Karol May - Szatan i Judasz 02 - Pogromca Yuma.pdf - Karol May - myping_starszy

K AROL M AY

P OGROMCA Y UMA

T OM PIERWSZY CYKLU S ZATAN I J UDASZ

T ŁUMACZ ANONIMOWY

W S ONORZE

Gdyby mnie kto zapytał, jakie miasto na ziemi jest najbardziej ponure i gdzie spędza się

czas najnudniej, odparłbym bez namysłu: to Guaymas w Sonorze, północno–zachodnim

stanie republiki meksykańskiej. Jest to co prawda odczucie wręcz osobiste i kto inny mógłby

się o nie spierać; ja jednak nie mogę go zmienić, gdyż — przepraszam za wyrażenie, lecz jest

ono bardzo odpowiednie — przepróżniaczyłem w tej przeklętej dziurze dwa najbardziej

jałowe tygodnie mojego życia.

Góry wznoszące się we wschodniej części Sonory obfitują w pokłady szlachetnych metali,

miedzi i ołowiu, a prawie w każdej rzece można znaleźć złoty piasek w większych lub

mniejszych ilościach, jednak w tych czasach, z obawy przed Indianami, wydobywano owe

skarby w niewielu miejscach. A dla większego bezpieczeństwa zapuszczano się w góry tylko

w licznej kompanii. Największa trudność polegała na skompletowaniu odpowiedniej ilości

pracowników. Meksykanin nadaje się do wszystkiego, byle nie do pracy; Indianin nigdy nie

zgodziłby się wykopywać złota za pieniądze, ponieważ uważa je za swoją prawowitą

własność. Chińczyków zaś, pomimo, że uwija się ich tutaj aż nadto, nikt nie chce najmować,

bo gdy raz się najmie żółtego, to już niepodobna się go pozbyć. Ale zapyta może niejeden —

wszak pozostają przecież gambusinnowie i prospektorzy, owi prawdziwi poszukiwacze złota i

robotnicy kopalniani; ci byliby najodpowiedniejsi; dlaczego ich nie zaangażowano?

Odpowiedź bardzo prosta: wszyscy poszukiwacze złota przenieśli się wówczas do Arizony,

gdzie, jak dochodziły wieści, złoto w nieprzebranych wprost ilościach garnęło się samo do

rąk. Obszar Sonory opustoszał zupełnie, podobnie jak teraz, kiedy nie tylko górnictwo, ale i

hodowla bydła ucierpiała wiele w tym kraju z powodu ciągłej trwogi przed dzikimi

Indianami.

Co do mnie, to nie uległszy bynajmniej gorączce złota, chciałem dostać się do Arizony,

aby zaobserwować tamtejsze oryginalne życie. Nadarzyła się jednak lepsza sposobność

poznania okolicy. Wydawca pewnej gazety w San Francisco zaproponował mi pisanie dla

niego komunikatów z powstania meksykańskiego, które właśnie w tym czasie wybuchło, a

powstańcami dowodził znany generał Jargas. Z radością przyjąłem propozycję.

Jargas nie miał szczęścia. Powstanie upadło, a wodza stracono. Odesławszy ostatnie

sprawozdanie, wróciłem przez góry Sierra Verde, ażeby dostać się do Guaymas. Miałem

nadzieję znaleźć tam okręt, zdążający do jakiejś miejscowości nad Zatoką Kalifornijską,

położonej bardziej na północ, gdyż celem mojej podróży była rzeka Rio Gila, gdzie według

umowy miałem się spotkać z moim przyjacielem, wodzem Apaczów Winnetou.

Powrót mój nie odbywał się tak szybko, jak sobie życzyłem. Jeszcze w samotnych górach

Sierry potknął się mój koń tak nieszczęśliwie, że złamał przednią nogę. Musiałem go

zastrzelić i ruszyć piechotą w dalszą drogę. Całymi dniami nie widziałem ludzkiej twarzy, nie

mogłem więc marzyć o kupnie konia lub muła. Musiałem się przy tym pilnie wystrzegać

spotkania z Indianami Bravos, plemieniem nieujarzmionym i nieprzychylnym obcym, gdyż

mógłbym to drogo opłacić. Wędrówka była długa i wyczerpująca. Odetchnąłem z ulgą

dopiero, gdy zszedłem w skalną dolinę, w której leży smutna miejscowość Guaymas.

Miasto, którego widoku z taką tęsknotą oczekiwałem, nie przedstawiało się bynajmniej

zachwycająco. Miało wtedy zaledwie dwa tysiące mieszkańców i składało się z domów bez

okien, zbudowanych z pustych wewnątrz cegieł. Otoczone naokoło wysokimi, nagimi

skałami, leżało w nieznośnym skwarze słonecznym, podobne do zbielałego szkieletu i

zdawało się być zupełnie wymarłe, gdyż zarówno na ulicach, jak i w całej okolicy nie

zauważyłem w pierwszej chwili żywej duszy.

Muszę jednak przyznać, że jeżeli Guaymas wywarło na mnie niezbyt miłe wrażenie, to tym

gorsze moja osoba wywarła ma mieszkańcach tej mieściny.

Odzienie, za które zapłaciłem osiemdziesiąt dolarów przed odjazdem z San Francisco,

podarło się już na strzępy, a obuwie zbliżało się do kresu swojej egzystencji. Prawy but

dawno zapomniał o obcasie, przy lewym zachowała się jeszcze połowa tej ozdoby. Gdy

obserwowałem rozdziawione z przodu nosy moich trzewików, przypominały mi się gwałtem

szeroko rozwarte, zgłodniałe dzioby naszych poczciwych wiejskich kaczek.

A wreszcie kapelusz! W szczęśliwych czasach zwany sombrero, to znaczy cienisty,

zrezygnował teraz zupełnie ze swego zaszczytnego tytułu. Jego szeroka kresa znikała coraz

bardziej, (chociaż do dziś dnia nie rozumiem, z jakiego powodu) a to, co tkwiło jeszcze na

mojej głowie jako wierna pozostałość kapelusza, miało kształt mniej więcej tureckiego fezu i

nadawałoby się wyśmienicie do cedzenia atramentu. Jedynie pas skórzany, mój długoletni

towarzysz, dowiódł i tym razem swej wytrzymałości.

Idąc powoli wzdłuż ulicy i rozglądając się w obie strony, czy przecież nie ujrzę jakiejś

żywej istoty, zauważyłem niski budynek, nad którego wejściem widniał duży napis,

zawieszony na dwóch drągach, wystających z dachu. Litery były niegdyś białe, malowane na

ciemnym tle, tak jednak wyblakły i spłowiały, że zdołałem tylko przeczytać zachęcające

słowa: MESON de…

Stałem chwilę, usiłując odcyfrować ostatnie słowo na szyldzie, gdy usłyszałem czyjeś

kroki. Obróciwszy się, pozdrowiłem uprzejmie jakiegoś człowieka i poprosiłem, aby mi

wskazał najporządniejszą gospodę w mieście. Przechodzień wskazał mi budynek, przed

którym stałem.

— Niech pan dłużej nie szuka, sennor! To najwykwintniejszy hotel w mieście. Niech pana

nie zraża brak na szyldzie słowa „Madrid”; jeśli się pan poleci gospodarzowi i oczywiście

jeśli ma pan czym zapłacić, sennor będzie miał wszystko, czego sobie zażyczy. Gospodarz

nazywa się don Geronimo. Moim słowom może pan zaufać, gdyż jako escribano , czyli pisarz

gminny znam w Guaymas wszystkich obywateli.

Wymieniając swoje dostojne stanowisko, uderzył się kułakiem w piersi, następnie obrzucił

mnie spojrzeniem, które wyraźnie powiedziało co o mnie myśli. „Lepiej zapewne zostałbyś

przyjęty w więzieniu miejskim, niż w hotelu!”.

Ufając tej znakomitości guaymaskiej przestąpiłem próg gospody. Byłbym tutaj wstąpił

nawet bez polecenia pisarza, gdyż bardzo znużony nie miałem ochoty wystawiać się dłużej na

żar południowego słońca.

Najwykwintniejszy hotelu miasta, Maison de Madrid. Miłe pokoje, czyste łóżka, smaczne

potrawy. Poczułem ogromny apetyt. Wszedłem i znalazłem się od razu we „wszystkich

ubikacjach”.

Hotel posiadał jedną, jedyną izbę. Oprócz drzwi od ulicy, zauważyłem drugie, prowadzące

na podwórze. Okien, lub jakichkolwiek innych otworów w ścianach, nie było. Obok tylnych

drzwi stało kamienne palenisko, poczerniałe od sadzy. Miejsce to było dowcipnie wybrane,

gdyż pozwalało dymowi uchodzić wprost przez bramę, bez specjalnego komina. Podłogę

stanowiła twardo ubita glina, wkopane w nią pale tworzyły nogi stołów i ławek. Po lewej

stronie wisiały wzdłuż muru hamaki jako łóżka dla gości, z których jednak mogli korzystać

wszyscy według upodobania. Przy drugiej ścianie był bufet, prawdopodobnie zbity z kilku

starych skrzyń. Obok niego wisiało znowu kilka hamaków, „wygodne miejsce spoczynku”

rodziny właściciela hotelu. W jednym z nich spali trzej chłopcy. Ręce i nogi mieli tak

poplątane, że dopiero po dobrej chwili można było dojść, które kończyny do którego należą

tułowia. W drugim hamaku wypoczywała córka gospodarza, sennorita Felisa. Miała

szesnaście lat, jak mi to później powiedziała, chrapała jednak jak unisono szesnastu burz

zimowych. W trzecim hamaku odbywała popołudniową drzemkę gospodyni. Była to jejmość

wysoka na sześć stóp i pięć cali; imię jej brzmiało donna Elwira. Małżonek jej objaśniał mnie

później w zaufaniu, że nie ma na świecie niewiasty tak rezolutnej. Ja jednak nie miałem

szczęścia oglądać wulkanicznego wybuchu jej energicznego temperamentu, gdyż donna

Elwira zawsze, ile razy ja widziałem, albo drzemała, albo spała jak suseł. W czwartym

hamaku odkryłem przedmiot, podobny do pierścienia, barwy szarego, lnianego płótna, który

w pierwszej chwili wziąłem za pas ratunkowy, jakiego się używa na okrętach;

przypatrzywszy się jednak bliżej, doszedłem do przekonania, że domniemany pas może

zmienić się w razie potrzeby w coś szlachetniejszego. Z tego więc powodu zdecydowałem się

dać mu lekkiego szturchańca. W odpowiedzi na to pierścień poruszył się i rozwinął. Ukazały

się ręce, nogi, nawet głowa, i wreszcie pas ratunkowy rozwinął się całkowicie, zeskoczył z

hamaku i stanął przede mną jako mały, chudy człowieczek, odziany w szare, lniane ubranie.

Przypatrzywszy mi się zdziwionym wzrokiem, zapytał tonem, w którym miał być gniew, lecz

brzmiał jedynie wyrzut:

— Czego pan chce, sennor? Dlaczego przeszkadza mi pan w moim popołudniowym

wypoczynku? I w ogóle dlaczego pan nie śpi? Przecież w tym śmiertelnym upale każdy

rozumny człowiek kładzie się na spoczynek!

— Szukam gospodarza! — odpowiedziałem.

— Ja jestem gospodarzem. Moje nazwisko grzmi Geronimo!

— Przybyłem właśnie w tej chwili do miasta i chciałbym wyruszyć w dalszą drogę

okrętem. Czy mogę tymczasem zamieszkać u pana?

— Zobaczymy później! Teraz jednak niech pan śpi tam, w jednym z hamaków.

Wskazał na przeciwległą ścianę.

— Zmęczony jestem, to prawda, — odpowiedziałem — ale i głód mi dokucza.

— Później, później! Tymczasem niech pan śpi! — nalegał natarczywie.

— I w gardle mi wyschło!

— Dobrze, dobrze, postaram się o wszystko, niczego panu nie zabraknie, tylko niech pan

teraz śpi, niech pan śpi nareszcie!

Z początku mówił zupełnie cicho; ostatnie słowa zabrzmiały jednak głośniej. Sąsiednie

hamaki zaczęły się chwiać, wobec czego don Geronimo szepnął do mnie ostrzegająco:

— Ani słowa, sennor, gdyż inaczej zbudzi się donna Elvira! Śpij pan! Z tymi słowami

wskoczył do swojego hamaku i zwinął się znowu w pierścień. Co miałem począć!

Zostawiłem w spokoju śpiący „pas ratunkowy” razem z jego rodziną i wyszedłem przez tylne

drzwi. Znalazłem się na dość obszernym podwórzu. W jednym jego kącie był, wsparty na

słupach, daszek zrobiony z łodyg kukurydzy, pod którym przechowywano sprzęty

gospodarskie. Obok leżała spora wiązka słomy, a przy niej duży pies, uwiązany na łańcuchu.

Słoma była zapewne lepszym legowiskiem niż hamaki. Zbliżyłem się więc do wiązki, nieco

zaniepokojony, że pies narobi hałasu i obudzi donnę Elvirę. Jednakże obawa okazała się

płonna. Poczciwe psisko spało także, otworzyło wprawdzie oczy, po to aby zamknąć je

natychmiast i nie zwracało na mnie wcale uwagi, gdy sobie przygotowałem posłanie ze

słomy. Położyłem się i natychmiast zasnąłem, mając obydwie strzelby na ramieniu. Znużony,

spałem tak twardo, że obudziłem się dopiero, gdy ktoś mnie silnie potrząsnął za ramię. Mijało

już południe, nade mną stał mój mały gospodarz, mówiąc:

— Niech pan wstanie, sennor! Teraz mamy czas podjąć decyzję.

— Jaką decyzję? — zapytałem podnosząc się.

— Czy będzie wolno panu u mnie zostać, czy nie?

— Dlaczego potrzeba do tego decyzji?

Pytałem, chociaż doskonale wiedziałem o co tu chodzi. Przyjrzałem mu się dokładniej, niż

to mogłem uczynić wcześniej. Był rzeczywiście nadzwyczaj mały i przerażająco chudy.

Włosy nosił krótko przystrzyżone, prawie do skóry. Jego ostre rysy miały wyraz przebiegły i

przy tym ogromnie dobroduszny.

— Donna Elvira życzy sobie, abym przyjmował tylko cavalleros — odpowiedział — a

sennor przyzna chyba, że nie czyni podobnego wrażenia.

— Rzeczywiście? — zapytałem z uśmiechem, spoglądając nań z góry. — Czy sądzi pan,

że tylko ten jest cavallero , kto ma nowe ubranie na sobie?

— Nie, czasem nawet porządnemu człowiekowi zdarzy się zaniedbać swoją

powierzchowność, ale donna Elvira okazuje wrażliwość na tym punkcie i czuje do pana

odrazę.

— Spała przecież, kiedy przyszedłem.

— Spała rzeczywiście, ona śpi w ogóle bardzo chętnie, jeśli nie ma nic innego do roboty,

ale potem wyszła na podwórze, ażeby się panu przypatrzyć i gdy zobaczyła pańskie ubranie,

pańskie buty, pański kapelusz, powiedziała sobie natychmiast… sennor, czy to konieczne,

abym się wyrażał dosadnie?

Nie. Ja pana i tak rozumiem, don Geronimo. Ponieważ nie podobam się donnie, poszukam

sobie innej gospody.

Zwróciłem się ku wyjściu. Wtedy jednak gospodarz zatrzymał mnie i powiedział:

Stój pan! Zaczekaj sennor jeszcze chwilkę! W domu jest tak samotnie, gdy nie ma żadnego

gościa, a wreszcie pan mi nie wygląda na rozbójnika. Chciałbym wstawić się za panem u

donny Elviry, do tego jednak trzeba udowodnić, że będziesz mi pożyteczny. Czy gra sennor w

domino?

— Gram.

— Dobrze! Wejdź sennor do środka. Zrobimy próbę!

Donna Elvira leżała w swoim hamaku. Sennorita Felisa siedziała za bufetem przy szklance

rumu. Chłopców nie było w izbie, zabawiali się na ulicy z rówieśnikami, obrzucając się

zgniłymi pomarańczami. Don Geronimo przyniósł domino i zaprosił mnie, abym usiadł z nim

przy jednym ze stołów. Gdy się rozległ chrzęst kostek, donna Elvira poruszyła się. Jej

małżonek rzekł do mnie:

— Niech pan weźmie sześć sztuk, najwyższy dublet zaczyna. Gospodyni podniosła głowę.

Sennorita Felisa zbliżyła się ze szklanką w ręce i przysiadła do nas, żeby móc lepiej

obserwować grę. Teraz pojąłem, kogo miałem przed sobą. Ci ludzie spali, gdy nie grali w

domino, a budzili się, aby grać. A jednak Geronimo był zaledwie znośnym graczem.

Wygrałem pierwszą partię, drugą i trzecią. Przy pierwszej ucieszył się gospodarz, przy drugiej

zdziwił, przy trzeciej zawołał zachwycony:

— Pan jesteś mistrzem, sennor! Pan musi u nas zostać, żebym mógł się uczyć u pana.

Żaden człowiek nie zdołał mnie jeszcze pobić trzy razy!

Była to przesada. Podczas gry nie zadawałem sobie żadnego trudu, natomiast on grał tak

niedołężnie, że nie trzeba było żadnego obliczania, aby go pokonać. Teraz wstał i podszedłszy

do swojej żony, rozmawiał z nią cicho przez chwilę. Następnie udał się za bufet, wy dobył

jakąś książkę oraz olbrzymi kałamarz, postawił jedno i drugie przede mną na stole i

powiedział:

— Donna Elvira udzieliła łaskawie pozwolenia, aby pan pozostał w naszym hotelu. Niech

więc sennor wpisze do tej książki swoje nazwisko!

Otworzyłem podaną mi książkę. Zawierała same nazwiska, liczby i daty. Między kartkami

leżało prastare, gęsie pióro, którego koniec, pokryty grubą, twardą powłoką zaschniętego

atramentu był prawie dokładnie tak samo rozdziawiony, jak nosy moich butów.

— Tym piórem mam pisać? — zapytałem ubawiony.

— Oczywiście! Nie mam innego do dyspozycji, a sennor zapewne także nie nosi piór ze

sobą?!

— Ależ tym ożogiem nie podobna napisać dwóch liter!

Jak to?! Powiadam panu, że odkąd ten hotel posiadam, to jest prawic od dziesięciu lat,

wszyscy moi goście posługiwali się tym piórem i tym atramentem.

Atrament był oczywiście od dawna wyschnięty.

— Jak oni zabierali się do tego?

— Z pomocą wody, jak pan może łatwo się domyślić, jeśli sztuka pisania jest mu znaną,

Karol May - Szatan i Judasz 02 - Pogromca Yuma.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: