Wczesna interwencja wobec małego dziecka i jego rodziny(1).pdf

Maria Kwiatek

Małgorzata Wiśniarska

Wymiary zjawisk rodzinnych a

szkoły terapii rodzin

 Szkoła strukturalna – struktura wewnętrzna rodziny

(S. Minuchin)

 Szkoła komunikacyjna – sposoby porozumiewania

się w rodzinie (Don Jackson, J. Haley, J. Weakland,

V. Satir, P. Watzlawick)

 Szkoła strategiczna – strategie rodzinne (G.

Bateson)

 Teoria systemów rodzinnych – procesy emocjonalne

(M. Bowen)

 Terapia kontekstualna – lojalność rodzinna (I.

Boszormenyi-Nagy)

 Szkoła mediolańska – gry rodzinne (M. Selvini-

Palazzoli, G. Prata, L. Boscolo, G. Cecchina)

Podstawowe pojęcia

 System - uporządkowana kompozycja

elementów tworząca spójną całość (system

rodzinny to jej członkowie pozostający we

wzajemnych interakcjach).

 Sprzężenia zwrotne (ujemne, dodatnie) -

zmiana w jednej części systemu pociąga

za sobą zmianę w innych.

 Przyczynowość kołowa (cyrkularność) –

elementy systemu wpływają na siebie

nawzajem (= myślenie przyczynowo –

skutkowe, linearne).

 Ekwifinalność – wychodząc od bardzo

różnych stanów początkowych możemy

dotrzeć do jednakowych rezultatów

 Ekwipotencjalność – wychodząc od tego

samego stanu początkowego możemy

dotrzeć do całkowicie odmiennych rezultatów

 Morfostaza – dążenie systemu do stałości i

stabilizacji własnej struktury, do utrzymania

pewnej równowagi za pomocą ujemnego

sprzężenia zwrotnego

 Morfogeneza – dążenie systemu do zmiany

struktury za pomocą sprzężenia zwrotnego

dodatniego, np. rozwój rodziny w cyklu życia,

przystosowanie do wydarzeń niecodziennych

Struktura rodziny

 Struktura rodziny - sieć wzajemnych oczekiwań, wymagań, zasad,

wzorów postępowania w różnych sytuacjach, które warunkują sposób,

w jaki członkowie rodziny wchodzą ze sobą w interakcje

 Struktura rodziny oparta jest na:

 pewnych uniwersalnych zasadach organizacji rodziny (hierarchia,

autorytet poszczególnych członków np. w zależności od wieku)

 specyficznych dla danej rodziny regułach dotyczących

postępowania, zwyczajach specyficznych dla tej rodziny,

wzajemnych oczekiwań ukształtowanych przez lata negocjacji

 Subsystemy - podgrupy rodzinne tworzone ze względu na pełnione

funkcje (np. podsystem rodzicielski), zainteresowania (np. podsystem

„jeżdżących na nartach”), okoliczności i zadania (np. podsystem

przygotowujących przyjęcie urodzinowe dla matki), płeć, generację (np.

podsystem rodzeństwa)

 Każdy członek systemu rodzinnego należy do różnych podsystemów

równocześnie i ma w nich różny stopień władzy, odpowiedzialności

 Każdy członek systemu rodzinnego należy do różnych

podsystemów równocześnie i ma w nich różny stopień władzy,

odpowiedzialności

 Granice - każdy system otoczony jest granicami

zewnętrznymi, które determinują sposób i ilość energii czy

informacji wymienianej z otoczeniem. W systemie istnieją

również granice wewnętrzne.

 Granice między podsystemami to reguły, które określają, kto

do niego należy, a kto nie należy i na jakich zasadach.

Wyznaczają przepływ informacji w systemie rodzinnym i role

pełnione w systemie

 Dla zdrowego funkcjonowania rodziny ważna jest jasność

granic między podsystemami (przepuszczalność

umożliwiająca wzajemny kontakt, ale jasno zaznaczone

granice umożliwiające podsystemowi realizację własnych

zadań).

 Rodziny splątane, uwikłane, z zatartymi granicami

 Rodziny niezwiązane, niezaangażowane, z granicami zbyt

sztywnymi

 Rodziny z jasnymi, elastycznymi granicami

Komunikacja w rodzinie

 Aksjomaty komunikacji - Watzlawick, Beavin i

Jackson:

• Nie można nie porozumiewać się

• Każdy komunikat zawiera aspekt treściowy i relacyjny

• Komunikacja ma charakter werbalny i niewerbalny

• Każda relacja jest symetryczna (odzwierciedlanie zachowań,

współzawodnictwo) lub komplementarna (uzupełnianie)

 Zaburzenia komunikacji w rodzinie:

KONCEPCJA PODWÓJNEGO WIĄZANIA

Beavin, Jackson, Haley i Weakland

• sytuacja, w której jedna z osób w rodzinie notorycznie otrzymuje od

innych członków rodziny sprzeczne komunikaty

• Wybranie jakiegokolwiek aspektu komunikacji grozi karą, utratą

miłości, złością lub porzuceniem

• „Ofiara” (najczęściej dziecko) nie może komentować tej

sprzeczności, ani wycofać się z relacji, która jest dla niej życiowo

ważna

• Każda reakcja jest więc z góry skazana na niepowodzenie

np.:

Matka zamiast powiedzieć dziecku, że jest już zmęczona i chciałaby

trochę spokoju, mówi: „Jesteś już zmęczony, idź już spać”

 Jeśli dziecko zaakceptuje ten przekaz jako wyraz troski matki i spróbuje się do niej

zbliżyć, przytulić – matka może się odsunąć, co dziecko odczuje jako karę – za

interpretację sytuacji wg zamysłu matki („troska i miłość”)

 Jeśli dziecko wyczuje, ze „matka coś knuje” i nie podporządkuje się – kara wystąpi

na pewno

 Jeśli dziecko zauważy, że to matka jest zła i zmęczona (zakwestionuje jej dobre

intencje), matka zezłości się jeszcze bardziej

Cykle życia rodziny

 Cykle życia rodziny – naturalne procesy

rozwojowe rodziny; rodzina jako system

zmieniający się w czasie

 Rodzina jako system rozwija się, zmienia przy

równoczesnej tendencji do zachowania

równowagi.

 Rodzina w różnych etapach swojego rozwoju

staje przed specyficznymi zadaniami

rozwojowymi

 Przejście do następnej fazy w cyklu życia

rodzinnego może nastąpić gdy zadania z

poprzedniej fazy zostały wykonane.

Fazy cyklu życia rodziny wg E.

Duvall

 Faza małżeństwa bez dzieci (ok. 2 lat)

 Faza małżeństwa z małym dzieckiem (ok.2,5 roku)

 Rodzina z dzieckiem w wieku przedszkolnym (ok. 3,5

roku)

 Rodzina z dzieckiem w wieku szkolnym (ok. 7 lat)

 Rodzina z dorastającymi dzieckiem (ok. 7 lat)

 Rodzina z dzieckiem opuszczającym dom (ok. 8 lat)

 Stadium pustego gniazda (ok.15 lat)

 Starzejący się rodzice (do śmierci obojga; ok. 10-15 lat)

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: