Broszura - Metodyka harcerska – wersja robocza 23.08.2003r.ver.2003-08-1904
hm. Anita Regucka- Kwaśnik
hm .Ewa Prędka
hm Anna Poraj
hm. Lucyna Grabowska
hm. Aleksandra Karnia
hm. Anna Głowacka ?
Wydział Harcerski GK ZHP
1
1. Funkcjonowanie elementów metody harcerskiej -– ogólna uwaga do tekstu Ani, tonie jest forma poradnikowa, tylko artykul do gazety. Trzeba mocno popracowac nad tym tekstem, aby aby rzecyzwiscie w krótkich prostych zdaniach przekazywał konkretne tresci. Generalnie mam te same uwagi cow sh, które opiałam wczesniej. T
2. Funkcjonowanie elementów metody harcerskiej
1.1. Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie
- phm. Anna Głowacka Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie
1.2.
Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie to fundamenty pracy wychowawczej z harcerką i harcerzem, z nich wynikają cele wychowawcze. Prawo i Przyrzeczenie są przyjmowane jako niekwestionowany system wartości, którego zapisy są przyjmowane wprost.
Prawo i Przyrzeczenie określają ideał, do którego będą dążyć dziewczęta i chłopcyewczynka czy chłopiec, którzy mają stać się harcerzami. Drużyna harcerska powinna stwarzać warunki do tego, aby drogowskazy harcerskiej ścieżki życia były dla nich czytelne, oczywiste i widoczne. W drużynie harcerskiej trzeba zaszczepić w nich zainteresowanie wartościami harcerskimi i pokazać, jak je przyjąć za „swoje”. Ponadto, harcerze i harcerki powinni mieć poczucie, że Prawo i Przyrzeczenie towarzyszą im już na początku harcerskiej drogi – zostając harcerzami decydują się na postępowanie według norm obowiązujących w Związku Harcerstwa Polskiego. Ważne, żeby pokazać członkom drużyny, że Prawo i Przyrzeczenie to ideały proste i jasne.
Harcerki i harcerze powinni mieć możliwość poznania samego tekstu Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego w ciekawej formie. Najlepiej poznawać je przez zabawę i grę, dlatego możesz zorganizować turniej, krzyżówki, quiz, układanki, zabawy z elementami ruchowymi, ćwiczenia. Powinieneś pomyśleć o tym, aby tekst Prawa i Przyrzeczenia na stałe pojawił się jako element wystroju harcówki.
Praca z Prawem i Przyrzeczeniem powinna być umiejętnie wkomponowana w plan pracy drużyny. Oczywiście każda twoja zbiórka drużyny jest „o Prawie” i „z Prawem”, bo na każdej zbiórce chcesz wychowywać swoich harcerzy zgodnie z kanonem wartości harcerskich. Jednak na zbiórkach drużyny trzeba także mówić o Prawie i Przyrzeczeniu bezpośrednio – możesz przygotowywać wraz ze swoją kadrą zbiórki dotyczące zarówno poszczególnych punktów Prawa, jak i całości.
Pomysły do wykorzystania związane z pracą z Prawem i Przyrzeczeniem:
à fabularna gra terenowa z rycerzami, damami i honorowym pojedynkiem w „kółko-krzyżyk” („Harcerz postępuje po rycersku”, „Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy”),
à bieg ekologiczny; wizyta u leśniczego, ekologa ( „Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać”),
à „Tydzień Pogodności” ogłoszony w drużynie ( „Harcerz jest zawsze pogodny”)
à wiązanie węzełków na chuście drużzyny – codziennie (np. na obozie) po wykonaniu dobrego uczynku („Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim”)
à propozycja programowa „Jestem OK. – nie palę!” („Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych”)
à akcja zarobkowa drużyny („Harcerz jest oszczędny i ofiarny”)
à konkurs w drużynie - przygotowanie przez zastępy plakatów dot. Prawa lub z tekstem Prawa Harcerskiego (a zwycięski plakat zostaje powieszony w harcówce drużyny)
à kalambury lub przedstawianie scenek dot. poszczególnych punktów Prawa Harcerskiego
Uroczystość składania Przyrzeczenia Harcerskiego jest bardzo ważnym wydarzeniem w życiu harcerza. Osoby do niego dopuszczone powinny rozumieć i akceptować wartości zawarte w Prawie i Przyrzeczeniu – obecnie dokonuje się to poprzez próbę harcerki / harcerza.
Sam moment składania Przyrzeczenia w każdym środowisku nieco się różni, ale pewnym jest, że powinna to być chwila magiczna dla składającego Przyrzeczenie, jednocząca drużynę i zapadająca w pamięć. Jako drużynowy powinieneś zadbać, aby miejsce Przyrzeczenia było niepowtarzalne (lub powtarzalne - obrzędowe dla danej drużyny) i specyficzne. W niektórych środowiskach praktykuje się, że własne składanie Przyrzeczenia Harcerskiego jest zarazem pierwszym, w którym się uczestniczy (czyli w uroczystości biorą udział tylko harcerze).
Stałymi elementami uroczystości składania Przyrzeczenia są:
o pytanie skierowane do kandydata „Czy chcesz złożyć Przyrzeczenie Harcerskie?”
o rozkaz drużynowego potwierdzający dopuszczenie harcerza do Przyrzeczenia Harcerskiego
o komenda poprzedzająca powtarzanie roty „Baczność. Do złożenia Przyrzeczenia Harcerskiego”, a po Przyrzeczeniu „Spocznij”
o składanie Przyrzeczenia na ogień/ proporzec drużyny/ flagę państwową/ krzyż harcerski/ krzyż drużynowego
o potwierdzenie Przyrzeczenia przez powtórzenie drugiego punktu Prawa Harcerskiego
o odśpiewanie hymnu Związku Harcerstwa Polskiego
o wręczenie krzyża harcerskiego i książeczki harcerskiej
Inne elementy, które mogą wystąpić:
· bieg poprzedzający dotarcie do miejsca Przyrzeczenia
· wybieranie opiekuna harcerskiej drogi, który w czasie powtarzania roty trzyma prawą rękę na ramieniu harcerza
· powtórzenie punktów Prawa Harcerskiego przed złożeniem Przyrzeczenia
· gawęda
· wręczenie pamiątki związanej z momentem składania Przyrzeczenia Harcerskiego
·
Przyrzeczenie Harcerskie
MAM SZCZERĄ WOLĘ, to znaczy dobrowolnie, bez niczyjego nakazu, bez żadnego przymusu, CAŁYM ŻYCIEM, ze wszystkich sił mego ducha, z całego serca, wykorzystując wszystkie dane mi możliwości PEŁNIĆ SŁUŻBĘ BOGU, który stanowi uosobienie najwyższych ideałów, takich jak miłość, prawda, dobro, sprawiedliwość, wolność, piękno, przyjaźń i braterstwo, wiara, nadzieja. Ideały te łączą wszystkich ludzi dobrej woli, niezależnie od pochodzenia, narodowości, wyznania, wywodzą się z norm moralnych opartych na uniwersalnych, etycznych i kulturowych tradycjach chrześcijaństwa. Wyznawany przeze mnie system wartości kształtuję samodzielnie podążając w kierunku wskazanym przez Prawo Harcerskie.Pragnę służyć POLSCE, ojczyźnie moich przodków, o której honor, niepodległy byt, tradycje i kulturę walczyli czynem i słowem, którą otrzymałem w spadku jako bezcenną wartość mego pokolenia, którą z całym jej bogactwem duchowym i materialnym mam przekazać moim następcom. Stale poszerzam świat mych myśli i uczuć, wierny zasadzie, że więcej wiedzieć, to głębiej pokochać. Szanuję prawa innych państw i narodów.Chcę NIEŚĆ CHĘTNĄ POMOC BLIŹNIM nie tylko wtedy, gdy o pomoc proszą, ale zawsze wtedy, gdy czujnym okiem dostrzegę, że na drodze mego życia stanął ktoś, kto potrzebuje pomocy, opieki, wsparcia, pocieszenia.Mam być POSŁUSZNYM PRAWU HARCERSKIEMU, chcę, by Ono było zawsze wskazówką mego postępowania, by ono decydowało zawsze o zgodności moich myśli, słów i uczynków.Moje Przyrzeczenie nie jest przysięgą ani ślubowaniem. Przestrzeganie Prawo Harcerskiego jest sprawą mego honoru i źródłem radości, "wędrówką ku szczęściu". Za wypełnienie Przyrzeczenia odpowiadam przed własnym sumieniem.
Pamiętaj, że drużynowy jako autorytet pokazuje Kiedy dziewczynka czy chłopiec zaczynają przychodzić na zbiórki drużyny harcerskiej, wszystko jest dla nich nowe. Jeśli byli w gromadzie zuchowej, wiedzą, że harcerze noszą inne mundury niż zuchy, że mają swoje Prawo i Przyrzeczenie i że latem mają obóz harcerski, a nie kolonię zuchową. Oczywiście, tacy „kandydaci” na harcerzy zwracają uwagę na to, co w harcerstwie zewnętrzne, to co towarzyszy istocie harcerstwa. Do czego sprowadza się owa istota harcerstwa? Niewątpliwie jest to kanon wartości zawarty w Prawie i Przyrzeczeniu Harcerskim. harcerzom poprzez osobisty przykład, że czyny idą w parze ze słowami, a Prawo i Przyrzeczenie Harcerskie są drogowskazami w życiu codziennym – harcerze bowiem w dużej mierze uczą się przez naśladowanie.
1. HARCERZ SUMIENNIE SPEŁNIA SWOJE OBOWIĄZKI WYNIKAJĄCE Z PRZYRZECZENIA HARCERSKIEGO, wrażliwym okiem spogląda na otaczający go świat, na potrzeby ludzi, na potrzeby środowiska, w którym żyje. Jest dobrym uczniem i pracuje rzetelnie. Jest gotów zawsze pełnić służbę innym, dawać z siebie wszystko, co dobre, nie żądając w zamian nic, za jedyną nagrodę uważa radość płynącą z dobrze spełnionych obowiązków. Obcy mu jest egoizm, postawa konsumpcyjna, wyznaje prymat wartości duchowych nad materialnymi.2. NA SŁOWIE HARCERZA POLEGAJ JAK NA ZAWISZY - to nakaz prawdomówności, wierności, zgodności słów i czynów z nakazami własnego sumienia, swym słowem i czynem harcerz zasługuje na zaufanie, dotrzymuje słowa, przywraca wiarę w solidność, rzetelność, spolegliwość, mówi, co myśli, robi, co mówi. Postawą i zachowaniem daje świadectwo o wartościach, jakie wnosi harcerstwo w życie młodzieży i całego społeczeństwa. Harcerz jest punktualny.3. HARCERZ JEST POŻYTECZNY, jego czyny zawsze służą społeczności, w której żyje. Naukę traktuje jako podstawę przyszłej służby Ojczyźnie i ludzkości. Praca zawodowa jest nie tylko źródłem jego utrzymania, ale przede wszystkim formą realizacji służby społecznej. HARCERZ NIESIE POMOC BLIŹNIM chętnie i ofiarnie, nie czeka aż go ktoś o pomoc i opiekę poprosi, lecz sam szuka okazji, by być pomocnym każdemu człowiekowi i każdej społeczności, którą spotyka na swej drodze. 4. HARCERZ W KAŻDYM WIDZI BLIŹNIEGO, każdemu służy pracą, pomocą, ujmuje się za każdym pokrzywdzonym, obca mu jest znieczulica i oziębłość w stosunkach między ludźmi. Przezwycięża urazy i waśnie między ludźmi i między narodami, swą postawą daje wyraz uznania naturalnych praw człowieka. Sprzeciwia się przejawom nienawiści, nie poniża nikogo. Harcerz ZA BRATA UWAŻA KAŻDEGO INNEGO HARCERZA, każdego skauta na całym świecie, każdego wiernego tym samym ideałom. Takie widzenie świata i ludzi prowadzi do poszanowania cudzych przekonań, do demokracji i tolerancji.5. HARCERZ POSTĘPUJE PO RYCERSKU, traktuje życie jak wielką grę, w której ważna jest nie tylko wygrana, ale ważne jest przede wszystkim to, jak się gra. Harcerstwo to czysta gra. Harcerz mimo negatywnych doświadczeń wierzy, że inni też grają czysto. Czysta, uczciwa, rycerska gra obowiązuje przede wszystkim wobec przeciwników. Harcerz wyciąga rękę do zgody. Harcerz jest dzielny, walczy z chamstwem, nietolerancją, przejawami brutalności. Jest uprzejmy i kulturalny, potrafi się odpowiednio zachować w każdej sytuacji. Harcerz dba o swój wygląd.6. HARCERZ MIŁUJE PRZYRODĘ, nie niszczy jej, przeciwdziała jej dewastacji, I STARA SIĘ JĄ POZNAĆ, uczy się czytać "świętą księgę przyrody", odczuwa silną więź z całą przyrodą. Ma świadomość, że jest jej cząstką, zgłębia jej tajemnice, w niej szuka i odnajduje równowagę ducha. Przeciwdziała zagrożeniom środowiska, których źródłem jest nie tylko cywilizacja przemysłowa, ale także bezmyślność, lenistwo, brak wyobraźni, nieświadomość skutków naszych działań i zaniedbań. Dba o bogactwa naturalne, o piękno krajobrazu.7. HARCERZ JEST KARNY, karnością opartą na rozumnym posłuszeństwie, wynikającą z dobrowolnego wyboru drogi i celu, wyboru dającego poczucie wolności. Harcerz jest POSŁUSZNY RODZICOM, wierny rodzinnej tradycji, która współtworzy tradycję Ojczyzny. Jest posłuszny WSZYSTKIM SWOIM PRZEŁOŻONYM, którzy prowadzą go do wspólnie realizowanego celu - przez służbę Bogu, Polsce i bliźnim. Karność staje się źródłem poszukiwania i uznawania autorytetów w życiu społecznym.8. HARCERZ JEST ZAWSZE POGODNY, idzie między ludzi z otwartym spojrzeniem płynącym z pogody ducha. Harcerz panuje nad swoimi emocjami i nerwami. Jest optymistą, ma poczucie humoru. Pomaga innym przezwyciężyć apatię, smutek, zniechęcenie, obojętność. Cieszy się radością innych.9. HARCERZ JEST OSZCZĘDNY, nie skąpy, ale gospodarny, nie marnuje czasu, nie marnuje życia, pracuje skutecznie. Harcerz jest OFIARNY w niesieniu pomocy innym, hojny w uczynności. Przywiązuje szczególne znaczenie do bezinteresownej działalności społecznej. Przezwycięża marnotrawstwo materiałów i darów przyrody, pieniędzy i pracy.10. HARCERZ JEST CZYSTY W MYŚLI, MOWIE I UCZYNKACH, najpierw myśli, potem mówi, dba o czystość i piękno języka. Sprawy płci traktuje poważnie i odpowiedzialnie. Harcerz dba o zdrowie, NIE PALI TYTONIU I NIE PIJE NAPOJÓW ALKOHOLOWYCH, nie ulega żadnym nałogom, nie próbuje używania narkotyków, pomaga innym w zwalczaniu nałogów. Abstynencję traktuje jako ważny element troski o zdrowie, o hart ducha, o opanowanie słabości własnego charakteru.hm. Stefan Mirowski, styczeń 1996 r.Przyrzeczenie Harcerskie
Mam szczerą wolę całym życiem pełnić służbę Bogu i Polsce, nieść chętną pomoc bliźnim i być posłuszną/posłusznym Prawu Harcerskiemu.
Prawo Harcerskie
1. Harcerz sumiennie spełnia swoje obowiązki wynikające z Przyrzeczenia Harcerskiego.
2. Na słowie harcerza polegaj jak na Zawiszy.
3. Harcerz jest pożyteczny i niesie pomoc bliźnim.
4. Harcerz w każdym widzi bliźniego, a za brata uważa każdego innego harcerza.
5. Harcerz postępuje po rycersku.
6. Harcerz miłuje przyrodę i stara się ją poznać.
7. Harcerz jest karny i posłuszny rodzicom i wszystkim swoim przełożonym.
8. Harcerz jest zawsze pogodny.
9. Harcerz jest oszczędny i ofiarny.
10. Harcerz jest czysty w myśli, w mowie i uczynkach; nie pali tytoniu i nie pije napojów alkoholowych.
Prawo i Przyrzeczenie określają ideał, do którego dziewczynka czy chłopiec, którzy mają stać się harcerzami, będą dążyć. Drużyna harcerska to początek ich drogi przez harcerski szlak życia. Już teraz zatem trzeba stworzyć warunki do tego, aby drogowskazy tej harcerskiej ścieżki życia były dla nich czytelne i widoczne. Harcerze i harcerki będą wzrastać z Prawem i Przyrzeczeniem Harcerskim – w drużynie harcerskiej trzeba zaszczepić w nich zainteresowanie tymi wartościami i pokazać, jak je przyjąć za swoje. Trzeba pokazać, że Prawo i Przyrzeczenie to w jasny sposób wyrażone zasady, to ideały proste i jasne, dzięki akceptacji których harcerze i harcerki będą mogli sprawić, że będzie się żyło łatwiej i piękniej, choć droga do takiego stanu rzeczy łatwa nie jest. Pozwól swoim harcerzom i harcerkom od początku doceniać to, jak ważne jest zbudowanie w sobie zamiłowania do spraw ważnych, często trudnych, ale takich, które bywają w życiu najważniejsze.
Przygotowanie młodych harcerzy do samodyscypliny, kształtowanie postawy życia zgodnego z ideałami i pracy nad sobą ułatwi im w późniejszym okresie rozwoju poszukiwanie własnych ścieżek, utrzymanie kierunku, w którym podążają.
Na zbiórkach harcerskich Prawo i Przyrzeczenie powinny być niczym dobra rada ofiarowana przez starszego brata – drużynowego.
Harcerki i harcerze z jednej strony powinni mieć mozliwość poznania samego tekstu Prawa i Przyrzeczenia Harcerskiego. Jeśli takie poznawanie Prawa i Przyrzeczenia będzie miało ciekawą, nawet obrzędową formę, jest szansa na to, aby harcerze i harcerki zaczęli traktować te zapisy jako normę, jako część codzienności. Można pomyśleć o tym, aby tekst Prawa i Przyrzeczenia, w ciekawej formie, najchętniej przygotowanej samodzielnie przez harcerzy i harcerki np. na zbiórce zastępu, na stałe pojawił się jako element wystroju harcówki, jak również jako element zdobnictwa obozowego. Możesz osiagnąć dobry efekt także wówczas, gdy zbiórki dotyczące Prawa Harcerskiego zawierać będą różne formy i metody pracy. Najlepiej poznawać je przez zabawę i grę, dlatego możesz zorganizować turniej, krzyżówki, quiz, układanki, zabawy z elementami ruchowymi, ćwiczenia w małych grupach. Można poszczególne punkty przedstawiać w formie dramy czy scenek z życia, można rysować komiks, zabawić się w KIM-a albo spróbować opisać poszczególne punkty za pomocą przedmiotów znalezionych w harcówce.
Niech harcerze i harcerki mają poczucie, że już od początku harcerskiej drogi Prawo i przyrzeczenie towarzyszą im i że są przyjęte jako własne.
Poza samym mimowolnym przyjęciem tekstu Prawa i Przyrzeczenia, przede wszystkim zwróćmy uwagę na ideał, wzory, jakie niosą one ze sobą. Czym jest Prawo harcerskie i przyrzeczenie dla młodego harcerza? Jest tak, że te kanony zasad są często odczytywane wprost, dosłownie. W czasie zbiórek zastępów i drużyny, jak również na biwakach, obozach i rajdach, kreuj sytuacje, w których harcerki i harcerze będą mogli odnajdować praktyczne zastosowanie zasad Prawa i przyrzeczenia, w których będą mogli uzasadniać codzi...
afftobus