15
1.Wyodrębnienie nauki administracji z innych nauk
(podział nauk- jaki i gdzie jest administracja)
Nauka administracji może być czynnością albo wytworem.
Nauka administracji zaliczana jest do nauk empiryczno-praktycznych
Czyli do takich nauk , które odwołują się do doświadczenia i badają jak osiągnąć pożądany stan na przyszłość.
Istnieje spór czy jest to dyscyplina idiograficzna – skupiona na konkretnych przejawach rzeczywistości , czy jest to nauka mononetyczna skupiona na ogólnych sformułowaniach.
Według niektórych n.adm. to nauka ergologiczna ( dzieło + nauka)
-nauka o dziele , czyli dotyczy organizacji ludzkich .
Na naukę administracji mają wpływ kierunki badawcze :
1. teoria organizacji
2. prakseologia
Nauka administracji jest nauką empiryczną , praktyczną i ergologiczną
Nauka o administrowaniu jest to nauka zajmująca się zjawiskami zachodzącymi w procesie administracyjnym , jest to nauka zajmująca się urzędami.
Na rozwój nauki o administracji jako dyscypliny naukowej mają wpływ takie dziedziny jak :
1.nauka prawa administracyjnego
2.nauka o administrowaniu
3.nauka polityki administracyjnej
2.co jest przedmiotem n.adm.
Przedmiotem prawa administracyjnego jest świat norm prawnych
Przedmiotem administrowania jest administracja rzeczywista .
Polityka administracyjna zajmuje się normami prawnymi, które dotyczą administracji publicznej .
Nauka administracji bada administrację rzeczywistą i różnorakie
formy jej działalności , opiera się na metodach empirycznych.
Norma i organizacja są ze sobą związane.
Nauka administracji korzysta i odwołuje się do teorii organizacji i zarządzania .
Dyscyplina ta nosi różne nazwy : teoria organizacji i zarządzania, teoria organizacji i kierowania.
Pytanie : Nauka administracji jako interdyscyplina powinna kompleksowo zajmować się zjawiskami administracji publicznej,
Zasadniczo przyjmuje się, że nauka administracji ma związek z :
- częścią ogólną prawa administracyjnego
- - z teorią organizacji i zarządzania
3.rys historyczny n.adm.
Makiawelli zajmował się problematyką władzy i rządzenia .
W czasie absolutyzmu kamerialiści wskazywali jak urządzić administrację .
Na rozwój nauki administracji wpływ miał markantylizm ,prawo naturalne oraz prawo ustrojowe
Za twórcę nauki administracji uważa się Lorenca Von Steina .Według Von Steina należy dążyć do silnego państwa opartego na prawie Fundamentem tego prawa jest konstytucja .
Lorenc Von Stein sformułował pojęcie nauki administracji.
Rozwój nauki administracji w Polsce datuje się na lata 1980-1990.
Wcześniej wszyscy zajmowali się przepisami prawa czyli prawem administracyjnym.
Jan Strościak - pierwsze próby, określił naukę administracji jako naukę związku zjawisk zachodzących w procesie administrowania w książce pt.”Elementy nauki administracji”
4.co to jest n.adm w znaczeniu largo
Naukę o administracji można badać przy pomocy innych nauk :
np. socjologii, psychologii , matematyki itp.
Na naukę administracji mają wpływ mają wpływ :
1.Prakseologia 2. Teoria organizacji
Prakseologia czyli ogólna teoria sprawnego działania .
Idea filozoficzna za jej twórcę uważa się Tadeusza Kotarbińskiego
autora traktatu „o dobrej robocie”.
Prakseologia zajmuje się:
1. typologią sprawnego działania ( co to jest działanie, )
2. .koncentruje się na zasadach dobrej roboty, dotyczy opracowania warunków które mają być spełnione , aby dane działanie uznać za sprawne
3. .ocena rzeczywistych sposobów działania sprawności organizacji.
Prakseologia wypracowała kryteria , z których korzystają inne dziedziny nauki :
- kryterium skuteczności – zgodność efektów z celem
- kryterium korzystności czyli przewaga nakładów nad efektami
- kryterium efektywności czyli taki stosunek między nakładami a ubytkami , że nakłady są mniejsze od ubytków.
Szkoły i kierunki mające wpływ na naukę administracji :
1. szkoła klasyczna , związana z rozwojem technologicznym
2. nurt – szkoła tzw biura
3. szkoła stosunków międzyludzkich
4. szkoła systemowa
5. szkoła o tzw. podejściu sytuacyjnym
5.zasady H.Fayola
1. podział pracy- ( zapewnia wysoki podział specjalizacji, przynosi wzrost efektywności pracy)
2. autorytet – do wykonywania obowiązków hierarchicznych niezbędny jest autorytet ( autorytet formalny i aut. osobisty)
3. dyscyplina ( członkowie organizacji muszą przestrzegać reguły obowiązujące w grupie )
4. Jedność rozkazodawstwa – każdy pracownik powinien otrzymywać rozkazy od jednej osoby
5. jedność kierownictwa osoby wykonujące podobne czynności winny podlegać jednemu kierownikowi
6. podporządkowanie interesu osobistego interesowi ogółu
7. wynagradzanie personelu
8. centralizacja – władza i autorytet powinny być skoncentrowane na najwyższym szczeblu
9. hierarchia – zachowanie zależności hierarchicznej w realizacji zadań – droga służbowa
10. ład – zasoby ludzkie , rzeczowe powinny współgrać tak aby były na właściwym miejscu.
11. ludzkie traktowanie pracownika – podejście życzliwe i sprawiedliwe
12. stałość personelu dzięki czemu dochodzi do zdobycia doświadczenia
13. inicjatywa – dać pracownikom do realizacji własnych projektów
14. zgranie personelu „ w jedności siła”
6.zasady M.Webera ( wymień 3 zasady)
sformułował 5 cech idealnej demokracji w nurcie
administracyjno – biurokratycznym.
1. powinien istnieć wyraźny podział stanowisk pracy . Każde stanowisko zajęte przez eksperta
2. powinien istnieć spójny zestaw zasad w celu zapewnienia jednolitego wykonywania zadań
3. powinna istnieć hierarchia stanowisk dla urzędów , powinna być stworzona linia podporządkowania od góry w dół
4. menadżerowie powinni prowadzić przedsiębiorstwo w sposób bezosobowy i utrzymywać dystans z podwładnymi
5. przyjmowanie pracowników i awansowanie powinno być oparte wiedzy fachowej
7.zasady R.Bendixa
Założenia idealnej biurokracji wg Bendixa:
1. wykonywanie czynności urzędowych jest czynności stałą, której zakres jest określony i uregulowany przepisami prawa
2. w działalności panuje zasada
a. stały podział czynności pracy
b. ściśle określony zakres wydawania poleceń ,rozkazów i środków przymusu
c. dobór urzędników o określonych kwalifikacjach
3.w działalności tej obowiązuje zasada hierarchii urzędu ,
wyrażająca się w odpowiedzialności urzędników niższego szczebla przed urzędnikami wyższego szczebla
4.obowiązuje zasada wynagradzania za pracę
5.osoby zajmujące określone stanowiska nie mogą używać środków
związanych z pracą do swoich prywatnych celów np. nie można używać służbowego samochodu
6.czynności urzędowe nie są wykonywane jako praca dodatkowa ,obok innych zajęć
7.działalność urzędowa wymaga uzyskania określonego wykształcenia
9.dziłalność urzędowa jest wyznaczana przez utrwalone na piśmie
przepisy (regulacje) regulujące zachowanie urzędników np. regulamin pracy
Idealna biurokracja jest zatem przede wszystkim zorganizowanym, hierarchicznym systemem stanowisk .Zajmujący je urzędnicy powinni tylko ściśle podporządkować się przepisom i działać w granicach prawa.
8.typologia struktur organizacyjnych
-struk.liniowa-cechy wady,zalety
- struk. funk/
- struk.sztabowa
struk. wysmukła
struk. płaska
1,struktury liniowe / służbowe/
2.struktury funkcjonalne
3.struktury sztabowe
Ad.1
Więź służbowa to zależność podwładnego od przełożonego
a. najważniejszą cechą tej więzi jest uprawnienie przełożonego do decydowania co podwładny ma robić w czasie pracy i dookreślenie zadań
b. przełożony decyduje o kolejności wykonywania po
szczególnych zadań przez podwładnych
Ad.2 więź funkcjonalna charakteryzuje się tym , iż:
a. przełożony nie decyduje co ma robić podwładny
b. rola podwładnego polega głównie na doradzaniu lub pomaganiu
c. przełożony zachowuje uprawnienia do podejmowania decyzji , ma obowiązek wysłuchać rad.
Istotą struktury liniowej jest fayelowska zasada – każdy podwładny ma jednego kierownika , otrzymuje polecenia od jednej osoby.
Cechy charakterystyczne struktury liniowej
- więź funkcjonalna nie może być niezależna od służbowej( pokrywają się)
- - kierownicy pośredni mają swoich doradców funkcyjnych
- doradcy funkcjonalni nie są ze sobą powiązani,
Zalety struktury liniowej:
1. wyraźnie zarysowana droga kierowania (jeden kanał)
2. każdy podwładny ma jednego przełożonego , dzięki czemu tym kanałem płyną niesprzeczne decyzje – polecenia
3. zindywidualizowanie odpowiedzialności kierownika za kmierowanie tzn. odpowiedzialność kierownika
4. szybkość podejmowania decyzji.
Wady struktury liniowej :
1. sprawy są jednorodne
tzn. rozpatrywane z jednego punktu widzenia
2.doradców funkcyjnych musi być tylu iloma sprawami dana instytucja ma się zająć
2.kierownik nadrzędny musiałby mieć szeroką wiedzę i dużo czasu , żeby każdy punkt widzenia przeanalizować,
a. jeżeli KN ma wiedzę to powstaje zator , bo chce wszystko przeanalizować,
b. jeżeli KN nie ma tej wiedzy następuje przepuszczanie w dół , projekt decyzji przygotowuje doradca funk. , a decyzję podejmuje kierownik Nadrzędny, doradca staje się kierownikiem bez ponoszenia odpowiedzialności,
Istota struktury funkcjonalnej jest to , że doradcy tworzą pion .Strukt. ta opiera się na zasadzie specjalizacji Każdy z podwładnych jest za coś odpowiedzialny.
zalety
1.więzi funkcjonalne mogą przebiegać niezależnie od więzi służbowych,
nie muszą się pokrywać,
2.DF powiązani są więzią służbową i podlegają KN.
3.można realizować sprawy z różnych dziedzin nie absorbując KN ( nie ma zatoru i skrzynki przekaźnikowej)
wady
1. doradcy stają się kierownikami funkcjonalnymi
2. przerost kompetencji nad wykonawstwem
3. różnorodność kierowania
(każdy podwładny ma kilku kierowników , nie wiadomo kogo słuchać)
4.zacieranie się indywidualnej odpowiedzialności kierownika)
Struktura sztabowa:
1.w strukturze sztabowej udało się przyjąć zalety ,a zlikwidować wady poprzednich struktur.
- Jednolitość kierowania
- Indywidualna odpowiedzialność kierownika
- Szybkość podejmowania decyzji
- przewaga koncepcji nad wykonawstwem
- sztaby mają rozwiązywać problemy we własnych gronach
1.doradzać w dziedzinie , w której nie jest się wykonawcą,
2, nie może ponosić odpowiedzialności za realizację swoich pomysłów
3.do doradztwa nie można wciągać wykonawców,
Podział struktur ze względu na budowę:
1. struktura wysmukła
2. struktura płaska
Duża liczba stosunkowo małych komórek
Zalety :
1.większa liczba zatrudnionych
2.małymi komórkami kieruje się lepiej niż dużymi
Szef w takiej strukturze chce mieć pracowników o niższych kwalifikacjach , panuje zasada: „nie znasz się idź do szefa”
Mała liczba stosunkowo dużych komórek.
Pracownicy o większych kwalifikacjach.
Struktura płaska jest bardziej efektywna od struk. wysmukłej
- szef kieruje dużą liczba ludzi
- ludzie muszą się znać na tym co robią
- szef czegoś nie wie idzie do doradcy
Nabór kadry w strukturze płaskiej :
1. nie każdy nadaje się na kierownika , bo oprócz wiedzy trzeba mieć predyspozycję
2. organizacja jest fachowa i chodzi o wyłonienie ludzi najlepszych
o przyjęciu do pracy decydują kwalifikacje.
9.Podst.elementy stanowiska pracy
(zadania , uprawnienia)
Organizacja indywidualnego stanowiska pracy w administracji
Cele utworzenia stanowiska pracy:
-niezbędny element każdej struktury organizacyjnej w administracji .Nie ma takich prac które by nie odbywały się na stanowiskach indywidualnych .
- stanowisk indywidualnych nie można utożsamiać z i osobami aktualnie tam pracującymi,
- zasadniczym elementem całej organizacji jest indywidualne stanowisko , które musi mieć postawiony rzeczowo , musi być zwięzły a zarazem komunikatywny cel utworzenia stanowiska pracy ( tzn. cel, któremu ma służyć albo dla realizacji którego zostało powołane)
...
dicort