mikroekonomia.doc

MIKROEKONOMIA

Rynek, popyt i podaż;

Rynek; pewien proces wymiany informacji, przy pomocy którego kupujący i sprzedający określają co chcą sprzedać lub kupić i na jakich warunkach. Warunkiem istnienia rynku jest swoboda kształtowania się cen, natomiast istotnym elementem procesu rynkowego jest konkurencja zarówno cenowa jak i nie cenowa.

O istnieniu w pełni rozwiniętego mechanizmu rynkowego decydują;

1. Dominacja własności prywatnej i swoboda w zakresie transferu prywatnych praw własności.
2. Swoboda prowadzenia działalności gospodarczej.
3. Istnienie sprawnie działających instytucji obsługujących rynek(banki, giełda, itd.)
4. Integralność rynku; wzajemne uzależnienie od siebie poszczególnych segmentów rynku np. rynku dóbr fizycznych i rynku finansowego, rynku produktów i rynku czynników produkcji, rynku pieniężnego i walutowego. Niedorozwój jednych rynków negatywnie oddziaływuje na funkcjonowanie i rozwój pozostałych rynków.

Klasyfikacja rynków;

1. 1. Kryterium; przestrzeń lub zasięg geograficzny;

- lokalny                                          - zagraniczny

- regionalny                            - międzynarodowy

- krajowy                            - światowy (globalny)

2. 2. Przedmiot obrotu;

- rynek dóbr i usług (konsumpcyjnych i produkcyjnych)

- rynek pracy

- rynek kapitałowo – pieniężny

3. 3. Dominacja podmiotu gospodarczego na rynku;

- konsumenta (nabywcy); gdy podaż przewyższa popyt

- rynek sprzedawcy; popyt przewyższa podaż

4. 4. Nacjonalizacja gospodarki;

- rynek wolny; bez ingerencji państwa

- rynek regulowany; z ingerencją państwa

Funkcje rynku;

1. Wycena dóbr.
2. Jest podstawowym źródłem informacji dla podmiotów gospodarczych.
3. Pozwala ustanowić stan równowagi gospodarczej.
4. Weryfikant społecznej przydatności produkcji i służy jako mechanizm dostosowywania produkcji do potrzeb.
5. Niezbędny warunek wykorzystania zasobów gospodarczych
6. Udziela odpowiedzi na pytanie, co i dla kogo produkować

Popyt i podaż reagują na sygnały z rynku.

Popyt na dane dobro; to ilość jakiegoś dobra, jaką zamierzamy nabyć w określonym czasie i danych warunkach rynkowych, gł. warunkiem rynkowym jest cena dobra.

Determinanty popytu; czynniki wpływające na wielkość popytu na dane dobro.

1.      Cenowe;

·         Cena i oczekiwania co do jej zmiany w przyszłości

2.      Determinanty bez cenowe;

·         Przeciętne dochody ludności i oczekiwania co do ich zmian w przyszłości

·         Ceny innych dóbr (substycyjnych i implementarnych) i oczekiwanie co do ich zmian w przyszłości.

·         Gusty, upodobania, moda i preferencje konsumentów.

·         Stopy procentowe (dotyczą głównie popytu na dobra trwałe).

·         Liczba gospodarstw domowych (przy analizie przestrzennej popytu i długoterminowej popytu).

Zasada Ceteris Paribus; poza ceną pozostałe powyższe czynniki są niezmienne. Na tej podstawie możemy wykreślić krzywą podaży i popytu.

Prawo popytu; wraz ze wzrostem ceny maleje popyt. Wraz ze spadkiem ceny wartość popytu rośnie.

Pojęcia związane z popytem;

·         Wielkość popytu; to konkretny punkt na krzywej popytu (A)

·         Zmiana wielkości popytu; przejście po krzywej popytu do innego punktu (z A do B)

·         Popyt; wszystkie punkty na krzywej popytu  (D)

·         Zmiana popytu; ma miejsce, gdy następuje przesunięcie całej krzywej (D) do (D’) w górę lub w dół.

                            Wzrost popytu                            Zmniejszenie popytu

Paradoksy popytu;

- paradoks Giffena; dotyczy dóbr podstawowych (mimo wzrostu ceny rośnie popyt)

- paradoks Weblena; dotyczy dóbr luksusowych (snobizm)

- paradoks spekulacyjny; dotyczy oczekiwania zmiany ceny)

Podaż; analiza rynku ze strony producenta.

Podaż; zestaw ilości danego dobra, jaką są skłonni sprzedać producenci lub sprzedawcy w określonym czasie i przy określonych warunkach rynkowych, głównym czynnikiem jest cena.

Determinanty podaży;

·         Ceny produktów.

·         Ceny czynników produkcji – pracy, podatków pośrednich.

·         Ceny produktów alternatywnych względem danych

·         Substydia (dotacje)

·         Stawki ubezpieczeniowe

·         Warunki atmosferyczne

·         Stopień fiskalizmu państwowego

Prawo podaży; wraz ze wzrostem ceny podaż rośnie i odwrotnie.

S1àS2 – wzrost podaży

S1àS3 – spadek podaży

Cena danego dobra determinuje kształt krzywej popytu i podaży, a zmiany powodują przesuwanie się po tych krzywych.

Natomiast położenie krzywej jest określane przez czynniki pozacenowe

Równowaga rynkowa.

.

PE – cena równowagi

QE – ilość równowagi

Dostosowanie popytu i podaży polega na tym, że w jakimś punkcie czasowym istnieje jedna cena, przy której ilość dóbr, jaką chcą nabyć konsumenci i ilość dóbr jaką chcą sprzedać producenci będzie taka sama – mówimy wtedy o równowadze rynkowej.

Gdy cena rynkowa przewyższa cenę równowagi, na rynku powstaje nierówność w postaci nadwyżki rynkowej. Podaż przewyższa popyt – nadwyżka podaży.

Gdy cena rynkowa jest niższa niż cena równowagi na rynku powstaje nierówność w postaci nadwyżki popytu (niedobór rynkowy) – popyt przewyższa podaż.

Zmiany stanów równowagi;

Skutki zmiany podaży a równowaga;

Popyt stały podaż zmienna.

S0àS1

14

Czyli wzrost podaży spowoduje spadek ceny równowagi i wzrost ilości oferowanej na rynek.

Skutki zmiany popytu a równowaga;

Podaż niezmienna a popyt zmienny (np. gdy rosną nasze dochody)

D0àD1

Wzrost popytu pociąga za sobą wzrost cen równowagi oraz wzrost ilości równowagi.

Regulacje cenowe; (ingerencja państwa).

Państwo może oddziaływać na ceny;

a.       pośrednio; za pomocą narzędzi polityki fiskalnej (VAT ,cło , akcyza)

b.      Bezpośrednio; ustalanie pułapu cen (tzw. ceny max) ; ustalanie ceny minimalnej.

Ustalając ceny max na dobra i usługi, chodzi o ochronę konsumenta.

Wpływ ceny max na równowagę.

Wpływ – nadwyżka popytu

Nie ma żadnego wpływu – cena może ustalić się poniżej, zbliżona do punktu równowagi.

Cena max ustalana powyżej ceny równowagi nie wywiera wpływu na rynek, bo zawsze może ona się obniżać. Natomiast cena max poniżej ceny równowagi doprowadzi do nierówności rynkowej w postaci nadwyżki popytu.

Cena minimalna; ustalona dla ochrony producentów a przede wszystkim na płody rolne.

Cena minimalna ustalona poniżej ceny równowagi nie ma wpływu na rynek, natomiast cena min ustalona powyżej ceny równowagi doprowadzi do nierówności rynkowej w postaci nadwyżki podaży, ponieważ nie ma prawa iść w dół.

Ćwiczenia

Rynek, popyt, podaż i równowaga rynkowa;

Popyt i podaż jest strumieniem (zależne od czasu), zapotrzebowanie na jakieś dobro (popyt), podaż – produkcja. Mierzymy w czasie.

Oszczędności nie są strumieniem, bo możemy określić w danej chwili ile mamy oszczędności.

Ceteris Paribus; wraz ze wzrostem ceny popyt na towar maleje, zakładając, że nic innego się nie zmienia.

Prawo podaży; wraz ze wzrostem ceny wielkość podaży rośnie.

Cena równowagi; cena, przy której ilość wyprodukowana = ilości sprzedanej, towar nie zalega ani jego nie brakuje na rynku.

Zad.9

Poniższa tabela zawiera dane o rozmiarach podaży produktu X i popytu na ten produkt, przy różnym poziomie cen.

Sporządź wykres krzywej popytu i podaży.

Jaka była by nadwyżka przy cenie 8zł?

Nadwyżka popytu to ok. 62mln butelek.

Przy cenie 32zł nadwyżka podaży wynosi 30mln.

Załupmy, że w wyniku wzrostu dochodów konsumentów popyt na dobro X wzrósł o 15mln butelek rocznie przy każdej cenie.

Podaj nową cenę i ilość dobra odpowiadającej równowadze.

Cena równowagi 28zł a ilość 60mln butelek.

Dochód jest to czynnik pozacenowy, który wpływa na popyt a w zasadzie jego na jego wzrost lub obniżenie. Krzywa popytu przesuwa się w przypadku zasady ceteris paribus, gdzie czynnikami wpływającymi na zmiany jest cena, przesuwamy się tylko po krzywych popytu i podaży.

Zadanie;

Mamy dane funkcje popytu na bażanty i podaży bażantów, gdzie P jest ceną w dolarach.

QD(P)=40-P

QS(P)=10+P

Na rysunku poniżej zaznacz funkcje popytu i podaży na bażanty.

40-P=10+P                            Q=40-P

2P=30                            à              Q=40-15

P=15                            ...