Wirusowe zapalenie wątroby

Spowodowane jest najczęściej zakażeniem jednym z wirusów hepatotropowych:

·                Wirusem A, - wywołującym tę chorobę po stosunkowo krótkim czasie wylęgania, wynoszącym 15-30 dni, znajdującym się w:

-              stolcu,

-              krwi,

-              moczu,

-              ślinie chorych,

a przenoszącym się wraz z zanieczyszczonymi pokarmami i napojami. W największych ilościach w przedżółtaczkowej fazie choroby i stopniowo z niego ubywa w okresie żółtaczkowym i zdrowienia, lecz może się jeszcze utrzymywać przez 120 a nawet więcej dni.

·                Wirusem B, - który wywołuje tzw. wszczepienne zapalenie wątroby. Po długim, bo 50-150 dniowym okresie wylęgania, następuje zakażenie przez:

-              wstrzyknięcie zawierającego go materiału,

-              lub nawet przez użycie niedostatecznie wyjałowionych strzykawek, igieł, przyrządów chirurgicznych itp.

Wirus ten znajduje się głównie we krwi chorych, a także przez dłuższy czas we krwi ozdrowieńców.

WZW jest zaraźliwe już w okresie wylęgania zwłaszcza w końcu tego okresu, zaraźliwość utrzymuje się mniej więcej do tygodnia po wystąpieniu żółtaczki.

W dość charakterystycznym przebiegu tej choroby wyróżnia się trzy fazy:

1.             fazę przedżółtaczkową

2.             fazę żółtaczkową

3.             fazę pożółtaczkową tzw. rekonwalescencji.

W przypadku zakażenia przez wirus A, czyli w tzw. epidemicznym zapaleniu wątroby,

-              choroba rozpoczyna się zazwyczaj nagle,

-              temp. ciała 39-40OC,

-              bólami w mięśniach i w stawach,

-              silnymi nudnościami, czasem wymiotami.

Poprzedzający okres objawów zapowiadających cechuje się:

-              utratą łaknienia,

-              złą tolerancją potraw tłustych i alkoholu,

-              ociężałością,

-              osłabieniem i wzdęciami brzucha,

-              mogą pojawiać się biegunki,

-              niekiedy występuje uczucie gniecenia i rozpierania w nadbrzuszu i pod prawym łukiem żebrowym,

-              lub nawet pojawiają się silne bóle w okolicy wątroby.

Po kilku dniach ostre objawy choroby słabną, aby ponownie nasilić się nieco pod koniec pierwszego tygodnia.

W tym czasie pojawiają się pierwsze objawy żółtaczki. Gorączka stopniowo ustępuje.

We wszczepiennym zapaleniu choroby wywołanym przez wirus B, początek choroby jest:

-              bardziej łagodny,

-              gorączka jest niewielka bądź nie ma jej w ogóle.

Z reguły natomiast występują:

-              utrata łaknienia,

-              osłabienie i skłonność do biegunek,

-              często pojawiają się bóle stawowe, a nawet i inne objawy reumatoidalnego zapalenia stawów.

-              Pierwszym charakterystycznym objawem jest dopiero żółtaczka.

Równocześnie z wystąpieniem żółtaczki, tak w zakażeniu wirusem A jak i wirusem B wyraźnie zaczyna powiększać się wątroba. Jest ona:

-              tkliwa podczas badania palpacyjnego,

-              silnie bolesna przy wstrząsaniu.

Jest to wyrazem toczącego się w niej procesu zapalno-naciekowego.

W około 20% przypadków występuje również powiększenie śledziony czasem także węzłów chłonnych.

Mocz w okresie przedżółtaczkowym zawiera nadmiar urobilinogenu, który znika z chwilą ustąpienia żółtaczki, natomiast pojawia się w nim bilirubina, nadając mu ciemne zabarwienie. Stolce odbarwiają się stając się szarawe.

Zmiany barwy moczu i stolca są ważnym znakiem rozpoznawczym, ponieważ żółtaczka, ten najbardziej charakterystyczny objaw rozwiniętego zapalenia wątroby, może się nie pojawić, lub też być tak słabo nasilona, że nie zostaje zauważona.

Żółtaczka narasta zwykle przez pierwsze 10-14 dni, po czym stopniowo słabnie, utrzymuje się jednak zwykle przez 4-6 tygodni.

Równocześnie z jej ustępowaniem powraca łaknienie i poprawia się samopoczucie. Wyraźnie zwiększa się ilość oddawanego moczu. Natomiast wątroba pozostaje nadal powiększona zmniejszając się dopiero w późniejszym okresie.

W okresie przedżółtaczkowym i żółtaczkowym stwierdza się:

-              podwyższenie zawartości bilirubiny w surowicy krwi, w granicach 34-280 μmol/l.

-              znacznie zwiększa się aktywność aminotransferaz w surowicy krwi.

-              próba tymolowa jest dodatnia.

-              stężenie białka całkowitego w osoczu nie zmienia się,

-              natomiast obniżeniu może ulec zawartość albumin,

-              a wzrasta stężenie gamma-globulin.

-              podwyższeniu ulega stężenie żelaza.

Przebieg WZW jest długotrwały – do 3 mies. Zmiany w miąższu wątroby utrzymują się znacznie dłużej niż sama żółtaczka. W okresie zdrowienia może dojść do nawrotów spowodowanych przedwczesnym podejmowanym przez chorych normalnego trybu życia. Chorzy z reguły jeszcze pół roku nie mogą dojść do pełni zdrowia. Skarżą się na szybkie męczenie się, objawy niestrawność itd. Są bardzo wrażliwi na błędy dietetyczne. Muszą być na specjalnej diecie przez okres mniej więcej pół roku. Dieta w leczeniu tej choroby odgrywa niebywałą rolę. Stosuje się dietę węglowodanowej z dodatkiem białka, z dużym ograniczeniem tłuszczu. Dietę indywidualizuje się w zależności od stanu chorego.

W obu postaciach wirusowego zapalenia wątroby 80-90% chorych powraca całkowicie do zdrowia, w niższym odsetku chorzy z wszczepiennym typem zapalenia, a w wyższym z zapaleniem wywołanym wirusem A.

U chorych dochodzi również w sporadycznych przypadkach w czasie trwania choroby do nagłej ostrej martwicy choroby, prowadzącej w wielu przypadkach do zgonu wśród objawów:

-              ostrej niewydolności wątroby,

-              skazy krwotocznej,

-              śpiączki wątrobowej.

U 5-15% chorych zapalenie wirusowe przechodzi w postać przewlekłą.

WZW powinno być leczone w warunkach szpitalnych na oddziale chorób zakaźnych. Obowiązuje zgłoszenie przypadków zachorowań do stacji sanitarno-epidemiologicznej.

2

Szaf.Ir.