W Skrócie
CHARAKTERYSTYKA:
Fundusze venture capital są odmianą private equity (inwestycji kapitałowych), dokonującą inwestycji we wczesnych stadiach rozwoju przedsiębiorstw (uruchomienie spółki lub jej ekspansja). Specjalizują się w inwestycjach, które są związane z poniesieniem ponadprzeciętnego ryzyka, w zamian za możliwość uzyskania ponadprzeciętnego zysku. W ramach inwestycji VC udzielają firmie wsparcie w zakresie finansów, zarządzania, marketingu i organizacji oraz dostarczenia know-how. Fundusze venture capital inwestują swoje pieniądze w określony projekt na ograniczony czas poczym wychodzą z Firmy
Szczegóły:
WIELKOŚĆ ZAANGAŻOWANEGO KAPITAŁU:
Wielkość inwestycji poszczególnych funduszy jest zależna od strategii inwestowania i posiadanych środków finansowych. W zależności od rodzaju funduszu są to wielkości rzędu:
1- 4 mln zł – fundusze publiczne,
1- 80 mln zł –fundusze komercyjne.
W 2004 roku wg danych EVCA Polskie firmy private equity/venture capital pozyskały 1,2 mld euro nowych kapitałów do funduszy, natomiast inwestycje pe/vc w polskie spółki wyniosły 480 mln euro.
CZAS INWESTYCJI:
Jedną z podstawowych cech inwestowania kapitału Venture Capital jest jego ograniczoność czasowa. Średnio przyjmuje się, że fundusz wycofuje się z projektu po 2-7 latach.
FORMA WEJŚCIA INWESTORA:
Fundusze wchodzą w projekt poprzez obejmowanie udziałów w podmiocie. Zazwyczaj obejmują większościowe udziały tak, aby zapewnić sobie możliwość wpływu na rozwój Firmy. W związku z czym fundusz zyskuje prawa na zasadach takich jak każdy inny inwestor.
FORMA WYJŚCIA INWESTORA:
Fundusz nie jest zainteresowany realizacją bieżącego zysku, po realizacji projektu wycofuje się z przedsięwzięcia poprzez: sprzedaż udziałów inwestorowi branżowemu, wprowadzenie podmiotu na giełdę i odsprzedaż akcji, sprzedaż udziałów menadżerom i pracownikom firmy (rzadko stosowana forma).
ZAKRES INGERENCJI:
Zależy to od wielu czynników, w szczególności od strategii funduszu, rzeczywistych potrzeb poszczególnych podmiotów oraz aktualnej sytuacji firmy i stopnia realizacji zamierzonych celów. Stopień zaangażowania się funduszu jest różny, począwszy od okazjonalnego wsparcia, a na znaczącej ingerencji w sposobie zarządzania Firmy skończywszy. Jednak Fundusz z reguły nie angażują się bezpośrednio w zarządzanie Firmą, kontrolę sprawuje poprzez swoich przedstawicieli w radach nadzorczych.
KOSZT POZYSKANIA KAPITAŁU:
Koszt pozyskania kapitału jest wysoki lecz adekwatny do stopy zwrotu z przedsięwzięcia, na które potrzebne są środki finansowe. Z założenia inwestycje korzystające z kapitału wysokiego ryzyka (Venture Capital) w zamian oczekują ponad przeciętnej stopy zwrotu sięgającej często ponad 35% w skali roku. Średnio 1 na 4 inwestycje VC jest sukcesem w związku z czym musi ona przynieść taki zysk, który zrekompensuje również inwestycje funduszu w pozostałe 3 projekty.
KORZYŚCI
Pozyskując Inwestora VC firma zyskuje wspólnika ze zbieżnymi celami długoterminowymi (wzrost wartości rynkowej przedsiębiorstwa), który posiada doświadczenie oraz szeroko rozwinięte kontakty w instytucjach finansowych, agencjach konsultingowych i kancelariach prawnych. Dodatkowo fundusz oferuje profesjonalne doradztwo i monitoring działalności.
Możliwość zdobycia środków finansowych, których uzyskanie byłoby niemożliwe nigdzie indziej ze względu na duże ryzyko i brak zabezpieczeń.
Środki z VC wpływają na wzrost kapitałów własnych przedsiębiorstwa. WADY
Duży koszt pozyskanego kapitału.
Udziałowcy nie mogą liczyć na dywidendy podczas realizacji projektu - w większości przypadków wypracowany zysk jest w całości przeznaczany na dalszy rozwój.
Ingerencja w działalność przedsiębiorstwa – zwłaszcza w warunkach polskich ciężka do zaakceptowania przez pozostałych udziałowców.
Czasem potrzeba reorganizacji podmiotu.
WADY
Anioły biznesu (Business Angels) są to inwestorzy nieinstytucjonalni private equity (osoby fizyczne), którzy inwestują własne środki pieniężne, na określony czas, w projekty o dużym potencjale wzrostu dotyczące małych i średnich przedsiębiorstw rynku niepublicznego będących przeważnie w początkowym stadium rozwoju. Angażują się często osobiście w działalność podmiotu i wnoszą do przedsiębiorstwa swoje doświadczenie. Sposób inwestowania jest bardzo podobny do stosowanego przez fundusze venture capital jedynie skala finansowania jest dużo mniejsza. Anioły często bywają tylko pośrednikami w uzyskaniu przez podmiot finansowania lub służą jedynie pomocą merytoryczną.
Wielkość inwestycji jest kilkakrotnie mniejsza od tych realizowanych przez Fundusze venture capital i w europie są to wielkości rzędu: 150-1500 tys. zł. Natomiast polskie anioły biznesu inwestują od 50 do 500 tys. zł (w niektórych przypadkach kwota ta może być większa).
Najczęściej zaangażowanie w projekt przez Anioły Biznesu trwa od 3 do 6 lat, aż do zakończenia realizacji projektu
Inwestycja własnych prywatnych oszczędności Anioła Biznesu w zakup akcji bądź udziałów firmy, w którą chce się zaangażować kapitałowo oraz osobiście. Najczęściej jest to inwestycja w małe lub średnie przedsiębiorstwo, które nie jest w obrocie publicznym i na ogół znajduje się we wczesnym stadium rozwoju.
AB podobnie jak VC nie są zainteresowane realizacją bieżącego zysku i po ukończeniu projektu realizują osiąganą stopę zwrotu z inwestycji począwszy od prywatnej odsprzedaży udziałów, poprzez zaangażowanie funduszu venture capital lub pozyskanie inwestora branżowego na rynku niepublicznym, jak również poprzez wprowadzenie spółki na rynek publiczny.
Osobiście angażują się w rozwój firmy, w którą zainwestowali, pełniąc najczęściej funkcję członka rady nadzorczej (przygotowanie i monitorowanie strategii rozwoju, pozyskiwanie nowych inwestorów (rzadziej jest to współpraca w zakresie rozwoju produktu).
Podobnie jak w przypadku VC, koszt kapitału jest bardzo wysoki, poziom oczekiwanej rocznej stopy zwrotu ma wynosić około 30%.
Pozwalają pozyskać kapitał, dla przedsięwzięć obarczonych dużym ryzykiem – których skala jest zbyt mała by mogła zainteresować fundusze venture capital.
Często jako inwestor aktywny oferują własne doświadczenie i wysokie kwalifikacje oraz know-how na poziomie operacyjnym.
Ich udział podwyższa wiarygodność firmy i często jest pierwszym krokiem do podjęcia współpracy z inwestorami formalnymi.
Pomocne mogą okazać się także ich znajomości (z dostawcami, fachowcami, instytucjami finansowymi).
Środki pieniężne uzyskane od AB zwiększą wartość kapitałów własnych przedsiębiorstwa.
Obligacje są papierami wartościowymi o charakterze wierzycielskim, zatem ich emisja (sprzedaż) oznacza zaciągnięcie przez emitenta kredytu u nabywców obligacji. W najczęściej spotykanych obligacjach kredyt ten jest spłacany jako należność pieniężna w ściśle określonym czasie wraz z odsetkami, których sposób naliczania jest określony w warunkach emisji obligacji. Wielkość tego kredytu to wartość nominalna obligacji, a termin jego zwrotu przez emitenta to termin wykupu obligacji.
Warto podkreślić, iż jest to rozwiązanie, na które mogą sobie pozwolić duże firmy, których przychody w poszczególnych latach charakteryzują się stabilnością, a także mają co najmniej dobrą kondycję finansową. Dlatego w Polsce pierwsze emisje obligacji korporacyjnych były zainicjowane przez banki.
Nie ma wymogu co do minimalnej kwoty oferowanych obligacji jest natomiast wymóg, co do ilości osób do, których kierowana jest oferta emisji obligacji i ma ona wynosić najmniej 100 osób.
Polskie przedsiębiorstwa, poszukujące finansowania na rynku długu, mają do wyboru krótkoterminowe papiery dłużne (KPD) z terminem wykupu najczęściej do jednego roku lub obligacje długoterminowe. Te drugie można emitować zarówno na rynek publiczny, jak i niepubliczny. Okres spłaty sięga nawet 30 lat.
Zakup obligacji.
Sprzedaż obligacji zgodnie z terminem wykupu ustalonym przez emitenta (najczęściej w przypadku obligacji krótkoterminowych – do 1 roku) lub wcześniejsza sprzedaż innemu inwestorowi (gdy jest to możliwe).
Inwestor nie ingeruje w działalność firmy, zakup obligacji traktowany jest jako lokata wolnego kapitału na określony okres czasu przy określonej stopie zwrotu z inwestycji.
Rzeczywisty koszt kapitału pozyskanego drogą emisji obligacji to deklarowana stopa zwrotu dla inwestorów, plus podatek dochodowy i koszty emisji. Koszt pierwszej emisji jest w tym przypadku najwyższy zwłaszcza gdy wiąże się on z wejściem na rynek publiczny.
Możliwość pozyskania kapitału na korzystniejszych warunkach niż w przypadku kredytu bankowego: niższy koszt, większa wielkość pozyskanych środków (ograniczenia bankowe co do wielkości inwestycji w jeden podmiot), okres kredytowania, nie ma ryzyka natychmiastowego zwrotu kapitału w razie pogorszenia wyników finansowych.
Nie ma rozdrobnienia kapitału i utraty kontroli nad przedsiębiorstwem, jak to ma miejsce w przypadku emisji akcji.
• Instrument łatwy do emisji zwłaszcza w niepublicznym obrocie.
Elastyczność umożliwiająca dostosowanie wielkości emisji do bieżących potrzeb finansowych.
Brak konieczności zabezpieczenia długu.
Forma pozyskiwania kapitału na, którą mogą pozwolić sobie tylko duże podmioty, których kondycja finansowa jest co najmniej dobra.
Wysoki koszt pierwszej emisji związany z wejściem na rynek publiczny i spełnieniem wymagań formalnych.
Długa procedura emisyjna.
Wpływ z emisji wpłynie na wzrost kapitałów obcych przedsiębiorstwa.
Giełda daje przede wszystkim możliwość pozyskania relatywnie taniego kapitału. Jest on przeważnie bardziej „opłacalny” niż kredyt bankowy. Firma może go zdobyć na rynku pierwotnym, jak i wtórnym. Jego przeznaczenie może być różnorakie. Może przykładowo zostać spożytkowany na zakup linii technologicznej, budowę nowej fabryki czy przejęcie konkurenta.
Najczęściej, aby emisja była opłacalna, szczególnie ta pierwsza, wynosi od kilkudziesięciu do kilkuset milionów złotych.
Emisja akcji wiąże się ze stałym pozyskaniem środków, które wpłyną trwale na podwyższenie kapitałów własnych spółki. Akcje pozostają w obiegu, zmieniać może się jedynie ich posiadacz, a tym samym akcjonariat spółki.
Zakup akcji na rynku pierwotnym (zapisy na akcje) lub na rynku wtórnym (giełda papierów wartościowych).
Sprzedaż akcji na rynku wtórnym.
W zależności od tego czy emisja wpłynie na zmianę akcjonariatu na tyle by zmienił się znacząco skład właścicielski, co wpłynęłoby na zmianę zarządu i polityki firmy, czy też pozostanie on na tyle rozproszony, że firmą kierować będą te same osoby co dotychczas.
Średni koszt z 2004 roku przy małych emisjach wynosił około 6% wielkości emisji. Przy czym udział kosztów maleje wraz ze wzrostem wielkości emisji.
Ponoszone koszty:
wydatki na sporządzenie prospektu
wszelkie koszty administracyjne, takie jak opłaty dla KPWiG, KDPW i GPW
koszty promocji
prowizje dla domu maklerskiego oferującego akcje KORZYŚCI
Relatywnie tani kapitał, bardziej opłacalny niż kredyt bankowy.
Większy prestiż i wiarygodność spółki. Wspomniane cechy bez wątpienia ułatwiają kontakty z kredytodawcami, partnerami handlowymi. Łatwiej jest też w takim przypadku negocjować z bankami lepsze warunki spłaty kredytu (w grę wchodzić może np. zastawienie własnych akcji).
Giełda jest okazją do wypromowania Spółki i jej produktów.
Większa możliwość uczestniczenia spółek giełdowych w procesach konsolidacyjnych danego sektora gospodarki.
Możliwość pozyskania wartościowego inwestora branżowego czy finansowego. WADY
Obowiązki informacyjne wynikające z bycia Spółką publiczną.
Wszelkie błędne decyzje zarządu poddawane są natychmiastowej ocenie.
Ryzyko niepowodzenia emisji lub konieczność poniesienia kosztów gwarancji emisji (tym wyższa im spółka jest mniej rozpoznawalna na rynku).
Jest to kredyt przyznawany na inwestycje materialne (w modernizację, rozbudowę lub zakup środków trwałych), niematerialne (nabycie koncesji, licencji itp.), a także inwestycje finansowe (zakup papierów wartościowych). Z reguły jest kredytem długoterminowym o okresie kredytowania zależnym od okresu realizacji finansowanej inwestycji.
Zależna od planowanej inwestycji. Warto jednak zwrócić uwagę na fakt wymogu (w większości przypadków) udziału środków własnych w realizacji planowanej inwestycji na poziomie, co najmniej 20%.
Maksymalnie do 8-10 lat.
Udzielenie kredytu.
Spłata przez kredytobiorcę zaciągniętej kwoty kredytu wraz z odsetkami.
Kredytobiorca jest zobowiązany do regularnego przedstawiania dokumentów informujących o sytuacji finansowej spółki.
Oprocentowanie kredytu = WIBOR 1M lub 3M (w zależności od waluty) + marża banku od 2% (zależna od klasy ryzyka), oraz koszty uzyskania kredytu (opłata za przyznanie kredytu, opłata za rozpatrzenie wniosku itp.) do 3% wielkości kredytu.
Wielkość kredytu oraz harmonogram jego spłat dostosowany do inwestycji.
Możliwość korzystania z karencji w spłacie rat kapitałowych.
Stabilna forma finansowania.
Prosta i krótka procedura udzielania kredytu (w przypadku podmiotów spełniających wymagania banku).
Konieczność zabezpieczenia kredytu, (trudne do spełnienia w przypadku firm o niskim majątku).
Wymóg pokrycia 20-40% kosztów inwestycji z środków własnych.
Możliwość żądania spłaty kredytu w przypadku pogorszenia sytuacji finansowej firmy.
Dość wysoki koszt.
Konieczność wykazania zdolności kredytowej (wykazania, że Spółka jest w stanie spłacić zaciągnięty kredyt wraz z odsetkami).
Dalej:
Pozyskanie nowego udziałowca/akcjonariusza na zasadzie wniesienia przez niego kapitału lub aportu, w zamian za objęcie przez niego udziałów/akcji danego przedsiębiorstwa.
Zależna od wartości objętych udziałów/akcji.
Z założenia długoterminowy.
Objęcie udziałów lub akcji.
Zbycie udziałów/akcji innemu podmiotowi.
Duży (zależny od wielkości pakietu objętych udziałów/akcji).
Koszt są uzależnione od metody poszukiwania inwestora, poprzez pośrednika, oraz wynikają z pewnych formalności, wymogów prawnych itp.
Firma zdobywając nowego udziałowca/akcjonariusza zyskuje wspólnika ze zbieżnymi celami długoterminowymi.
Nowy udziałowiec wzbogaca firmę także o swoje własne doświadczenie, wiedzę i kontakty.
W zależności od wielkości posiadanego pakietu możliwość ingerencji w politykę firmy.
msu-ug