NOWE KINO ANGIELSKIE:
PISARZE® MŁODZI GNIEWNI:
· Ludzie zapowiadający nadejście przemiany we współczesnej angielskiej sztuce:
Ø John Osborne:
- Inicjator i przewodnik „gniewnej” literatury i filmu
- Autor sztuk teatralnych: Miłość i gniew i Music Hall
- Maj 1956- premiera sztuki Miłość i gniew® pojawia się nowy bohater- cechuje go frustracja, jest człowiekiem wykształconym, intelektualistą, zajmującym się niegodziwymi zajęciami
Ø John Braine® Wielka Kariera(Miejsce na górze)
Ø Colin Wilson® Outsider -esej filozoficzno-społeczny, który stał się rewelacją sezonu
Ø Shelagh Delaney® Smak miodu
Ø Alan Silitoe® Samotność długodystansowca
· Na podstawie utworów tych ludzi były tworzone filmy nowego kina
· Twórczość ich wyraża się poprzez różnorodne, często nawet kontrastowe środki ekspresji, różne konwencje i obiera niejednakowe kierunki poszukiwań
· We wszystkich tych utworach literackich mieści się bogata materia problemów społecznych — to decyduje o sympatii; twórców filmowych dla „buntowniczych" powieści.
· Zaatakowali z pasją filisterstwo i bezruch społeczeństwa, a szczególnie letarg intelektualny, w jakim pogrążone było konserwatywne, kastowe królestwo.
MANIFEST® DECLARATION (1957):
· Lindsay Anderson, Stuart Holroyd, Billy Hopkins, Doris Lessing, John Osborne, Kenneth Tynan, John Wain, Colin Wilson — przedstawiciele nowej generacji artystycznej - zabrali głos na temat współczesnej im cywilizacji i roli pisarza w społeczeństwie.
· Każde z zamieszczonych w DEKLARACJI wystąpień było przede wszystkim indywidualną wypowiedzią autora. Każde obejmowało inny teren zainteresowań - od filozoficznych refleksji Wilsona, Hopkinsa i Holroyda do rozważań aktualnych, polityczno-społecznych Andersona.
· Wyraz opozycji wobec stagnacji społecznej i zastanej formacji kulturowej® wyrażają niezadowolenie z istniejącego stanu rzeczy bez określenia własnych pozytywnych ideałów.
FREE CINEMA:
· Prekursor Free Cinema® Humphrey Jennigs, dokumentalista, którego utwory datujące się z lat 1941-1945 opowiadały przeżywaniu wojny przez angielskie społeczeństwo.
Ø Posłuchaj głosu Anglii, Wybuchły pociski® Pokazywały wydarzenia wojenne poprzez pryzmat społecznego, ogólnonarodowego wysiłku, w którym nie ma bohaterstwa na pokaz a jest heroizm dnia codziennego; poprzez realistyczny rysunek pracy niby wciąż takiej samej a w istocie skoncentrowanej przeciw wrogowi.
Ø Poetycki klimat, wyróżniający filmy Jennigsa, nie ma w sobie nic z retoryki; jego różnorodna obserwacja, ukazująca ludzi poprzez gesty, spojrzenia, detale, nie chce być sentymentalną idealizacją.
Ø Jennigs wydobył z kronikalnego tworzywa moment zwykłości, zasługujący na uwagę filmowca — nadał tej zwykłości artystyczny walor.
Ø O wpływie tego przedwcześnie zmarłego reżysera na nowy film dokumentalny napisze Anderson z największym uznaniem: w polu zainteresowań Jennigsa i w charakterystycznych dla niego sposobach opisu zobaczy zapowiedź odnowy filmowego dokumentu
· Przedsięwzięciu patronował British Film Institute — instytucja skupiająca krytyków i reżyserów takich jak Lindsay Anderson i Karel Reisz; teoretyków i socjologów filmu z Davidem Robinsonem i Paddy Whanelem na czele. Miejscem „wybuchu rewolucji" był National Film Theatre, kino pozostające w gestii British Film Institute, przeznaczone dla projekcji filmów archiwalnych, odtąd stały teren spotkań młodych filmowców z ich publicznością.
· Ruch Free Cinema rozwijający się żywiołowo, realizowany przez zapaleńców i fanatyków kina, studentów uczelni artystycznych i fachowców filmowych, ludzi pióra stojących po raz pierwszy za kamerą (jak autor książki o montażu filmowym Karel Reisz) i realizatorów manifestujących w druku swoje poglądy teoretyczne (jak Walter Lasally, późniejszy słynny operator) — ten ruch stworzył podwaliny nowego kina fabularnego.
· Free Cinema z autentycznego wyboru narzuciło sobie odpowiedzialność społeczną
· Artyści Free Cinema zapomnianymi śladami Griersona i Wrighta, Eltona i Jennigsa:
- Wychodzą z kamerą na ulicę
- Wtapiają się w angielski dzień powszedni
- Obserwują ludzi przy ich codziennych czynnościach, konfrontują sferę prywatności z fenomenami życia zbiorowego.
- Posługują się najchętniej konwencją dokumentalną
- Potencjalnym bohaterem każdego z tych filmów jest pierwszy z brzegu przechodzień
- Scenerią jest szara ulica West Endu, uboższej dzielnicy Londynu, zagracone nadbrzeże Tamizy, tandetny lunapark, zadymiona sala któregoś z młodzieżowych jazz klubów
- Poprzez wybór bohatera i pola obserwacji uwyraźniają się sympatie społeczne twórców Free Cinema - sympatie do zwykłego człowieka pracy, do młodzieży pochodzącej ze środowisk robotniczych, do ludzi nie wyniesionych przez społeczeństwo, do wszystkich tych którzy zaprzeczają wyłączności życia „na górze".
· W przeciwieństwie do pierwszych filmów fabularnych nowego kina, dokument spod znaku Free Cinema nie demonstruje skrajnych postaw buntowniczych. Swoją inność określa przede wszystkim na płaszczyźnie wybranych przedmiotów obserwacji — realnych a nie fikcyjnych; powszechnych a nie elitarnych, ale także w dziedzinie języka -zdyscyplinowanego, precyzyjnego, funkcjonalnego wobec obrazowanej realności.
· W roku 1957 w ramach Free Cinema zaprezentowano dwa zestawy filmów: tzw., drugi i trzeci program Free Cinema:
Ø Kraina marzeń ,Lindsay Anderson®film pochodzący z roku 1953, sfinansowany został z prywatnych funduszów reżysera
- Reportaż
- Miejscem akcji jest modna, letniskowa miejscowość nadmorska Brighton, obiektem obserwacji — wesołe miasteczko, tłumnie odwiedzane przez publiczność. Właśnie ten „jarmark cudów" jest tytułową „krainą marzeń".
- Między miasteczkowymi magazynami atrakcji, wśród barów i automatów, przy natrętnym akompaniamencie nadawanych z głośnika szlagierów snuje się tłum na przemian podniecony, otępiały od agresji wrażeń, znudzony. Kamera podpatruje jak ten tłum mechanicznie odbiera ofiarowane mu podniety.
- Wszystko jest pospolite, wyświechtane, nieoryginalne; kamera kompromituje w każdym punkcie miasteczka jego pretensje do niezwykłości.
- W tandetnej „krainie marzeń" jedynym ewenementem okazuje się źródło wstydliwej namiętności i dwuznacznego zadowolenia — w świecie pozoru i imitacji jedyną realnością jest to, co nieludzkie(wystawa tortur).
- Film Andersona chropawy w fakturze, ze swoją fragmentaryczną narracją i z prowokującym kontrapunktem dźwiękowym - wykracza poza ambicję zwykłego reportażu, chce dać syntetyczny, zjadliwy komentarz do współczesnej obyczajowości.
Ø Razem® etiuda wyreżyserowana przez studentkę malarstwa, Włoszkę Lorenzę Mazetti
- Bohaterowie są głuchoniemi — ich świat zwęża się do miniaturowej płaszczyzny jedynie wspólnych, niemożliwych do oddania przeżyć.
- Kamera rejestruje ich dzień powszedni: ranek w tandetnym hoteliku, gdzie spiesznie połyka się posiłek, drogę do pracy, zamglony, zadymiony port, poobiedni kufel piwa w knajpie na przedmieściu, wyprawę na targowy jarmark, powrót do domu nad brzegiem Tamizy, tułaczkę w pustej przestrzeni wojennych gruzów i rozwalisk, wreszcie z powrotem niby-dom.
- Milczenie pokrywa te wszystkie obszary, które dla normalnego świata są zwyczajnym źródłem podniet - pospieszny ruch, gwar, wesołość okrążają bohaterów, ale ich nie integrują. Z całości świata dociera do nich tylko fragment; zamiast naturalnego wyglądu rzeczywistości - jej mimowolna karykatura
- Bohaterowie poruszają się przez cały czas wśród bezimiennych twarzy i sylwetek, nie porozumiewają się z nikim, nie wzbudzają żadnego innego zainteresowania poza okrutnym zainteresowaniem dzieci przedrzeźniających ich kalectwo, odmienność zachowania i języka.
- Jeden z bohaterów zginie w finale przypadkową i głupią śmiercią, zawinioną przez dziecko.
- Film Lorenzy Mazetti, kręcony w realnych londyńskich plenerach, przy udziale mieszkańców East Endu, podpatrywanych przez kamerę z tym samym dążeniem do autentyczności
- Wybór bohaterów ma tutaj akcentować samotność powszechnie odczuwaną. Akcja prowadzona z krytycznego dystansu ma uczulić wrażliwość widza na mechaniczną tępotę i „osobność" codziennego, bezrefleksyjnego życia.
Ø Mama nie pozwala, Karel Reisz i Tony Richardson, powstały dzięki poparciu Funduszu Eksperymentalnej Produkcji.
- Reżyserzy wchodzą ze swoją kamerą do młodzieżowego klubu jazzowego w jednej z peryferyjnych dzielnic wielkiego Londynu, w środowisko młodzieży pracującej w najrozmaitszych, najprostszych zawodach. Bohaterów poznajemy jeszcze w ich miejscach pracy: w biurach, magazynach, sklepach, gdzie są oni szeregowymi pracownikami. Później z różnych stron nadjeżdżają do swojego klubu, zbierają się w niewielkim pomieszczeniu, wypełnionym przez taniec i muzykę. Odtąd rozpoczyna się dla nich jak gdyby drugi dzień, wywołany ulubioną melodią
- Zabawa jest najpierw momentem jednoczącym, bo każdy z tych chłopców i każda z dziewcząt odnajduje się w kręgu zainteresowań i sympatii zrozumiałych przez innych. Później ...
klaus_kinski