Program edukacji ekologicznej SUPER POLECAM.doc

Mamy tylko jedną Ziemię,

a jej przyszłość zależy od każdego,

na  pozór niewielkiego, ludzkiego działania,

zależy od każdego z nas.

[ Florian Plit ]

PROGRAM

EDUKACJI EKOLOGICZNEJ

W PRZEDSZKOLU

Opracowała: mgr.Katarzyna Gostyńska

Łódź 2003/2004

„Planowanie jest podstawowym warunkiem

organizowania wszelkiej pracy w dążeniu

do wysokiej jakości”. / T. Kotarbiński /

I

IDEE I CELE EDUKACJI EKOLOGICZNEJ W PRZEDSZKOLU

„ EKOLOGIA - /gr.oikos – dom środowisko + logos – nauka/ - dziedzina biologii badająca wzajemne stosunki między organizmami otaczającym je środowiskiem”, początek swój biorąca w latach trzydziestych XX w., pod jego koniec znacznie rozszerzyła zakres swojego działania.

W zakres edukacji ekologicznej wchodzą wszelkiego rodzaju działania mające na celu m. in.:

• Uświadomienie, że życie bez kontaktu z przyrodą jest niemożliwe. Wszystko, co jest potrzebne człowiekowi do życia, czerpie on ze środowiska;
• Pogłębienie wiadomości na temat roślin i zwierząt żyjących na Ziemi.
• Kształtowanie podstawowych zasad ochrony przyrody;
• Kształtowanie umiejętności racjonalnego korzystania z zasobów przyrody
• Wprowadzenie czystych technologii, oraz utylizacji odpadów;
• Kształtowanie własnego „ja” w harmonii ze środowiskiem;
• Rozwijanie aktywnych form wypoczynku na łonie natury;
• Kształtowanie poczucia odpowiedzialności za stan środowiska przyrodniczego;

Zmian w sposobie dotychczasowego myślenia i zachowania człowieka należy dokonywać od najmłodszych lat jego życia.

Dziecko wychowane w potrzebie kontaktu z przyrodą, nauczone proekologicznego myślenia, w okresie dojrzałym, jest w stanie naprawić lub zneutralizować negatywne skutki gospodarki jego poprzedników na Ziemi.

Działania wychowawczo – dydaktyczne w tym zakresie odbywają się w placówce przedszkolnej i środowisku, w jakim jest usytuowana.

TREŚĆ PROGRAMU

Program skierowany jest do dzieci w wieku przedszkolnym,t.j.od 3 do 6 lat. Edukacja ekologiczna jest „ interdyscyplinarna”, treści podane w poszczególnych działach programowych muszą być ze sobą integralnie powiązane. Jednocześnie realizowanie różnorodnych zadań wychowawczo – dydaktycznych stwarza możliwości wielostronnego intensywnego uczestnictwa dziecka w działaniu, przeżywaniu i poznawaniu otaczającego świata.

Naczelnym zadaniem podczas realizacji treści zawartych w tym programie jest takie ich opracowanie przez nauczyciela, aby potrzeba poznania wynikała z zainteresowania samego dziecka. Dziecko wieku przedszkolnego staje się coraz sprawniejsze. Poznawanie świata za pomocą działania i zmysłów jest dla niego sprawą naturalną.

Opracowany program podzieliłam na dwie grupy wiekowe:

1.     Dzieci trzy- i czteroletnie

2.     Dzieci pięcio- i sześcioletnie

Oparty jest na zasadzie stopniowania trudności, przystosowany do możliwości ruchowych, manualnych, emocjonalnych i umysłowych poszczególnych grup wiekowych..

Każda grupa wiekowa podlega trzem kierunkom oddziaływań wychowawczych:

1.     Działania wspomagające rozwój zdrowia fizycznego, emocjonalnego i sprawności ruchowej dziecka

2.     Działania wspomagające rozwój intelektualny dziecka

3.     Działania wspomagające rozwój aktywności twórczej i wrażliwości estetycznej dziecka.

Program ten jest otwarty, możliwy do realizacji bez względu na czas uczestniczenia w nim i w połączeniu z obowiązującym Programem wychowania w przedszkolu.                                      

Treści mogą być realizowane wybiórczo.

Bowiem:

Cele zajęcia osiągają bezpośrednio dzieci,

a skuteczność pracy nauczyciela, to nie „realizacja programu”

                        lecz osiągnięcia dzieci.

METODY PRACY

1.    Metody podające ( opowiadanie, opisy, wyjaśnienia)

2.    Metody eksponujące ( pokaz i przeżycie, sztuka teatralna)

3.    Metody praktyczne ( uczenie się przez działanie)

DZIECI TRZY-, CZTEROLETNIE

Działania wspomagające rozwój zdrowia fizycznego, emocjonalnego i sprawności ruchowej dziecka.

• Zwiększanie do maksimum pobytu dziecka w ogrodzie, organizowanie tam zajęć i zabaw, szczególnie ruchowych
• Przestrzeganie zasady wietrzenia i nawilżania pomieszczeń, w których przebywają dzieci
• Włączenie dzieci do prac porządkowych klas i ogrodu poprzez czynny udział lub obserwację
• Kształtowanie nawyków kulturalno – higienicznych
• Wdrażanie dzieci do racjonalnego odżywiania się
• Odkrywanie i akceptowanie przez dziecko własnego „ja”
• Szanowanie inności drugiego dziecka, eliminowanie agresji i lęku w stosunku do otoczenia
• Doskonalenie sprawności fizycznej, ruchowej i emocjonalnej dzieci, przez zwiększoną ilość zabaw ruchowych
• Kształtowanie u dzieci potrzeby spontanicznej pomocy innym oraz próby wspólnego działania
• Kształtowanie poczucia własnej wartości, pozytywnego stosunku do ludzi i przyrody

Działania wspomagające rozwój intelektualny dziecka

• Zainteresowanie dzieci florą i fauną
• Obserwacja zmian w przyrodzie w zależności od pory roku        (np. spacery po najbliższym otoczeniu )
• Prace i doświadczenia prowadzone w kąciku przyrody

( np. przekonujące dzieci o obecności wokół nich powietrza niewidzialnego gazu, którym oddychają lub ze znaczeniem ciepła i światła słonecznego dla życia na Ziemi)

Działania wspomagające rozwój aktywności twórczej i wrażliwości estetycznej dziecka.

• Zwiększenie udziału dzieci w estetycznym zagospodarowaniu klasy, gwarantującym im poczucie ładu i harmonii wewnętrznej
• Podkreślanie znaczenia artystycznej twórczości dzieci przez dekorowanie pomieszczeń przedszkolnych ich pracami
• Pogłębianie wrażliwości estetycznych dziecka zdobytych w kontakcie z przyrodą przez dobór odpowiedniej literatury i muzyki
• Udostępnienie dzieciom możliwości kontaktu ze sztuka i książkami gwarantującymi wysoki poziom artystyczny
• Kształtowanie u dzieci potrzeby estetycznego wyglądu własnej osoby
• Zapewnienie dzieciom stałego kontaktu z otoczeniem przyrodniczym stwarzającym możliwość samorealizacji przez aktywność twórczą w tym środowisku
• Wprowadzanie technik plastycznych takich jak: glina, piasek, materiały przyrodnicze, rysowanie patykiem na piasku,
• Zainteresowanie wartościami wizualnymi i dźwiękowymi, bogactwem kolorystyki i kształtów przyrody

DZIECI PIĘCIO- I SZEŚCIOLETNIE

Działania wspomagające rozwój zdrowia fizycznego, emocjonalnego i sprawności ruchowej dziecka..

• Organizacja długiego pobytu dziecka w ogrodzie, organizowanie tam zajęć i zabaw, szczególnie ruchowych
• Codzienne prowadzenie ćwiczeń kompensacyjno – korekcyjnych nawyków celu zapobiegania i korygowania wad postawy
• Utrwalanie nawyków prawidłowego korzystania ze sprzętu terenowego oraz bezpiecznego poruszania się w terenie przedszkola
• Stwarzanie sytuacji sprzyjających rozwojowi ekspresji ruchowej
• Zapoznanie z podstawowymi zasadami bezpiecznego poruszania się po ulicy
• Przekonywanie dzieci o konieczności używania wyłącznie własnych przedmiotów codziennego użytku ( np. ręcznik)
• Wyszukiwanie z otoczenia zjawisk akustycznych będących przyczyna zdenerwowania i zmęczenia ( głośna muzyka, maszyny)
• Wdrażanie do mówienia umiarkowanym głosem, korzystania z cichych zabawek
• Uświadamianie dzieciom potrzeby racjonalnego odżywiania się i kulturalnego zachowania podczas posiłków
• Zapoznanie dzieci z niebezpieczeństwem grożącym im w wyniku spożywania nieznanych grzybów, roślin, czy innych pokarmów i płynów
• Kształtowanie u dzieci potrzeby spontanicznej pomocy innym oraz próby wspólnego działania i czerpania z nich radości
• Kształtowanie poczucia własnej wartości, pozytywnego stosunku do ludzi i przyrody, próby wyrabiania samooceny

Działania wspomagające rozwój intelektualny dziecka

• Rozwijanie zainteresowań kosmicznych, miejsca Ziemi w kosmosie i jego znaczenia dla życia na planecie
• Znaczenie Słońca dla życia na Ziemi ( źródło światła i ciepła)
• Znaczenie powietrza niezbędnego do oddychania
• Wykonywanie doświadczeń pozwalających dzieciom zrozumieć przyczyny zanieczyszczenia powietrza
• Wpływ skażonego powietrza na zdrowie człowieka
• Znaczenie wody dla życia na Ziemi
• Zapoznanie dzieci ze źródłami wody i poznanie jej właściwości
• Poznanie przyczyn zanieczyszczenia wody
• Konieczność uprawiania gleby i wprowadzanie ekologicznych sposobów uprawy roślin
• Zanieczyszczenia gleby i ich znaczenie
• Znaczenie roślin i ich poszczególnych części w życiu człowieka
• Obserwacja życia roślin w ogrodzie przedszkolnym
• Rozwijanie wiedzy na temat ochrony środowiska
• Rozwijanie wiedzy na temat różnych gatunków zwierząt i ich gatunków
• Uczenie opiekuńczego stosunku do zwierząt
• Rozwijanie zainteresowania środowiskiem leśnym
• Wyposażenie kącika  w mikroskopy, szkła powiększające, lornetki, zeszyty do rysunkowych notatek

Działania wspomagające rozwój aktywności twórczej i wrażliwości estetycznej dziecka.

• Szczególnie zwracamy uwagę na rozwój twórczości plastycznej dziecka w otoczeniu przyrodniczym ( różne wykorzystanie naturalnych materiałów, np.. piasku, muszelek, liści itp.
• Pełniejsze poznawanie wartości wizualnych i dźwiękowych, bogactwem kolorystyki i kształtów przyrody
• Dalsze zainteresowanie dzieci sztuka ludową, szukanie w niej wpływu przyrody
• Tworzenie związków z dziedzictwem kulturowym regionu
• Łączenie nastrojowych utworów muzycznych z działalnością plastyczną dzieci
• Pogłębianie wrażliwości estetycznych dziecka zdobytych w kontakcie z przyrodą przez dobór odpowiedniej literatury i muzyki, malarskich dzieł sztuki

Przykładowe scenariusze zajęć

Temat: GDZIE JEST POWIETRZE?

Forma: zabawy badawcze

Cele:

Ø     obserwacja ruchu, kierunku i siły powietrza

Ø     zapoznanie ze znaczeniem powietrza w życiu człowieka

Czas realizacji: 2 godz.

Środki dydaktyczne: balony, patyczki z przywiązanymi paskami bibuły

Organizacja zajęć:

Nauczycielka planuje przeprowadzenie zajęć w czasie wietrznego dnia.

Kładzie wówczas na stoliku „wiatromierze” i paczkę przewiązaną czerwoną wstążką.

Przebieg zajęć:

?          Dzieci razem z nauczycielką otwierają paczkę i oglądają znajdujące się w niej kolorowe balony.

-Co zrobimy z tymi balonami?

?          Po podjęciu decyzji każde dziecko próbuje nadmuchać swój balon.

- Kto zgadnie, dlaczego balony powiększają się?

?          Ma miejsce krótka rozmowa, a następnie powolne wypuszczanie powietrza z balonów w kierunku własnych twarzy, żeby dzieci odczuły istnienie, ruch i siłę wydobywającej się zawartości balonów.

?          Nauczycielka wyjaśnia zaobserwowane zjawisko i dla potwierdzenia nadmuchuje jeden z balonów do granic jego wytrzymałości, a drugi przekłuwa szpilką.

?          Dzieci zaproszone do zabawy ruchowej pt. Baloniku nasz malutki

?          Po zabawie nauczycielka otwiera szeroko okno, by uświadomić potrzebę wietrzenia pomieszczeń i zwrócić uwagę na wietrzną pogodę.

?          Po kilku ćwicze...