Epoka
Wydarzenia
Filozofia
Terminy i pojęcia
Utwory
Gatunki literackie
Bohaterowie
Romantyzm
1822r
(wydanie przez A. Mickiewicza tomu poezji ,,Ballady i romanse”
1863r
( powstanie styczniowe)
1789 Wielka Rewolucja Francuska
1794 Powstanie kościuszkowskie
1795 III rozbiór Polski
1797 Powstanie Legionów Dąbrowskiego
1807 Utworzenie Księstwa Warszawskiego
1812 Wyprawa Napoleona do Rosji
1815 Klęska Napoleona pod Waterloo. Kongres Wiedeński. Utworzenie Księstwa Kongresowego.
1821 Wybuch powstania w Grecji
1824 Proces młodzieży wileńskiej
1825 Powstanie dekabrystów (powstanie grudniowe) w Rosji
1830 Rewolucja lipcowa we Francji. Wybuch powstania listopadowego w Warszawie.
1833 Wyprawa Zaliwskiego – próba wzniecenia powstania
1839 Zniesienie Unii Brzeskiej
1846 Próba wzniecenia powstania. Rzeź galicyjska. Koniec Rzeczpospolitej Krakowskiej.
1848 Wiosna Ludów
1852-56 Wojna krymska
1860-61 Manifestacje patriotyczne w Warszawie
1863-64 Powstanie styczniowe.
Założenia filozoficzne epoki:
*rozróżnienie na świat ducha i materii;
*przeświadczenie, że warto poznać wyłącznie świat duchowy;
*świat materii stanowi opozycję świata duchowego;
*sposobem poznawania świata jest nie rozum, lecz wiara, czucie, intuicja, objawienie.
Irracjonalizm pogląd głoszący możliwość poznania świata przede wszystkim za pomocą ducha i uczucia
filozofia wolności. Według Fichtego każdy, kto czuje się wolnym jest idealistą, zaś wszyscy bierni to realiści. Uważał on, że gdzie istnieje rzeczywistość, musiał przedtem istnieć czyn, który ją wytworzył
Friedrich Wilhelm Joseph Schelling
był przekonany, że przyroda nie jest tylko narzędziem służącym do osiągania ludzkich celów, ale posiada ona swoją duchowość, choć jest jej nieświadoma. Postulował również zbliżenie się do religii. Uważał, że prawdy głoszone przez filozofię nie różnią się od tych, głoszonych przez religię od setek lat.
Georg Wilhelm Friedrich Hegel
Uważał, że bez idei nie byłoby bytu
Orientalizm – zachwyt kulturą i obyczajami Wschodu
Ludowość- szczególne zainteresowanie obyczajami i kulturą ludu jako środowiska nieskażonego cywilizacją.
Bohater romantyczny- samotny, tajemniczy, powodujący się uczuciami, indywidualista, skłócony ze światem, tragiczny, nieszczęśliwie zakochany
Bohater werteryczny:
człowiek o wybujałej wyobraźni oraz nadwrażliwej uczuciowości;
samotnik, doświadczający silnego zranienia z reguły na tle miłosnym;
człowiek cierpiący na chorobę wieku - weltschmerz (rozterki filozoficzne, emocjonalne i etyczne, nazywane bólem świata;
buntownik przeciwko niesprawiedliwym prawom, konwencjom, obyczajom i normom moralnym;
zagubiony i zraniony bohater nie umiejący poradzić sobie ze sobą i odkrywanymi sprzecznościami, który ostatecznie kończy życie samobójstwem
Bohater bajroniczny to wielki indywidualista, buntownik, osoba niezwykle tajemnicza, często występuje przeciw powszechnie przyjętym prawom i normom społecznym, pozostaje w konflikcie ze światem, ulega wielkim namiętnościom,jego życie naznaczone jest ogromną miłością, zbrodnią, występkiem, które wywarły wpływ na jego dalsze losy. Bohater cierpi z powodu przeszłości; nieufność,wobec społeczeństwasprawia, że nie może zaznać spokoju i odnaleźć ukojenia.
Goethe:
*,,Cierpienia młodego Wertera”
*,,Faust”
*,,Król Olch”
Byron:
,,Giaur”
Fryderyk Schiller
,,Do radości”
Adam Mickiewicz:
*,, Lilie”
*,,Stepy akermańskie”
*,,Burza”
*,,Droga nad przepaścią w Czuft-Kale”
*,,Romanty- czność”
*,, Oda do młodości”
*,,Ajudach”
*,,Pan Tadeusz”
*,,Dziady cz2”
,,Dziady cz3”
,,Dziady cz4”
Juliusz Słowacki
*,,Grób Agamemnona”
*,,Testament mój”
*,,Kordian”
Zygmunt Krasiński:
,,Nie-Boska komedia”
Cyprian Norwid
*,,Fortepian Szopena”
*,,Bema pamięci żałobny- rapsod”
*Moja Piosnka
powieść
epistolarna
dramat romantyczny
Ballada
Powieść poetycka
Oda
Sonet Krymski
Sonet
Sonet k.
Epopeja
Dramat romantyczny
Pieśń
Testament poetycki
Dramat rodzinny (I, IIcz.) romantyczny
Rapsod
Werter, Lota, Albert, Komisarz S., Parobek, Wilhelm, Córka nauczyciela
Faust, Mefistofeles, Małgorzata
Ojciec i Syn
Giaur, Leila, Hassan
Żona, Mąż, Bracia, Pustelnik
Wędrowiec
Pielgrzym
Karusia, duch Jasieńka,
Młodość
Sędzia Soplica, Stolnik Horeszko, Podkomorzy, Hrabia, Telimena, Zosia, Tadeusz, Wojski, Gerwazy, Protazy, Rejent, Asesor, Dobrzyńscy, Jankiel, Nikita Nikitycz Ryków, Major Płuta, Bartek Prusak, Bartek Brzytewka, Róża i Anna, Podkomorzyna, Ewa Horeszkówna, Żona Stolnika, Telka Hreczeszanka
Guślarz, Gromana wieśniaków, Józio i Rózia(duchy lekkie), widmo Złego Pana(d. ciężki), Kruk, Sowa, Zosia(d. pośredni), Widmo
Konrad, Ksiądz Piotr, Jakub - Jakub Jagiełło, Adolf - Adolf Januszkiewicz, Żegota - Ignacy Domejko, Tomasz - Tomasz Zan, Feliks Kółakowski, Jan Sobolewski Nowosilcow, Anioły, Bestużew, Cichowski, Diabły, Doktor, Ewa, Feliks, Frejend, Ksiądz Lwowicz, Zenon Niemojewski, Pelikan, Justyn Pol, Rollison, Rollinsonowa, Suzin, Tomasz, Piotr Wysocki, Żegota
Ksiądz, Dzieci, Pustelnik – Gustaw, Głos z kantorka
Słowacki zwraca się do przyjaciół, narodu, społeczeństwa
Czarownica, Szatan, Astaroth, Diabli, Mefistofel, Twór, Chór Aniołów, Archanioł,(Wilhelm Tell, Jan Kalwin, Wolter, Russa, gen. Józef Vhłopicki, Książe Adam Jerzy Czartoryski, Gen. Jan Skrzynecki, Julian Ursyn Niemcewicz, Joachim Lelewel, gen. Krukowiecki), Kordian, Grzegorz, Laura, Wioletta, Papież, Prezes, Starzec, Szatan(Doktor), Car, Wielki Książę Konstanty
Hrabia Henryk(Mąż), Orcio, Pankracy, Leonard, Maria, dobre i złe duchy, Anioł, Szatan, Baron, Jakub, Książę, Przechrzta, Bianchetti, Chłopi, Syn Filozofa, Rzemieślnik, Kamerdyner, Lokaje
Szopen, Fidiasz, Dawid, Ajschylos
Gen. Józef Bem
blejt14