Zobowiązania. Część szczegółowa.
Umowa sprzedaży
– art. 535 kc → przez umowę sprzedaży sprzedawca zobowiązuje się przenieść na kupującego własność rzeczy i wydać mu rzecz, a kupujący zobowiązuje się rzecz odebrać i zapłacić sprzedawcy cenę;
– przedmiot:
* rzeczy;
* energia (art. 555 kc);
* prawa (art. 555 kc) → prawa majątkowe, zbywalne, ale też zespoły praw (np. spadek, przedsiębiorstwo);
* rzeczy przyszłe:
→ sprzedaż rzeczy spodziewanej (emtio rei speratae) → pod warunkiem zawieszającym, a zapłata uzależniona od ilości i jakości rzeczy;
→ sprzedaż nadziei (emtio spei) → sprzedaż bezwarunkowa i zapłata też;
* rzeczy i prawa cudze → sprzedawca musi mieć odpowiednie uprawnienia;
* oznaczony co do:
→ tożsamości;
→ gatunku → np. według wzoru lub próbki ustalonej w umowie;
* ograniczenia:
→ rzeczy wyłączone z obrotu cywilnego;
→ szczególne wymagania lub ograniczenia ustawowe, np. niektóre nieruchomości, pieniądze, walory zagraniczne, tkanki i narządy ludzkie;
→ ograniczenia podmiotowe, np. przez samorządy czy państwo;
– cena to suma pieniężna (wyrażona co do zasady w walucie polskiej), a jej ustalenie zawarte jest w umowie – przez podanie kwoty lub podstaw do jej ustalenia. Cena nie musi odpowiadać wartości obiektywnej (ale musi w rozumieniu kontrahentów stanowić ekwiwalent nabywanej rzeczy/prawa) – ograniczenia:
* cena sztywna;
* cena maksymalna;
* cena minimalna;
* cena wynikowa;
→ w ustawie o cenach z 2001 r. podział na: cenę umowną i cenę urzędową;
– essentialia negotii (przedmiotowo istotne elementy):
* przedmiot świadczenia;
* zbywca;
* cena;
– umowa konsensualna, odpłatna, wzajemna, zobowiązująca;
– zawarcie i forma → reguły ogólne dot. ofert, przetargów, itp.;
* art. 543 kc → wystawienie rzeczy w miejscu sprzedaży na widok publiczny z oznaczeniem ceny = oferta sprzedaży;
– obowiązki sprzedawcy:
* przeniesienie własności na kupującego → rozwiązanie fr. (art. 155 kc, i art. 510 kc), a wyjątek w art. 155 § 2 kc;
→ sprzedawca powinien dołożyć należytej staranności do zrealizowania tego obowiązku lub zaniechać wszystkiego, co mogłoby go udaremnić;
* wydanie rzeczy kupującemu → we właściwym miejscu i czasie (art. 544 kc) i we właściwy sposób wydane i odebrane (art. 545 kc);
→ wydanie przewoźnikowi, choć zapłata dopiero po nadejściu rzeczy na miejsce przeznaczenia i umożliwieniu zbadania (art. 544 kc);
* obowiązek informacyjny → art. 546 kc – sprzedawca ma obowiązek udzielić potrzebnych wyjaśnień dot. stosunków faktycznych i prawnych dot. przedmiotu, wydać odpowiednie dokumenty (a gdy dot. też innych rzeczy to uwierzytelniony wyciąg z tego dokumentu) i instrukcje, gdy jest to potrzebne do prawidłowego korzystania z rzeczy;
* koszty wydania i odebrania uregulowane w art. 547 kc → koszty wydania (zmierzenie, opakowanie, ubezpieczenie i przesłanie) – sprzedawca, koszty odebrania – kupujący, ale gdy miejsce przesłania to nie miejsce spełnienia świadczenia to ubezpieczenie i przesłanie przez kupującego;
→ inne koszty po połowie;
– obowiązki kupującego:
* zapłata → a jeśli nie to niewykonanie lub nienależyte wykonanie świadczenia;
→ sposób, czas i miejsce – przepisy dot. wykonywania zobowiązań pieniężnych;
Ä art. 552 kc → zwłoka z zapłatą – albo gdy zwleka albo gdy ze względu na jego stan majątkowy wątpliwe jest czy zapłata za część rzeczy, które mają być dostarczone później, nastąpi – sprzedawca może wstrzymać dostawę reszty i wyznaczyć odpowiedni termin do zabezpieczenia zapłaty, a po nim może odstąpić od umowy;
* odbiór rzeczy → objęcie rzeczy w posiadanie w sposób odpowiadający właściwościom rzeczy/prawa i postanowieniom umowy;
→ art. 551 kc – zwłoka z odebraniem – sprzedawca może oddać rzecz na przechowanie na koszt i niebezpieczeństwo kupującego, a nawet sprzedać (+ dodatkowy termin na powiadomienie, chyba że ryzyko zepsucia albo z innych względu groźba szkody);
* też inne obowiązki, np. art. 545 § 2 kc – obowiązek zbadania przesyłki w razie przesłania jej przez przewoźnika;
– szczególne skutki wydania rzeczy → z reguły w umowie, w kc następujące:
* korzyści i ciężary → art. 548 kc – w momencie wydania rzeczy przechodzą na kupującego ciężary i korzyści (np. dochody z nieruchomości, jak czynsz oraz wydatki, np. podatki);
* niebezpieczeństwo przypadkowej utraty rzeczy → art. 548 kc – do chwili wydania na sprzedawcy, potem kupujący, ale gdyby strony inaczej umówiły się co do przejścia korzyści i ciężarów, to w razie wątpliwości tak samo jest w stosunku do niebezpieczeństwa utraty rzeczy;
→ dot. też uszkodzenia rzeczy;
→ cuius commodum eius periculum;
– wykonanie zobowiązania → zasady ogólne dot. wykonywania zobow. wzajemnych + uregulowania szczególne:
* jednostronne odstąpienie (poza wyjątkami z cz. ogólnej zobow.) niedopuszczalne;
* przedawnienie roszczeń – 1 rok, a 2 lata w przypadku sprzedaży w zakresie dział. przedsiębiorstwa, roszczeń rzemieślników (w zakresie ich dział.) oraz prowadzących dział. gosp. z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych;
rękojmia za wady
– gdy rzecz dotknięta jest wadą ogólne przepisy dot. nienależytego wykonania zobowiązań mogą nie dać wystarczającej ochrony, tym bardziej, gdy sprzedawca powoła się na okoliczności za które nie odpowiada, wtedy kupujący będzie mógł co najwyżej dochodzić naprawienia szkody, co może być za mało → sens istnienia tzw. rękojmi za wady (art. 556 i nast. kc);
– 2 rodzaje wad:
* wada fizyczna:
→ zmniejszenie wartości rzeczy;
→ zmniejszenie użyteczności rzeczy;
Ä ze względu na cel z umowy lub z okoliczności lub jej przeznaczenie;
→ nie ma właściwości, o których istnieniu zapewniał sprzedający;
→ wydana w stanie niezupełnym;
Ä braki ilościowe to nie wada, wtedy ma jedynie zwykłe roszczenia z tytułu nienależytego wykonania;
* wada prawna:
→ rzecz jest własnością osoby trzeciej;
Ä w razie sprzedaży praw – odpowiada też za istnienie tych praw;
→ rzecz jest obciążona prawem osoby trzeciej;
– charakter odpowiedzialności:
* surowiej niż z art. 417 i n. kc;
* niezależna od winy sprzedawcy czy osób działających na jego rachunek;
* niezależna od wykazania szkody;
* niezależna od wiedzy sprzedawcy o istnieniu wady, a podstępne zatajenie tej wiedzy zwiększa tą odp.;
* wyłączona, gdy kupujący wie o istnieniu wady;
* powstanie:
→ rzeczy oznaczone co do gatunku – chwila zawarcia umowy;
→ rzeczy oznaczone co do tożsamości – chwila wydania rzeczy;
* dot. wad jawnych i ukrytych;
* kupujący nie ma obowiązku zbadać rzeczy, chyba że jest to w danych stosunkach przyjęte (art. 563 kc);
* wyłączona po przejściu niebezpieczeństwa na kupującego, chyba że wady wynikły z przyczyny tkwiącej już poprzednio w rzeczy (art. 559 kc);
* charakter dyspozytywny – strony mogą ją ograniczyć, rozszerzyć i wyłączyć, ale nie możliwe, gdy:
→ z udziałem konsumentów (tylko gdy przepisy pozwalają);
...
dawid1051