EKO-SPAWANIE baza danych.pdf

Adam Pilarczyk

Jolanta Matusiak

K omputerowa bazy danych EKO-SPAWANIE zawierająca charakterystyki procesów

spawania i materiałów dodatkowych pod względem wielkości i rodzaju emisji

zanieczyszczeń

1. Wprowadzenie

Stosowanie procesów spawalniczych wymaga zachowania szczególnych warunków

bezpieczeństwa pracy i ochrony zdrowia i życia pracowników. Procesy te są związane

z wieloma zagrożeniami natury chemicznej i fizycznej wpływającymi szkodliwie na zdrowie

pracowników. Spawalnictwo w Polsce daje zatrudnienie tysiącom spawaczy i lutowaczy,

operatorów urządzeń spawalniczych, specjalistów produkcji, kontroli i nadzoru w przemyśle

budowy maszyn i urządzeń, w przemyśle stoczniowym, motoryzacyjnym, lotniczym,

w elektrotechnice i w budownictwie. Od wielu lat istnieje trwałe zapotrzebowanie na

informacje, wskazówki i zalecenia dotyczące emisji szkodliwych zanieczyszczeń przy

procesach spawania, ich wpływu na zdrowie pracownika oraz możliwości optymalizacji

procesu technologicznego w aspekcie ograniczania emisji zanieczyszczeń. Potrzeby

rozwiązywania problemów z ochroną zdrowia pracowników przy procesach spawalniczych

sygnalizowane są zarówno przez środowiska nadzoru spawalniczego, jak i służby bhp.

W ramach Programu Wieloletniego pn: „Dostosowywanie warunków pracy w Polsce

do standardów Unii Europejskiej” koordynowanego przez CIOP-PIB w Instytucie

Spawalnictwa prowadzono pracę naukowo-badawczą pt. „Badanie procesów spawania

i lutowania metali z punktu widzenia emisji substancji chemicznych i pyłów szkodliwych dla

zdrowia pracowników oraz opracowanie zaleceń do profilaktyki”. Tematyka pracy

odpowiadała aktualnym potrzebom branży spawalniczej, wynikającym m.in. z ciągłego

rozwoju i doskonalenia materiałów dodatkowych do spawania oraz metod spawalniczych.

W ramach pracy przeprowadzono kompleksowe badania emisji zanieczyszczeń przy

najczęściej stosowanych metodach spawania i lutowania oraz przy zastosowaniu

nowoczesnych materiałów spawalniczych. Badania prowadzono na specjalistycznym,

jedynym w kraju stanowisku badawczym, stanowiącym wyposażenie badawcze Instytutu

Spawalnictwa. Opierając się na szczegółowych analizach nowoczesnych materiałów

spawalniczych, potrzebach technologicznych konstrukcji i wyrobów spawanych

wytwarzanych obecnie w kraju, do badań wytypowano materiały i procesy powodujące

najwięcej uciążliwości i zagrożeń dla pracowników oraz takie, których badanie pod

względem emisji zanieczyszczeń stanowiło aktualną potrzebę. Były to m.in. druty proszkowe

do spawania w osłonie gazu oraz druty proszkowe samoosłonowe do spawania stali

niestopowych, niskostopowych i wysokostopowych, druty proszkowe z serii „Green”

przedstawiane jako przyjazne dla środowiska pracy, procesy spawania aluminium i jego

stopów, spawania niklu i jego stopów, lutowania płomieniowego stali, miedzi i niklu oraz ich

stopów.

Celem badań było opracowanie zaleceń do doboru warunków technologicznych

spawania i lutowania oraz materiałów dodatkowych, uwzględniającego ograniczenie emisji

szkodliwych zanieczyszczeń, opracowanie zaleceń do profilaktyki zagrożeń zdrowia

pracowników przy procesach spawania i lutowania oraz opracowanie komputerowej bazy

danych EKO-SPAWANIE zawierającej charakterystyki metod spawania i lutowania oraz

materiałów dodatkowych pod względem emisji substancji chemicznych i pyłów.

2. Komputerowa baza danych EKO-SPAWANIE

Zakres bazy danych

Metody spawania / lutowania

Baza danych została opracowana dla podstawowych i najczęściej stosowanych w

praktyce przemysłowej metod spawania i lutowania różnych materiałów. W tablicy nr

1 przedstawiono wykaz metod spawania i lutowania, które zostały ujęte w bazie

danych.

Tablica 1. Wykaz metod spawania/lutowania, które umieszczono w bazie danych

L.p.

Nazwa metody

Symbol wg

PN-EN ISO 4063

Oznaczenie metody

Ręczne spawanie łukowe elektrodą

otuloną

111

MMA - Manual metal arc

welding

Spawanie łukowe samoosłonowym

drutem proszkowym

Self-shielded tubular cored arc

welding

114

Spawanie łukowe w osłonie gazu

obojętnego elektrodą topliwą

131

MIG – Metal inert gas welding

Spawanie łukowe w osłonie gazu

aktywnego elektrodą topliwą

135

MAG – Metal active gas welding

Spawanie łukowe w osłonie gazu

aktywnego elektrodą topliwą prądem

pulsującym

135

prąd pulsujący

MAG puls– Metal active gas

welding

Spawanie łukowe w osłonie gazu

aktywnego elektrodą topliwą – TIME

135

TIME

Spawanie łukowe w osłonie gazu

aktywnego drutem proszkowym

136

Tubular cored metal arc welding

with active gas shield, flux cored

arc welding

Tubular cored metal arc welding

with inert gas shield, flux cored

arc welding

Spawanie łukowe w osłonie gazu

obojętnego drutem proszkowym

137

141 TIG – Tungsten inert gas welding

10 Lutowanie twarde płomieniowe 912 Flame brazing, torch brazing

PN-EN ISO 4063:2002 Spawanie i procesy pokrewne. Nazwy i numery procesów.

Spawanie łukowe w osłonie gazu

obojetnego elektrodą wolframową

• Materiały dodatkowe do spawania : baza danych została opracowana dla materiałów

dodatkowych do spawania znajdujących się w powszechnym stosowaniu w praktyce

spawalniczej w kraju. Baza dotyczy następujących grup materiałów dodatkowych:

1. Druty i pręty elektrodowe:

druty elektrodowe do spawania łukowego elektrodą topliwą w osłonach gazowych stali

niestopowych i drobnoziarnistych oraz stali nierdzewnych,

pręty do spawania łukowego elektrodą wolframową w osłonach gazowych stali

nierdzewnych,

druty elektrodowe do spawania łukowego elektrodą topliwą w osłonach gazowych

aluminium i stopów aluminium,

druty proszkowe z rdzeniem rutylowym, zasadowym, metalowym do spawania

łukowego w osłonie gazowej stali niestopowych i drobnoziarnistych.

druty proszkowe do spawania łukowego w osłonie gazowej stali nierdzewnych i

żaroodpornych,

druty proszkowe samoosłonowe do spawania stali niskostopowej i niestopowej ,

druty elektrodowe do spawania niklu i jego stopów.

2. Luty do lutowania twardego płomieniowego

3. Elektrody otulone:

elektrody do spawania stali niestopowych i drobnoziarnistych,

elektrody do spawania stali żarowytrzymałych,

elektrody do spawania stali nierdzewnych i żaroodpornych,

elektrody do spawania żeliwa,

elektrody do napawania.

Struktura bazy danych

Menu główne: podstawę stanowią dwa moduły;

moduł materiałów dodatkowych

moduł słownikowy,

moduł wydruku.

Moduł materiałów dodatkowych zawiera wykaz rodzajów materiałów, dla których baza

została wykonana:

- elektrody otulone,

- druty elektrodowe pełne,

- druty elektrodowe proszkowe,

- luty.

Dla każdego rodzaju materiału opracowano osobne pod-menu, w którym znajduje się

wyszukiwanie gatunku materiału i wprowadzanie danych wejściowych do odczytu

charakterystyk danego materiału pod względem emisji zanieczyszczeń. Wybór gatunku

materiału dodatkowego następuje po wyborze rodzaju materiału podstawowego.

W danych zawierających charakterystki materiałów dodatkowych pod względem emisji

zanieczyszczeń uwzględniono:

1. Dane technologiczne dla danego materiału

2. Wielkość emisji pyłów ( emisja czasowa i wagowa)

3. Wielkość emisji gazów NOx i CO (emisja czasowa i wagowa)

4. Skład chemiczny pyłów.

Poniżej przedstawiono wybrane ekrany bazy danych, które obrazują sposób wybierania

informacji z bazy:

Rys.1. Witryna bazy danych EKO-SPAWANIE . Menu główne.

Rys.2. Ekran wyboru – elektrody otulone.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: