Poradnik_sady_2008.pdf

Poradnik ochrony sadów

Oddając w Państwa ręce „Poradnik ochrony sadów”, mamy nadzieję, że nie tylko przyczyni

się on do właściwego wykorzystania oferowanych przez Sumi-Agro Poland środków ochrony

roślin, ale również ułatwi bezpieczną i nowoczesną ochronę roślin sadowniczych. Zawarte

w poradniku najważniejsze informacje na temat szkodników i chorób roślin sadowniczych

pozwolą Państwu na łatwiejsze i lepsze określenie wszystkich czynników, jakie powinny być

wzięte pod uwagę w ochronie sadu.

Wyrażamy także tą drogą podziękowanie dla Pani doc. dr Anny Bielenin oraz Pana prof.

Remigiusza Olszaka za ich ogromną pracę i służące Sadownikom praktyczne rady wynikające

z ich obszernej wiedzy i wieloletniego doświadczenia.

Sumi-Agro Poland

Terminy stosowania preparatów firmy Sumi‑Agro Poland w zwalczaniu chorób i szkodników jabłoni

Jabłoń

Początek

wegetacji

Zielony

pąk

Różowy

pąk

Kwitnienie

Opadanie

płatków

Wzrost

zawiązków

Wzrost

owoców

Zbiory

Okres

spoczynku

Choroby kory

i drewna

Topsin M

po cięciu

po gradobiciu

opadanie liści

Gorzka zgnilizna

jabłek

Topsin M

przed zbiorami

Kwieciak jabłkowiec

Mospilan

Mszyca jabłoniowa

Mospilan

Mszyca jabłoniowo-

-babkowa

Mospilan

Bawełnica korówka

Mospilan

Nissorun

Nis sorun

Nissorun

Przędziorki

Nissorun + Ortus

Ortus

Zwójki

Mospilan

Pordzewiacz

jabłoniowy

Ortus

Owocnica jabłkowa

Mospilan

Toczyk

gruszowiaczek

Mospilan

Owocówka

jabłkóweczka

Mospilan

PorAdnik ochrony SAdów

JABŁoŃ

jabłoniowa

Mszyca jabłoniowo-babkowa

(porazik jabłoniowo-babkowy)

Występuje pospolicie na terenie całej

Polski, kolor ciała zielony, zasiedla głów-

nie szkółki drzew jabłoniowych i mło-

de sady. W starszych sadach przede

wszystkim na jednorocznych pędach.

W zależności od warunków meteorolo-

gicznych gatunek ten ma 10−16 poko-

leń w ciągu sezonu wegetacyjnego.

dach może podłużnie pękać. Nastę-

puje zahamowanie wzrostu pędów,

a ich wierzchołki często zasychają.

Pospolita na terenie całej Polski, kolor

ciała dorosłych mszyc brązowo-różo-

wy lub niebiesko-popielaty z białym

mączystym nalotem. Larwy tuż po

urodzeniu kremowo-różowe, później

jasnoróżowe. W ciągu sezonu wege-

tacyjnego występuje 8−12 pokoleń.

opadają, tworząc zbite zdeformowa-

ne grona, które są dobrze widoczne

w okresie zbiorów.

Lustracje

Od momentu pojawienia się pierw-

szych liści przeglądać co 7−10 dni naj-

pierw pąki (do kwitnienia), a potem

(do połowy października) długopędy.

Od momentu pojawienia się pierw-

szych liści przeglądać co 7−10 dni naj-

pierw pąki i rozety liściowo-kwiatowe

(do końca kwitnienia), a potem ulist-

nione pędy (do połowy sierpnia).

Szkodliwość

Mszyca jabłoniowa

Żerowanie tej mszycy nie tylko ha-

muje rozwój drzew, ale także może

powodować istotne straty w plonie.

W przypadku masowego zasiedlenia

drzew można w ogóle nie uzyskać plo-

nu w wyborze ekstra lub pierwszym.

Samice tego gatunku cechuje bar-

dzo wysoka płodność, co dodatkowo

zwiększa jego niekorzystny wpływ na

drzewa. Jest to najbardziej szkodliwy

gatunek mszyc na jabłoniach.

Kolonia mszyc jabłoniowo-babkowych na liściu

Żerowanie mszyc pozbawia drzewa

znacznych ilości substancji pokarmo-

wych, co może powodować istotne osła-

bienie ich kondycji. Drzewa silnie zasie-

dlone gorzej plonują i znacznie łatwiej

przemarzają. Mszyca jabłoniowa może

być wektorem niektórych wirusów.

Czynniki ograniczające

Mszyce są często efektywnie wynisz-

czane przez drapieżców i parazy-

toidy. Do najważniejszych wrogów

naturalnych mszycy jabłoniowej na-

leżą biedronki, drapieżne bzygowate,

drapieżne pryszczarki, drapieżne plu-

skwiaki, złotooki, skorki, pająki.

Mszyce są często efektywnie wynisz-

czane przez drapieżców i parazytoidy.

Do najważniejszych wrogów natural-

nych mszycy jabłoniowo-babkowej

należą biedronki, drapieżne bzygo-

wate, drapieżne pryszczarki, drapież-

ne pluskwiaki, złotooki, skorki, pająki.

Miejsce żerowania

Wierzchołek pędu opanowany przez mszycę

Zimujące na pędach jaja mszycy

W kwietniu w okresie pękania pą-

ków pojawiają się pierwsze larwy

wylęgające się z zimowych jaj, które

zasiedlają pękające i rozwijające się

pąki. Osobniki te po osiągnięciu doj-

rzałości płciowej zaczynają rodzić na-

stępne. Często młode pędy, ogonki

liściowe, a nawet liście mogą być cał-

kowicie pokryte mszycami. Kolonie

takie mogą utrzymywać się na długo-

pędach aż do jesieni.

Zwalczanie chemiczne

Miejsce żerowania

Zwalczanie chemiczne

( patrz: mszyca jabłoniowa )

Jest znaczna liczba zarejestrowanych

preparatów do zwalczania mszyc.

Powinno się jednak stosować przede

wszystkim te, które są selektyw-

ne w stosunku do fauny pożytecz-

nej. Do takich preparatów należy

Mospilan 20 SP, który do zwalczania

tej mszycy stosuje się w dawce 0,12

kg/ha. Ze względu na swoją selek-

tywność preparat ten jest przezna-

czony także do stosowania w sadach

prowadzonych metodą integrowaną.

W końcu marca lub na początku kwiet-

nia wylęgające się z jaj zimowych lar-

wy zasiedlają pękające pąki, a potem

liście, szypułki kwiatowe i owocowe,

a także zawiązki owoców.

Należy pamiętać, że mszycę tę zwal-

cza się znacznie trudniej niż jabło-

niową. Jeżeli dopuścimy do silnego

skędzierzawienia liści, to całkowite

wyniszczenie tego szkodnika jest pra-

wie niemożliwe. Dlatego też w okre-

sie wczesnej wiosny konieczne są

częste lustracje i w przypadkach ko-

niecznych zwalczanie na początku

występowania mszyc tego gatunku.

Wskazane jest dodanie zwilżacza do

cieczy roboczej.

Mszyca jabłoniowa na liściach i pędzie (RO)

Objawy żerowania

Liście uszkodzone przez mszycę

Objawy żerowania

Mszyca ta powoduje silne kędzierza-

wienie liści i deformację zawiązków.

Liście żółkną, następnie brązowieją

i zasychają. Zawiązki nie wyrastają i są

silnie pofałdowane wokół zagłębienia

kielichowego. Porażone zawiązki nie

Na skutek wysysania soków liście

skręcają się, a kora na młodych pę-

Mszyca jabłoniowa — lustracje

Mszyca jabłoniowo-babkowa — lustracje

Zniszczony młody pęd (RO)

Termin lustracji

Sposób pobierania próby

i jej wielkość w odnie-

sieniu do ok. ha sadu

Próg zagrożenia

Termin lustracji

Sposób pobierania próby

i jej wielkość w odniesieniu

do ok. ha sadu

Próg zagrożenia

Ukazywanie się stożków

pierwszych liści

Przejrzeć ok. 10 drzew po

20 pąków — razem 200

10 pąków z mszycami

w próbie 200 (5%)

Ukazywanie się stożków

pierwszych liści

Przejrzeć ok. 10 drzew po

20 pąków — razem 200

10 pąków z mszycami

w próbie 200 (5%)

Po kwitnieniu,

a następnie co 14 dni

— do końca września

Przejrzeć na 50 losowo

wybranych drzewach po 3

długopędy (razem 150)

15 pędów z koloniami

mszyc w próbie 150

Po kwitnieniu,

a następnie co 7 dni

— do połowy sierpnia

Przejrzeć ulistnienie na

50 losowo

wybranych drzewach

2 drzewa

z koloniami mszyc

w próbie 50

Zawiązki zdeformowane przez porazika (RO)

Mszyca

PorAdnik ochrony SAdów

JABŁoŃ

Kwieciak jabłkowiec

Bawełnica korówka

Niewielki chrząszcz z charakterystycz-

nym ryjkiem (rodzina ryjkowcowate),

bardzo pospolity na terenie całego

kraju, szczególnie w sadach zanie-

dbanych. Długość ciała ok. mm,

ciemnoszary z dwoma jaśniejszymi

pasami na tylnej części pokryw ukła-

dającymi się w kształt litery V.

dających kwiatów daje informację,

że konieczne może być zwalczanie

kwieciaka w następnym sezonie.

Występuje na obszarze całego kraju,

ale znacznie rzadziej w rejonach pół-

nocno-wschodnich. Ciało czerwono-

brunatne, pokryte długimi, białymi,

woskowatymi nićmi. Kolonie wyglą-

dają jak pokryte kłaczkami waty, ła-

two je zauważyć. W czasie sezonu

wegetacyjnego występuje do 10 po-

koleń. W większości przypadków re-

jestruje się dwa okresy wzmożonego

występowania: od drugiej połowy

maja do początku czerwca oraz pod

koniec września lub na początku paź-

dziernika.

Objawy żerowania

Żerowanie mszycy zakłóca prawidłowy

rozwój drzew, powoduje tworzenie się

galasowatych narośli, guzów i zrakowa-

ceń oraz podłużnych spękań kory.

Lustracje

Przeprowadza się metodą strząsania.

A. W okresie nabrzmiewania pąków,

w ciepły słoneczny dzień, gdy tempe-

ratura powietrza wynosi co najmniej

12°C.

B. Czasami w okresie zielonego pąka

kwiatowego.

Lustracje

Kwieciak jabłkowiec — chrząszcz

Szkodliwość

Pod koniec maja przeglądać pnie, ko-

nary oraz odrosty korzeniowe, drugi

ważny termin lustracji to trzecia de-

kada września.

W przypadku uszkodzeń mrozowych

zimowych pąków kwiatowych i słabe-

go w związku z tym kwitnienia, liczne

występowanie kwieciaka może spo-

wodować znaczącą redukcję plonu.

Czynniki ograniczające

Szkodliwość

Czynniki ograniczające

Pasożyty mogą wyniszczać do 30%

szkodników, znaczną liczbę zjadają

również ptaki — głównie sikory.

Do najważniejszych wrogów natural-

nych bawełnicy należy maleńki paso-

żyt o nazwie osiec korówkowy, bardzo

ważnymi „tępicielami” są również skor-

ki. Udział tych owadów w wyniszczaniu

bawełnicy korówki decyduje często

o powodzeniu w jej zwalczaniu.

Kwieciak jabłkowiec — chrząszcz

Miejsce żerowania

Zasiedlone przez bawełnicę drzewa

mają mniejsze przyrosty, dają niższy

plon oraz znacznie łatwiej przemarza-

ją. Uszkodzenia powstające w wyniku

żerowania ułatwiają dostęp patoge-

nom kory i drewna, które dodatkowo

osłabiają kondycję drzew.

W okresie nabrzmiewania i pękania

pąków (marzec, kwiecień) dorosłe

samice po przezimowaniu wyżerają

w nich okrągłe dziurki w celu odży-

wienia się lub drążą w pąkach kana-

liki, by złożyć jaja. Z jaj wylęgają się

larwy, które wyżerają słupki i pręciki

oraz podgryzają płatki korony.

Zwalczanie

Kolonia bawełnicy korówki na starszych

pędach (RO)

Na początku występowania chrząsz-

czy w koronach drzew (nabrzmie-

wanie i pękanie pąków) w ciepły

słoneczny dzień (temp. powyżej

12°C). W przypadku dużej liczeb-

ności szkodnika może zachodzić

konieczność zwalczania w okresie

zielonego pąka kwiatowego, ale

decyzja o zabiegu musi być poprze-

dzona powtórną lustracją. Do zwal-

czania tego szkodnika zarejestrowa-

nych jest kilka różnych preparatów,

w tym także Mospilan 20 SP w dawce

0,12 kg/ha. Mospilan 20 SP zalecany

jest również do stosowania w sadach

prowadzonych metodą integrowaną.

Zwalczanie chemiczne

Miejsce żerowania

Jest kilka preparatów zarejestrowa-

nych do zwalczania bawełnicy. Po-

winno się jednak stosować przede

wszystkim te, które są selektywne

w stosunku do fauny pożytecznej; do

takich należy Mospilan 20 SP, który

do zwalczania tej mszycy stosuje się

w dawce 0,12 kg/ha. Ze względu

na swoją selektywność preparat ten

jest przeznaczony także do stosowa-

nia w sadach prowadzonych metodą

integrowaną. Należy pamiętać, że

w przypadku zwalczania bawełnicy

trzeba dokładnie opryskiwać całe

drzewa, a nie tylko ich korony.

Kwiaty uszkodzone przez kwieciaka

Larwy zimują na szyjce korzeniowej

i na korzeniach tuż pod powierzchnią

gleby, niektóre w zakamarkach kory

na pniach i konarach. W sezonie we-

getacji zasiedlają najchętniej odrosty

korzeniowe, młode gałęzie (wilki),

ogonki liściowe, szypułki kwiatowe,

świeże rany po cięciu lub inne miejsca

uszkodzone mechanicznie. Zasiedlają

zarówno drzewka młode, jak i drzewa

kilkunasto- czy kilkudziesięcioletnie.

Objawy żerowania

Larwa kwieciaka wewnątrz pąka (PB)

W okresie przed kwitnieniem nie-

wielkie wżery w nabrzmiewających

i pękających pąkach. W okresie kwit-

nienia kwiaty zasiedlone przez larwy

kwieciaka nie rozwijają się, a płatki

korony brązowieją, co łatwo zauwa-

żyć na tle kwiatów rozwijających się

normalnie. Duża liczba tak wyglą-

Kwieciak jabłkowiec — lustracje

Bawełnica korówka — lustracje

Poczwarka kwieciaka jabłkowca

Sposób pobierania próby

i jej wielkość w odniesieniu do

ok. ha sadu

Sposób pobierania

próby i jej wielkość

w odniesieniu do ok.

ha sadu

Termin lustracji

Próg zagrożenia

Termin lustracji

Próg zagrożenia

a) Okres bezlistny

— pękanie pąków

Strząsanie chrząszczy z 35 losowo

wybranych drzew, po 1 gałęzi

z drzewa na płachtę entomolo-

giczną o pow. 0,25 m²

5−10 chrząszczy

w zależności od

spodziewanej inten-

sywności kwitnienia

Dwa tygodnie po kwit-

nieniu, a potem co 14 dni,

szczególnie we wrześniu

Przejrzeć pnie, konary

oraz odrosty korzeniowe

na 50 drzewach

3 drzewa z koloniami

żywych mszyc w próbie

50 drzew

b) Zielony pąk

Lustracje — strząsanie chrząszczy na płachtę (RO)

PorAdnik ochrony SAdów

JABŁoŃ

Owocnica jabłkowa

Przędziorki

(głównie przędziorek owocowiec

i przędziorek chmielowiec)

Niewielkie (0,26−0,28 mm) roztocza roślino-

żerne występują powszechnie na wszyst-

kich roślinach sadowniczych. Stadium

zimującym przędziorka owocowca są tzw.

jaja zimowe składane w złożach na kona-

rach, gałęziach i pędach, głównie od strony

południowej. Dorosłe samice przędziorka

owocowca są owalne, jasno- lub ciemno-

czerwone, na grzbiecie mają jasne wzgór-

ki, z których wyrastają długie pojedyncze

szczecinki. Stadium zimującym przędziorka

chmielowca są samice, które na zimę cho-

wają się pod opadłymi liśćmi, zeschniętymi

chwastami lub w różnych kryjówkach na

drzewie. W sezonie wegetacyjnym samice

są koloru żółtego lub zielonożółtego z dwie-

ma ciemnymi plamami po bokach ciała. Na

zimę zmieniają kolor ciała na pomarańczo-

wy. Obydwa gatunki mogą mieć pokoleń

w sezonie wegetacyjnym. Szczególnie chęt-

nie zasiedlają sady dobrze prowadzone lub

nadmiernie nawożone.

Szkodliwość

Zakłócenie prawidłowego rozwoju drzew,

osłabienie zawiązywania pąków kwia-

towych, gorsze wybarwianie owoców,

mniejszy plon. Szczególnie niekorzystne

jest żerowanie w okresie długotrwałej,

upalnej i suchej pogody, w sadach bez

nawadniania, gdyż powoduje szybki

deicyt wody w roślinach. Długotrwałe

żerowanie dużych populacji tych szkod-

ników zwiększa także podatność drzew

na przemarzanie. Dodatkowo niekorzyst-

nym elementem licznego występowania

przędziorków jest składanie jaj zimowych

(w okresie sierpień–październik) w zagłę-

bienia kielichowe lub ogonkowe owoców,

co obniża ich wartość handlową.

Miejsce żerowania

Przede wszystkim na dolnej stronie blasz-

ki liściowej. W przypadku dużej liczebno-

ści mogą żerować także na górnej po-

wierzchni liścia. Przędziorek chmielowiec

często w skupiskach pod oprzędami z de-

likatnej pajęczyny. Szkodniki te wysysają

zawartość komórek miękiszu, co zmniej-

sza intensywność fotosyntezy i zwiększa

proces transpiracji. Mogą także żerować

na kwiatach oraz na zawiązkach.

Objawy żerowania

Zawiązek uszkodzony przez larwy owocnicy

Niewielka błonkówka długości 6−7 mm

występuje powszechnie w całym kraju

i może powodować znaczne straty

gospodarcze w plonie jabłek. Jedna

larwa uszkadza w trakcie swego roz-

woju średnio ok. zawiązków. W przy-

padku licznego wystąpienia szkodni-

ka może spowodować uszkodzenie

kilkudziesięciu procent zawiązków.

Szkodliwość

W przypadku licznego wystąpienia

może spowodować utratę kilkudzie-

sięciu procent plonu.

Miejsce żerowania

Wylatujące w końcowym okresie

zielonego pąka kwiatowego samice

owocnicy składają jaja w działki kieli-

cha lub tuż pod nimi. Wylęgające się

z jaj larwy wgryzają się do zawiązków

i wyżerają ich wnętrze (uszkodzenia

podobne do tych, które czynią lar-

wy owocówki) lub żerują powierzch-

niowo na skórce owocu, powodując

powstawanie silnie wydłużonych

skorkowaciałych blizn opasujących

niekiedy cały owoc. Tak uszkodzone

owoce nie mają wartości handlowej.

Objawy żerowania

Głębokie wgryzy biegnące aż do

gniazda nasiennego, które może być

całkowicie wyjedzone i wypełnione

wilgotnymi odchodami mającymi za-

pach pluskiew; często można również

zauważyć na zawiązkach i wyrośnię-

tych już owocach powierzchniowe

objawy żerowania w postaci długich

wąskich skorkowaciałych blizn.

Lustracje

Przeglądanie kwiatów pod kątem śla-

dów składania jaj przez samice owoc-

nicy albo, co ważniejsze, wywieszanie

na początku zielonego pąka kwiato-

wego białych pułapek lepowych do

odłowu owadów dorosłych owocni-

cy. Przeglądanie owoców w okresie

zbioru na obecność charakterystycz-

nych wydłużonych blizn, co pozwala

ocenić stan zagrożenia ze strony tego

szkodnika w następnym sezonie.

Czynniki ograniczające

Głównie pasożyty, które mogą wy-

niszczać do 0% populacji larw. Z ko-

lei w glebie część poczwarek niszczo-

na jest przez grzyby owadobójcze.

Zwalczanie chemiczne

Tuż przed wylęgiem lub na samym

początku wylęgania się larw, czyli

pod koniec opadania płatków kwia-

towych, jeżeli zostanie przekroczony

próg zagrożenia. Zaleca się stosowa-

nie przede wszystkim preparatów

z grupy neonikotynoidów, a wśród

nich preparatu Mospilan 20 SP

w dawce 0,12 kg/ha. Preparat ten

jest selektywny w stosunku do roz-

toczy drapieżnych i może być stoso-

wany w sadach prowadzonych me-

todą integrowaną. Zabieg wykonany

w tym terminie zwalcza także mszyce

i szkodniki minujące liście.

Uwaga

W przypadku mechanicznego zwal-

czania chwastów glebogryzarką

może nastąpić opóźnienie wylotu

owocnicy. W takim przypadku war-

to zostawić pułapki lepowe na drze-

wach dłużej (10−1 dni po końcu

kwitnienia) i obserwować odłowy

także w późniejszym okresie.

Lustracje

A. W okresie bezlistnym, na obecność

jaj zimowych przędziorka owocowca,

których należy przede wszystkim szukać

od strony południowej drzew i na dolnej

powierzchni pędów i konarów, a także

w ich rozwidleniach i w pobliżu nasady

krótkopędów.

B. W okresie ulistnionym drzew ocena li-

czebności form ruchliwych przędziorków

(larw i osobników dorosłych) na spodniej

stronie blaszki liściowej, zarówno na li-

ściach z obwodu, jak i z wnętrza korony.

Czynniki ograniczające

Zimujące jaja przędziorka owocowca

Zawiązki uszkodzone przez larwy owocnicy (PB)

Przede wszystkim drapieżne roztocza

z rodziny dobroczynkowatych, a także

drapieżne pluskwiaki z rodziny taszniko-

watych i dziubałkowatych oraz biedron-

ki — szczególnie skulik przędziorkowiec.

Zwalczanie chemiczne

Tuż przed wylęgiem lub na samym

początku wylęgania się larw, stosując

Nissorun 0 EC w dawce 0, l/ha lub inne

preparaty przeznaczone do zwalczania

w tym okresie. Nissorun 0 EC może być

również stosowany w okresie później-

szym, jeżeli na liściach są głównie jaja

i larwy. Jeśli natomiast na liściach znajdu-

ją się głównie larwy i osobniki dorosłe, to

do zwalczania zaleca się użycie preparatu

Ortus 0 SC w dawce 1,0 l/ha lub inne pre-

paraty przeznaczone do zwalczania tych

stadiów. Ortus 0 SC w dawce 1, l/ha

zwalcza jednocześnie szpeciela pordze-

wiacza jabłoniowego.

W 2006 roku zarejestrowano mieszaninę

preparatu Nissorun w dawce 0,7 l/ha

Przędziorki na liściu

Objawy żerowania owocnicy w postaci blizn

Liście uszkodzone przez przędziorki

z preparatem Ortus w dawce 0, l/ha —

umożliwi to uzyskanie trwalszego efektu

zwalczania przędziorków.

Należy pamiętać, że przy zwalczaniu

przędziorków objętość cieczy roboczej

zużywanej na hektar nie powinna być

mniejsza niż 700 l.

Owocnica jabłkowa (PB)

Przędziorki — lustracje

Termin

lustracji

Sposób pobierania próby

i jej wielkość w odniesieniu do

ok. ha sadu

Próg zagrożenia

Owocnica jabłkowa — lustracje

Okres

bezlistny

drzew

Przejrzeć ok. 40 drzew, po jednej

2-, 3-letniej gałęzi na obecność złóż

zimowych jaj przędziorka owocowca

Liczne grupy złóż jaj

o średnicy powyżej

0,5 cm

Lustracje — biała pułapka lepowa

Sposób pobierania próby

i jej wielkość w odniesieniu do

ok. ha sadu

Termin lustracji

Próg zagrożenia

Różowy

pąk

Przejrzeć ok. 40 losowo wybranych

drzew, po 1 rozetce liściowo-kwiatowej

na obecność form ruchomych

przędziorków (razem ok. 200 liści)

Średnio 3 i więcej form

ruchomych przędzior-

ków na 1 liść

Przebarwienie blaszek liściowych począt-

kowo w postaci białych licznych punkci-

ków, następnie ich szarzenie, a w miarę

upływu czasu brązowienie.

Okres zielonego

pąka kwiatowego

— do końca kwitnienia

Białe pułapki lepowe (minimum 3)

do odłowu owadów dorosłych

owocnic — sprawdzać co dwa dni

20 owocnic

średnio

na pułapkę

II połowa

lipca i później

Przejrzeć ok. 40 losowo wybranych

drzew, po 5 liści z drzewa z obwodu

korony (razem 200 liści)

Średnio 7 i więcej form

ruchomych przędzior-

ków na 1 liść

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: