KOMITOLOGIA.doc

Piotr Tosiek

Rola państwa członkowskiego

w systemie Unii Europejskiej

na przykładzie komitologii

TEZA

UNIA EUROPEJSKA JEST MIĘDZYPAŃSTOWYM SYSTEMEM DECYZYJNYM

(A. Moravcsik, K. Nicolaidis)

Czynniki decydujące o podstawowej roli państwa w systemie UE

1)    konwergencja interesów państw członkowskich;

2)    relatywna siła przetargowa rządów państw;

3)    brak rezygnacji z suwerenności – delegowanie jej elementów na wyższy poziom w celu zwiększenia efektywności;

4)    kontrola wykonywania porozumień międzynarodowych przez pozostałe państwa monitorowana przez „sekretariaty międzynarodowe” i sądy.

Liberalny intergovernmentalizm

Idee, interesy i instytucje społeczne wpływają na zachowanie państwa poprzez kształtowanie jego preferencji, czyli głównych celów społecznych będących podstawą strategicznych kalkulacji rządów. Główną tezą jest stwierdzenie, że integracja jest wynikiem przetargów międzypaństwowych prowadzonych przez rządy posiadające dostęp do informacji i idei.

Trzy elementy koncepcji

·        współzależności w danym obszarze (issue-specific interdependence) wyjaśniają preferencje narodowe***;

·        przetargi oparte są na asymetrycznej współzależności;

·        wybór instytucjonalny uzależniony jest od potrzeby stworzenia wiarygodnego zobowiązania (credible commitment).

*** Preferencje odzwierciedlają wzorce merytorycznej współzależności w konkretnym obszarze. Stanowiska rządów zależą zatem od rodzaju negocjowanego problemu.

Cztery dowody empiryczne teorii „issue-specific interdependence”

1)                     zróżnicowane (pozbawione tła ideologicznego) stanowiska tych samych rządów w różnych obszarach problemowych – stanowiska te są rezultatem przewidywanych korzyści wynikających z koordynacji polityki w relacji do prowadzenia polityki unilateralnej;

2)                     ścisłe przestrzeganie przez negocjatorów mandatów negocjacyjnych udzielonych przez rządy na podstawie percepcji ich interesów;

3)                     relatywna stabilność stanowisk państw członkowskich – ewentualne zmiany są uwarunkowane kształtem ostatecznego rozwiązania kompromisowego (final package) i stanowiskiem rządów najważniejszych państw;

4)                     ewentualne zmiany stanowisk negocjacyjnych wynikają z przewidywalnych zmian strukturalnych w polityce wewnętrznej.

Syndrom trzech defektów umożliwiający

wzrost roli organów ponadnarodowych

1)                Defekt organizacyjny – polega na braku zdolności zainteresowanych i potencjalnie silnych grup społecznych do zorganizowania odpowiedniego nacisku na rząd państwa członkowskiego w celu zawarcia przez niego odpowiedniego porozumienia międzynarodowego. Rząd nie jest wówczas nawet poinformowany o zaistniałej potrzebie. Defekt ten występuje najczęściej w przypadku geograficznego rozproszenia, znacznej wielkości i heterogeniczności potencjalnie zainteresowanych grup, nieświadomości potencjalnych zysków i braku zgodności problemu z aktualnie istniejącymi podziałami społecznymi.

2)                Defekt reprezentacyjny – występuje wtedy, gdy grupy społeczne opowiadające się za współpracą międzynarodową nie są w odpowiedni sposób reprezentowane w instytucjach rządowych. Rząd nie jest wówczas poinformowany o pełnej skali interesów społecznych i nie pozostaje pod naciskiem wszystkich zainteresowanych grup interesu.

3)                Defekt agregacyjny – pojawia się wówczas, gdy procedury biurokratyczne i parlamentarne blokują pojawienie się spójnego stanowiska narodowego wskutek rozdrobnienia instytucji rządowych i braku odpowiedniej koordynacji ich działalności.

KOMITETY W PROCESIE DECYZYJNYM WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ

Uczestnictwo komitetów w procesie decyzyjnym Wspólnoty

Źródło: opracowanie własne

KOMITOLOGIA

istnienie i funkcjonowanie komitetów złożonych z przedstawicieli rządów państw członkowskich kontrolujących wykonywanie przez Komisję jej funkcji implementacyjnej

Główne podstawy prawne:

1)    art. 202 TWE;

2)    art. 211 TWE;

3)    decyzja Rady z dnia 28 czerwca 1999 r. ustanawiająca warunki wykonywania uprawnień wykonawczych przyznanych Komisji (1999/468/WE), Dz. U. L 184, 17.07.1999 r., s. 23, z późn. zm.

SCHEMATY PROCEDUR – ANEKS

Ogólna liczba komitetów komitologicznych w latach 2004 i 2005