ZESPÓŁ NABYTEGO BRAKU ODPORNOŚCI
Czynnik wywołujący - human immunodeficiency virus HIV1 i HIV2 należące do rodziny Lentiviridae, grupa Retrovirus.
Rezerwuar - człowiek
Źródło zakażenia – zakażony człowiek od 2 tygodnia od zakażenia do śmierci.
Wrota zakażenia – naruszona ciągłość skóry lub błony śluzowej w miejscu kontaktu z HIV.
Wirus HIV - zakaża limfocyty T4, a także inne komórki posiadające receptor umożliwiający wniknięcie wirusa ( receptor ten to cząstka CD4).
Do komórek zakażonych przez HIV należą - monocyty, makrofagi, aktywowane limfocyty B, komórki nabłonkowe Langerhansa, nabłonkowe mózgu, komórki dendrytyczne i wiele innych.
Odporność populacji – wrażliwość na zakażenia HIV jest dość powszechna. Jednak niektóre osoby AIDS grupy wysokiego ryzyka nie ulegają zakażeniu – są to osoby homozygotyczne dla genu kodującego nieczynną postać koreceptora CCR5. Osoby heterozygotyczne – ulegają zakażeniu, ale postęp choroby łagodniejszy.
Cechy charakterystyczne wirusa HIV to - trofizm do niektórych rodzajów limfocytów ( tylko ludzkich lub szympansa) i wywoływane w powolnym i często wieloletnim przebiegu, zakażenia – spadek odporności przez niszczenie limfocytów CD4, które są głównymi komórkami odpowiedzialnymi w organizmie za zjawiska odpornościowe. Charakterystyczna cecha epidemiczna wirusa – długotrwałe nosicielstwo przedchorobowe – bardzo niebezpieczne.
Drogi zakażenia:
§ kontakt płciowy – hetero i homoseksualny
§ kontakty z ranami i krwią podczas zabiegów medycznych
§ wspólne używanie igieł i strzykawek
§ poprzez łożysko lub okołoporodowo z matki na dziecko
§ krew i produkty krwiopochodne
§ sztuczne zapłodnienie
§ mleko kobiece
§ AIDS to późna faza zakażenia HIV
§ okres wniknięcia wirusa do organizmu
§ ostry zespół retrowirusowy
§ po 2 – 4 tyg. po ekspozycji gorączka, zmęczenie, bóle mięśni AIDS stawów, powiększenie węzłów chłonnych, zapalenie gardła, biegunka, ubytek wagi, wymioty, owrzodzenie błon śluzowych i skóry, pleśniawki
§ spadek liczby komórek CD4, wysoka wiremia
§ po 1-4 tyg. kliniczne wyzdrowienie
§ serokonwersja – po 3-12 tyg. ( 9 ) wykrywalne stają się przeciwciała anty-HIV u 95% pacjentów
§ okres klinicznego zacisza bez lub przy trwałym uogólnionym powiększeniu węzłów chłonnych. W tym okresie duża replikacja HIV w narządach limfatycznych jest równoważona przez skuteczną odpowiedź immunologiczną
§ wczesne objawy zakażenia HIV – niecharakterystyczne, leukoplakia włochata jamy ustnej, obwodowa neuropatia, idiopatyczna trombocytopenia
§ objawy AIDS:
o obecność zakażeń oportunistycznych
o postępującego zespołu wyniszczenia ( dorośli) lub nieprzybierania na wadze (niemowlęta)
o częste i groźne zakażenia tj. nawracające zapalenie płuc, gruźlica płuc, nawracające zakażenia bakteryjne
o obecność specyficznych chorób nowotworowych np. mięsaka Kaposiego, chłoniaka nieziarniczego, inwazyjnego raka szyjki macicy
o liczba limfocytów CD4+ mniejszej nić 200/mm3
§ Zapalenie płuc wywołane przez Pneumocystis carini (PCP)
§ Przewlekła kryptosporydioza lub izosporoza wywołujące utrzymującą się długo biegunkę
§ Toksoplazmoza
§ Pozajelitowa strongyloidoza
§ Kandydoza ( kandydoza jamy ustnej uznawana jest za marker rozwoju AIDS; kandydoza przełyku, oskrzeli i płuc są patognomoniczne dla AIDS )
§ Kryptokokoza
§ Histoplazmoza
§ Zakażenia wywołane przez atypowe prątki, takie jak M. avium-intracellulare
§ Płucna i pozapłucna postać gruźlicy ( często oporna na leczenie)
§ Rozsiana postać zakażenia wirusem cytomegalii ( może objąć siatkówkę i spowodować ślepotę)
§ Rozsiana postać zakażenia wirusem opryszczki pospolitej
§ Półpasiec obejmujący kilka dermatomów
§ Nawracająca bakteriemia wywołana przez Salmonella
§ Postępująca wieloogniskowa leukoencefalopatia
§ Inwazyjna nokardioza
DIAGNOSTYKA LABORATORYJNA
§ Izolacja wirusa – hodowla na liniach komórkowych pochodzących z limfocytów i monocytów mała czułość 40 – 97%
§ Reakcja łańcuchowej polimerazy PCR – wykazanie obecności sekwencji kwasów nukleinowych genomu HIV
§ Standardowy test – oznaczenie przeciwciał anty-HIV metodą enzymoimmunologiczną ELISA – dodatni wynik należy powtórzyć ( ujemnych się nie powtarza), po drugim dodatnim wyniku wykonuje się bardziej swoiste testy np. Western blot
PROFILAKTYKA W PRZYPADKU EKSPOZYCJI NA ZARAŻENIE WIRUSEM HIV
W warunkach życia codziennego:
§ abstynencja seksualna
§ jeden partner seksualny
§ unikanie kontaktów bezpośrednich ( pocałunki, stosunki płciowe) z osobami obcymi, nieznanymi lub pochodzącymi z tzw. grup wysokiego ryzyka ( zagrożenia zakażeniem)
§ stosowanie prezerwatyw w razie „ryzykownego zachowania się” – nie w pełni skuteczne
W warunkach zawodowych:
§ szczególna ostrożność w kontaktach z ranami, krwią i w czasie zabiegów oraz udzielania pomocy rannym
§ Wywiady z pacjentami z grup wysokiego ryzyka, wykrywanie nosicieli wirusów HIV
§ Stosowanie środków ochrony osobistej, jak rękawiczki, maski, okulary i inne
§ Praktycznie, w aktualnej sytuacji epidemicznej i prawnej w zakresie nosicielstwa wirusów HIV, każdego pacjenta należy traktować jak nosiciela i stosować odpowiednie sposoby postępowania lekarskiego i sanitarnego w kontaktach zawodowych.
SYTUACJE NIE POWODUJĄCE ZAKAŻENIA:
§ Wspólne mieszkanie, wspólne posiłki, a także podróże publicznymi środkami lokomocji.
§ Podanie ręki, głaskanie, pieszczoty przez dotykanie, jeśli skóra jest nieuszkodzona.
§ Normalne pocałunki bez penetracji głębokiej.
§ Spożywanie posiłków w restauracjach i stołówkach.
§ Kichnięcie lub kaszel osoby zakażonej.
§ Korzystanie z ubikacji publicznych, basenów kąpielowych, pralni – warunkiem jest jednak utrzymanie tych urządzeń we właściwym stanie sanitarnym. Wirus HIV jest wyjątkowo wrażliwy na wyższą temperaturę ( w 56ºC ginie po 30 minutach) oraz środki dezynfekcyjne ( utleniające lub chlorowe).
§ Usługi w zakładach fryzjerskich i kosmetycznych, pod warunkiem przestrzegania zasad higieny przez zakład oraz bieżącej dezynfekcji ostrych narzędzi ( nożyczki, brzytwy, cążki - po każdorazowym użyciu).
§ Badania wykazały, ze komary nie mogą przenieść zakażenia ze względu na sposób, w jaki przekłuwają skórę i wysysają krew.
medicine