajdują bowiem odpowiednie dla

siebie pożywienie. Bywają też miejsca pozbawione niskiej roślinności, gdyż

obecność licznych i wysokich drzew sprawia, że światło nie jest w stanie dotrzeć

w nieco niższe partie wody. W tym wypadku pożywieniem ryb są często owady

spadające z drzew do wody, owoce, butwiejące liście i inne szczątki roślinne

oraz to, co dostanie się do wody w okresach zalewania różnych terenów w

porze deszczowej. Okoliczności te spowodowały, że wiele gatunków, aby jeść i

móc przetrwać, zostało zmuszonych do przejścia drogi, w wyniku której

rozwinęły wysoką specjalizację pokarmową. W pewnym stopniu zjawiska te

możemy także obserwować wśród gatunków ryb labiryntowych. Przedstawiciele

rodzajów Helostoma czy [wiki]Osphronemus[/wiki] są w zasadzie typowymi

roślinożercami, którzy nie gardzą jednak pokarmami zwierzęcymi. Inne, często

niewielkie gatunki, preferują co prawda pokarmy zwierzęce, lecz i one

uzupełniają w niewielkim stopniu swe menu o składniki roślinne (pożywieniem

są najczęściej niewielkie ilości glonów).

Doświadczeni akwaryści wiedzą, że rybom otrzymującym duże ilości karmy

zbliżonej swym składem do takiej, jaką dysponują w naturze, prawie nigdy nie

grozi awitaminoza. Obecnie wiele żywych pokarmów przeznaczonych do

karmienia ryb akwariowych jest pozyskiwanych w środowiskach bardzo mocno

zanieczyszczonych. Spożycie takiego pokarmu przez ryby często grozi im

śmiercią. Ponadto wraz z pokarmami mogą do akwarium przeniknąć

chorobotwórcze pasożyty, ich formy przetrwalnikowe i grzyby. Występująca

niekiedy w zbiorniku bez żadnych racjonalnych przesłanek gwałtowna epidemia

jest właśnie efektem takiego zjawiska. Niektóre gatunki ryb wykazują w tym

względzie pewną odporność osobniczą. Znacznej ilości ryb labiryntowych do

takich gatunków jednak zaliczyć nie można. Przykładem mogą być choćby

gatunki z rodzaju Colisa czy Trichogaster. Dlatego też sprawa karmienia ryb ma

pierwszorzędne znaczenie. Rodzaj i jakość podawanego im pokarmu bardzo

często decyduje o sukcesie hodowlanym lub porażce.

W latach 1996-1999 przeprowadziłem badania na różnych reprezentatywnych

grupach młodych ryb z różnych regionów świata. Doświadczeniem objąłem

między innymi gatunek Colisa lalia i Symphysodon aeąuifasciatus. Okazało się,

że stosowane przez pewien czas powolne zmiany parametrów wody nie odbijały

się szczególnie negatywnie na badanych grupach. Otrzymywały one przez cały

czas trwania eksperymentu jedynie wybrane rodzaje pokarmów, z wyłączeniem

odławianych w środowisku naturalnym pokarmów żywych lub ich zamrożonych

postaci. [wiki]Ryby[/wiki] chętnie żerowały, a tylko tempo wzrostu uległo u

nich spowolnieniu. Natomiast nic nie było w stanie powstrzymać chorób ani

uratować od śmierci drugiej grupy ryb, które otrzymywały "niewłaściwe

http://www.bojownik.pl/index.php?autocom=pages&do=show&id=1

2008-03-26

Portal Bojownik.pl

Strona 2 z 24

pokarmy" (ochotka, rurecznik, rozwielitka, oczlik, ślimaki wodne), mimo że cały

czas przebywały w wodzie, której parametry były nienaganne. Niektóre ryby z

pierwszej grupy (dyskowce) żyją do dziś. Wyniki tych badań niech będą

wskazówką dla wszystkich akwarystów pragnących hodować błędnikowce. Co

prawda wyników tych doświadczeń nie można uogólnić, niemniej jednak

badania te stanowią sygnał, że stosując żywe pokarmy, należy zachować

daleko idącą ostrożność i rozwagę.

Składniki pokarmowe

Każdy gatunek ryb ma swoje indywidualne preferencje pokarmowe. Powstały

one w wyniku ewolucji gatunku i zostały podyktowane dostępnością danego

rodzaju pokarmu w środowisku, w którym przyszło danym rybom żyć. Dla ich

dobra należy kontynuować właściwy sposób żywienia, uwzględniając często

szczególne potrzeby. Akwarysta powinien zwracać uwagę na to zagadnienie,

gdyż jest ono jednym z najważniejszych elementów przyczyniających się do

prawidłowego rozwoju ryb w akwarium. Nie przyniesie pozytywnego efektu

dostarczanie rybom, które odżywiają się pokarmami roślinnymi, pokarmów

mięsnych lub postępowanie odwrotne. Ich układy trawienne są przystosowane

do rozkładania jedynie tych pokarmów, które powinny pobierać. W przeciwnym

razie ryba będzie wydalać nie-strawione części pokarmów, a po dłuższym

okresie takiego żywienia powstanie realne zagrożenie wystąpienia nieżytów i

innego rodzaju zapaleń jelit.

Aby uwiarygodnić ten problem, posłużę się przykładem Helostoma temminckii

(gurami całujący). Jest to obecnie stosunkowo popularny gatunek ryb, który

często można spotkać w akwariach. Jego rozmnażanie nie bywa zbytnio

kłopotliwe. Takson ten, zaliczany jest w zasadzie do ryb roślinożernych,

żywiących się między innymi glonami, które zeskrobują z korzeni i kamieni.

Ponadto, ich prawidłowy rozwój wymaga jednak podawania im pewnych ilości

pokarmów pochodzenia zwierzęcego. Początkowo, kiedy hodowla tych ryb, a

więc i rozmnażanie, nie było tak powszechne jak dziś, zalecano, by na pewnym

etapie wzrostu narybku podawać mu tubifeks (rurecznik), który chętnie zjadały.

Młode ryby rosły wówczas Jak na drożdżach", lecz najczęściej w wieku 2-3

miesięcy lub nawet wcześniej masowo ginęły. Przyczyną tego stanu rzeczy

okazał się przede wszystkim rurecznik, a w zasadzie skład pożywienia. Kiedy

narybkowi podawano pokarmy typowo roślinne, wzbogacone odpowiednio

dobranymi pokarmami zwierzęcymi, rozwój ryb zaczął przebiegać w prawidłowy

sposób.

Przykłady takie można mnożyć, lecz i ten - jak przypuszczam - wystarczy, aby

akwaryści starali się prawidłowo dobierać zestawy pokarmowe dla ryb. W

związku z tym powinni zapoznać się z niektórymi podstawowymi zasadami

obowiązującymi w technologii żywienia. Potrzebna jest im podstawowa wiedza

na temat: protein, tłuszczów, węglowodanów, a także soli mineralnych,

substancji balastowych i witamin.

Proteiny, zwane też białkami. Podstawowy składnik, z którego w okresie

wzrostu jest konstruowany organizm ryby. Proteiny są także potrzebne do

budowania kolejnych komórek, zastępujących zużyte (zjawisko regeneracji).

Wyróżnia się białka pochodzenia zwierzęcego lub roślinnego. W zależności od

preferencji pokarmowych, organizm ryby potrzebuje znaczące ilości jednego z

nich, drugi traktując jako składnik uzupełniający. Nie można też zapominać o

wartościach energetycznych białka. Brak odpowiedniej ilości protein powoduje,

że ryba nie dorasta do przeciętnych dla danego gatunku rozmiarów (zjawisko

karłowacenia), nie przystępuje do rozrodu, a także skraca się realny czas jej

życia. W takiej sytuacji trudno się dziwić, że u poszczególnych egzemplarzy

znaczącemu obniżeniu ulega bariera immunologiczna i ryby często zapadają na

różnego rodzaju choroby. Osłabione ryby nie czują się pewnie pomiędzy

gatunkami wykazującymi witalność. Prowadzi to do stresów, a o ich skutkach

wspominałem wielokrotnie. Reasumując, ryby muszą otrzymywać odpowiednie

dla danego gatunku ilości białka i to takiego, jaki jest zgodny z ich potrzebami

pokarmowymi, przy czym w okresie wzrostu i poprzedzającym prokreację

znaczące zwiększanie jego dawek staje się bardzo wskazane. Pokarmami

wysokobiałkowymi są między innymi: dżdżownice, larwy owadów, nicienie

Grindala, wazonkowiec, larwy much, a także serce wołowe i mięso ryb.

Węglowodany, inaczej zwane cukrami. Stanowią one znaczący składnik

energetyczny. Ich nadmiar może być magazynowany, przy czym jest to

zjawisko zarówno pozytywne, jak i negatywne. Jak zawsze święci tu sukcesy

zasada "złotego środka". Najlepiej, gdy tylko część nadmiaru cukrów zostanie

odłożona, a reszta wydalona podczas procesów trawiennych. Zmagazynowane

cukry dopomogą rybom w czasie tarła, zapewniając im dodatkowe źródło

energii. Nadmiar prowadzi do otłuszczenia narządów wewnętrznych, stając się

http://www.bojownik.pl/index.php?autocom=pages&do=show&id=1

2008-03-26

Portal Bojownik.pl

Strona 3 z 24

groźną chorobą. Niedobór węglowodanów prowadzi do ogólnego wycieńczenia

organizmów ryb i często staje się przyczyną ich śmierci. Źródłem

węglowodanów są przede wszystkim pokarmy roślinne, a więc jarzyny,

warzywa, owoce, a także glony.

Substancje balastowe. Służą przede wszystkim do ograniczenia odczuwania

przez ryby łaknienia. Powodują także uczucie sytości i zmniejszają potrzebę

intensywnego poszukiwania pokarmu. Najważniejszym jednak ich zadaniem

jest podrażnianie ścianek przewodu pokarmowego, zmuszające je do

intensywniejszej pracy. Układ trawienny nie rozkłada ich, przy czym nie są one

szkodliwe dla ryby. Do najczęściej występujących substancji balastowych

zalicza się: chitynę, pektyny i celulozę. Ta ostatnia stanowi jeden z bardziej

złożonych cukrów i w różnym procencie wchodzi w skład pokarmów roślinnych,

tak jak chityna, którą spotykamy zazwyczaj jako element składowy organizmów

zwierzęcych (np. pancerzyk rozwielitek). Brak substancji balastowych, mimo że

nie wpływa bezpośrednio na ilość energii dostarczanej rybom, może

spowodować u nich nieżyty jelit, a także doprowadzić do ograniczenia

wchłaniania substancji odżywczych.

Lipidy, czyli tłuszcze. Stanowią one największy energotwórczy składnik w

substancjach pokarmowych. Organizmy ryb wykorzystują je także do

budowania ścianek komórkowych. Tłuszcze dają się łatwo magazynować,

stanowiąc zapasy energii. Pozytywy i negatywy tej sytuacji przedstawiłem

opisując węglowodany. W organizmach ryb otrzymujących karmy nadmiernie

bogate w związki lipidowe często pojawia się zjawisko występowania złogów

tłuszczowych. Odkładają się one najczęściej przy nerkach, sercu i niektórych

innych narządach wewnętrznych. W efekcie końcowym ryby stają się ospałe,

mało pływają i często kryją się w różnych zakamarkach zbiornika.

Problematyczne staje się także dobieranie w pary i przystępowanie do tarła.

Jednakże niedostarczanie odpowiedniej ilości tego składnika rybom może się

niekiedy objawiać przekrwieniami i pękaniem błon śluzowych, miejscowymi

przekrwieniami na skórze, a niekiedy także pękaniem powierzchni płetw.

Utrudnione regenerowanie się komórek, wywołane brakiem składnika do

budowy ich ścianek, najczęściej powoduje objawy utrudnionego gojenia się

obrażeń zewnętrznych. Na koniec, obecność tłuszczy umożliwia organizmom

ryb przyswajanie i prawidłowe wykorzystanie niektórych witamin. Akwarysta

powinien pamiętać, że dużą ilość lipidów zawierają w swym składzie larwy

owadów, nicienie i niektóre gatunki dżdżownic.

Witaminy. Chociaż o ich roli napisano wiele, temat ten najczęściej nie jest

pogłębiany. W środowisku naturalnym różnorodność składników pokarmowych,

z jakimi spotykają się ryby, chroni je przed awitaminozą. W akwarium,

niestety, nie otrzymują one zazwyczaj odpowiedniej dawki witamin. Bywa też,

że jednych mają w nadmiarze, a innych kompletny niedosyt. Zjawisku temu

mają między innymi zapobiegać pokarmy suche, wykonywane w postaci

płatków lub granulatów. Produkty te są wzbogacane w witaminy, lecz zjawisko

unieczynnienia ogranicza nieco ich działanie. Nie jest to do końca rozwiązanie

satysfakcjonujące. Stałe stosowanie niektórych pokarmów - przykładowo serca

wołowego - powoduje wytrącanie z organizmów ryb witamin z grupy "B".

Chciałbym podkreślić, że pokarmy przeznaczone dla ryb warto co pewien czas

dodatkowo wzbogacać w witaminy. Trzeba to jednak czynić z umiarem i

zgodnie z zaleceniami producentów, gdyż przedawkowanie może przynieść

dramatyczne skutki: zaburzenia widzenia, oddychania, a także porażenie

mięśni ryb. Uwzględniając całokształt zagadnienia, warto pamiętać, że witaminy

dzieli się na dwie grupy. Pierwszą stanowią te, które rozpuszczają się w wodzie,

a drugą rozpuszczające się w tłuszczach. Do pierwszej grupy zalicza się

wszystkie witaminy z grupy "B, "PP", "C" i "H" oraz kwas pantotenowy i foliowy,

w drugiej grupie znajdują się witaminy: "A", "D", "E" i "K".

Sole mineralne. Występują najczęściej w formie mikro- i makroelementów. Te

drugie to przeważnie fosfor i wapń, bez których budowa szkieletu kostnego nie

jest możliwa. Inne makroelementy przyczyniają się do wytworzenia prawidłowej

równowagi elektrolitycznej. Mikroelementy są częściami składowymi szeregu

białek enzymatycznych i odpowiadają za właściwą pracę niektórych organów w

organizmie. Z tego powodu między innymi wodę uzyskaną do hodowli ryb

dzięki odwróconej osmozie trzeba przed użyciem odpowiednio uzdatnić,

wzbogacając ją pierwiastkami śladowymi.

PRZEGLĄD I CHARAKTERYSTYKA POKARMÓW

Biorąc pod uwagę wielość gatunków ryb labiryntowych, charakteryzujących się

różnorodnymi wymaganiami życiowymi, nietrudno się domyślić, że także w ich

żywieniu powinna być stosowana szeroka gama pokarmów. Prawidłowo

prowadzona polityka pokarmowa ma znaczący wpływ na osobniczy rozwój

http://www.bojownik.pl/index.php?autocom=pages&do=show&id=1

2008-03-26

Portal Bojownik.pl

Strona 4 z 24

hodowanych ryb. Od niej zależy między innymi wielkość, kondycja, a także

jakość wybarwienia poszczególnych egzemplarzy. Wśród licznych gatunków

można dostrzec efekt sprzężenia zwrotnego między podawaniem przez pewien

czas odpowiedniego rodzaju pokarmu a ich chęcią przystępowania do rozrodu.

Okoliczności te powodują, że niezbędna staje się krótka charakterystyka

każdego z zaprezentowanych pokarmów. Takie rozwiązanie ułatwi hodowcy

podejmowanie właściwych decyzji. Pokarmy dla ryb hodowanych w akwarium,

przyjmując (kreślone kryteria, można podzielić na:

-żywe,

-duże,

-mrożone,

Każdy z nich zaś na:

1. średnie,

2. suche,

3. drobne,

4. inne pokarmy,

5. bardzo drobne.

Zaprezentowany podział uwzględnia rozmiary i postać spożywanego pokarmu,

ponieważ jest on z jednej strony uzależniony od wielkości otworu gębowego u

ryb, z drugiej zaś od osobniczych potrzeb danego gatunku i preferencji

jednostkowych.

Pokarmy żywe, duże

Pokarmy te mają zastosowanie głównie w karmieniu dorastających i dorosłych

gatunków ryb, które osiągają nieco większe rozmiary lub prowadzą drapieżny

tryb życia. Przykładem mogą być gatunki z rodzajów: Anabas, Belontia, Cteno-

poma, Sandelia, a także w ograniczonym zakresie Helostoma i Osphronemus.

Ryby. Chodzi oczywiście o rybki małych rozmiarów. Muszą one stanowić

podstawowe pożywienie podczas pielęgnacji gatunków ryb typowo drapieżnych.

Dzięki temu zostaje zaspokojony ich naturalny instynkt łowiecki. Niekiedy jest

to także pokarm uzupełniający dla szczególnie cennych ryb, wykazujących

ograniczoną skłonność do polowań. Najczęściej do tego celu używane są młode

gupiki, mieczyki i molinezje.

Dżdżownice (Lumbricidae). Można

je pozyskiwać w trakcie

przekopywania ziemi, podnoszenia

kamieni lub po deszczu. Najlepsze do

tego celu są tereny, które nie były

nawożone nawozami sztucznymi ani

opryskane środkami

chwastobójczymi.Dżdżownica ziemna

(Lumbricus terrestris) może dorastać

do 30 cmdługości, osiągając przy tym

średnicę około 10 mm. Zebrane

okazy należy umieścić w szczelnym

pudełku, z odpowiednimi otworami

doprowadzającymi powietrze, które

będzie wypełnione do 2/3 wysokości

wilgotnym piaskiem. Po

samooczyszczeniu pierścienic, co

trwa przeciętnie około 24 godziny i

jest procesem niezbędnym,

"otrzymujemy" pokarm nadający się

do spożycia przez większe ryby po

uprzednim pokrajaniu na

odpowiedniej wielkości kawałki lub w

całości.

Prócz wspomnianego gatunku istnieje też

inny cenny gatunek z rodziny

skąposzczetów - dżdżownica Eisenia

foetida. Ma ona najczęściej wiśniowe lub

fioletowe zabarwienie i zamieszkuje

okolice, gdzie jest składany obornik lub

kompost. Osiąga znacznie mniejsze

http://www.bojownik.pl/index.php?autocom=pages&do=show&id=1

2008-03-26

Portal Bojownik.pl

Strona 5 z 24

rozmiary niż dżdżownica ziemna, gdyż ma

długość do 10 cm i mniejszą średnicę. Ten

właśnie gatunek jest zalecany do hodowli

dla potrzeb akwarystycznych.

By móc ją prowadzić, należy przygotować stosunkowo duży pojemnik o

rozmiarach około 50 x 30 x 30 cm lub większy, na którego dnie umieszcza się

skrawki papieru lub trociny, tworząc z nich cienką warstwę. Na nią wsypuje się

ziemię ogrodową wymieszaną z torfem w stosunku 1:1. Nie może ona zawierać

żadnych nawozów. Tak przygotowane podłoże trzeba mocno nawilżyć wodą aby

dotarła ona do dna i stała się zaczątkiem procesu rozkładu najniższej warstwy.

W tym czasie umieszcza się w podłożu dżdżownice. Jako karmę można

stosować pocięte owoce, jarzyny lub warzywa. Układa się je na powierzchni

podłoża. Dobre efekty przynosi stosowanie: jabłek, marchwi, kapusty, buraków

lub liści sałaty. Szczególnie polecana jest marchew, która zawiera duże ilości

karotenoidów. Pojemnik z hodowlą trzymamy w chłodnym i lekko zacienionym

miejscu, gdyż dżdżownice najlepiej czują się w temperaturze nie

przekraczającej 20°C. Przed podaniem dżdżownic rybom należy odpowiednią

ilość pokarmu umieścić na 24 godziny w osobnym pudełku bez podłoża i podać

skąposzczetom do jedzenia nieco kaszki błyskawicznej dla niemowląt, którą

miesza się uprzednio z wodą. W ten sposób z ich przewodów pokarmowych

zostanie usunięta ziemia. Teraz wystarczy jedynie opłukać pokarm w wodzie i

podać rybom. Większe egzemplarze trzeba posiekać.

Owady. Należy uwzględnić wodne i lądowe, nie posiadające pancerza

chitynowego. Znaczenie tego rodzaju pokarmów jest niewielkie, ponieważ nie

ma możliwości pozyskania go w odpowiednich ilościach. Najczęściej jest

traktowany jako pokarm uzupełniający. Ponadto owady wodne zbierane z wód,

w których żyją ryby lub przebywa ptactwo wodne, mogą być przyczyną

wprowadzenia do akwarium różnych chorobotwórczych pasożytów i grzybów

oraz ich form przetrwalnikowych. Niektóre z tych owadów hoduje się dla

potrzeb akwarystycznych. Barciaka większego (Galleria mellonella) spotykamy

jedynie w bliskim sąsiedztwie ula, który zamieszkuje pszczoła miodna. Składa

on jaja w szparach ula, a dla wylęgających się z nich gąsienic wosk stanowi

źródło pokarmu. Gąsienice te są doskonałym pożywieniem dla ryb

labiryntowych. W procesie rozwojowym owad przechodzi cztery stadia, przy

czym w ostatnim stadium przyjmuje postać szaro-brązowego motyla, którego

rozpiętość skrzydeł dochodzi do 30 mm. Wtedy to właśnie samice składają

jednorazowo około 1500 jaj. Do hodowli najlepiej nadają się dwa pojemniki

wykonane ze szkła lub plastiku (drewniane mogą zostać podziurawione). W

praktyce najwygodniejsze są pojemniki o wymiarach w granicach 40 x 20 x L 5

cm, które trzeba wyposażyć w przykrycie wykonane z metalowej siatki o

drobnych oczkach. Jest to niezbędne w celu stworzenia dobrej wentylacji, a

także usuwania nadmiaru wilgoci. [wiki]Pokarm[/wiki] dla larw jest mieszaniną

następujących składników:

1. zawartość opakowania błyskawicznych płatków ryżowych dla niemowląt,

2. 6-7 łyżek stołowych miodu,

3. 6-7 łyżek stołowych gliceryny (do nabycia w sklepie z artykułami

chemicznymi),

4. niewielka ilość czystej i niechlorowanej wody.

Wszystkie składniki należy najpierw przemieszać i pozostawić na kilka godzin,

by namokły. Następnie trzeba je ponownie dokładnie wymieszać, tak by nie

było w nich grudek. Jeśli powstająca papka jest zbyt sucha, można dodać

niewielką ilość wody. Część z przygotowanej meszaniny umieszczamy w

pojemniku i dodajemy do niej pozyskane jaja barciaka lub larwy. Pudełko

przechowuje się w ciemnym miejscu, w temperaturze około 1-2-24° C. Po

pewnym czasie w pojemniku pojawią się motyle. Nie zużywają cne pokarmu,

lecz muszą pić. Trzeba więc w tym czasie umieścić w pojemniku kilka

tamponików kosmetycznych nawilżonych wodą. Samice po złożeniu jaj giną lecz

po kilku dniach wylęgną się z nich tysiące bardzo małych larw o kremowo-

miodowym kolorze. [wiki]Pokarm[/wiki] jest gotowy. Odnowienie hodowli

następuje po 14 dniach w drugim z przygotowanych pojemników. Użycie

pierwszego pojemnika do kolejnego odnowienia hodowli wymaga przed

zastosowaniem dokładnego zdezynfekowania go.

Kolejnym przykładem wykorzystania owadów jako pokarmu jest trójszczyk ulec

(Tribolium confusum), gatunek pochodzący z rodziny czarnuchowatych.

http://www.bojownik.pl/index.php?autocom=pages&do=show&id=1

2008-03-26

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: