INFORMACJE Wenezuela – II rok stosunki międzynarodowe
Po ustanowieniu w Wenezueli systemu demokratycznego w 1958 roku pierwszy prezydent Romulo Betancourt wprowadził doktrynę zakładającą nie utrzymywanie stosunków dyplomatycznych z dyktaturami, zarówno lewicowymi jak też prawicowymi. Zdecydowana opozycja Caracas wobec reżimu Fidela Castro na Kubie, który wspierał ruchy rewolucjonistyczne w Wenezueli, umożliwiła w tym okresie nawiązanie bliskiej współpracy dyplomatycznej i politycznej z USA. Odmowa utrzymywania kontaktów z dyktaturami spowodowała jednak izolację Wenezueli w Ameryce Łacińskiej, gdzie w latach 60-tych taka forma władzy stała się przeważającą. Wobec tego doktrynę Betancourta na początku lat 70-tych zastąpiono bardziej pragmatyczną polityką zagraniczną, nawiązując stosunki z państwami takimi jak Argentyna i Panama, a w 1974 roku także z Kubą. Wenezuela zaczęła wówczas odgrywać aktywną rolę w Ruchu Państw Niezaangażowanych, który nierzadko krytykował USA. Wenezuela w szczególności przeciwstawiała się polityce USA w Ameryce Środkowej, przyczyniając się do obalenia dyktatora Nikaragui Anastasio Somozy przez sandinistów w 1979 roku, aczkolwiek później zeszła na pozycje krytyczne wobec reżimu Daniela Ortegi. Następnie Wenezuela odgrywała wiodącą rolę w Grupie Contadora, promującej regionalny proces pokojowy. Asertywna polityka zagraniczna Wenezueli w latach 70-tych i 80-tych była możliwa dzięki członkostwu w Organizacji Państw Eksportujących Ropę Naftową (OPEC) i uzyskaniu pokaźnych przychodów w wyniku globalnego kryzysu paliwowego. Dzięki temu Wenezuela była w stanie eksportować ropę naftową do młodych demokracji Ameryki Środkowej i Karaibów po cenach preferencyjnych, przyczyniając się do stabilizacji systemów gospodarczych i politycznych. Polityka zagraniczna Wenezueli została całkowicie przekształcona przez prezydenta Hugo Chaveza, który doszedł do władzy w 1998 roku. Deklarowanym celem polityki zagranicznej stało się ustanowienie wielobiegunowego ładu światowego i integracja państw rozwijających się regionu Ameryki Łacińskiej na warunkach innych niż proponowane przez USA i zmniejszenie przez to zależności gospodarczej i politycznej od USA. Chavez nawiązał bliskie stosunki z państwami o aspiracjach mocarstwowych takich jak Rosja, Chiny i Indie, ale też praktycznie z wszystkimi państwami skłóconymi z USA (Irakiem za rządów Saddama Husajna, Libią, Białorusią, Syrią, Kubą, a nawet Iranem i Koreą Północną), co daje wrażenie, iż aktualna polityka zagraniczna ma po prostu charakter antyamerykański. Wenezuelskie inicjatywy regionalne, wśród których najważniejszą jest Boliwariańska Alternatywa Ameryk (ALBA) stawiane są w opozycji wobec amerykańskich, takich jak Strefa Wolnego Handlu Ameryk (FTAA), które są przedstawiane jako droga do wyzysku państw biednych przez bogate. Chavez wycofał członkostwo Wenezueli z regionalnych organizacji postrzeganych jako proamerykańskie (Wspólnota Andyjska), przystępując w zamian do innych, bardziej otwartych na własne postulaty (Mercosur). Chavez ponadto doprowadził do ograniczenia produkcji przez członków OPEC i korzystając z bardzo wysokich cen ropy naftowej wykorzystuje surowiec w polityce regionalnej poprzez projekty PetroCaribe (preferencyjne dostawy ropy naftowej do państw karaibskich) i PetroSur. Stosunki Wenezueli z USA są obecnie bardzo złe z powyższych przyczyn, a także wątpliwości Waszyngtonu co do celów modernizacji armii wenezuelskiej, roli Wenezueli w konflikcie kolumbijskim i ewolucji systemu politycznego Wenezueli w kierunku autorytaryzmu. Czynnikiem zaogniającym jeszcze bardziej sytuację jest niewybredna retoryka Chaveza, który skierował pod adresem prezydenta USA George'a W. Busha liczne obelgi, nazywając go publicznie "diabłem", "pijakiem" itp. Na ostrzu krytyki Chaveza znaleźli się też przywódcy utrzymujące bliskie stosunki z USA, np. były prezydent Meksyku Vicente Fox.
henioka