WIERSZE SŁOWIAŃSKIE.doc

WIERSZE SŁOWIAŃSKIE

SĄDY  ŚWIATOWIDA

BOGUNKA DZIECKO ZAMIENIŁA WE WSI

CUDZE ZABRAŁA, SWOJE PORZUCIŁA.

LEŻY BOGINIAK W KOLEBECZCE CHŁOPSKIEJ,

NOS MA PERKATY, OCZY W ŻÓŁTE KROPKI.

SKWIERCZY ODMIENIEC, SKRZYPI I SEPLENI...

BOGUNKA OBMYWA DZIECKO W STRUMIENIU.

JODŁA ZWISA NAD NIĄ, BRZOZA SZUMI,

PUSZCZA PODGLĄDA, SŁUCHA I ROZUMIE.

DZIWI SIĘ WILGA, SROKA Z DZIWU SKRZECZY,

SKĄD U BOGUNKI DZIECKO CZŁOWIECZE!

WYLAZŁ TOPIELEC, WIKLINĄ SIĘ OKRYŁ,

POMÓGŁ BOGUNCE PRAĆ PIELUSZKI MOKRE.

PTAK PTAKOM, DRZEWO DRZEWU WSZYSTKO WYDA.

DOSZŁA WIEŚĆ W PUSZCZY GŁĄB DO ŚWIATOWIDA.

WYRWAŁ SIĘ Z ZIEMI, ZAKOŁYSAŁ LĄDEM,

I W WODĘ WSTĄPIŁ, ABY PŁYNĄĆ Z PRĄDEM.

OTO POŚPIESZA, OTO SIĘ ZAMIERZYŁ,

GŁUPSTWO DARUJE , LECZ W ZBRODNIĘ UDERZY,

PUSTOTĘ SKARCI, ZŁO WYPALI GROZĄ,

BO JEGO - PRAWO I WOLA I ROZUM

ŚWIERKI MU KADZĄ ŻYWICY KADZIDŁEM,

LECĄCE KRUKI OCIENIAJĄ SKRZYDŁEM,

LESZCZYN I JEŻYN GĄSZCZ, MALIN I KALIN

KLĘCZY, WPATRZONY JAK GO NIOSĄ FALE.

A WIERNA WODA WIE, O JAKIEJ CHWILI

BOŻYCA W TONI NA LĄD WYCHYLIĆ,

TAK ABY MOCNY I GROŹNY I MĄDRY

MÓGŁ NAD BOGUNKĄ SPRAWOWAĆ SWE SĄDY.

IŁŁAKOWICZÓWNA

SWAROŻYC I DZIEWCZYNA

BALLADA

SZŁA DZIEWCZYNA W ODZIEŻY SIEMIĘŻNEJ,

NAPOTKAŁ JĄ SWAROŻYC POTĘŻNY;

NIE CHCIAŁ STRASZYĆ TEJ PANNY,

STANĄŁ SŁUPEM DREWNIANYM

SWAROŻYC POTĘŻNY.

MIAŁ RZEZANE RÓŻNE PO SOBIE DZIWA:

JAKO NIEDŹWIEDŹ MYŚLIWCA ROZRYWA,

JAK WITEŹ RANNY LEŻY,

JAK ŁUCZNIK Z ŁUKU MIERZY...

PRZEROŻNE TAKIE DZIWA!

MIAŁ SŁOŃCA I MIECZE I KWIATY

ROZSIANE PO ODZIEŻY BOGATO:

WSZYSTKO DLA ONEJ DZIEWY

SKAMIENIŁ W SUCHE DRZEWO,

NAWET ŻYWE KWIATY.

ZDZIWIŁO SIĘ IDĄCE W BÓR DZIEWCZĘ,

SKĄD SIĘ  ZJAWIŁ SŁUP RZEŹBIONY NA ŚCIEŻCE,

OBESZŁA GO ZE ŚPIEWEM:

„WITAJ NIEZNANE DRZEWO!

BĄDŹ ŁASKAWE MNIE , DZIEWICE”

NIE WIEDZIAŁA NIC O BÓSTWACH WCALE,

ZBLIŻYŁA SIĘ DO BOGA ZUCHWALE,

KORALE Z SIEBIE ZDJĘŁA ,

NA SZYI MU OWINĘŁA,

NIE ZNAJĄC GO WCALE.

I POSZŁA NIC NIE WIEDZĄC O CZARACH,

A ON ZOSTAŁ NIERUCHOMY Z JEJ DAREM.

TERAZ JUŻ SIĘ NIE RUSZY,

AŻ SIĘ SZNUR POKRUSZY

BO TAKIE SĄ CZARY!

A DOOKOŁA PUSZCZA ROŚNIE WCIĄŻ GĘSTSZA,

CZARNY BÓR FALE SWE NAD NIM SPIĘTRZA,

JEŻYNA I MALINA

DO KOLAN MU SIĘ WSPINA,

KRZEWINA NAJGĘSTSZA!

POZMIENIAŁY SIĘ SETKI  RAZY KSIĘŻYCE:

DOTĄD PUSZCZA CZUWA NAD SWAROŻYCEM,

ŚWIERKI GO OBSTĄPIŁY:

„ZOSTAŃ BOŻYCU MIŁY,

Z NAMI SWAROŻYCU!”

I ZOSTANIE TAM ZAPLĄTANY W KUSZCZE,

AŻ ZNÓW DZIEWCZĘ MŁODE PÓJDZIE PRZEZ PUSZCZĘ,

SZUKAJĄC RYDZÓW I KUREK

PRZYPADKIEM ZERWIE SZNUREK

NA DREWNIE W KUSZCZACH.

WÓWCZAS Z PRÓCHNA RUNIE NA KSZTAŁT GROMU

BOŻYC WOLNY, GROŹNY I WIDOMY,

I POZNA W BŁYSKAWICACH

DZIEWCZYNA SWAROŻYCA,

WŁADYKĘ GROMU .

IŁŁAKOWICZÓWNA

PIOSENKA O UBOŻĘCIU

A TO CICHE UBOŻĘ

MIESZKA U NAS W KOMORZE,

ZA BIERWIONEM, W SZCZELINIE,

ZE ŚWIERSZCZYKIEM W KOMINIE

ZBROJNI WOLĄ MĘŻOWIE

BIĆ HOŁD ŚWIATOWIDOWI:

IDĄ, JADĄ WE ŚWIATY

KRWAWE NIEŚĆ MU OBIATY.

MIAŁAM CIELCA SIWEGO,

STRZEGŁAM GO OD MAŁEGO,

POIŁAM WODĄ CZYSTĄ,

PASŁAM TRAWĄ SOCZYSTĄ.

ZA DWA BICZE KORALI

BRACIA MI GO ZABRALI,

ZA DWA KOLCE BURSZTYNU

WZIĘLI GO DO GONTYNY.

W OFIERZE Z MNOGIEM BYDŁEM

PRZED MOŻNYM ŚWIATOWIDEM

ZAKŁUTO MEGO CIELCA

ULUBIONEGO WIELCE!

A UBOŻĘ NIE STRASZY...

TROCHĘ MIODU I KASZY,

TROCHĘ MLEKA I PROSA,

I PIOSENKA W PÓŁ-GŁOSU.

MOCNA, LEKKA JAK PIANKA,

Z PAJĘCZYNY SUKMANKA,

Z KORY BIAŁEJ BRZOZOWEJ

ŁAPCIE, CHODACZKI NOWE.

Z WEŁNY CZYSTEJ JAGNIĘCIA

KOŻUCH DLA UBOŻĘCIA,

A Z MYSIEGO FUTERKA

DLA UBOŻĘCIA DERKA.

WŁOŻĘ BURSZTYN, KORALE,

UBOŻĄTKO POCHWALĘ,

STANĘ TUŻ PRZY KOMINIE:

MOŻE DO MNIE WYCHYNIE,

MOŻE SPOJRZY ŁASKAWIE,

MOJĄ DOLĘ POPRAWI!

IŁŁAKOWICZÓWNA

ŚWIĘTY OSTRÓW

CIĄGLE PO BORU, PO PUSZCZY

COŚ SZELEŚCI, COŚ SZURA, COŚ SZUSZCZY:

SZEPCE LIŚĆ, SZAMOCE SIĘ ZWIERZ,

SIECZE GRAD, HUCZY GRZMOT, PADA DESZCZ:

TYLKO CISZA ZALEGA I GWAR SIĘ UŚMIERZA

TAM, GDZIE NA WYSPIE ŚWIĄTYNIA LEŻY.

NIE PLESZCZE TAM NI W DZIEŃ, NI NOCNĄ PORĄ,

GDZIEINDZIEJ SZEMRZĄCE FALAMI JEZIORO.

MARTWYM KRĘGIEM LŚNI ZDALEKA ŻWIR.

WIOŚLARZU, BACZNOŚĆ NA WIR!

UWAGA! STERUJ W LEWO I W PRAWO I PROSTO,

PRZESMYKIEM WOLNYM OD ZDRAD, NA OSTRÓW.

OSTRÓW - CZARNY  OD ŚWIERKÓW I JODEŁ.

OSTROŻNIE! PRZEZ GĄSZCZ ŚCIEŻKI KOŁUJĄC WIODĄ,

KŁUJE CIERŃ, POKRZYWA PIĘTRZY SIĘ I ZŁOŚCI,

BIELI SIĘ COŚ, CHRZĘŚCI I CHRUPIE... TO TRUPIA KOŚĆ!

KOŚCIOTRUPÓW ZMIĘSZANYCH POD NOGĄ CHAOS:

CZASZKI PATRZĄ OCZODOŁAMI, SZCZERZĄ ZĘBISKA BIAŁE.

NIE ROZSTĄPI SIĘ PUSZCZY ŚCIANA

AŻ GDZIE SZCZERBA W IEJ WYŁAMANA.

GOŚCIU, STÓJ; POSŁUCHAJ, OBEJRZYJ SIĘ W BOK I WSTECZ

I W GŁĄB.

OTO POLANA, OTO DĘBY I BIERWION SPADZISTY ZRĄB,

I GOŁĘBIE ŚPIĄCE I NIERUCHOMY OMSZAŁY POD NIEMI

DACH...

CZARNE PLAMY NA PIASKU RUDZIEJĄ, JAKBY KRWIĄ SUCHĄ...

PIELGRZYMIE! CZAS JESZCZE.PĄTNIKU, KTÓREGO OSŁUPIŁ

STRACH,

JESZCZE CZAS. OCKNIJ SIĘ, ZAWROĆ...UCHODŹ!

IŁŁAKOWICZÓWNA

TĘSKNOTA SWAROŻYCA

PUSZCZA GO OTOCZYŁA, KRUK NAD NIM ZAKRAKAŁ,

A TERAZ CICHO... NIE SŁYCHAĆ NI LASU NI PTAKA!

PUSZCZA OBROSŁA GO, PRZYWALIŁA GĘSTWĄ I CIENIEM.

OPLECIONY CHMIELEM - SŁUP. OBLEPIONE MCHEM -

KAMIENIE.

OFIARNY GŁAZ - ZASYPAN WIEKOWEM LIŚCIEM.

ŚCIEŻKI - ZALANE JEŻYNĄ. NIE MA DOSTĘPU NI WYJŚCIA.

CZTEREMA TWARZAMI TĘSKNI SPĘTANY SWAROŻYC:

„ACH, KIEDYŻ, KIEDYŻ MÓJ GROM DROGI DO MNIE

OTWORZY?!

SŁYSZĘ JAK SZUKA MNIE TEN, KTÓRY MI SŁUŻY:

CIEMNIEJE CIEMNOŚĆ, TO NAD BOREM PRZECIĄGA BURZA,

PIORUNAMI SIĘGA PO MNIE, PO SAME PUSZCZY TRZEWIA,

I NIE ZNA DRÓG, I BŁĄKA SIĘ, I COFA, I NIE WIE...

O PIORUNIE, RĘKO MOJA, WŁADO MOJA, MÓJ SYNU,

ROZGROM STO LIP, STO JODEŁ, ROZERWIJ,ROZTARGAJ

GĘSTWINĘ!

OTOM JEST... KLON PRZEZ PIERŚ MĄ PRZEBIŁ SIĘ GAŁĘZIĄ.

OTOM TU... PRÓCHNO ŚWIERKOWE, BRZOZOWE, BUKOWE

MNIE WIĘZI.

CAŁA PUSZCZA LEŻY NA MNIE, PRZERASTA MI PRZEZ

SERCE...

NIE USTAWAJ MŚCICIELU MÓJ!.. ROZWALAJ, ROZKRUSZAJ,

ROZWIERCAJ:

NIECHAJ PADAJĄ MODRZEWIE, NIECH WALI SIĘ DĄB

O DĄB...

WYSZARPNĘ, WYKORZENIĘ, WYRWĘ! A TY RĄB, A RĄB,

A RĄB!”

JAN BOLESŁAW OŻÓG

UPALNE POŁUDNIE

SŁYSZĘ, SŁYSZĘ W POŁUDNIE TĘTENT LIPOWYCH BOGÓW

NA MOŚCIE NIEZABUDKĄ PRZYBITYM DO ROZŁOGÓW.

ŚRÓDPOLNY IM POLICZKI WIATR OPALA ZIELONE

I KONIE ICH BIEGAJĄ W TĘ STRONĘ I TĘ STRONĘ.

DREWNIANE Z GŁÓW HEŁMY BŁYSKAJĄ JAK KONEWKI,

KIEDY Z WODĄ JE NIOSĄ NA MIEDZE DZIKIE DZIEWKI.

PRZEZ POLA, ŁĄKI PĘDZĄ, Z SZUWARU W SZUWAR GĘSTY,

GINĄ ZA  NIMI TĘTENT, BULGOT RZEK, WIKLIN CHRZĘSTY.

ZDZICZAŁE OTO WIĄZY JAK ZIELONE OBŁOKI

ROZDZIERAJĄ BOŻYSZCZOM SPOD HEŁMÓW KUDŁY, LOKI.

WIDZĘ, WIDZĘ W POŁUDNIE ODJAZD LIPOWYCH BOGÓW,

WIDZĘ BOGÓW NA MOŚCIE, NA MOŚCIE WŚRÓD ROZŁOGÓW.

SCHNIE SIANO, DZIKA RÓŻA PACHNIE ZA DNIA JAK NOCĄ,

TĘTNIĄ KOPYTA KONI, PŁASZCZE BOGÓW ŁOPOCĄ.

JAKĄ LILIĄ ŁĄKOWĄ WESPRĘ OKAPY POWIEK,

ZDŁAWIONY DALĄ POLNĄ, ŚMIERTELNY, MARNY CZŁOWIEK?

MARIA PAWLIKOWSKA – JASNORZEWSKA

LENARTOWICZ

ZŁOTNICZEŃKU TY NA NIEBIE,

CHCĘ PIĆ ŻYCIE, NIE MAM Z CZEGO.

ZRÓB MI KUBEK, PROSZĘ CIEBIE,

Z SZCZEROZŁOTA GWIAŹDZISTEGO.

ZRÓB MI KUBEK! ZRÓB MI KUBEK!

ALE PROSZĘ, ZRÓB MI ŁADNIE,

WYRZEŹB WSZYSTKO W NIM, CO LUBIĘ

PIESKA, SERCE, GWIAZDKĘ NA DNIE.

ZRÓB MI LEKKI I NIE DUŻY,

ALE MOCNY ZRÓB I TRWAŁY,

NIECH MI CAŁĄ WIECZNOŚĆ SŁUŻY.

CHCĘ PIĆ Z NIEGO DLA TWEJ CHWAŁY.

OTRZYJ RĘCE TWE Z POZŁOTY,

KTÓRĄ ZŁOCISZ ŚWIAT PO CIEMKU,

DLA MIŁOŚCI, DLA TĘSKNOTY

UCZYŃ KUBEK, ZŁOTNICZEŃKU.

LIEBERT

JEŹDZIEC

UCIEKAŁEM PRZED TOBA W POPŁOCHU,

CHCIAŁEM ZMYLIĆ OSZUKAĆ CIEBIE -

LECZ CO DNIA KOLANA UPARTE

ZOSTAWIAŁY ŚLADY NA NIEBIE.

DOGONIŁEŚ MNIE, JEŹDŹCZE NIEBIESKI,

STRATOWAŁEŚ, STANĄŁEŚ NA MNIE.

LEGŁEM ZBITY, ŁASKĄ PODCIĘTY,

JAK DYM, GDY GO WICHER NAGNIE.

NIE MAM SŁÓW, BY SPOD CIEBIE SIĘ PODNIEŚĆ.

CORAZ CIĘŻSZA STAJE SIĘ MOWA.

CZYŻBY SŁOWA UTRACIĆ TRZEBA,

BY JAK DUSZĘ ODZYSKAĆ SŁOWA?

CZYLI TRZEBA AŻ PRZEJŚĆ PRZEZ SIEBIE,

TWOIM SŁOWOM SIĘ ZAWIERZYĆ -

JEŚLI TRZEBA, TO TRATUJ DO DNA,

JESTEM TYLKO TWOIM ŻOŁNIERZEM.

JEDNO WIEM I INNYCH OBJAWIEŃ

NIE POTRZEBA OCZOM I USZOM -

UCZYNIWSZY NA WIEKI WYBÓR,

W KAŻDEJ CHWILI WYBIERAĆ MUSZĘ.

...