Oparzenia powstają w wyniku bezpośredniego urazu termicznego, rzadziej zdarzja się oparzenia słoneczne, chemiczne, elektryczne, popromienne i inne. Za podstawę działań ratunkowych uważa się szybka ocenę pacjenta oraz ocenę typu i rozległości oparzenia. Bardzo istotnymi czynnikami oceny stanu poszkodowanego są:
1. 1. głębokość oparzenia,
2. 2. wielkość oparzonej powierzchni ciała,
3. 3. umiejscowienie.
Ważnymi elementami wpływającymi na postępowanie są również towarzyszące urazy i występujące schorzenia.
W ocenie ciężkości oparzeń wyróżniamy IV stopnie:
STOPIEŃ
I
Dotyczy tylko powierzchownej warstwy skóry, powoduje zaczerwienienie i bolesność. Klasycznym przykladem jest oparzenie słoneczne.
II
(niepełnej grubości) – Obejmuje głębsze warstwy skóry i może mieć różny wygląd: zarówno uogólniony rumień, jak i zaczerwienienie marmurkowate o błyszczącej powierzchni. Głębsze elementy skórne, jak mieszki włosów i gruczoły potowe, nie zostają uszkodzone. Charakterystyczne są pęcherze i silny ból.
III
(pełnej grubości) – obejmuje naskórek, skórę i tkankę podskórną. Dochodzi do martwicy tkankowej, skóra jest twarda, przezroczysta lub zwęglona. Dotknięte obszary są pozbawione czucia.
IV
Występuje w bezpośrednich urazach prądem elektrycznym , dotyczy uszkodzenia oprócz skóry, głębokich struktur powięziowych, mięśniowych i kostnych.
Rozległość oparzenia:
Do oceny rozległości oparzenia wprowadzono proste i powszechnie stosowane pojęcia. Wyliczana wartość procentowa wskazuje na ciężkość obrażeń, określając jednocześnie zakres zapotrzebowania na płyny. Najczęściej stosowane są dwie reguły:
Reguła dziewiątek – miara topograficzna i dzieli powierzchnię ciała na obszary odsetkowe, z których każdy obejmuje 9% poza okolicą krocza, która dotyczy 1% całości. Wartości procentowe różnią się istotnie u dorosłych i dzieci, u których głowa stanowi większą, a nogi mniejszą powierzchnię w stosunku do pozostałych części ciała (Rys.1).
Reguła ręki – oparta jest na założeniu, że powierzchnia ręki oparzonego odpowiada 1% powierzchni jego ciała. Wielokrotność powierzchni ręki wskazuje wielkość procentową obszaru poparzenia.
(Rys.1) Procentowa ocena powierzchni ciała – reguła dziewiątek (dorosły i dziecko)
1. 1. Zadaniem ratownika jest odsunięcie poszkodowanego do źródła ciepła (dbając o własne bezpieczeństwo – czy jest bezpiecznie?).
2. 2. Ugasić odzież. Przyczepiony do ubrania palący się materiał musi zostać usunięty, podczas gdy przyczepiony do skóry powinien tam pozostać.
3. 3. Zabezpieczenie drożności dróg oddechowych (należy usunąć oparzonego z pomieszczenia zadymionego; dbając o własne bezpieczeństwo – czy jest bezpiecznie?)
4. 4. Natychmiastowe schładzanie zimną wodą oparzonej powierzchni przez kilkanaście minut (jak najszybciej; zmniejsza to stopień oparzenia, ponieważ zimna woda odbiera oparzonej skórze ciepło, działa przeciw obrzękowo a ponadto uśmierza ból), pamiętając, że woda powinna być czysta i mieć temperaturę ok. 20ºC. (można zanurzyć poszkodowanego w wannie, na co najmniej 20 minut).
5. 5. Przy oparzeniach w obrębie jamy ustnej i gardła poszkodowany powinien płukać gardło zimną wodą albo ssać kawałki lodu.
6. 6. W przypadku oparzeń chemicznych np. kwasem lub zasadą, należy spłukiwać oparzoną powierzchnię strumieniem bieżącej wody przez 15 minut. Jedynie w przypadku ofiar oparzonych wapnem niegaszonym przed zmywaniem oparzonej powierzchni należy najpierw na sucho wytrzeć wapno ze skóry.
7. 7. Trzeba koniecznie zdjąć obrączki, pierścionki, krawat itp. – ze względu na szybko pojawiający się obrzęk.
8. 8. W celu uniknięcia zakażenia należy zaopatrzyć ranę jałowym opatrunkiem.
9. 9. W przypadku stwierdzenia objawów wstrząsu należy ułożyć poszkodowanego w pozycji przeciw wstrząsowej.
10. 10. Należy przewieźć oparzonego do szpitala.
11. 11. Nie dopuścić do hipotermii oparzonego.
Nie wolno:
· Po oparzeniu nie wolno zrywać ubrania, które przykleiło się do skóry, należy ostrożnie ściągać pozostałą odzież.
· W przypadku oparzeń o dużej powierzchni, ciało należy schładzać tylko wilgotnymi chustami, nie wolno polewać bieżącą zimną wodą!
· Nie wolno stosować na świeże oparzenie żadnych maści, kremów lub innych powszechnie stosowanych okładów np. z kwaśnego mleka.
· Nie wolno neutralizować kwasów zasadami i odwrotnie, jedynym i najlepszym środkiem leczniczym jest woda.
jareklewy77