Wykład 11
POLIMERY
Rodzaje, właściwości, zastosowanie w technologii postaci leku
Zastosowanie hydrożeli
Ø jako podłoża w maściach
o na skóra (Fenistil)
o na błony śluzowe jamy ust (Sachol) lub nosa (Xylometazolin)
o do aplikacji doodbytniczej (Neo-Aesculan)
o do oka (Pilogel HS)
Zalecane są na owłosioną skórę głowy.
Specjalny typ hydrożeli – opatrunki hydrożelowe (Aqua-Gel)
Substancje pomocnicze
Ø ułatwiające rozpuszczanie polimeru i zapobiegające szybkiemu wysychaniu hydrożelu – glicerol, glikol propylenowi
Ø ułatwiające rozpuszczanie substancji leczniczych i ich wchłanianie – etanol lub alkohol izopropylowy (nawet do 30%)
Ø zapobiegające rozwojowi mikroorganizmów – substancje p/bakteryjne (np. hydroksybenzoesan metylu, hydroksybenzoesan propylu)
Leki gotowe – przykład 1
Sachol® - żel stomatologiczny
1g żelu zawiera:
Substancje czynne: Salicylan choliny – 87,1mg
Chlorek cetalkoniowy – 0,1mg
Substancje pomocnicze: hydroksyetyloceluloza, hydroksybenzoesan metylu, hydroksybenzoesan propylu, glicerol, olejek anyżowy, alkohol etylowy, woda oczyszczona
Przechowywać w temp. nie wyższej niż 25˚C, nie zamrażać
Leki gotowe – przykład 2
FENISTIL® żel
Substancja czynna: maleinian dimetindenu – 0,100g
Substancje pomocnicze:
chlorek benzalkoniowy 0,005g
wersenian sodu 0,050g
carbopol 974 (carbomer 934 P) 0,900g
wodorotlenek sodu 30% w/w 1,000g
glikol propylenowi 15,0g
woda oczyszczona do 100,0g
Leki gotowe – przykład 3
Sudafed®
(Pseudoephedrini hydrochloridum) tabl. pow. 60mg
Skład leku:
· 60 mg chlorowodorku pseudoefedryny
· substancje pomocnicze: laktoza, skrobia kukurydziana, poliwidon, magnezu stearynian, tlenek żelazowy, hypromeloza, talk, makrogol 400, makrogol 8000
Postać farmaceutyczna:
tabletki powlekane, okrągłe, obustronnie wypukłe, o brązowo-czerwonej barwie, z napisem „ WELLCOME SUDAFED” po jednej stronie
Polimery [gr. polýs = liczny + méros = część] – związki wielkocząsteczkowe, zbudowane z powtarzających się elementów, regularnych grup atomów, tzw. merów, ułożonych w łańcuchy
Budowa polimerów:
o liniowa
o rozgałęziona
o drabinkowa
o przestrzennie usieciowana
Otrzymywanie:
o polimeryzacja
o polikondensacja
o poliaddycja związków małocząsteczkowych
Polimery – podział ze względu na rozpuszczalność:
o rozpuszczalne w wodzie
o w środowisku kwaśnym
o w środowisku zasadowym
o nierozpuszczalne w wodzie, w środowisku kwaśnym i zasadowym
Polimery rozpuszczalne w wodzie:
§ alkohol poliwinylowy
§ metyloceluloza
§ hypromeloza
§ karmeloza sodu
§ makrogol 6000
§ poliwinylopirolidon
Alkohol poliwinylowy (PAW, PSA)
M.cz. 28 000 – 40 000
Otrzymuje się przez hydrolizę octanu poliwinylowego działaniem zasad.
Do celów farmaceutycznych – tylko odmiana, która nie zawiera toksycznego monomeru - octanu winylowego.
Postać i właściwości: biały, ziarnisty, higroskopijny, lekki proszek bez smaku, zapachu; charakter niejonowy.
Rozpuszcza się w wodzie (łatwiej w gorącej) wodorotlenków w roztworach wodorotlenków metali alkalicznych; nie rozpuszczalny w większości rozpuszczalników organicznych.
Lepkość roztworów zależy od długości łańcucha. Np. lepkość w temp. 20˚C 4% roztworu wodnego PSA:
m.cz. 30 000 - 4-7 mPa*s
m.cz. 130 000 - 21-33 mPa*s
Zastosowanie w technologii tabletek:
§ błonotwórczy środek powlekający
§ substancja wiążąca do granulacji mokrej w postaci 5% roztworu
§ subsancja wiążąca w bezpośrednim tabletkowaniu w postaci proszku(daje bardzo twardy granulat i szybko rozpadające się tabletki)
§ 1-5% - do kropli do oczu
Metyloceluloza (MC)
m.cz. 20 000 – 150 000
MC - metylowy eter celulozy otrzymywany przez działanie na alkilocelulozę w temp. 50oC siarczanem dimetylu lub chlorkiem metylu pod ciśnieniem.
W farmacji najczęściej używa się MC o zawartości 23-33% grup –OCH3.
Poszczególne odmiany różnią się od siebie stopniem polimeryzacji, co wpływa na lepkość roztworu. Im dłuższy łańcuch, tym większą lepkość wykazuje roztwór wodny
Postać i właściwości:
Biały, kremowy lub szarobiały, nieco higroskopijny proszek bez smaku i zapachu albo substancja drobnowłókinsta
Rozpuszcza się powoli (pęczniejąc) w zimnej wodzie, dając lepki, przezroczysty lub opalizujący roztwór koloidalny.
Po ogrzaniu do temp 60˚C MC wytrąca się z roztworu wodnego, rozpuszczając się ponownie po oziębieniu do temperatury pokojowej.
§ substancja powlekająca (tworzy błony elastyczne i odporne na działanie tłuszczów, olejów i rozpuszczalników organicznych)
§ lepiszcze w procesie granulacji na mokro (4-5% roztwory wodne)
§ substancja rozsadzająca (2-3% masy
§ krople do oczu
§ zawiesiny
§ hydrożele
Hypromeloza (Hydroksypropylometyloceluloza, Metolose. Pharmacoat)
Polimer hydrofilowy
Grupy metoksylowe: 19% - 30%
Grupy hydroksypropylowe: 4% - 12% w przeliczeniu na substancję suchą.
Jest dostępna w kilku rodzajach różniących się podstawnikami i lepkością 2% wodnych roztworów (temp. 20˚C)
Hypromeloza tworzy bardziej klarowne roztwory niż MC.
biały lub prawie biały proszek lub granulki
Rozpuszcza się w wodzie, tworząc koloidalny roztwór, rozpuszcza się w mieszaninach etanolu i metanolu z dichlorometanem.
§ substancja błonotwórcza (2-10%)
§ substancja wiążąca (2-5%) w procesie granulacji na mokro i sucho
§ substancja wypełniająca (tabletki i kapsułki o przedłużonym uwalnianiu)
§ 0,5-1% do kropli do oczu
§ emulgator, stabilizator
Opadry
Mieszanina hypromelozy, plastyfikatora i barwnika – szybkie sporządzanie wodnej dyspersji lub roztworu w rozpuszczalniku organicznym à...
butylek