KLASA SZKOLNA JAKO GRUPA SPOŁECZNO-WYCHOWAWCZA.
Na prawidłowy rozwój psychiczny dziecka w młodszym wieku szkolnym duży wpływ oprócz rodziny wywiera szkoła -klasa jako grupa społeczna, w której dziecko zaczyna zdobywać doświadczenia społeczne odmienne niż w rodzinie. Doświadczenia stają się podstawą i zaczątkiem prawidłowego funkcjonowania społecznego małego człowieka, rzutując w zdecydowany sposób na całe życie.
1.Pojęcie grupy społecznej i jej wpływ na jednostkę.
Jednostka ludzka żyje, działa i rozwija się w świecie, który stanowi zespół różniących się od siebie sytuacji oddziałujących nań w różnych momentach jego życia.
Otoczenie człowieka składa się głównie z sytuacji społecznych, w których występują inni ludzie. Większość sytuacji społecznych to sytuacje grupowe, ludzie tworzący grupę zajmują określoną w niej pozycję i spełniają związane z nią role.
Liczni autorzy kładą nacisk na różne cechy charakteryzujące grupę. Próba zidentyfikowania pojęcia "grupa społeczna" podjęło się wielu socjologów i psychologów.
Znaniecki uważał, że grupą jest "zrzeszenie ludzi, które w świadomości tych samych ludzi stanowi odrębna całość".
Grupa, według A. i C. Sherif, jest społeczną formacją, która składa się z pewnej liczby osób pozostających ze sobą wzajemnie (w danym okresie) w bardziej lub mniej określonych rolach i pozycjach, ma własny system wartości i norm regulujących zachowanie poszczególnych członków w sprawach ważnych dla grupy.
W ujęciu G.C. Homansa grupa to "pewna liczba osób komunikujących się ze sobą przez pewien okres (...) wystarczający do tego, aby każda osoba komunikowała się z innymi bezpośrednio, twarzą w twarz".
Zdaniem J.Szczepańskiego "grupą społeczną jest pewna liczba osób (najmniej trzy) powiązanych systemem stosunków uregulowanych przez instytucję, posiadających pewne wspólne wartości i oddzielonych od innych zbiorowości wyraźną zasadą odrębności".
Grupy powszechne, występujące we wszystkich okresach historycznych, stanowiące urzeczywistnienie ludzkiej natury i ludzkich ideałów, to grupy pierwotne. Ch. Gooley zaliczał do grupy pierwotnej rodzinę, dziecięca grupę zabawową, grupę sąsiedzką i klasę szkolną.
Za najbardziej trafną, uważam definicję S.Miki, która ogólnie brzmi "o grupie możemy mówić wtedy, gdy obie jednostki lub więcej pozostają ze sobą w bezpośredniej interakcji, gdy mają one względnie jasny cel, posiadają wspólnie ustalone normy i mają względnie rozwiniętą strukturę".
Grupy społeczne wywierają bardzo silny wpływ na swoich członków, który zachodzi nie tylko w sferze jej stanów emocjonalnych, postaw i cech społecznych, ale również zaznacza się w sposobie widzenia i oceniania otaczającego świata.
S. E. Asch stwierdził, że stopień wpływu grupy na jednostkę zależy od szeregu warunków, jakie ją charakteryzują, są to m.in. liczebność, stopień jednomyślności grupy. Okazuje się, że grupy 4-5 osobowe maja największy wpływ na człowieka, ponieważ wykazują jednomyślność sądów. Wpływ grupy na jednostkę jest uwarunkowany wieloma czynnikami-przede wszystkim zależy on od stopnia atrakcyjności grupy w oczach jej członków, stopnia jej zwartości oraz od rodzaju i częstotliwości kontaktów charakterystycznych dla danej grupy.
Najsilniejszy wpływ wywiera grupa na swoich członków w sferze ich postaw społecznych. W grupie mają miejsce podstawowe zjawiska i procesy społeczne, takie jaki interakcje społeczne, nagradzanie i karanie, pełnienie ról społecznych.
Grupa społeczna, jako główny czynnik rozwoju społecznego, teren ćwiczenia się w zakresie działań społecznych i źródło bezpieczeństwa płynące z akceptacji ze strony innych członków, kształtuje podstawowe cechy społeczne jednostki, która bierze udział w życiu społecznym grupy.
Do podstawowych cech społecznych należy zaliczyć:
- umiejętność nawiązywania kontaktów społecznych na różnorodnych płaszczyznach (zabawie, pracy, w spełnianiu codziennych obowiązków),
- umiejętność orientowania się w normach grupy oraz gotowość do ich akceptacji,
- dyspozycyjność do społecznego zachowania się (skłonność do podejmowania działalności na rzecz grupy, gotowość do współpracy, życzliwa postawa wobec innych),
- umiejętność własnej oceny jako osłonka grupy społecznej (jednostka uświadamia sobie własną pozycję w grupie, oczekiwania wobec siebie oraz uczy się realistycznie przewidywać oceny grupy w sobie),
- aspiracje w zakresie sukcesów społecznych i inne.
Wszelkie oddziaływanie grupy na jednostkę nosi miano "socjalizacji", która może być dla jednostki pozytywna lub negatywna w zależności od treści norm, wzorców osobowych, zasad postępowania oraz hierarchii wartości aprobowanych przez daną grupę. Następstwem tak szeroko rozumianej socjalizacji jest "ukształtowanie się jednostki pod wpływem funkcjonującej grupy rówieśniczej, koleżeństwa, umiejętności współżycia, gotowości udzielania pomocy, bądź wystąpienia u osobników objawów negatywnych w wyniku kontaktu z grupą przejawiającą podobne skłonności".
W ujęciu węższym socjalizacja dotyczy "sytuacji oddziaływania na jednostkę grupy reprezentującej określoną kulturę, powodującej wystąpienie społecznie pożądanych zmian w zachowaniu jednostki". W takim odniesieniu wydaje się, że socjalizacji nie należy łączyć ze zmianami występującymi w procesie rozwoju fizycznego i umysłowego, ale ze zmianami zachodzącymi w kontaktach społecznych jednostki z otoczeniem) działania, kontakty międzyludzkie, czynności społeczne).
Jak wynika z dokonanej analizy znaczenia pojęcia, socjalizacja przebiega pod wpływem oddziaływania grupy w określonej kulturze na jednostkę, powodując wystąpienie u niej pożądanych zmian w zakresie czynności społecznych. Zmiany te zachodzą w różnych okresach życia, przy czym szczególną podatność na oddziaływanie grupy przejawiają dzieci. U podłoża procesów socjalizacyjnych leżą określone mechanizmy:
a) Mechanizm kontroli społecznej
Członkowie grupy w trakcie porozumiewania wymieniają wzajemne bodźce, które są dla nich źródłem kar i nagród działają wzmacniającą na zachowanie jednostek - ważną rolę pełni tu działanie tzw. kontroli społecznej.
b) Mechanizm wpływu osób znaczących (modelowanie, identyfikacja)
W działaniu ludzie uczą się od siebie nawzajem określonych zachowań, jest to tzw. modelowanie, uzewnętrznianie przez jednostki określonych wzorców działania oraz bycie takim samym tzw. identyfikacja.
c) Mechanizm wzmacniania wewnętrznego
Pełnienie przez jednostkę określonych ról, względnie stałość działań jednostki jest podstawą utrwalania pewnych zachowań oraz kształtowanie dyspozycji do tych zachowań.
Grupa społeczna spełnia wiele funkcji, spośród nich należy tu wymienić zaspokajanie potrzeb psychicznych m.in. potrzeby uznania społecznego, akceptacji, bezpieczeństwa. Jedną z grup społecznych, która wywiera najbardziej znaczący wpływ na życie człowieka, jest klasa szkolna.
2.Dynamika grupowa klasy szkolnej.
Dzieci rozpoczynające naukę szkolną wkraczają do nowego, nieznanego sobie środowiska, stają się członkami społeczności szkolnej. Początkowo są to sumy obcych sobie jednostek, luźny zbiór dzieci, w których po pewnym czasie rozpoczyna się proces powstawania grupy społecznej, wytwarzają się więzi emocjonalne pomiędzy poszczególnymi jednostkami czy mniejszymi zespołami dzieci, zaczynają wyodrębniać się jednostki - dobre w nauce, dzieci śmiałe - przywódcy, tworzą się pierwsze związki struktury nieformalnej, początki norm grupowych jako pewnych reguł zachowania się. Towarzyszą temu: nawiązywanie stosunków koleżeńskich, pojawiają się zatargi i intrygi, rywalizacja, współpraca, sympatie i antypatie między dziećmi, czyli rozwija się życie społeczne w różnych jego formach. W wyniku ogólnych przeżyć grupowych rodzi się świadomość grupowa, wykształca się podział zadań, funkcji, ustalają się rangi i pozycje poszczególnych uczniów w grupie klasowej, tworzą się normy obowiązujące członków grupy, kształtuje się własne oblicze, własny sposób zachowania się, klasa powoli zdobywa dojrzałość społeczną. Charakterystyka klasy jako grupy społecznej wymaga omówienia kilku zagadnień. Należy wziąć pod uwagę i sposób powstawania i pojęcia klasy, normy klasowe, jej strukturę, stosunki społeczne panujące w klasie i miejsce grupy - klasy w życiu jednostki.
2.1.Pojęcie klasy szkolnej
Klasa szkolna jest terenem, który decyduje o jej wartości dla rozwoju społecznego dzieci. Posiada walory wychowawcze różne od rodziny. W klasie rozwijają się różne formy życia społecznego, powstają zwyczaje klasowe, sposoby zachowania się, maniery, specyficzne reakcje. Tworzy się solidarność klasowa. Uczestnictwo w życiu społecznym klasy jest nowym etapem w procesie wzrastania dziecka w coraz szersze kręgi życia społecznego.
Na pojęcie klasy szkolnej składają się: czynniki materialne (umeblowanie, oświetlenie itd.), czynniki osobowe (uczniowie, nauczyciel), czynniki prawne (przepisy, liczebność, wiek itd.).
Na kształtowanie się klasy szkolnej jako grupy społecznej wpływa kilka czynników. Zdaniem A. Molaka są to:
- przepisy szkolne, które regulują skład osobowy klasy, jej liczebność, czas i formę zajęć, ich treść i zakres, ustalają regulamin uczniowski, dobór uczniów do klasy (wiek), rozmieszczenie w ławkach;
- osobowość nauczyciela - wychowawcy, nauczyciel reprezentuje szkołę jako instytucję, występuje wobec dziecka jako osoba stawiająca określone wymagania, którym należy się podporządkować, od jego poziomu umysłowego i moralnego, stylu pracy, stosunku do poszczególnych uczniów i klasy jako całości zależy atmosfera w klasie i klimat stosunków społecznych;
- spontaniczna aktywność społeczna dziecka w klasie, upodobania, zamiłowania, uprzedzenia (wynik wpływu poprzednich środowisk).
Klasę szkolną definiuje się najczęściej jako "formalnie zorganizowaną grupę społeczną, złożoną z uczniów reprezentujących podobny poziom umysłowy i stopień rozwoju fizycznego, jak również przejawiających podobne potrzeby i zainteresowania".
W myśl definicji M. i C. Sherifów to "zespół składający się z uczniów wzajemnie na siebie oddziaływujących, którzy różnią się zajmowanymi w nim pozycjami i rolami oraz mają wspólny system wartości i norm regulujących ich zachowania i w istotnych dla klas sprawach".
Klasa szkolna jest grupą formalną, sterowaną - ktoś poza nią ustala przepisy działania i formułuje cele. Tutaj dziecko uczy się zasad społecznego współżycia pod kierunkiem nauczyciela.
Proces krystalizowania się grupy klasowej występuje wyraźnie w klasach początkowych. Dziecko przed przystąpieniem do szkoły funkcjonowało w różnych grupach społecznych, takich jak: rodzina, grupa rówieśnicza w przedszkolu czy grupki zabawowe. Stając się uczniem, weszło automatycznie w skład określonej klasy szkolnej, w ciągu najbliższych lat będzie dla dziecka pierwszoplanową grupą, w której pełni ono określone role.
Umiejętnie prowadzone grupy klasowe odkrywają przed dzieckiem świat pożądanych społecznie wartości i uczą ich osiągania.
2.2.Normy klasowe
Ważnym czynnikiem spajającym grupy są obowiązujące w niej normy, przyjęte i przestrzegane przez wszystkich członków. Normy kształtują się pod wpływem systemu wartości aprobowanego w danej grupie, określają wzorce zachowania się oczekiwanego od jej członków, zawierają stawiane im wymagania oraz zakres czynności pożądanych i niepożądanych.
Termin "norma społeczna" jest różnie w literaturze pedagogicznej czy psychologicznej definiowany.
Wg autorów Strelau, Jurkowski, Putkiewicz "normą społeczną będą te zasady, które są przyjmowane przez wszystkich członków danej grupy lub przez dostatecznie dużą większość jako dyrektywna ich własnego postępowania. Norma jest rozumiana jako wyznacznik względnie trwałych sposobów zachowania się ludzi".
Normy społeczne w grupie prowadzą do kształtowania dyscypliny, formowania świadomości moralnej, ułatwiają realizację zadań i wprowadzają ład i porządek do działalności grupy.
M. Łobocki proponuje takie określenie normy grupowej, która wg niego wyraża opinie członków danej grupy o tym, co jest pożądane lub nie, w ich współżyciu i współdziałaniu społecznym.
W klasie szkolnej nauczyciel jako nadawca norm powinien działać od początku kl. I. i wzbudzać w dzieciach przekonanie, że same sobie wymyśliły poszczególne klasowe zwyczaje. Uczniowie muszą sobie przyswajać przede wszystkim normy obowiązujące ogólnie w szkole, zawarte w regulaminie ucznia. Od początku nauki szkolnej należy w dziecku wyrobić przekonanie o wartości przestrzegania tych norm.
Kształtowanie się norm grupowych dokonuje się w trakcie wykonywania przez grupę określonych zadań. Im bardziej bogate życie i działalność klasy, tym bardziej możliwe jest zespolenie norm lansowanych przez nauczyciela i uznawanych przez uczniów. Przestrzeganie norm daje uczniom poczucie stabilnej przynależności do zespołu, poczucie dobrze spełnionych obowiązków, rozwija poczucie tożsamości dziecka jako ucznia. Normy życia szkolnego imponują dzieciom i są przez nie chętnie przestrzegane. Dają im poczucie przynależności do ważnej grupy społecznej.
Dzieci w klasach początkowych za szczególnie ważne uważają normy szkolne, tj. regulujące zachowanie się dziecka w roli ucznia, następnie normy koleżeńskie, a dopiero w dalszej kolejności normy ogólnoludzkie.
Nauczyciel - wychowawca może to wykorzystać wplatając do norm szkolnych te, które regulują zachowanie się dziecka wobec rówieśników . W ten sposób naturalne prawidłowości rozwoju dziecka można wykorzystać w pracy wychowawczej.
2.3.Struktura klasy
W grupie klasowej ustala się określony układ ról społecznych i sieć wzajemnych powiązań między poszczególnymi członkami. Skład grupy klasowej oraz układ wzajemnych stosunków między jej poszczególnymi członkami tworzą określoną strukturę klasy jako grupy społecznej.
Strukturę małych grup, w tym także klasy, można rozpatrywać w różnych aspektach.
J.C. Gloyd pisze: "Struktura grup bywa traktowana jako sieć związków emocjonalnych, jako struktura sił i jako pole sił, włączając standard grupy, aspiracje i skłonności do spoistości".
W odniesieniu do klasy szkolnej opis struktury jest bardzo trudny ze względu na występujące trzy zjawiska:
1) klasa realizuje zadania narzucane przez czynniki zewnętrzne;
2) klasa jako grupa jest poddana kontroli wychowawczej nauczyciela;
3) na klasę może oddziaływać kilku nauczycieli (uczących w tej klasie).
Obraz struktury klasy jest wielowymiarowy i analizowany pod wieloma aspektami. Najczęściej mówi się o rodzajach struktur grupowych w zależności os obranego kryterium, ale w odniesieniu do klasy, mówimy o tzw. strukturze formalnej, która tworzona jest przez nauczyciela ze względu na kryterium wyników w nauce, stopnia spełniania przez uczniów wymagań szkoły (dobry - zły uczeń), a także o tzw. strukturze nieformalnej, tworzonej spontanicznie przez samych uczniów, opartej na kryterium sympatii i antypatii. Krótko mówiąc, w obrębie klasy, ze względu na sposób powstania i instytucjonalnego usankcjonowania, wyróżniamy: grupy formalne (klasa) i grupy nieformalne (paczki, bandy).
A. Janowski podaje grupę cech, które odróżniają klasę szkolną od innych małych grup. Są to:
1) przymusowa przynależność do zespołu, z zewnątrz narzucone cele i kierownicza rola nauczyciela, jednostka musi się do tego przymusu dostosować i zaakceptować
2) działanie i sposób postępowania klasy jako zespołu w dużej mierze określony przez reguły działania szkoły jako zespołu;
3) możliwość spontanicznego tworzenia się nieformalnej struktury społecznej w klasie szkolnej;
4) możliwość powstanie i funkcjonowania wewnętrznych norm zespołowych, przy czym szkoła jest zainteresowana przestrzeganiem norm istotnych a punktu widzenia celów wychowania i przepisów regulujących życie szkoły jako instytucji.
2.4.Stosunki społeczne w klasie szkolnej
Wpływ klasy szkolnej na jednostkę jest bardzo silny ze względu na kilka przyczyn:
1) dziecko przebywa w klasie od najmłodszych lat, jest wtedy najbardziej podatny na wpływy otoczenia;
2) okres tego wpływu jest bardzo długi - od 7 do 15 lat - kształtuje się w tym czasie osobowość a niezmienny skład uczniów w klasie ich wpływy pozostawiają trwały ślad w osobowości dziecka;
3) uczestnictwo w życiu klasy - zdobywanie wiedzy, umiejętności, nawyków, zaspokaja podstawowe potrzeby uznania, akceptacji, kontaktu emocjonalnego, rozwija zainteresowania, uczy współżycia i współdziałania (jest to trening w nawiązywaniu kontaktów);
4) internacjonalny wpływ wychowawcy - klasa poddana kierownictwu i kontroli, wychowawca czuwa nad przebiegiem procesów wychowawczych, ich kształtowaniem, wpływa na bieg wydarzeń i stosunki pomiędzy dziećmi w klasie szkolnej.
Treść stosunków uwarunkowana jest jakością i formą przeżyć psychicznych aktualizujących się w toku tworzenia i trwania kontaktów.
Rozpatrując te kontakty od strony psychologicznej można wyróżnić w nich:
a. element oceny i wartościowania (np. ocena pozytywna, negatywna);
b. element emocjonalny (np. życzliwość, wrogość);
c. element pragnieniowy (np. umacnianie lub ochładzanie kontaktów);
d. element indywidualnej taktyki (tj. świadome regulowanie i modyfikowanie swojego zachowania w stosunku do partnera).
Zespół tych elementów stanowi indywidualną konstelację stosunku.
Integracja stosunków społecznych oznacza taki ich układ, którego cechami charakterystycznymi jest ścisła współpraca uczniów, gotowość wzajemnego poparcia i pozytywne uczucia wzajemne. Można tu wyróżnić:
-integrację normatywną (dostosowania się do norm i wzorców osobowych);
-integrację komunikatywną(podejmowanie wspólnych decyzji, wymiana poglądów itp.);
-integrację funkcjonalną (sprawne skoordynowanie i ekonomiczne działanie).
Zaborowski, biorąc pod uwagę dwa zasadnicze elementy w życiu społecznym klasy - jednostkę i grupę, wyróżnił następujące formy stosunków społecznych:
1) stosunki interpersonalne (interakcje między poszczególnymi uczniami),
a) rzeczowe,
b) koleżeńskie,
c) przyjacielskie;
2) stosunki międzygrupowe (pozytywne, negatywne);
3) stosunki jednostki do grupy (solidaryzowanie się, izolacja);
4) stosunki grupy do jednostki (opiekuńczy, krytyczny).
Stosunki te podlegają zmianom i przekształceniom w związku z planowym i świadomym oddziaływaniem wychowawczym, polegającym głównie na przemyślanym organizowaniu działalności uczniów. Rozwijają się pod wpływem indywidualnych właściwości uczniów, ich wieku rozwojowego, potrzeb i zainteresowań oraz na skutek oddziaływania różnych spontanicznych sił rodzących się na podłożu wzajemnych działań i współżycia.
Stosunki społeczne w klasie wywierają doniosły wpływ na formowanie postaw, przekonań, uczuć i pragnień dziecka. Wpływ ten przybiera różne formy i rozmiary w zależności od pozycji ucznia i jego roli społecznej w klasie.
Dziecko w klasie dąży do samozaspokojenia swoich potrzeb uczuciowych, potrzeb uznania, życzliwości, bezpieczeństwa. Poprzednio szukało uznania i życzliwość w rodzinie, teraz pragnie uznania w społeczności klasowej, chce uczestniczyć we wszystkich zajęciach i przeżyciach, chce odczuć życzliwość kolegów, czuć się wśród nich bezpiecznie.
Stosunki interpersonalne pomiędzy dziećmi układają się różnie, w różnym stopniu udaj się dzieciom zdobyć dobrą pozycję w grupie, toteż dla jednych dzieci klasa jest terenem bujnego życia społecznego, a dla innych jest miejscem upokorzeń i niepowodzeń. Rozwój tych właśnie dzieci jest zagrożony.
Dzieci szukają towarzystwa rówieśników, choć nie zawsze umieją zgodnie współdziałać. W wieku szkolnym pęd dzieci do zrzeszenia się w szczególnie silny. Nie wystarcza im współżycie na terenie klasy szkolnej, tworzą więc samorzutne zespoły rówieśników w szkole i poza szkołą.
Stosunki społeczne w klasie szkolnej:
1) interpersonalne
a) rzeczowe
b) osobowe
- koleżeńskie
- przyjacielskie
2) międzygrupowe
a) pozytywne
b) negatywne
3) jednostki z grupą
a) między jednostką a grupą
- pozytywne
- negatywne
b) między grupą a jednostką
W grupach takich proces socjalizacji kształtuje się samorzutnie. Grupy nieformalne są bardziej atrakcyjne dla dziecka, w takiej grupie dziecko tworzy prawa, ustala własne wartości, obyczaje, które mogą się zmieniać wedle upodobań. Tak zwane "bandy dziecięce" tworzą własne wartości i własne obyczaje, to świat zapełniony stale nowymi wrażeniami i fascynującymi przygodami. Najwspanialszym przywilejem bandy jest jej tajemniczość (szyfry, hasła) czyni to grupę jeszcze bardziej atrakcyjną. Tworzenie przez dzieci własnego, prywatnego życia zbiorowego jest jednym z cenniejszych momentów ich psychicznym rozwoju. Trzeba jednak pamiętać, że tylko ta grupa, która dostarcza pozytywnych przeżyć dziecku, wywiera wpływ budujący, przyczynia się do jego wszechstronnego rozwoju, jest grupą pożądaną dla dziecka.
2.5.Miejsce grupy w życiu jednostki
Dziecko w młodszym wieku szkolnym odkrywa, że jest członkiem społeczności dziecięcej. Dzieci w klasie I łączy jeszcze wspólna zabawa - czyli są to jeszcze kontakty przypadkowe. Na tym etapie nie można jeszcze mówić o więzach prawdziwie przyjacielskich. Dopiero od klasy III tworzą się względnie stałe pary koleżeńskie a nawet kilkunastoosobowe grupki.
Tworzenie się wspólnej grupy jest dla dzieci niezwykle atrakcyjne. S. Baley pisze "dążność do grupowania się, potrzeba należności do jakiegoś zespołu osiąga w wieku powyżej 9 lat swoje maksimum na przestrzeni całego życia ludzkiego". W tym wieku dziecko dąży, w sposób wyraźnie aktywny, do towarzyszenia innych dzieci, zaczyna interesować się społecznymi sprawami swojej klasy i zabiega o zdobycie pozycji w grupie. Życie w zespole (od klasy I) wpływa na rozwój uczuć moralnych, a bodźcem i motywem do wspólnej pracy jest określona pozycja w grupie, szacunek i autorytet kolegów.
Przebywanie dziecka w grupie rówieśniczej jest zjawiskiem pożądanym ze społecznego punktu widzenia, jak i ze względu na rozwój społeczny i osobowy dziecka. Zapewnienie kontaktu z rówieśnikami nie jest trudne, gdyż dziecko jest bardzo aktywne i otwarte na otaczający je świat, a więc i na innych ludzi.
Rówieśnicy wywierają na dziecko wpływ wyrównujący i normalizujący. Grupa bardziej je akceptuje niż dorośli, zapewnia mu możliwość uczenia się ról społecznych, jest ważnym źródłem informacji oraz sprzyja rozwojowi identyfikacji. Rówieśnicy są w stanie poświęcić koledze więcej uwagi niż rodzice, jak również są w stanie pobudzić mało aktywnego rówieśnika są angażowania się w niektóre zadania, bądź odwrotnie, tłumić jego aktywność. Dziecko dąży do towarzystwa swoich rówieśników dlatego, że właśnie tam uzyskuje to, czego pragnie najbardziej - akceptację siebie takiego, jakim jest.
Akceptacja przez innych jest niezbędnym czynnikiem prawidłowego rozwoju psychicznego. Dziecko ujmuje siebie jako członka grupy, ma to duże znaczenie dla jego rozwoju społecznego. Opinia grupy ma niewątpliwy wpływ na jego zachowanie i działanie (ma to duże znaczenie, bo w tym wieku nasilone jest zjawisko tzw. konformizmu - czyli dopasowanie własnych poglądów do opinii grupy). Dziecko nie zdaje sobie sprawy z tego, że jego zachowanie jest bardzo zależne od wzorców dostarczonych mu przez grupę rówieśniczą.
Wiedza o funkcjonowaniu społecznym i prawidłowościach kształtowania się struktur grupowych potrzebna jest szczególnie nauczycielom - wychowawcom klas, którzy wiedząc o tym, mogą wykorzystywać znane prawidłowości w celu modelowania i kształtowania psychicznej sylwetki dziecka, mogą pomagać członkom w grupie klasowej w celu zdobycia odpowiedniej pozycji w grupie i zaspokajaniu podstawowych potrzeb psychicznych.
Materiały opracowała
...
mna15