PSYCHOLOGIA MIŁOŚCI I SEKSUALNOŚCI-Baars.pdf

Seksualność wypaczona

MASTURBACJA

W jawnej opozycji do tradycyjnych opinii teo-

logów, którzy uczyli, że masturbacja jest zawsze

ciężkim grzechem, być może nawet cięższym od

cudzołóstwa, w dzisiejszym świecie zachodnim

rozpowszechnił się pogląd, że masturbacja, jeśli

nawet nie jest czymś dobrym, to przynajmniej

moralnie obojętnym. Opinia ta jest utrzymywa-

na zarówno przez profesjonalistów, jak i laików,

a obecnie również przez niektórych duchownych,

chociaż nie zyskała przewagi w obrębie żadnej

z tych grup.

Szczególnie wśród psychiatrów można się spot-

kać z wcale powszechnym poglądem, że mastur-

bacja u młodocianych jest naturalnym czynni-

kiem rozwoju ludzkiej osobowości. Niektórzy

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Psychologia miłości i seksualności

Seksualność wypaczona

psychiatrzy twierdzą nawet, że jej nieobecność

świadczy o zahamowaniach w procesie psycho-

seksualnego rozwoju. I tak katolicki psychiatra

Frederick von Gagern stwierdza: „samogwałt jest

czymś normalnym we wczesnej, introwertycznej

fazie pokwitania, ponieważ jest on zwykłym prze-

jawem niedojrzałości. Wielu psychologów pod-

trzymuje opinię, że młodzież zwykle oddaje się

samogwałtowi bez żadnego poczucia winy do mo-

mentu, gdy zostanie powiadomiona o tym, że po-

pełnia grzech ciężki" 6 .

Von Gagern wydaje się twierdzić, że mastur-

bacja, chociaż sama w sobie zła obiektywnie,

w fazie pokwitania jest czymś nieuniknionym

i jako wynikająca z procesu wzrostu powinna być

traktowana jako coś normalnego.

Teoria „naturalnej" masturbacji preferowana

przez tak wielu psychiatrów opiera się na naucza-

niu Freuda mówiącym, że instynkt płciowy, libi-

do, stanowi w człowieku czynnik pierwszorzędny

i w procesie rozwoju przechodzi od fazy seksua-

lizmu dziecięcego, poprzez masturbację okresu

pokwitania, do zaspokojenia w płciowym życiu

człowieka dorosłego. Innymi słowy, ludzka osobo-

wość jest określana przez instynkt płciowy, a teo-

logowie, którzy twierdzą powszechnie, że mastur-

bacja jako czyn moralny pozostaje w jawnej

sprzeczności z etyką chrześcijańską, nie powinni

w ogóle zabierać głosu. Teoria ta w istocie obwinia

religię o to, że masturbację, którą należy uwa-

żać za coś przemijającego i właściwego jedynie pew-

nej fazie osobowego rozwoju, określa jako trwały

nałóg szerzący się wśród młodocianych. Ponieważ

religia kładzie nacisk na grzeszność masturbacji,

może być przyczyną wewnętrznego konfliktu, któ-

ry u osób dorosłych zdolny jest wywołać chorobę

psychiczną. Pojawiają się także nieuzasadnione

stwierdzenia, podtrzymywane przez pewną część

moralistów, dotyczące roli, jaką w wielu przypad-

kach nałogowej masturbacji u młodocianych od-

grywa sytuacja uzależnienia oraz utrata zdolno-

ści do panowania nad sobą co z kolei uniemożli-

wia zaistnienie warunków popełnienia grzechu

ciężkiego. Jest w tych opiniach pewna doza praw-

dy, ja jednak, bardziej niż na sam nałóg mastur-

bacji, chciałbym raczej zwrócić uwagę na właści-

wą pewnemu wiekowi niedojrzałość, jak również

na brak integracji pomiędzy emocjami a rozu-

mem i wolą, a także na pewne czynniki środowi-

skowe.

Biorąc pod uwagę jedynie dane statystyczne,

mówiące, że przeciętny nastolatek oddaje się

masturbacji od czasu do czasu, można by uznać

masturbację za zjawisko „normalne". Jednakże

nie ma takiej zasady logicznego rozumowania,

która upoważniałaby nas do tego, by na podsta-

wie danych statystycznych wnioskować o tym,

że masturbacja jest czymś normalnym, gdy po

6 F. von Gagern, The Problem ofOnanism, Mercier Press,

Cork 1965.

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Psychologia miłości i seksualności

Seksualność wypaczona

uwagę weźmiemy proces rozwoju osobniczego.

I chociaż niektórzy psychiatrzy utrzymują, że

brak masturbacji jest oznaką zahamowań roz-

woju psychoseksualnego — jak to ma miejsce

w przypadku neurotyków, u których w fazie doj-

rzewania dochodzi do stłumienia popędu płcio-

wego i wszelkich jego przejawów — nie stanowi

to jednak uzasadnienia dla tezy, że masturbacja

jest w procesie rozwoju zjawiskiem zdrowym, na-

turalnym i normalnym. Należy ją raczej przy-

równać do potknięć i upadków dziecka uczącego

się chodzić. Upadki są czymś „normalnym" tylko

dlatego, że to dzięki nim wszystkie dzieci uczą

się chodzić. Jednak w procesie nauki prawidło-

wego chodzenia potknięcia i upadki są same

w sobie czymś negatywnym.

Opinia co do tego, że fantazje, które towarzy-

szą aktowi masturbacji, pomagają nastolatkowi

w ukształtowaniu się w fazie późniejszej prawi-

dłowych heteroseksualnych związków, nie wnosi

niczego do argumentacji na rzecz normalności i

naturalności masturbacji. Fakt, że nastolatek

wywołuje u siebie fantazje odnośnie partnera płci

przeciwnej, nie zmienia autystycznego charak-

teru samego aktu stanowiącego przejaw wypa-

czonej seksualności. Tym bowiem jest w swojej

istocie masturbacja: wypaczoną seksualnością,

nakierowaną raczej na samozaspokojenie aniżeli

na drugą osobę. Nawet fantazjując, oddający się

masturbacji młodzieniec koncentruje się na

sobie samym i swojej własnej przyjemności, a nie

na drugiej osobie. Masturbując się, eliminuje

drugiego. Stąd też zamiast sprzyjać oddawaniu

się innemu, masturbacja czyni ten dar z siebie

trudniejszym. W wypadkach krańcowych, u osób

szczególnie predysponowanych, może dojść do

zamknięcia się jednostki w świecie fantazji, jak

to się dzieje u psychotyków. Nawet wówczas jed-

nak nie dzieje się tak przede wszystkim w wyni-

ku nałogowej masturbacji, ale dlatego, że czło-

wiek ten nie wiedział, jak należy kochać. Być

może spowodowali to inni, może nie był dosta-

tecznie kochany w latach kształtowania się jego

osobowości, wtedy, gdy okazywana dziecku mi-

łość spotykać się powinna z odpowiedzią z jego

strony. Kiedy dziecko lub nastolatek jest wycho-

wywany tak, że droga „do drugiego" jest dla niego

zamknięta, może łatwo wpaść w pułapkę mastur-

bacji stanowiącej substytut relacji „ja — ty". Staje

się samotnym introwertykiem, niezdolnym do

rozwinięcia własnej seksualności w szerszym zna-

czeniu tego słowa. Niezdolność do wyjścia z siebie

ulega dalszemu zablokowaniu przez powtarzają-

ce się akty masturbacji. W ten sposób tworzy się

złowrogi krąg frustracji i niezaspokojonego pożą-

dania spowodowany tym, że młody człowiek od-

daje się czynności, która stanowi wypaczenie

zarówno w aspekcie fizjologicznym, jak i psycho-

logicznym.

Masturbacja zakłóca również psychiczną har-

monię i integralność jednostki, ponieważ skupio-

na jest na sferze seksualnej, wyizolowanej spo-

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Psychologia miłości i seksualności

Seksualność wypaczona

śród wszystkich innych obszarów ludzkiej aktyw-

ności. Z czasem instynkt płciowy przejmuje kon-

trolę nad rozumem, praktyka samogwałtu staje

się coraz częstsza i w rezultacie może dojść do

wypaczenia rozwoju osobowości. Niższe instynkty

przestają być podporządkowane rozumowi i woli;

egoistyczne zaabsorbowanie seksem pozbawia

jednostkę zdolności do otwarcia się na prawdę

i rzeczywistość oraz do odnalezienia satysfakcji

w autentycznej miłości do drugiego. Oto śmier-

telnie poważne konsekwencje przyjmowania za

prawdę tezy o naturalności masturbacji w pro-

cesie rozwoju. Jej zwolennicy są ślepi na rzeczy-

wiste potrzeby nastolatka, nie sąw stanie przyjść

mu z pomocą w chwili, gdy próbuje on nawiązać

z innymi autentyczne miłosne relacje.

Należy jednak pamiętać, że chociaż księża

w konfesjonałach muszą się borykać z trudnym

problemem subiektywnej moralności, to jednak

owa trudność w formułowaniu osądów w indy-

widualnych przypadkach nie powinna ich zwal-

niać z uwzględniania psychologicznych potrzeb

penitenta. Srogie potępienie jedynie powiększy

problemy nastolatka związane z wychodzeniem

ku drugim i najprawdopodobniej przyczyni się

do jeszcze intensywniejszej masturbacji. Ksiądz

powinien pamiętać, że to najprawdopodobniej

inni ludzie, a wśród nich może nawet on sam,

nie potrafili skłonić penitenta do otwarcia się na

drugich, przyczyniając się w ten sposób pośred-

nio do pojawienia się u niego nałogu masturba-

cji. Przede wszystkim jednak ksiądz powinien

ustanowić z penitentem odpowiednią więź umoż-

liwiającą przedyskutowanie problemu w dyskre-

cji i z zaufaniem. Udzielając rad penitentowi,

spowiednik powinien jednak unikać nawiązywa-

nia relacji typu pacjent — psychoterapeuta, co

wykracza poza możliwości konfesjonału.

Spowiednik, rozważając subiektywne warunki

moralnego osądu masturbacji, powinien mieć na

uwadze wiek i stan rozwoju emocjonalnego danej

osoby. Pomocna będzie też pewna wiedza odno-

śnie domu rodzinnego. Spowiednik powinien tak-

że zdawać sobie sprawę z tego, że życie emocjo-

nalne dziecka bądź nastolatka jest chaotyczne,

składa się z następujących po sobie lub równocze-

snych, zmiennych, czasami wzajemnie sprzecz-

nych emocji i impulsów. Dzieje się tak wskutek

zaniknięcia systemu kontrolnego, który działa po-

między siódmym a dziesiątym rokiem życia, kie-

dy to każdemu impulsowi towarzyszy natychmia-

stowa reakcja, co pozwala na utrzymanie stanu

równowagi. W wieku nieco starszym wola zostaje

zdominowana przez impulsy i emocje, a nastola-

tek sam musi umacniać się w swoich wyborach.

Jego zachowania są w znacznej mierze kształto-

wane przez system wartości i pojęć zaczerpnięty

ze świata dorosłych, jednak daleko im do stabilno-

ści i klarowności. Niemniej wzory te dostarczają woli

właściwej motywacji, stanowiąc również źródło

nieświadomej emocjonalnej identyfikacji. Równo-

cześnie wzrasta znaczenie snów i wyobraźni. Może

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Psychologia miłości i seksualności

Seksualność wypaczona

to sprzyjać przyjemności czerpanej z egocentrycz-

nych aktów płciowych. Ponadto wzmożona aktyw-

ność gruczołów produkujących hormony wzrostu

i hormony płciowe wzmaga odczucia zmysłowe

i podniecenie w sferze genitalnej.

Ze względu na rozchwianie w wieku pokwita-

nia funkcji regulujących, a także wskutek zmian

psychologicznych i fizjologicznych, które hamują

należytą integrację woli z emocjami, możliwy

staje się fakt, że masturbujący się nałogowo na-

stolatek rzadko popełnia grzech ciężki. Jednak

nawet jeżeli jest to prawdą, nie powinniśmy po-

suwać się do twierdzenia, że sprawa masturba-

cji nie jest zagadnieniem godnym naszej uwagi

bądź też że zjawisko to jest czymś naturalnym

i koniecznym. Przeciwnie, powinniśmy je trak-

tować jako znak, że w procesie integracji seksu-

alności genitalnej z seksualnością w znaczeniu

całej jej pełni nastolatek potrzebuje naszej po-

mocy.

Wychowawcy powinni mieć świadomość nie-

bezpieczeństw, jakie niesie ze sobą nadmierne

moralizowanie stosowane wobec młodych ludzi,

którzy sami i tak wyczuwają intuicyjnie niesto-

sowność pewnych swoich zachowań. Błędem by-

łoby twierdzić, że większość młodzieży pozbawio-

na jest tej intuicyjnej wiedzy oraz poczucia winy

i wstydu. W rzeczywistości ich potrzeba kocha-

nia i bycia kochanym jest tak intensywna, że

wypiera poczucie winy, podobnie jak to się dzieje

u osób, u których potrzeby afektywne doznają

głębokiej frustracji. W wieku późniejszym, kie-

dy nastolatek w pełni zdaje sobie sprawę z tego,

że masturbacja jest czynem moralnie złym, po-

czucie winy powróci ze zdwojoną siłą.

Właściwe podejście, które powinno cechować

wychowawców, polega na tym, by mówić młodzie-

ży, że masturbacja jest czynem bezsensownym

i że nie zapewni im ona satysfakcji. Na później-

szym etapie, gdy zaistnieje możliwość dojrzałej

dyskusji, wychowawcj^ powinni tłumaczyć mło-

dym ludziom, że powodem, dla którego mastur-

bacja nie dostarcza im prawdziwej satysfakcji jest

fakt, że czynność ta i płynąca z niej przyjemność

nie jest dzielona z kimś drugim. Stopniowo na-

stolatek zacznie pojmować, że miłość i seks nie

są domeną izolowanej jednostki, ale że wymaga-

ją udziału drugiej osoby.

W ten sposób zamiast udzielania technicznych

wyjaśnień natury fizjologicznej i biologicznej bądź

też wygłaszania umoralniających tyrad na temat

grzechu masturbacji wychowawca będzie w sta-

nie otworzyć serca i umysły nastolatków na war-

tości, takie jak przyjaźń, miłość, szacunek i współ-

czucie. Będzie on mógł tą drogą pomóc młodym

ludziom nadać sens własnej seksualności, tłuma-

cząc, że stanowi ona wyraz ich miłości ku dru-

gim, nie zaś zło, którego trzeba unikać, ani też

grzech, który trzeba odrzucić.

W procesie rekrutacji kandydatów do stanu

kapłańskiego i życia konsekrowanego należy

zwrócić szczególną uwagę na osoby, u których

PDF stworzony przez wersję demonstracyjną pdfFactory Pro www.pdffactory.pl/

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: