Gleby rdzawe – typ gleb autogenicznych, należący do gleb bielicoziemnych.
Profil gleb rdzawych ma następującą budowę: O-ABv-Bv-C. Istnieją również gleby rdzawe, w których dodatkowo - jako drugorzędne - mogą występować cechy procesu bielicowania lub brunatnienia. W glebach rdzawych leśnych miąższość poziomu organicznego wynosi zwykle kilka centymetrów. Najczęstszym typem próchnicy w tych glebach jest moder niekiedy z przejściami do próchnicy mor. Poziom ABv, o miąższości nieprzekraczającej na ogół 20 cm, jest rdzawoszary, ma strukturę rozdzielnoziarnistą lub słabo zaznaczony i nietrwałą strukturę agregatową. Przechodzi zazwyczaj dość łagodnie w rdzawy poziom Bv. W glebach uprawnych zaznacza się wyraźna granica pomiędzy poziomem płużnym a poziomem Bv. Ostra granica jest także charakterystyczna dla gleb leśnych porolnych. Poziom Bv odpowiada kryteriom diagnostycznego poziomu rdzawego (sideric).
Skałami macierzystymi gleb rdzawych mogą być piaski zwałowe, piaski sandrowe bliskiego transportu oraz inne utwory piaszczyste słabo przesortowane i mało przemyte. Częste są też znaczne domieszki frakcji szkieletowych i stosunkowo duży udział glinokrzemianów stanowiących istotną rezerwę składników odżywczych. Minerały wykazują dość silny stopień zwietrzenia (częste są ślady wietrzenia w warunkach peryglacyjnych). Odczyn gleb rdzawych jest kwaśny; pH (H2O) w górnej części profilu mieści się najczęściej w granicach 3,5-5,0. Stopień wysycenia kompleksu sorpcyjnego kationami o charakterze zasadowym (V) nie przekracza zazwyczaj 30%; stosunek C:N w poziomie ABv mieści się przeważnie w przedziale od 15:1 do 20:1. Gleby rdzawe tworzą się w wyniku procesu rdzawienia. Wyróżniającą cechą tego procesu jest powstawanie w otworach piaskowych nieruchliwych kompleksów próchnicy z półtoratlenkami. Kompleksy te, wraz z pewną ilością wolnych tlenków Fe i Al niezwiązanych z próchnicą, tworzą rdzawe otoczki na ziarnach mineralnych. Nieruchliwość półtoratlenków, charakterystyczna dla typowych gleb rdzawych, wiąże się ze stosunkowo dużym nagromadzeniem niekrzemianowych form R2O3 (w wyniku wietrzenia krzemianów) i małą produkcją rozpuszczalnych frakcji kwasów próchnicznnych (głównie fulwowych). Stosunek molowy węgla organicznego do sumy glinu i żelaza oznaczonych w wyciągu pirofosforanowym nie przekracza w poziomach ABv i Bv wartości 25:
W genezie gleb rdzawych, w odróżnienia od gleb brunatnych, kompleksy próchniczno-ilaste nie odgrywają większej roli ze względu na bardzo małą zawartość frakcji ilastej. Gleby rdzawe w większości są porośnięte roślinności leśną - borów mieszanych, niekiedy tzw. świetlistych dąbrów. Około 1/3 ich powierzchni znajduje się w uprawie rolnej, jednakże z powodu małej zdolności retencji wody i niewielkich zasobów składników odżywczych gleby rdzawe nie należą do urodzajnych.
Elvis_74