TRYMESTR I Tydzień Pierwszy
Nic się nie dzieje. Trwa ostatnia przed ciążą miesiączka. Kolejna pojawi się za ponad rok. Jeśli nie będziesz karmiła piersią owulacji możesz się spodziewać trzy tygodnie po porodzie. Tzw. Pełne karmienie piersią wstrzyma owulacją na co najmniej 6 miesięcy.
Tydzien Drugi
W jajnikach w specjalnych pęcherzykach dojrzewają komórki jajowe, a macica pokrywa się warstwą silnie unerwionej błony śluzowej. Jeśli nie nastąpiło zapłodnienie, ta tkanka złuszczy się i wraz z niezapłodnionym jajeczkiem zostanie wydalona w postaci krwawienia miesiączkowego.
Tydzień Trzeci
Pęka pęcherzyk Graafa i uwalnia dojrzałe do zapłodnienia jajeczko. Lejek jajowodu przypominający koronę ukwiału nachodzi na jajnik q uwolnione jajeczko wstrzeliwuje się w jajowód i rozpoczyna drogę ku macicy. Gęsty śluz chroniący przez większość część cyklu wejście do macicy (zapora nie do przebycia dla plemników i drobnoustrojów) rozpada się w luĽne pasma, pomiędzy którymi plemniki mogą się prześlizgnąć. Następuje pierwsza selekcja z 250 milionów plemników uwolnionych podczas ejakulacji przedostają się przez zaporę śluzową tylko te o prawidłowym kształcie głów i odpowiednim ruchu ogonka. Wyselekcjonowane plemniki gromadzą się u wejścia do macicy i czekają cztery sześć dni na sygnał do dalszej podróży. Uczeni odkryli że jajeczko emituje substancje chemiczne rodzaj wabiącego zapachu która uaktywnia plemniki po okresie oczekiwania. Przez kwaśne środowisko macicy plemniki przedostają się do jajowodu. Po drodze
padają jak muchy, do komórki jajowej dociera ich niespełna tysiąc. Komórka jajowa gotowa jest do zapłodnienia jedynie 24 godziny. Najsilniejszy plemnik przedziera się przez jej warstwy ochronne i łączy z jajeczkiem co uruchamia proces szczelnego zamykania się błony komórkowej, tak aby żaden inny plemnik nie mógł już wniknąć do środka.
Natychmiast po połączeniu jąder komórki jajowej i plemnika ( z których każda wynosi połowę materiału genetycznego w swoich 23 chromosomach) komórka zaczyna się dzielić: z jednej powstają dwie, z dwóch cztery, z czterech osiem... Organizm człowieka składa się z około 600 miliardów komórek. Pod koniec tego tygodnia kulka złożona z kilkudziesięciu komórek wyglądająca jak malina dociera do macicy. Zarodek w tym stadium rozwoju
nazywany jest morulą. Komórki w kulce stale się dzielą, ale kulka na razie nie rośnie jest nie grubsza niż kartka papieru (ma nieco ponad 0,1mm grubości), cała zmieściłaby się na czubku
szpilki
Tydzień Czwarty
Początkowo preembrion ( zarodek i otaczająca go tkanka) wygląda jak zbita masa niezróżnicowanych komórek komórki zarodka zlepione są z komórkami podtrzymującymi. Po dotarciu do macicy morula przemianowany już na blastocystę zagnieżdża się w jej ścianie. Kula komórek ,,zapada się do środka", nabrzmienie na dole stanie się zarodkiem, a potem płodem, pozostałe komórki stworzą worek owodniowy i woreczek żółtkowy. Worek owodniowy w końcu otoczy dziecko całkowicie, woreczek żółtkowy zaniknie, na razie póki nie wytworzyło się łożysko dostarcza
dziecku pokarmu. Zarodek jest teraz szarawy i półprzezroczysty. Bez krwi i pigmentu przypomina meduzę. Jest wielkości ziarnka maku. Teraz wreszcie zarodek będzie mógł otrzymywać więcej pokarmu umożliwiającego mu budowę tkanek i wzrost. W obrębie zarodka formują się grupy komórek układające się w trzy warstwy w tzw. listkach zarodkowych, z których wykształcą się różne tkanki i narządy.
Tydzień Piąty
Tarcza komórek zarodka zagina się i przybiera walcowaty kształt, w którym otwiera się długa szczelina. Jej brzegi powoli schodzą się i tworzą rurkę zwaną cewką nerwową, stopniowo cewka zatapia się w ciele zarodka. 2/3 rurki stworzy mózg, 1/3 rdzeń kręgowy. Grudki komórek gromadzą się w miejsce mózgu, serca, kręgosłupa. Pod koniec piątego tygodnia zarodek ma długość 2 mm jest wielkości pestki jabłka. Widać kulisty zawiązek głowy.
Tydzień Szósty
Zarodek składa się z głowy tułowia i ogonka, który potem zaniknie wchłonięty przez obrastające go tkanki. Około 40 dnia ciąży po bokach tułowia pojawiają się zawiązki ramion, a dwa dni później zawiązki nóg. W szóstym tygodniu zrastają się dwie rurki, które dadzą początek sercu. Serce zaczyna pompować krew. Ostatecznie zamyka się kanał nerwowy dla rdzenia kręgowego, a na końcu rdzenia warstwa komórek nerwowych zagina się, a potem zamyka z nich ukształtuje się mózg, który w momencie narodzin będzie miał 100 miliardów komórek. Z woreczka owodniowego wyodrębniają się komórki, które stworzą zaczątek jelit i naczyń krwionośnych. Powstaje prenercze, które zaniknie zastąpione przez nerki. Zarodek jest zawinięty w kłębek, dlatego najczęściej podaje się jego wielkość tzw. ciemieniowo-siedzeniową od czubka głowy do pupy. Pod koniec szóstego tygodnia zarodek ma 4 mm długości, jest wielkości połowy paznokcia najmniejszego palca.
Tydzień Siódmy Wraz ze wzrostem głowy powstają łuki skrzelowe, ale zamiast rybiego pyszczka wykształcą się z nich podniebienie, język, części czaszki i żuchwy, mięśnie twarzy. Teraz można już zobaczyć zarys nosa, oczu i ust. Mózg pączkuje, tworząc wpustki zalążki nerwów wzrokowych, po bokach guzowatej głowy pojawiają się dwie czarne plamki. Wiele jeszcze czasu upłynie, zanim oczy przesuną się na przód twarzy. Wydłużają się rączki i nóżki, a na ich końcach pojawiają się płetwy, z których wykształcą się dłonie i stopy. Zarodek podwaja swoją długość: mierzy teraz 8-10 mm, jest wielkości pastylki.
Tydzień Ósmy W okolicach szyi po obu stronach
pojawia się maleńki krążek. Ucho wewnętrzne (odpowiedzialne za słyszenie i zmysł równowagi) jest już rozwinięte. Ponieważ błędnik kształtuje się tak wcześnie, dziecko
niemal od początku reaguje na ruch. Z zagęszczającej się tkanki mięśniowej tworzy się szkielet, na razie chrzęstny. Pod koniec tego tygodnia zaczyna się proces kostnienia, który będzie trwał jeszcze długo po narodzinach. Wzrost kości wyznacza moment przejścia z okresu zarodkowego do płodowego. Kręgosłup ma początkowo grubość szpilki a żebra grubość włosa. Oczy są już w pełni zawiązane, zabarwione pigmentem, ale ich kolor poznasz dopiero w drugim-trzecim miesiącu po narodzinach. Zaczynają rosnąć powieki. Dziecko ponownie otworzy oczy dopiero ok. 27 tygodnia. Nosisz w brzuchu
ziarnko fasoli zarodek ma 15-20mm długości.
Tydzień Dziewiąty Dziewczynki i chłopcy w pierwszych ośmiu tygodniach ciąży mają takie same komórki i gruczoły płciowe. W dziewiątym tygodniu u chłopców wykształcają się jądra i pęcherzyki nasienne, a u dziewczynek ? jajeczka , ale narządy płciowe na razie wyglądają jednakowo. Chłopcy zaczynają wytwarzać plemniki dopiero w okresie dojrzewania a dziewczynki już w łonie matki mają wszystkie komórki jajowe. Rozpoznawalne stają się rysy twarzy: rozwija się górna warga, pojawiają się dziurki w nosie, uwydatnia się dolna szczęka, uszy przesuwają się na boki głowy, a oczy ku przodowi czaszki. Wydłuża się szyja, ale ogromna głowa wciąż przylega do klatki piersiowej. Mózg rozwija się w tempie ekspresowym: z pęcherzyków mózgowych, które wykształciły się w szóstym tygodniu ciąży tworzą się półkule mózgowe, międzymózgowie z przysadką produkującą ważne hormony oraz tyłomózgowie, gdzie mieści się m.in. ośrodek odpowiedzialny za oddychanie. Samorzutnie kurczą się mięśnie, dzięki czemu dziecko porusza się w worku owodniowym, ale Ty jeszcze tego nie czujesz. Masz w brzuchu truskawkę twoje dziecko mierzy 30 mm. Tydzień Dziesiąty Począwszy od dziesiątego tygodnia ciąży mamy już do czynienia z płodem. Wcześniej dziecko jest narażone na powstanie wad rozwojowych, teraz nie zaszkodzą mu już tak bardzo infekcje, gorączka czy lekarstwa, jest bardziej odporny na czynniki zewnętrzne. Większość układów i narządów już się rozwinęła ? płód przypomina miniaturowego człowieka. Powieki urosły i skleiły się, dziecko wygląda jakby spało. Znikły błony między palcami rąk: widać już palce z opuszkami, dłoń ma właściwe proporcje. Palce stóp także są wolne od błon ale jeszcze zbyt długie w stosunku do śródstopia. WyraĽnie rozwinęły się ramiona, zaznacza się zagięcie łokcia, maluch zbliża rączki ku sobie. Zwinięte w kłębek dziecko jest wielkości śliwki węgierki ( ma 30-40 mm długości), ale waży tylko tyle co ząbek czosnku ? około 5g. Tydzień Jedenasty Szybko rośnie wątroba, która teraz wypełnia prawie cała jamę brzuszną. W życiu płodowym to ona wytwarza krew, potem przestawi się na produkcję żółci, przetwarzanie cukrów, magazynowanie rezerw, oczyszczanie
organizmu z toksyn. Rozpychająca się wątroba zmusza organizm do sprytnego wybiegu ? jelita które nie mieszczą się w jamie brzusznej, rozwijają się w pępowinie, a gdy będzie dość miejsca, przesuną się z powrotem do brzucha. Nerki zajmują swoje miejsce przy nadnerczach. Chłopcy dostają zastrzyk męskich hormonów z jąder, ich prącie wydłuża się i wygładza, a otwór przesuwa się na czubek penisa. Narządy płciowe dziewczynek na razie pozostają bez zmian. Za kilka tygodni guzek płciowy stanie się łechtaczką, a ze zmarszczek ukształtują się wargi sromowe. Dziecko już dawno przestało wyglądać jak biaława krewetka z czerwoną plamką w miejscu serca teraz skóra nabrała barwnika, choć nadal jest tak cienka że prześwitują przez nią naczynia krwionośne. Głowa przedtem przywiedziona do mostka ? teraz odchyla się od tyłu, szyja staje się cieńsza i smuklejsza. Dziecko ma 50-60 mm długości (jak kurze jajko), ale waży zaledwie 8g, tyle co płaska łyżeczka cukru. Tydzień Dwunasty Zaczynają rosnąć paznokcie u rąk. Na skórze pojawiają się zawiązki cebulek włosowych. Jelita kurczą się i wykonują ruchy robaczkowe, przez ich ścianę wchłaniana jest glukoza. Przysadka wytwarza hormony. Dziecko zaczyna reagować na bodźce pochodzące z zewnątrz, np. na mocny dotyk reaguje gwałtownym ruchem ciała. Zwiększa się ilość płynu owodniowego, wiec płód może swobodnie pływać. Ważące zaledwie 50g łożysko produkuje na potrzeby małego człowieka 1,5g białek dziennie. Żaden organ dorosłego człowieka nie pracuje tak intensywnie. Dziecko ma ponad 60 mm długości i waży 10-14 g tyle, ile cukierek.
TRYMESTR II Tydzień Trzynasty Nerki podejmują pracę: dziecko
opróżnia pęcherz. Składniki moczu są wydalane poprzez łożysko do krwi matki a potem filtrowane przez jej nerki. Maleńki człowiek otwiera usta i połyka wody płodowe, dzięki temu ćwiczy nerki i cały układ trawienny. Gdy przypadkiem muśnie palcami warg, zaczyna odruchowo ssać. Rozwija się zmysł smaku. Pojawią się zawiązki zębów stałych (zawiązki zębów mlecznych są gotowe już od czterech tygodni). Dziecko robi miny: nadyma policzki, marszczy czoło, zwija wargi w ryjek ćwiczy mięśnie twarzy. Przydadzą mu się, kiedy będzie ssać, a także potem kiedy będzie się uśmiechać. Ukształtowały się już kości, stawy i mięśnie. Torebki stawowe wypełnia maź stawowa, co umożliwia płynne poruszanie się i dziecko z tego korzysta: mach rękami i nogami, przytula się do ścian pęcherza płodowego, kręci głową, fika koziołki, podkurcza palce stóp, ssie kciuk, umie się nawet podrapać. Ale wody płodowe tłumią ruchy malca na tyle że nic nie czujesz. Dziecko ma teraz rozmiar brzoskwini (65-80 mm) i wagę dorodnej rzodkiewki (13-20g).
Strona 2 z 3
Tydzień Czternasty W mózgu co minuta powstaje 250 tysięcy nowych komórek nerwowych. Już wcześniej, w siódmym tygodniu życia, uformowało się 12 par nerwów czaszkowych, które łączą mózg z innymi partiami głowy i ramion. Kolejne nerwy rosną parami po lewej i prawej stronie ciała. Teraz całe ciało dziecka staje się wrażliwe na dotyk, z wyjątkiem czubka i boków głowy, bo te części są najbardziej narażone na ucisk podczas porodu. W twoim brzuchu
pływa pomarańcza o wadze niewielkiej moreli dziecko ma 80-90mm długości i waży ok. 25g.
Tydzień Piętnasty W Trzecim i czwartym miesiącu ciąży dziecko szybko rośnie, ale mało przybiera na wadze, bo nie zaczęło jeszcze gromadzić zwykłej (tzw. białej) tkanki tłuszczowej ? na razie gromadzi brunatną tkankę tłuszczową, z której tłuszcz bezpośrednio przekształca się w energię, nie wymaga przetransportowania do komórek. Nogi stają się wreszcie dłuższe od rąk. Gruczoły dokrewne pracują bardzo intensywnie: trzustka wytwarza insulinę, tarczyca tyroksynę, a wątroba barwniki żółciowe. To właśnie z powodu obecności żółci w smółce w pierwszych odchodach noworodka ma ona ciemnozielony kolor. Dziecko osiąga długość 10 cm i waży około 50 g tyle, ile kromka chleba.
Tydzień Szesnasty
Całe ciałko malucha jest pokryte puszkiem. U zwierząt futerkowych ten meszek pozostaje, po narodzinach nadal rośnie i przekształca się w mocną sierść. U ludzi meszek na ciele w późniejszym okresie ciąży zanika, zostaje tylko na brwiach i głowie, ale po porodzie się wytrze, by ustąpić miejsca stałym włosom. Do puszystej warstewki łatwo przyklei się maĽ płodowa zabezpieczając skórę dziecka przed zmacerowaniem. W tym tygodniu możesz wreszcie poczuć ruchy dziecka matki odczuwają je po raz pierwszy pomiędzy 16 i 20 tygodniem ciąży. Ostatecznie ukształtował się nos jest lekko zadarty i dość płaski, doskonale przystosowany do oddychania przy piersi mamy. Dziecko ma 10-12 cm długości, waży tyle, co pół kubeczka jogurtu (około 80g).
Tydzień Siedemnasty Linie życia, serca i głowy pojawiają się na wewnętrznej stronie
dłoni. Na palcach powstają poduszeczki dotykowe, a na nich linie papilarne ? niezbity dowód własnej tożsamości. Serce przepompowuje dziennie około 30 litrów krwi. Bije dwukrotnie szybciej niĽ serce matki i można je już usłyszeć przez słuchawkę. Szpik kostny rozpoczyna produkcję krwinek. U dziewczynek pod wpływem hormonów tworzą się jajowody, macica, pochwa i wargi sromowe. Dziecko waży już 100g, ma długość 11-12cm, czyli niemal tyle, ile twoja dłoń.
Tydzień Osiemnasty Dziecko pod koniec czwartego miesiąca rozwoju
prenatalnego jest cztery razy cięższe i prawie dwa razy dłuższe niż pod koniec trzeciego. Nigdy przedtem i nigdy potem nie rośnie tak intensywnie. Nadal gwałtownie rozwija się mózg: w przedniej części kory mózgowej powstaje mapa ruchowa i czuciowa ciała. Pomiędzy tą okolicą a jego najodleglejszymi częściami tworzą się połączenia nerwowe: 70 tysięcy komórek nerwowych na kawałeczku tkanki mózgowej wielkości łebka od szpilki tworzy około 124 mln. połączeń. Za kształtowanie się tych połączeń odpowiadają nie tylko geny ale także hormony i doświadczenia myśli i emocje przyszłej mamy. W osiemnastym tygodniu można wykryć w badaniu ewentualne wady serca. Dziecko zwinięte w kłębek mierzy 12-14 cm, a wyprostowane 25 cm. Waży 150g ? osiąga wagę kolby kukurydzy.
Tydzień Dziewiętnasty Pierwotny pączek płucny, z którego się rozwiną płuca, kształtuje się w piątym tygodniu ciąży razem z zaczątkami układu krwionośnego, w ósmym tygodniu rozgałęziają się oskrzela. Teraz płuca są już niemal wykształcone, ale nie umieją jeszcze oddychać. Od tej chwili aż do dnia porodu dziecko będzie się wprawiać w tej umiejętności będzie wdychać i wydychać wody płodowe, by wzmocnić mięśnie klatki piersiowej. Doskonałym ćwiczeniem dla przepony, czyli mięśnia oddzielającego jamę piersiową od brzusznej, jest czkawka (którą ty odczuwasz jako serię maleńkich wstrząsów). Jeszcze w momencie porodu płuca dziecka wypełnione będą wodami płodowymi, część wypłynie przez nos i usta wyciśnięta skurczami mięśnia macicy, część zostanie wchłonięte przez naczynia krwionośne. Dziecko mierzy 13-15 cm i waży 200g. Do chwili porodu powiększy masę ciała co najmniej piętnastokrotnie! Tydzień Dwudziesty Połowa ciąży! Dziecko mierzy 14-16 cm i waży około 260g ? tyle, ile dojrzałe awokado. Zaczynają pracować gruczoły łojowe. Wydzielany przez nie łój i martwe komórki naskórka zbierają się w maź płodową, która przypomina swym składem maści lecznicze. W ostatnich tygodniach ciąży maź płodowa razem z meszkiem stopniowo oddziela się od skóry, dlatego dzieci
urodzone po terminie mogą mieć tzw. skórę praczki, pofałdowaną wskutek zbyt długiego moczenia. W tej chwili noworodków po porodzie się nie kąpie, bo resztki mazi płodowej działają na ich skórę odżywczo i ochronnie. Zaczynają się formować paznokcie na palcach stóp. Tydzień Dwudziesty Pierwszy Teraz pod koniec piątego miesiąca ciąży, płód ma regularny rozkład doby: porę snu i porę kopania. Dziecko tańczy w worku owodniowym obraca się wokół własnej osi, kołysze biodrami, zgina nogi i ręce, porusza palcami, gładzi się po buzi. Zaczyna się rozwijać system odpornościowy. Pod koniec 21. tygodnia jelita są na tyle rozwinięte, że dziecko może przetwarzać połykany płyn owodniowy. Pod koniec ciąży pochłania codziennie trzy szklanki płynu (750ml). Dziecko ma długość dużego banana i wagę dwóch nektarynek, mierzy około 18 cm i waży 300g.
Tydzień Dwudziesty Drugi Skóra jest coraz mniej przezroczysta. Rosną rzęsy. Powstają białe ciałka krwi, które odgrywają najważniejszą rolę w zwalczaniu infekcji. Wątroba rozkłada bilirubinę (czerwonopomarańczowy barwnik) powstającą w czasie rozpadu czerwonych ciałek krwi. Czerwone ciałka we krwi płodu żyją znacznie krócej, dlatego w jego organizmie
jest bardzo dużo bilirubiny. Dziecko nie jest w stanie jej przetworzyć, dlatego część oddaje matce przez łożysko, żeby bilirubina została rozłożona przez jej wątrobę. Dziecko ma wysokie czoło, spiczastą brodę, miedzy nosem a wargą górną zaczyna się uwidaczniać pionowa bruzda. Ostateczny kształt mają już małżowiny uszne. Wzmacniają się mięśnie karku, więc dziecko prosto trzyma głowę. Mogłabyś zmierzyć malucha typową linijką: ma 19 cm długości i waży 350g, tyle co trzy gruszki. Tydzień Dwudziesty Trzeci Wyglądem i zachowaniem twoje dziecko przypomina już noworodka. Zwinięty w kłębek mierzy 20 cm, po wyprostowaniu nóżek ? 30 cm. Ale waga, którą osiąga w tym tygodniu (450g) to zaledwie 1/8 przeciętnej wagi noworodka. Mimo, że zwiększyła się ilość podściółki tłuszczowej, dziecko nadal jest szczuplutkie, pomarszczone, pokryte ciemnymi włoskami i białawą mazią płodową. Tydzień Dwudziesty Czwarty Dziecko wypełnia już całą jamę macicy, ledwo może się odwrócić choć waży tylko 550g i mierzy 21cm. Ćwiczy mięśnie: rozpycha się, boksuje, kopie, tupie, czasami fika koziołki. Na hałas reaguje niepokojem, głośne dĽwięki mogą przebudzić je ze snu, ale reakcja na bodziec nie jest jeszcze natychmiastowa. Możesz zacząć notować okresy aktywności i czuwania maleńkiego człowieczka - po porodzie może być podobnie. Tydzień Dwudziesty Piąty Wcześniaki urodzone w szóstym miesiącu ciąży wspomagane najnowocześniejszą aparaturą są już w stanie przeżyć. Dzięki rozwojowi medycyny udaje się ratować coraz młodsze maluchy. W 25. tygodniu ciąży twoje dziecko waży 700g i mierzy 22 cm. TRYMESTR III Tydzień Dwudziesty Szósty Barierą stanowiącą o możliwości przeżycia wcześniaków jest rozwój płuc. Choć ukształtowały się już w 19. tygodniu ciąży, dopiero teraz zaczynają wytwarzać surfaktant - substancję, która wyścieła pęcherzyki płucne od środka i zapobiega
ich sklejaniu się (dzięki niej pęcherzyki - nawet nie wypełnione powietrzem - nie zapadając się jak sflaczałe baloniki). Dziecko
zaczyna gromadzić pod skórą zasoby tłuszczu, ale nadal jest chudziutkie i drobniutkie: mierzy 23 cm i waży około 900g. Tydzień Dwudziesty Siódmy Zaczyna się ostatni trymestr ciąży. Dziecko osiągnęło wagę pełnego kilograma. Skulone mierzy około 24 cm, a od czubka głowy do dużego palca stopy ma 34 cm. W tym tygodniu ostatecznie wykształci się siatkówka (część oka odpowiedzialna za odbieranie bodźców świetlnych i przekazywanie ich do mózgu). Otwierają się sklejone powieki. główka Tydzień Dwudziesty Ósmy Fale mózgowe przypominają fale mózgowe noworodka, można zaobserwować pierwsze oznaki czuwania. Na powierzchni mózgu zaczynają się formować charakterystyczne bruzdy i zwoje. Na szczuplutkiej buzi obciągniętej czerwoną pobrużdżoną skórą widać wyraźnie brwi i rzęsy, na głowie - strzechę ciemnych włosów. Dziecko urosło o kolejny centymetr i utyło o kolejne 100g, ale nadal nie ma dość podskórnej tkanki tłuszczowej, która sprawi, że niemowlęta są tak pulchne i słodkie.
serduszko Tydzień Dwudziesty Dziewiąty Tłuszcz odkładany pod skórą chroni dziecko przed utratą ciepła i pozwala regulować temperaturę. Warstwa białego tłuszczu pod skórą sprawia, że nieco się ono wygładza i wybiela. Za cztery tygodnie dziecko zgromadzi tyle tłuszczu, ze będzie on stanowił 4 proc. wagi jego ciała, ale przed nim jeszcze wiele magazynowania - w momencie porodu tłuszcz będzie stanowił 15 proc. wagi ciała. System nerwowy jest już rozwinięty: reakcja na bodziec następuje w ułamku sekundy. Dziecko bardzo dużo śni: 70-80 proc. czasu snuto okres szybkiego ruchu gałek ocznych tzw. faza REM) - taka faza snu u dorosłych to czas marzeń sennych. Prawdopodobnie w fazie REM mózg dziecka intensywnie ćwiczy przetwarzanie danych. Dziecko waży 1250g i mierzy 26cm (z wyprostowanymi nóżkami - 37cm). Tydzień Trzydziesty Ruchy dziecka nie są już takie silne i gwałtowne, bo w macicy ma coraz mniej miejsca. Żeby było wygodniej, przyjmuje charakterystyczną pozycję embrionalną: jest skulone, ma skrzyżowane rączki i nóżki. Większość dzieci ustawia się głową w dół i pozostaje w tej pozycji aż do dnia porodu. U chłopców do moszny kanałem pachwinowym zstępują jądra (wędrówka zakończy się za dwa tygodnie). Dziecko waży 1300g i zwinięte w kulkę mierzy
27cm. Tydzień Trzydziesty Pierwszy W siódmym miesiącu ciąży pępowina ma średnicę 1cm. W momencie narodzin będzie miała 35-60cm długości i średnicę 2cm. W pępowinie mieszczą się trzy naczynia krwionośne łączące dziecko z łożyskiem: jednym odprowadzana jest krew z produktami
przemiany materii, dwa dostarczają natlenioną krew z substancjami odżywczymi. Naczynia krwionośne otoczone są unikalną tkanką śluzową występującą wyłącznie w pępowinie. Duży skok wagi - do 1600g - i kolejny centymetr na odcinku głowa-pupa.
Tydzień Trzydziesty Drugi Płuca potrafią się rozprężać i maja wystarczającą powierzchnię, by umożliwić przechodzenie tlenu do krwi po narodzinach. Nie ma jeszcze krążenia płucnego (choć wszystkie naczynia krwionośne czekają w...
Gulasek