KONSTYTUCJA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ z dnia 2 kwietnia 1997 r. W trosce o byt i przysz�o�� naszej Ojczyzny, odzyskawszy w 1989 roku mo�liwo�� suwerennego i demokratycznego stanowienia o Jej losie, my, Nar�d Polski - wszyscy obywatele Rzeczypospolitej, zar�wno wierz�cy w Boga b�d�cego �r�d�em prawdy, sprawiedliwo�ci, dobra i pi�kna, jak i nie podzielaj�cy tej wiary, a te uniwersalne warto�ci wywodz�cy z innych �r�de�, r�wni w prawach i w powinno�ciach wobec dobra wsp�lnego Polski, wdzi�czni naszym przodkom za ich prac�, za walk� o niepodleg�o�� okupion� ogromnymi ofiarami, za kultur� zakorzenion� w chrze�cija�skim dziedzictwie Narodu i og�lnoludzkich warto�ciach, nawi�zuj�c do najlepszych tradycji Pierwszej i Drugiej Rzeczypospolitej, zobowi�zani, by przekaza� przysz�ym pokoleniom wszystko, co cenne z ponadtysi�cletniego dorobku, z��czeni wi�zami wsp�lnoty z naszymi rodakami rozsianymi po �wiecie, �wiadomi potrzeby wsp�pracy ze wszystkimi krajami dla dobra Rodziny Ludzkiej, pomni gorzkich do�wiadcze� z czas�w, gdy podstawowe wolno�ci i prawa cz�owieka by�y w naszej Ojczy�nie �amane, pragn�c na zawsze zagwarantowa� prawa obywatelskie, a dzia�aniu instytucji publicznych zapewni� rzetelno�� i sprawno��, w poczuciu odpowiedzialno�ci przed Bogiem lub przed w�asnym sumieniem, ustanawiamy Konstytucj� Rzeczypospolitej Polskiej jako prawa podstawowe dla pa�stwa oparte na poszanowaniu wolno�ci i sprawiedliwo�ci, wsp�dzia�aniu w�adz, dialogu spo�ecznym oraz na zasadzie pomocniczo�ci umacniaj�cej uprawnienia obywateli i ich wsp�lnot. Wszystkich, kt�rzy dla dobra Trzeciej Rzeczypospolitej t� Konstytucj� b�d� stosowali, wzywamy, aby czynili to, dbaj�c o zachowanie przyrodzonej godno�ci cz�owieka, jego prawa do wolno�ci i obowi�zku solidarno�ci z innymi, a poszanowanie tych zasad mieli za niewzruszon� podstaw� Rzeczypospolitej Polskiej. Rozdzia� I RZECZPOSPOLITA Art. 1. Rzeczpospolita Polska jest dobrem wsp�lnym wszystkich obywateli. Art. 2. Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym pa�stwem prawnym, urzeczywistniaj�cym zasady sprawiedliwo�ci spo�ecznej. Art. 3. Rzeczpospolita Polska jest pa�stwem jednolitym. Art. 4. 1. W�adza zwierzchnia w Rzeczypospolitej Polskiej nale�y do Narodu. 2. Nar�d sprawuje w�adz� przez swoich przedstawicieli lub bezpo�rednio. Art. 5. Rzeczpospolita Polska strze�e niepodleg�o�ci i nienaruszalno�ci swojego terytorium, zapewnia wolno�ci i prawa cz�owieka i obywatela oraz bezpiecze�stwo obywateli, strze�e dziedzictwa narodowego oraz zapewnia ochron� �rodowiska, kieruj�c si� zasad� zr�wnowa�onego rozwoju. Art. 6. 1. Rzeczpospolita Polska stwarza warunki upowszechniania i r�wnego dost�pu do d�br kultury, b�d�cej �r�d�em to�samo�ci narodu polskiego, jego trwania i rozwoju. 2. Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszka�ym za granic� w zachowaniu ich zwi�zk�w z narodowym dziedzictwem kulturalnym. Art. 7. Organy w�adzy publicznej dzia�aj� na podstawie i w granicach prawa. Art. 8. 1. Konstytucja jest najwy�szym prawem Rzeczypospolitej Polskiej. 2. Przepisy Konstytucji stosuje si� bezpo�rednio, chyba �e Konstytucja stanowi inaczej. Art. 9. Rzeczpospolita Polska przestrzega wi���cego j� prawa mi�dzynarodowego. Art. 10. 1. Ustr�j Rzeczypospolitej Polskiej opiera si� na podziale i r�wnowadze w�adzy ustawodawczej, w�adzy wykonawczej i w�adzy s�downiczej. 2. W�adz� ustawodawcz� sprawuj� Sejm i Senat, w�adz� wykonawcz� Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej i Rada Ministr�w, a w�adz� s�downicz� s�dy i trybuna�y. Art. 11. 1. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno�� tworzenia i dzia�ania partii politycznych. Partie polityczne zrzeszaj� na zasadach dobrowolno�ci i r�wno�ci obywateli polskich w celu wp�ywania metodami demokratycznymi na kszta�towanie polityki pa�stwa. 2. Finansowanie partii politycznych jest jawne. Art. 12. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno�� tworzenia i dzia�ania zwi�zk�w zawodowych, organizacji spo�eczno-zawodowych rolnik�w, stowarzysze�, ruch�w obywatelskich, innych dobrowolnych zrzesze� oraz fundacji. Art. 13. Zakazane jest istnienie partii politycznych i innych organizacji odwo�uj�cych si� w swoich programach do totalitarnych metod i praktyk dzia�ania nazizmu, faszyzmu i komunizmu, a tak�e tych, kt�rych program lub dzia�alno�� zak�ada lub dopuszcza nienawi�� rasow� i narodowo�ciow�, stosowanie przemocy w celu zdobycia w�adzy lub wp�ywu na polityk� pa�stwa albo przewiduje utajnienie struktur lub cz�onkostwa. Art. 14. Rzeczpospolita Polska zapewnia wolno�� prasy i innych �rodk�w spo�ecznego przekazu. Art. 15. 1. Ustr�j terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizacj� w�adzy publicznej. 2. Zasadniczy podzia� terytorialny pa�stwa uwzgl�dniaj�cy wi�zi spo�eczne, gospodarcze lub kulturowe i zapewniaj�cy jednostkom terytorialnym zdolno�� wykonywania zada� publicznych okre�la ustawa. Art. 16. 1. Og� mieszka�c�w jednostek zasadniczego podzia�u terytorialnego stanowi z mocy prawa wsp�lnot� samorz�dow�. 2. Samorz�d terytorialny uczestniczy w sprawowaniu w�adzy publicznej. Przys�uguj�c� mu w ramach ustaw istotn� cz�� zada� publicznych samorz�d wykonuje w imieniu w�asnym i na w�asn� odpowiedzialno��. Art. 17. 1. W drodze ustawy mo�na tworzy� samorz�dy zawodowe, reprezentuj�ce osoby wykonuj�ce zawody zaufania publicznego i sprawuj�ce piecz� nad nale�ytym wykonywaniem tych zawod�w w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony. 2. W drodze ustawy mo�na tworzy� r�wnie� inne rodzaje samorz�du. Samorz�dy te nie mog� narusza� wolno�ci wykonywania zawodu ani ogranicza� wolno�ci podejmowania dzia�alno�ci gospodarczej. Art. 18. Ma��e�stwo jako zwi�zek kobiety i m�czyzny, rodzina, macierzy�stwo i rodzicielstwo znajduj� si� pod ochron� i opiek� Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 19. Rzeczpospolita Polska specjaln� opiek� otacza weteran�w walk o niepodleg�o��, zw�aszcza inwalid�w wojennych. Art. 20. Spo�eczna gospodarka rynkowa oparta na wolno�ci dzia�alno�ci gospodarczej, w�asno�ci prywatnej oraz solidarno�ci, dialogu i wsp�pracy partner�w spo�ecznych stanowi podstaw� ustroju gospodarczego Rzeczypospolitej Polskiej. Art. 21. 1. Rzeczpospolita Polska chroni w�asno�� i prawo dziedziczenia. 2. Wyw�aszczenie jest dopuszczalne jedynie w�wczas, gdy jest dokonywane na cele publiczne i za s�usznym odszkodowaniem. Art. 22. Ograniczenie wolno�ci dzia�alno�ci gospodarczej jest dopuszczalne tylko w drodze ustawy i tylko ze wzgl�du na wa�ny interes publiczny. Art. 23. Podstaw� ustroju rolnego pa�stwa jest gospodarstwo rodzinne. Zasada ta nie narusza postanowie� art. 21 i art. 22. Art. 24. Praca znajduje si� pod ochron� Rzeczypospolitej Polskiej. Pa�stwo sprawuje nadz�r nad warunkami wykonywania pracy. Art. 25. 1. Ko�cio�y i inne zwi�zki wyznaniowe s� r�wnouprawnione. 2. W�adze publiczne w Rzeczypospolitej Polskiej zachowuj� bezstronno�� w sprawach przekona� religijnych, �wiatopogl�dowych i filozoficznych, zapewniaj�c swobod� ich wyra�ania w �yciu publicznym. 3. Stosunki mi�dzy pa�stwem a ko�cio�ami i innymi zwi�zkami wyznaniowymi s� kszta�towane na zasadach poszanowania ich autonomii oraz wzajemnej niezale�no�ci ka�dego w swoim zakresie, jak r�wnie� wsp�dzia�ania dla dobra cz�owieka i dobra wsp�lnego. 4. Stosunki mi�dzy Rzecz�pospolit� Polsk� a Ko�cio�em katolickim okre�laj� umowa mi�dzynarodowa zawarta ze Stolic� Apostolsk� i ustawy. 5. Stosunki mi�dzy Rzecz�pospolit� Polsk� a innymi ko�cio�ami oraz zwi�zkami wyznaniowymi okre�laj� ustawy uchwalone na podstawie um�w zawartych przez Rad� Ministr�w z ich w�a�ciwymi przedstawicielami. Art. 26. 1. Si�y Zbrojne Rzeczypospolitej Polskiej s�u�� ochronie niepodleg�o�ci pa�stwa i niepodzielno�ci jego terytorium oraz zapewnieniu bezpiecze�stwa i nienaruszalno�ci jego granic. 2. Si�y Zbrojne zachowuj� neutralno�� w sprawach politycznych oraz podlegaj� cywilnej i demokratycznej kontroli. Art. 27. W Rzeczypospolitej Polskiej j�zykiem urz�dowym jest j�zyk polski. Przepis ten nie narusza praw mniejszo�ci narodowych wynikaj�cych z ratyfikowanych um�w mi�dzynarodowych. Art. 28. 1. God�em Rzeczypospolitej Polskiej jest wizerunek or�a bia�ego w koronie w czerwonym polu. 2. Barwami Rzeczypospolitej Polskiej s� kolory bia�y i czerwony. 3. Hymnem Rzeczypospolitej Polskiej jest Mazurek D�browskiego. 4. God�o, barwy i hymn Rzeczypospolitej Polskiej podlegaj� ochronie prawnej. 5. Szczeg�y dotycz�ce god�a, barw i hymnu okre�la ustawa. Art. 29. Stolic� Rzeczypospolitej Polskiej jest Warszawa. Rozdzia� II WOLNO�CI, PRAWA I OBOWI�ZKI CZ�OWIEKA I OBYWATELA Zasady og�lne Art. 30. Przyrodzona i niezbywalna godno�� cz�owieka stanowi �r�d�o wolno�ci i praw cz�owieka i obywatela. Jest ona nienaruszalna, a jej poszanowanie i ochrona jest obowi�zkiem w�adz publicznych. Art. 31. 1. Wolno�� cz�owieka podlega ochronie prawnej. 2. Ka�dy jest obowi�zany szanowa� wolno�ci i prawa innych. Nikogo nie wolno zmusza� do czynienia tego, czego prawo mu nie nakazuje. 3. Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolno�ci i praw mog� by� ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy s� konieczne w demokratycznym pa�stwie dla jego bezpiecze�stwa lub porz�dku publicznego, b�d� dla ochrony �rodowiska, zdrowia i moralno�ci publicznej, albo wolno�ci i praw innych os�b. Ograniczenia te nie mog� narusza� istoty wolno�ci i praw. Art. 32. 1. Wszyscy s� wobec prawa r�wni. Wszyscy maj� prawo do r�wnego traktowania przez w�adze publiczne. 2. Nikt nie mo�e by� dyskryminowany w �yciu politycznym, spo�ecznym lub gospodarczym z jakiejkolwiek przyczyny. Art. 33. 1. Kobieta i m�czyzna w Rzeczypospolitej Polskiej maj� r�wne prawa w �yciu rodzinnym, politycznym, spo�ecznym i gospodarczym. 2. Kobieta i m�czyzna maj� w szczeg�lno�ci r�wne prawo do kszta�cenia, zatrudnienia i awa...
Roj74