Technologia
Pawilon na 600 samic w ZD IZ Chorzelów
Vademecum produkcji żywca króliczego
Produkcja żywca króliczego rządzi się nieco innymi prawami niż powszechnie pojmowana hodowla królików. Zasadniczą różnicą, oprócz skali produkcji, jest konieczność prowadzenia maksymalnie intensywnego rozrodu. Podstawą powodzenia jest uzyskiwanie od 90 do 100 kg sprzedanych królików od jednej samicy (stanowiska wykotowego) w roku.
1. Krycie samic powinno być przeprowadzone najpóźniej w 10 do 14 dni po poprzednim wykocie.
Pierwsze krycie samic po wykocie możemy już przeprowadzać, przy miotach standaryzowanych, od 7 dnia a następnie kontynuujemy krycia do dnia 14. Intensywność kryć zależna jest od ilości posiadanych samców. Po pierwszym kryciu w 7 dniu następne należy przeprowadzić w dniu 10 i 14. Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin. Intensywność eksploatacji samca zależy od skuteczności jego pokryć, możliwej do oceny na podstawie dokumentacji hodowlanej, kondycji i chęci do krycia. Przyjmuje się, że dobry samiec może kryć dwa razy dziennie przez 4 dni a następnie należy dać mu jeden dzień odpoczynku.
2. Dawka granulatu powinna być dokładnie odmierzona aby nie przekraczać ustalonych dawek a jednocześnie zapewnić królikom niezbędną jego ilość.
Samice nie kotne oraz w pierwszej połowie kotności powinny otrzymywać około 120 do 150 g granulatu dziennie, podzielone na dwie równe dawki rozdawane co 12 godzin. Przeprowadzane okresowe ważenia samic pozwalają na określenie stanu, w jakim się znajdują. Nieznaczne przybieranie na wadze, związane z ciążą, jest uzasadnione natomiast przyrost masy ciała związany z otłuszczaniem jest niedopuszczalny. Samice mające tendencję do zatuczanie się mają słabsze efekty rozrodu i w takiej sytuacji można ¼ dawki pokarmowej zastąpić sianem, oczywiście w proporcjach wagowych a nie objętościowych. Samice karmiące, odchowujące młode i będące jednocześnie kotne wymagają zwiększonych dawek pokarmowych ( 1 000 g dziennie i więcej).
3. Należy przeprowadzać okresowe ważenia wybranych zwierząt w okresie tuczu w celu określenia tempa przyrostu masy ciała.
Założenia technologiczne produkcji żywca króliczego, w oparciu o biologię i specyfikę rasową, zakładają średnią dzienną dawkę pokarmową na jednego królika na poziomie 120 g . Ilość ta jest mniejsza na początku okresu tuczu (ok. 100 g ), kiedy to zwierzęta w wieku ok. 35 dni ważą średnio po 600 g , a następnie rośnie do wartości 150 g na sztukę i więcej, przy masie ciała królików 2 500 g w wieku 90 dni. Sumienne rozdawanie karmy musi być uzupełnione o rejestrowanie jej zużycia i okresowe ważenia królików tuczonych w celu określenia ich tempa wzrostu. Średnie, dzienne przyrosty masy ciała królików powinny sięgać 30 g na sztukę i tak należy rozdawać paszę aby te przyrosty uzyskać. Nie należy jednak stosować nadmiernych dawek pokarmowych ponieważ króliki nie są w stanie wykorzystać całej zadanej paszy i będą ją marnowały. Straty paszy mogą następować poprzez jej wygrzebywanie z karmideł albo poprzez nadmierne zjadanie. Królik nie ma ruchów perystaltycznych jelit i przesuwanie treści w przewodzie pokarmowym odbywa się mechanicznie przez pobieraną karmę. Z wyliczeń wynika, że za cały okres tuczu, trwający po odsadzeniu 60 dni, królik powinien zużyć do 7 kg granulatu i uzyskać masę ciała 2,5 – 2,6 kg .
4. Do produkcji żywca trzeba użyć odpowiednie rasy i prowadzić dokumentację hodowlaną.
Do produkcji żywca króliczego, w warunkach polskich, najbardziej predysponowaną rasą królików jest rasa Nowozelandzka Biała ze względu na jej wskaźniki użytkowe i stosunkowo duże pogłowie, umożliwiające dokonywanie okresowego uzupełniania stada o osobniki nie spokrewnione. Bardzo dobre, albo nawet jeszcze lepsze niż przy rasie Nowozelandzkiej Białej, wyniki produkcyjne uzyskuje się przy oparciu produkcji o króliki rasy Termondzkiej Białej. Rasa ta jednak jako mniej popularna szybciej powoduje spokrewnienie zwierząt w stadzie, może być jednak używana jako element uszlachetniający stada królików nowozelandzkich. Wszystkie zwierzęta w stadzie powinny posiadać karty na klatkach w których przebywają zawierające podstawowe dane dotyczące ich rozrodu, pochodzenia i wag kontrolnych. Prowadzona dokumentacja pozwala na monitorowanie zarówno ilości zużywanej karmy jak i na określanie tempa przyrostu masy ciała królików w okresie tuczu. Dokumentacja jest niezbędna do wybierania najlepszych zwierząt do remontu stada. Samice mające zastąpić swoje poprzedniczki w stadzie powinny charakteryzować się dobrym tempem wzrostu, pochodzić od samic regularnie i w terminach odchowujących liczne mioty. Samce przeznaczone do remontu stada muszą pochodzić od samców dających największy odsetek samic zakoconych oraz dających liczne mioty.
5. Konieczne jest prowadzenie szczepień ochronnych oraz kontrola stanu zdrowia zwierząt przez lekarza weterynarii.
Każda ferma produkcyjna powinna pozostawać pod bieżącą kontrolą lekarza weterynarii, który będzie opracowywał zarówno program szczepień ochronnych jak i innych zabiegów profilaktycznych. Podstawowymi i najgroźniejszymi chorobami królików jest myksomatoza i pomór królików. W celu ograniczenia możliwości zachorowania do minimum, przeprowadzane są szczepienia ochronne. Króliki stada podstawowego, dorosłe powinny być szczepione jeden raz do roku, najlepiej wczesną wiosną, z zastosowaniem 1 ml Myxovacu w celu uodpornienia na myksomatozę oraz 1 ml Cunivacu uodporniającego na pomór króliczy. Szczepienia dokonujemu w odstępach 14 dniowych z zachowaniem zasad higieny. Króliki młode szczepimy na myksomatozę dawką 1 ml Myxovacu w trakcie odsadzania od samic w wieku minimum 4 tygodni a następnie po 10 – 14 dniach doszczepiamy 0,5 ml Cunivacu w celu uodpornienia na pomór.
6. Produkcję żywca króliczego należy prowadzić w odpowiednich warunkach środowiskowych i z dostatecznym wyposażeniem technicznym.
Króliki są bardzo wrażliwe na przeciągi, co należy brać pod uwagę zarówno przy budowie klatek (szczelne dopasowanie ścian), jak i przy urządzaniu większych pomieszczeń w których ustawia się klatki. Pamiętać należy o zakładaniu moskitier w oknach w okresie miesięcy letnich zabezpieczając króliki przed muchami czy komarami przenoszącymi wiele schorzeń, w tym jednego z najgroźniejszych - myksomatozy.
1. temperatura – minimalna - 12oC; optymalna – 18oC – 22oC; maksymalna – 26oC
2. szybkość przepływu powietrza – 0,25 m/sek
3. wymiana powietrza – zima 0,8m3/h/kg; lato –4m3/h/kg
4. wilgotność maksymalna – 75%
5. oświetlenie – stado produkcyjne – 70lux; sektor tuczu – 50lux
1. Ilość dni żywieniowych
- dorosłe – 365 dni
- młodzież – 60 dni
2. Średnie dzienne dawki granulatu dla jednej sztuki w kilogramach
- samce dorosłe – 0,15
- samice dorosłe (nie kotne i w pierwszej połowie kotności)– 0,2
- samice dorosłe (kotne i z młodymi) – 0,6
- młodzież w okresie tuczu –0,12
3. Zapotrzebowanie na wodę w ciągu doby (stały dostęp)
- króliki dorosłe – 0,5 – 1,5 litra
- króliki młode – 0,2 – 0,5 litra
1. Stosunek samic do samców 8 : 1
2. Brakowanie stada 100%
3. Średnia ilość miotów w roku od jednej samicy (stanowiska wykotowego) – 6
4. Średnia ilość królików sprzedanych od jednej samicy (stanowiska wykotowego) w roku – 36
Klatki w ZD IZ Chorzelów
Drabinka na siano
Schemat klatek
Klatka drewniana
Wykotnica drewniana
Poidło i karmidło
Założenia technologiczne produkcji żywca króliczego
Prowadząc intensywną produkcję żywca króliczego, jako działalność zarobkową, należy przestrzegać podstawowych założeń technologicznych:
· Krycie samic powinno być przeprowadzone najpóźniej w 10 do 14 dni po poprzednim wykocie. |dalej|
· Dawka granulatu powinna być dokładnie odmierzona aby nie przekraczać ustalonych dawek a jednocześnie zapewnić królikom niezbędną jego ilość
· Należy przeprowadzać okresowe ważenia wybranych zwierząt w okresie tuczu w celu określenia tempa przyrostu masy ciała
· Do produkcji żywca trzeba użyć odpowiednie rasy i prowadzić
· dokumentację hodowlaną
· Konieczne jest prowadzenie szczepień ochronnych oraz kontrola stanu zdrowia zwierząt przez lekarza weterynarii.
· Produkcję żywca króliczego należy prowadzić w odpowiednich warunkach środowiskowych i z dostatecznym wyposażeniem technicznym
Krycie samic
Samica koci się w 30 – 32 dniu po skutecznym pokryciu przez samca. Termin wykotu może przypaść na różne godziny w ciągu doby. Na parę dni przed planowanym wykotem należy umożliwić jej wykonanie gniazda we wstawionej skrzynce wykotowej. Prawidłowo przygotowane gniazdo wyścielone jest sierścią wyskubaną przez samice z okolic brzucha. Jeżeli samica nie wyścieli gniazda, co zdarza się często u samic rodzących po raz pierwszy, hodowca powinien samodzielnie wyskubać jej trochę sierści i otulić nią wykocone króliczęta. W 24 godziny po wykocie należy dokonać przeglądu gniazda, policzyć ilość urodzonych żywych i martwych królicząt oraz dokonać stosownych zapisów w karcie klatkowej samicy oraz w dokumentacji hodowlanej. Martwe króliki należy bezwzględnie usunąć z gniazda. Jeżeli cały miot okaże się martwy (wykot poza gniazdem i wychłodzenie młodych, zagniecenie itp.) samicę należy dopuścić do samca po upływie 48 godzin. Taki sam termin ponownego krycia stosujemy w przypadku miotu liczącego 3 – 4 żywych królicząt. Przy większej ilości samic kocących się w tym samym terminie, w przedziale 2 – 3 dni, należy przeprowadzać standaryzację miotów do 8 sztuk, pomiędzy samicami. Króliczęta dobrze karmione przez samice są różowe i nie mają pomarszczonej skóry. Samice które źle karmią powinny mieć pozostawianą do odchowania mniejszą ilość młodych. Króliczęta pochodzące ze standaryzowanych miotów, ze względu na nie znane pochodzenie nie nadają się do remontu stada produkcyjnego. Mioty liczące 3 – 4 sztuk uzupełniamy króliczętami z miotów liczących powyżej 8 sztuk. Pierwsze krycie samic po wykocie możemy już przeprowadzać, przy miotach standaryzowanych, od 7 dnia a następnie kontynuujemy krycia do dnia 14. Intensywność kryć zależna jest od ilości posiadanych samców. Po pierwszym kryciu w 7 dniu następne należy przeprowadzić w dniu 10 i 14. Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin. Posługując się zapisanymi datami przeprowadzanych kryć kotność sprawdzany po upływie 14 dni od daty krycia. Po nabraniu wprawy istnieje możliwość sprawdzenie kotności po upływie nawet 10 dni od daty krycia. Przeszkodą, zarówno w sprawdzaniu kotności jak i w skuteczności kryć jest zatuczenie samicy i należy go bezwzględnie unikać poprzez racjonalną gospodarkę paszą. Stwierdzenie obecności płodów odnotowujemy w karcie klatkowej samicy oraz w dokumentacji hodowlanej. Zapiski te pozwolą na ocenę umiejętności i skuteczności sprawdzania kotności a także na wychwycenie przypadków resorbcji płodów w drugiej połowie kotności oraz przypadków poronień co jest niezbędne do monitorowanie stanu zdrowie stada.
· Samica koci się w 30 – 32 dniu po skutecznym pokryciu przez samca.
· Kotność sprawdzany po upływie 14 dni od daty krycia
· W 24 godziny po wykocie należy dokonać przeglądu gniazda.
· Jeżeli cały miot okaże się martwy samicę należy dopuścić do samca po upływie 48 godzin.
· Taki sam termin ponownego krycia stosujemy w przypadku miotu liczącego 3 – 4 żywych królicząt.
· Dla uzyskanie pewności co do skuteczności pokrycia, powtarzamy je tym samym samcem po upływie 12 do 24 godzin.
Rozmnażanie królików
Jednym z czynników warunkujących prowadzenie opłacalnej i przynoszącej satysfakcję hodowli jest umiejętność kierowania rozrodem. Króliki dorosłe należy utrzymywać w oddzielnych klatkach lub boksach, tak aby nie miały bezpośredniego kontaktu ze sobą. Zapobiega to przypadkowemu pokryciu samicy przez samca oraz gryzieniu się zwierząt. Rozdzielanie ma również na celu ograniczanie rozprzestrzeniania się czynników chorobotwórczych. Na czas kopulacji przenosimy samicę do klatki samca i pozostawiamy ją tam, pod stałą kontrolą, do czasu pokrycia. Króliki przeznaczone do rozmnażania muszą mieć co najmniej 4 miesiące, być zdrowe i dobrze odżywione. Po włożeniu samicy do klatki samca, należy zwrócić uwagę czy któryś z królików nie wykazuje zachowań agresywnych. Jeżeli tak jest należy bezzwłocznie samice zabrać z klatki samca.
Dla pewności krycie można powtórzyć po kilku godzinach. Po upływie 14 dni od daty pokrycia można, po nabraniu pewnej wprawy, z dużym prawdopodobieństwem określić czy samica jest kotna. Sprawdzania dokonuje się przez obmacywanie brzucha. Należy to robić bardzo delikatnie, aby nie spowodować poronienia. Sposób badania polega na ujęciu samicy lewą ręką za uszy a prawą należy objąć brzuch od spodu na wysokości kości krzyżowej. Ściskając zawartość jamy brzusznej pomiędzy kciukiem a pozostałymi palcami można wyczuć płody będące wielkości bobu. Po stwierdzeniu, że samica jest kotna, należy zwrócić uwagę na prawidłowe jej żywienie, nie zapominając o zapewnieniu stałego dostępu do świeżej wody. Samicy należy zapewnić spokój i do minimum ograniczyć jej przenoszenie.
Po około 29 do 32 dniach od daty pokrycia następuje wykot. Na kilka dni przed planowanym terminem wykotu, należy do klatki wstawić wykotnice wymoszczoną sianem lub słomą, w której samica zrobi gniazdo dla młodych. Jeżeli prowadzimy hodowlę w boksach z głęboką ściółką, to wystarczy przed planowanym terminem wykotu dołożyć do boksu świeżej słomy lub siana, samica z dostępnej ściółki sama wykona gniazdo i nie będzie istniała konieczność wstawiania wykotnic. Samice o dobrze rozwiniętym instynkcie macierzyńskim skubią sierść z okolic brzucha i nią wyścielają gniazdo przed wykotem.
Jeżeli zaobserwujemy, że samica przed wykotem nie naskubała sierści, można dla nadania gniazdu odpowiedniej miękkości samemu wyskubać nieco sierści z okolic sutków samicy (bardzo delikatnie) i wymościć nią gniazdo. Sposób ten dodatkowo ułatwi oseskom dostęp do sutków samicy. Przypadki słabego przygotowania gniazda najczęściej zdarzają się u samic które rodzą po raz pierwszy. Zaraz po wykocie należy ostrożnie, bez zbędnego niepokojenia samicy gwałtownymi ruchami, sprawdzić cały znajdujący się w gnieździe miot, policzyć oseski i usunąć ewentualne sztuki martwo urodzone.
Miot w 24 godziny po urodzeniu
Liczebność miotu waha się najczęściej...
mara1230