wzory chemiczne.pdf

(213 KB) Pobierz
U³amek wagowy \(masowy\)
Spis treści
I. Ilościowe określenia składu roztworów
strona
Procent wagowy (masowy)
2
Procent objętościowy
2
Ułaek olowy
3
Procent olowy
3
Stężenie olowe
3
Stężenie procentowe
3
Stężenie noralne
4
Stężenie molarne (molalność)
4
Przeliczanie wzajemne stężeń
5
Roztwory rozcieńczone
6
II. Obliczenia podczas sporządzania roztworów
Przygotowanie roztworów z czystych składników
7
Rozcieńczanie roztworów
7
Zwiększanie stężenia roztworu przez odparowanie
rozpuszczalnika
8
Zwiększanie stężenia roztworu przez dodanie składnika
stanowiącego substancję rozpuszczoną
Mieszanie roztworów o różnych stężeniach
9
Reakcje w roztworach
10
Rozpuszczanie hydratów
11
Ułamek wagowy (masowy)
2
9
Wzory do ilościowego określenia składu roztworów i do
obliczeń podczas sporządzania roztworów
I. Ilościowego określenia składu roztworów
Ułamek wagowy (masowy) w i składnika i jest to stosunek masy m i tego
składnika do masy m całego roztworu. Określa on liczbę gramów
składnika w jednym gramie roztworu.
w
=
m
i
=
m
i
i
m
Σ
m
i
gdzie:
w i - ułamek wagowy
m i - masa i-tego składnika
m - masa roztworu
Σm i – suma mas wszystkich i-tych składników roztworu:
+
Suma ułamków wagowych wszystkich składników roztworu równa się
jedności:
m =
i
=
m
m
1
m
2
+
...
+
m
n
w
1
+
w
2
+
...
+
w
n
=
Σ
w
i
=
1
Procent wagowy (masowy) - jest to ułamek wagowy pomnożony przez
sto. Wyraża stężenie tego składnika w 100g roztworu.
P
=
w
100
=
m
i
100
=
m
i
100
[% wag.]
i
i
m
Σ
m
i
Procent objętościowy – jest to stosunek objętości v i tego składnika do
objętości v całego roztworu, pomnożony przez sto
P
=
v
i
100
[% obj.]
i
v
Objętość całkowita v równa się ściśle sumie objętości poszczególnych
składników tylko w przypadku roztworu doskonałego, przy czym v i v i
należy wyznaczyć w tych samych warunkach ciśnienia i temperatury.
Procenty objętościowe stosowane są przeważnie do wyrażania składu
roztworów gazowych.
1871894.001.png
Ułamek molowy x i składnika i nazywamy stosunek liczby moli n-tego
składnika do sumy liczby moli n i = n 1 +n 2 +...+n n wszystkich składników
roztworu
x
=
n
i
i
Σ
n
i
Podobnie jak suma ułamków wagowych, tak i suma ułamków
molowych wszystkich składników roztworu równa się jedności.
x
x
1 +
2
+
...
+
x
n
=
Σ
x
i
=
1
Procent molowy – jest to ułamek molowy pomnożony przez sto.
Pn i =
x
100
=
n
i
100
i
Σ
n
i
Stężenie molowe c(X) składnika X w danym roztworze jest to stosunek
liczby moli tego składnika n(X) do objętości roztworu v.
c =
(
X
)
n
(
X
)
v
czyli wyraża ono liczbę moli składnika X w 1dm 3 lub liczbę milimoli w
1 cm 3 albo liczbę kilomoli w 1m 3 .
Wzór można przedstawić w inny sposób. Jeżeli przez m x oznaczymy
masę składnika X w gramach, M(X) – jego masę molową, w g/mol, m –
całkowitą masę roztworu w gramach, d gęstość roztworu w g/cm 3 , przy
czym:
n
(
X
)
= oraz v =
m
x
m
M
(
X
)
d
(
1000
cm
3
/
dm
3
)
to otrzymamy
m
d
1000
cm
3
/
dm
3
)
c
(
X
)
=
x
M
(
X
)
m
W przypadku gdy gęstość roztworu d’ wyrażona jest w g/dm 3 , wzór
przyjmuje prostszą postać
c
(
X
)
=
m
x
d
'
M
(
X
)
m
Stężenie procentowe – jest to wyrażony w procentach stosunek masy
substancji rozpuszczonej m s do masy roztworu m r (czyli sumy masy
substancji rozpuszczonej m s i masy rozpuszczalnika m a )
(
1871894.002.png
c
=
m
s
100
%
p
m
r
czyli
c p
=
m
s
100
%
m
+
m
s
a
Można również interpretować stężenie procentowe jako procent
wagowy substancji rozpuszczonej w stosunku do masy roztworu
przyjętej za 100%.
W trzecim sposobie interpretacji zakłada się, że jest ono równe liczbie
gramów substancji rozpuszczonej w 100g roztworu.
Stężenie normalne , nazywane także stężeniem równoważnikowym, jest
to stosunek liczby równoważników n(1/zX) składnika X w roztworze do
objętości roztworu
c
( =
/
zX
)
n
(
/
zX
)
v
Podobnie jak stężenie molowe można wyrazić stężenie normalne
m
d
(
1000
cm
3
/
dm
3
)
c
(
/
zX
)
=
x
M
(
/
zX
)
m
c
(
/
zX
)
=
m
x
d
'
M
(
/
zX
)
m
Związek pomiędzy stężeniem normalnym i stężeniem molowym jest
taki, jak pomiędzy liczbą równoważników i liczbą moli
c
(
/
zX
)
=
n
(
/
zX
)
=
z
n
(
X
)
=
z
c
(
X
)
v
v
Stężenie normalne może być wyrażone tak, jak stężenie molowe w
mol/dm 3 , mmol/dm 3 lub mol/m 3
Stężenie molarne (molalność) c m (X) jest to stosunek liczby moli n(X)
składnika X do masy rozpuszczalnika m r(kg) w kilogramach. Wyraża ono
liczbę moli składnika X w jednym kilogramie rozpuszczalnika
c
(
X
)
=
n
(
X
)
=
n
(
X
)(
1000
g
/
kg
)
=
m
x
(
1000
g
/
kg
)
m
m
m
M
(
X
)
m
r
(
kg
)
r
r
gdzie:
m r – masa rozpuszczalnika w gramach
m x – masa składnika X (substancji rozpuszczonej) w gramach
M(X) – masa molowa tego składnika (g/mol)
1871894.003.png
Przeliczanie wzajemne stężeń
W celu przeliczenia danego stężenia na inne stężenie można stosować
podane niżej zależności, które wynikają ze wzorów określających te
stężenia.
1) Ułamek wagowy – ułamek molowy
(procent wagowy – procent molowy)
w
=
m
1
=
n
1
M
1
=
1
m
+
m
+
...
+
m
n
M
+
n
M
+
...
+
n
M
1
2
n
1
1
2
2
n
n
=
x
1
M
1
=
x ⋅
M
1
x
M
+
x
M
+
...
+
x
M
1
M
1
1
2
2
n
n
śr
Wzór ogólny dla danego składnika i ma postać
w
i
=
M
i
x
M
i
ś
gdzie:
M śr – oznacza średnią masę roztworu, którą można obliczyć przy
pomocy ułamków molowych lub wagowych oraz wartość mas
molowych poszczególnych składników;
M
=
1
=
1
śr
w
w
w
w
1
+
2
+
...
+
n
Σ
i
M
M
M
M
1
2
n
i
Zależność pomiędzy procentem wagowym i procentem molowym jest
taka sama, jak pomiędzy ułamkiem wagowym i ułamkiem molowym
100
P
i
=
w
i
oraz
Pn
i
=
x
i
100
więc:
P
i
=
M
i
Pn
M
i
śr
2) Ułamek wagowy (lub procent wagowy) – stężenie molowe. Związek
pomiędzy ułamkiem wagowym i stężeniem molowym wynika ze wzoru
c
(
X
)
d
(
1000
cm
3
/
dm
3
)
=
w
M
(
X
)
x
zatem
c
(
X
)
d
(
1000
cm
3
/
dm
3
)
=
P
100
M
(
X
)
x
1871894.004.png
Zgłoś jeśli naruszono regulamin