Rozliczenie straty podatkowej.pdf

NR 68 (1177) WTOREK 6 KWIETNIA 2004

Doradca Firmy

TYGODNIK DLA WŁAŚCICIELI I PRZEDSIĘBIORCÓW

TEMAT TYGODNIA

W NUMERZE

straty podatkowej

PODATKI W FIRMIE

Rozliczenie straty podatkowej

Co to jest strata podatkowa . . . . . . . . . . . str. 3

Jak odliczyć stratę od ryczałtu . . . . . . . str. 3, 5

Odliczanie straty z działalności

opodatkowanej liniowym PIT . . . . . . . . . . str. 4

Orzecznitwo . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 4

Straty w środkach trwałych i obrotowych . str. 5

PODATEK OD TOWARÓW I USŁUG

Używane samochody z zagranicy

Warunki uznania samochodu

za towar używany. . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 6

Kiedy sprzedaż używanego samochodu

nie jest opodatkowana VAT . . . . . . . . . . . . str. 6

Akcyza na samochody z UE po 1 maja br. . . . str. 6

Import samochodów spoza Unii

po 1 maja br. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 6

Ekspert wyjaśnia: jaki będzie VAT

od gruntu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 6

Taksówkarze mogą płacić 3 proc.

Wybór formy opodatkowania osób

świadczących usługi przewozu osób . . . . . str. 7

Kiedy opodatkowanie na zasadach ogólnych,

a kiedy ryczałt . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 7

Usługi taxi jako działalność dodatkowa

Czy należy się odliczenie za zakup kasy . . str. 7

■

Czym jest strata

■

Jak odliczyć stratę

■

Strata z działalności opodatkowanej liniowym PIT

■

Jak odliczyć stratę od ryczałtu

■

Orzecznictwo

ści gospodarczej do-

chodem jest nad-

wyżka sumy przychodów nad

kosztami ich uzyskania osią-

gnięta w roku podatkowym. Je-

żeli koszty uzyskania przekra-

czają sumę przychodów, różni-

ca jest stratą ze źródła przycho-

dów. Obowiązujące obecnie

przepisy ustawy o podatkach

dochodowych od osób fizycz-

nych oraz prawnych umożliwia-

ją rozliczanie strat w najbliż-

szych, kolejno po sobie nastę-

pujących pięciu latach podat-

kowych. Należy jednak pamię-

tać, że wysokość obniżenia do-

chodu w którymkolwiek z tych

lat nie może przekroczyć 50

proc. kwoty tej straty. Dotyczy

to także tych podatników, któ-

rzy wybrali w tym roku możli-

wość opłacania podatku do-

chodowego od osób fizycz-

nych według liniowej 19-proc.

stawki PIT. Również podatnicy

ryczałtu od przychodów ewi-

dencjonowanych mogą odli-

czyć poniesioną w poprzed-

nich latach stratę z działalności

gospodarczej. Zgodnie z art.

11 ust. 1 ustawy o podatkach

zryczałtowanych, podatnik uzy-

skujący przychody opodatko-

wane w formie ryczałtu od przy-

chodów ewidencjonowanych

może odliczyć od przychodów

stratę, o której mowa w art.

9 ust. 3 i 3a ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycz-

nych.

FINANSE W FIRMIE

Więcej na str. 3–6

Mała firma i jej konto bankowe

Korzyści wynikające z posiadania

gospodarczego rachunku . . . . . . . . . . . . . str. 8

Co zrobić, by nie płacić odsetek . . . . . . . . str. 8

Na co zwracać uwagę, wybierając

rachunek bankowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 8

Czy warto wybrać konto internetowe . . . . . str. 9

Jakie konto dla kogo . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 9

Firma pyta, „GP” odpowiada . . . . . . . . . . . str. 9

Badanie rentowności majątku firmy

Jak poprawić majątkową rentowność . . . . str. 10

Wskaźniki analizy rentowności majątku . . str. 10

FIRMA I EKOLOGIA

Wymagania higieniczno-sanitarne

w firmie

Wymagania wobec stoisk i innych

obiektów ruchomych . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

Reguły rządzące pobieraniem

próbek towarów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

Zasady transportu żywności . . . . . . . . . . str. 12

Co można przewozić w otwartych

środkach transportu . . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

„GP” radzi: bezpieczeństwo

zdrowotne żywności . . . . . . . . . . . . . . . . str. 12

PORADY

Mała firma

i jej konto bankowe

Jaki będzie VAT od gruntu

– Nowa ustawa o podatku od towarów

i usług, która ma wejść w życie 1 maja

2004 r., w związku z przystąpieniem Polski do

Unii Europejskiej rozszerza definicję towarów,

włączając do niej także grunty. Według usta-

wy, opodatkowaniu podatkiem od towarów

i usług podlega odpłatna dostawa towarów.

Dostawa jest zdefiniowana jako przeniesienie

prawa do rozporządzania towarami jak właści-

ciel. Ustawa nie traktuje nieruchomości grunto-

wych w żaden szczególny sposób, dlatego do

obrotu nimi będzie stosowana stawka podsta-

wowa 22 proc. . . . . . . . . . . . . . . . .str. 6

Wielu przedsiębiorców, którzy prowa-

dzą działalność gospodarczą, głównie

usługową, w skromnych rozmiarach,

wciąż nie może pogodzić się z obo-

wiązkiem posiadania konta firmowego.

Często służy ono bowiem jedynie do

przelewania podatków i składek, a po-

za tym jest martwe. Tymczasem, jak to

często w biznesie bywa, przy odrobinie

wysiłku można przykry obowiązek

przekształcić w cnotę.

gorii mikro, jest zarówno bardzo obfita, jak

i coraz tańsza. Jeśli na dodatek uwzględni

się możliwości, jakie daje konto w wersji in-

ternetowej, może się okazać, że poza ko-

niecznością płacenia co miesiąc haraczu za

posiadanie obligatoryjnego konta bizneso-

wego, ten stan rzeczy ma także swoje dobre

strony. Zwłaszcza jeśli odpowiednio skore-

luje się rachunek firmowy z rachunkiem

oszczędnościowo-rozliczeniowym. Albo

wybierze się konto firmowe w wersji pakie-

towej, z czym wiąże się nieodpłatny lub ni-

sko płatny dostęp do wielu usług finanso-

wych, od tanich kredytów po ubezpiecze-

nia czy łatwy dostęp do leasingu.

Więcej na str. 6–7

JUTRO

w Gazecie Prawnej

Kredyt bez zdolności

Nie ma przeszkód do udzielenia przez bank

kredytu gospodarczego przedsiębiorcy, który

nie ma zdolności kredytowej. Prawo bankowe

zezwala na udzielenie kredytu lub pożyczki

klientowi banku, który przejściowo nie posiada

zdolności kredytowej. Jednak musi to być stan

przejściowy, a ponadto w takiej sytuacji bank

powinien zażądać – przynajmniej na ten okres

przejściowy – dodatkowego zabezpieczenia

(np. poręczenia innego przedsiębiorcy lub fun-

duszu poręczeniowego). . . . . . . . . . .str. 9

Ogromna konkurencja na rynku banko-

wym doprowadziła do tego, że oferta kont

bankowych, zwłaszcza dla podmiotów ma-

łych i z coraz częściej wyodrębnianej kate-

Urlopy macierzyƒskie

- komentarz

do kodeksu pracy

W następnym numerze tygodnika Doradca Firmy m.in.:

Przedsiębiorca przed sądem

Rozliczanie

W przypadku działalno-

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

2 Wskaźniki i stawki

www.gazetaprawna.pl

RENTOWNOŚĆ RZĄDOWYCH

PAPIERÓW WARTOŚCIOWYCH

Rządowe

FUNDUSZE

Wartości jednostek rozrachunkowych funduszy

emerytalnych

ZAMIAST CŁA – INTRASTAT

Poznaj system statystyki

obrotów towarowych w Unii

Średnia

Data

Nazwa

Zmiana

papiery wartościowe

rentowność ost. aukcji

funduszu

1.04.2004 31.03.2004

w proc.

Krótkoterminowe:

bony skarbowe z 10-tygodn.

terminem wykupu

AIG

17,16

17,20

-0,23

5,207 02.10.2003

Allianz

17,73

17,78

-0,28

bony skarbowe z 13-tygodn.

terminem wykupu

Bankowy

18,51

18,56

-0,27

5,237 29.03.2004

Commercial

Union

bony skarbowe z 26-tygodn.

terminem wykupu

18,39

18,44

-0,27

Polscy przedsiębiorcy przywożący to-

wary z Unii lub wywożący je do państw

unijnych, po 1 maja nie będą musieli

już wypełniać zgłoszeń celnych. Jeśli

ich obroty z państwami Wspólnoty

przekroczą określoną wartość, będą

zobowiązani do rejestrowania ich w ra-

mach systemu Intrastat.

biorców, którzy osiągną pewne ustalone

i ogłoszone przez prezesa Głównego Urzędu

Statystycznego wartości w ramach tych ob-

rotów.

Wartości te to tzw. progi statystyczne. Bę-

dą one ustalane odrębnie dla przywozu i dla

wywozu towarów.

Pierwszym, najniższym z nich, jest tzw.

próg asymilacji. Właściciel firmy, której ob-

roty towarowe w ramach Wspólnoty prze-

kroczą wartość ustaloną dla tego progu, bę-

dzie zobowiązany do przekazywania infor-

macji o tych obrotach.

Jeżeli w danym roku kalendarzowym war-

tość takich obrotów przekroczy wartość

ustaloną dla tego progu, osoba taka będzie

zobowiązana do przekazywania takiej infor-

macji również w kolejnym roku sprawoz-

dawczym, niezależnie od tego, czy poziom

jej obrotów w tym roku osiągnie czy nie war-

tość ustaloną dla progu asymilacji.

Joanna NIewiadomska

5,544 26.01.2004

DOM

18,78

18,82

-0,21

bony skarbowe z 52-tygodn.

terminem wykupu

Ergo Hestia

18,25

18,30

-0,27

5,908 29.03.2004

Kredyt Bank

15,79

15,86

-0,44

Długoterminowe:

obligacje o terminie wykupu

w dniu 12.04.2006 (zerokuponowe)

ING Nationale-

-Nederlanden

6,601 03.03.2004

19,50

19,55

-0,26

obligacje o terminie wykupu

w dniu 24.05.2009 (kupon 6 proc.)

Pekao

16,94

16,99

-0,29

6,628 17.03.2004

Pocztylion

17,03

0,00

obligacje o terminie wykupu

w dniu 24.06.2008 (kupon 5,75 proc.) 5,805 15.10.2003

obligacje o terminie wykupu

w dniu 23.09.2022 (kupon 5,75 proc.) 6,219 11.09.2002

Polsat

19,87

19,93

-0,30

PZU

(Złota Jesień)

18,45

18,51

-0,32

SAMPO

19,11

19,17

-0,31

Od 1993 roku niektórzy przedsiębiorcy

z krajów Unii Europejskiej przekazują w de-

klaracjach Intrastat informacje o dokonanych

przywozach albo wywozach towarów do in-

nych krajów należących do Wspólnoty, a upo-

ważnione organy państwowe gromadzą te da-

ne, przetwarzają je i kontrolują. Zebrane w ten

sposób informacje są także porównywane

z informacjami zadeklarowanymi przez te sa-

me osoby w deklaracjach podatkowych VAT.

Do tej pory w Polsce monitorującą rolę

systemu Intrastat spełniał system statystyki

handlu zagranicznego, oparty na danych uzy-

skiwanych ze zgłoszeń celnych. Przystąpienie

Polski do Unii Europejskiej powoduje ko-

nieczność dokonania w tym względzie pew-

nych zmian – wdrożenia systemu Intrastat

i przeorientowania statystyki handlu zagra-

nicznego na starych zasadach jedynie na ob-

roty z krajami nienależącymi do Wspólnoty.

Obowiązek przekazywania informacji

w ramach systemu obejmie tych przedsię-

Skarbiec-

-Emerytura

CENY METALI STRATEGICZNYCH NA LME*

W LONDYNIE W USD/t

Metal

17,11

17,15

-0,23

Credit Suisse

17,86

17,90

-0,22

Generali

18,53

18,58

-0,27

Transakcja

2.04.2004

miedź

t. nat.**

3105,75

KREDYTY

gatunek A

3 mies.

3028,50

aluminium

t. nat.

1739,50

Kredyt obrotowy Kredyt inwestycyjny

99,7 proc.

3 mies.

1758,25

Bank *

oprocentowanie

stopy aluminium

t. nat.

1600,00

stałe

zmienne

stałe zmienne

ze złomu

3 mies.

1630,00

BGK

–

cyna

t. nat.

9112,50

BGŻ

–

8,89

–

9,49

3 mies.

8905,00

BOŚ

–

8,49–9,64

cynk – specjalna

t. nat.

1124,50

BPH PBK

–

jakość min. 98 proc.

3 mies.

1141,25

Jakie licencje są potrzebne do sprzedaży alkoholu (cz. 1)

str. 38-39

BZ WBK

–

11,14

–

11,14

nikiel

t. nat.

14 587,50

Citibank

Handlowy

Nr 14 rok VIII

5–11.04 2004 r.

Nakład 14 775

CENA 7,40 ZŁ (w tym 0% VAT)

MAGAZYN DLA MAŁYCH I ŚREDNICH FIRM

3 mies.

14 537,50

–

PRACA W FIRMIE

Więcej

dokumentów

w aktach str. 10

Wymogi sanitarne

u fryzjera,

kosmetyczki

i w solarium

ołów

t. nat.

838,50

ING Bank

Śląski S.A.

3 mies.

834,50

–

Jak skorzystać

z państwowej

pomocy

* LME – Londyńska Giełda Metali

** t. nat. – transakcje natychmiastowe (spot); 3 mies. – transakcja

terminowa z dostawą za trzy miesiące.

Kredyt Bank

–

PODATKI W FIRMIE

Odpisy amortyzacyjne

są kosztem uzyskania

przychodu str. 17-19

Jak rozliczyć kradzież

ubezpieczonego

samochodu

str. 12

Bank Mil-

lennium S.A.

Więcej w Twoim

Biznesie nr 14/2004,

w sprzedaży

od 5 kwietnia 2004 r.

–

Jeżeli znalazłeś się w trudnej sytuacji,

a twoja firma nie może konkurować

na rynku, możesz wystąpić

o państwową pomoc

str. 28

PKO BP

–

6,09–12,89

–

6,09–12,89

DZIAŁALNOŚĆ FIRMY

Biznesplan (cz. 3)

KOSZTY UZYSKANIA PRZYCHODU W 2004 R.

koszty uzyskania przychodu miesięcznie:

Pekao S.A.

18,75

6,99–19,75 18,75 6,99–19,75

str. 31-32

str. 7–9

EKSPORT-IMPORT

POMYSŁ NA BIZNES

NA TYM MOŻNA ZAROBIĆ

Od 1 maja zamiast zgłoszenia

celnego wypełniasz formularz

ewidencji obrotów

Otwórz skład

z drewnem

kominkowym str. 42-43

Nauka

pływania

dla maluchów str. 41

str. 34-35

*Oprocentowanie kredytów obrotowych i inwestycyjnych w wybra-

nych bankach polskich

102,25 zł

FIRMA PYTA – „PGP” ODPOWIADA

– jeden zakład

rocznie:

1227,00 zł

koszty uzyskania

nie może prze- 1840,77 zł

TABELA KURSÓW W ZŁOTYCH

JEDNOSTEK ROZLICZENIOWYCH

(2.04.2004)

Kraj Symbol Waluta Kurs

waluty kupna sprzedaży średni

przychodów

kroczyć rocznie

– kilka zakładów

koszty uzyskania przychodu miesięcznie:

127,82 zł

Dotacje na doradztwo

Jestem wspólnikiem w spółce z ogra-

niczoną odpowiedzialnością. Chciał-

bym uzyskać dotację na szkolenie

pracowników, organizowane przez in-

ną firmę. Słyszałem, że firma taka

musi spełniać pewne wymagania

i nie można jej wybrać dowolnie. Czy

to prawda? – Marek F. ze Szczecina

Uzyskując dotację na doradztwo lub

szkolenie, trzeba korzystać z usług akredy-

towanych wykonawców.

Firma, której chcemy zlecić doradztwo

lub szkolenie i zrefundować sobie z dota-

cji część tych kosztów, musi być na liście

firm, które Polska Agencja Rozwoju

Przedsiębiorczości uznała za godne zaufa-

nia i polecenia. Jest już ponad 1500 takich

usługodawców. Ich lista jest dostępna na

stronach PARP.

Studium wykonalności

Przygotowując się do wszczęcia pro-

cedury pomocowej, natknęliśmy się

na potrzebę opracowania studium

wykonalności. Na czym ono polega?

– Norbert G. z Gdyni

Studium to analiza przygotowywana

w fazie formułowania projektu, aby

sprawdzić, czy ma on dobre podstawy

do realizacji i czy odpowiada potrzebom

przewidywanych beneficjentów. Studium

powinno być jednocześnie planem pro-

jektu.

W studium muszą zostać określone

i przeanalizowane wszystkie szczegóły

operacyjne wdrażania projektu, takie jak

uwarunkowania handlowe, techniczne, fi-

nansowe, ekonomiczne, instytucjonalne,

społeczno-kulturowe oraz związane ze śro-

dowiskiem naturalnym. Studium wykonal-

ności pozwala określić rentowność finan-

sową i ekonomiczną planowanego przed-

sięwzięcia oraz jasno uzasadnić jego cel.

Powinna się też tam znaleźć ocena od-

działywania na środowisko.

`dla dojeżdżających

rocznie:

1533,84 zł

koszty uzyskania przychodu nie może

2300,94 zł

dla dojeżdżających

przekroczyć

Kraje

101 1 rubel transf. 0,2090 0,2110 0,2100

– kilka zakładów

rocznie

b. RWPG

Albania 315 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100

Kambodża 317 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100

KRL-D 319 1 rubel clear. 0,2090 0,2110 0,2100

Pozostałe *) 0 1 USD clear. 3,8385 3,8771 3,8578

*) – obowiązuje w rozliczeniach clearingowych z Irakiem (545), Syrią

(563), Tunezją (564), z wyjątkiem rozliczeń clearingowych z Turcją

(528) – rozliczenia prowadzi Bank Handlowy.

Tabela nr 66/2004/BGK obowiązująca od 2.04.2004.

(Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956)

SKALA PODATKU DOCHODOWEGO

OD OSÓB FIZYCZNYCH W 2003 I 2004 R.

Podstawa obliczenia podatku w złotych

ponad do Podatek wynosi

37 024 19 proc. podstawy obliczenia minus

530 zł 08 gr

37 024 74 048 6504 zł 48 gr plus 30 proc. nadwyżki

ponad 37 024 zł

74 048 17 611 zł 68 gr plus 40 proc. nadwyżki

ponad 74 048 zł

(Dz.U. z 2002 r. nr 200, poz. 1691; Dz.U. z 2003 r. nr 202, poz. 1956)

CENY SKUPU ZŁOTA W NBP (2.04.2004)

Najczęściej występujące w skupie NBP monety i sztabki

Nominał Cena (PLN)*

od do

20 dolarów USA 1513,82 1914,02

10 dolarów USA 757,41 1195,98

10 rubli 389,79 410,30

5 rubli 194,89 205,15

20 marek niemieckich 360,58 455,45

1 funt angielski 368,64 388,03

50 dolarów kanadyjskich (1 oz) 1566,20 1648,61

2000 szylingów austriackich (1 oz) 1566,20 1648,61

sztabka 100 g/próba 999,9 5035,50 5300,47

* ceny skupu niektórych monet i sztabek zależą od ich stanu jako-

ściowego

dr Małgorzata Bonikowska

Autorka jest dyrektorem Centrum Edukacji

Europejskiej Wyższej Szkoły Zarządzania

i Marketingu w Warszawie

OPŁATY ZA OGŁOSZENIE W MONITORZE

SĄDOWYM I GOSPODARCZYM

Wyszczególnienie

Wysokość opłaty

Cykl tematyczny: FIRMA W UE (cz. II)

Więcej w cyklu „Firma

w UE” w „Poradniku

Gazety Prawnej”

nr 13/2004 – „Fundu-

sze unijne dla przedsię-

biorców”. W sprzedaży

od 6 kwietnia 2004 r.

Za ogłoszenie wpisu do Krajowego

Rejestru Sądowego

– za ogłoszenie pierwszego wpisu

500 zł

NR 13 (347) ISSN 1234-5695 INDEKS 331783 UKAZUJE SIĘ OD 1995 ROKU 6–12 KWIETNIA 2004 R. CENA 10.90 ZŁ (W TYM 7% VAT)

– za ogłoszenie kolejnych wpisów

250 zł

Fundusze unijne

dla przedsiębiorców

■

Za ogłoszenie dotyczące pomocy

publicznej dla przedsiębiorców

– dla jednego przedsiębiorcy 60 zł

Inne ogłoszenia i obwieszczenia za jeden

znak 0,70 zł

nie mniej niż 60 zł

za ogłoszenie

– za podkreślenia, wytłuszczenia opłatę zwiększa

się o 30%

Programy PHARE

■ Procedury uzyskiwania dotacji

Rodzaje funduszy strukturalnych

Wzrost konkurencyjności przedsiębiorstw

■ Programy ramowe

■ Kredyty z banków europejskich

Radosnych Świąt

Wielkanocnych

życzy redakcja

Nominał Cena (PLN)

20 franków francuskich, szwajcarskich 292,59

20 koron austro-węgierskich 306,69

4 dukaty austro-węgierskie 1915 r. (nowe bicie) 693,46

1 dukat austro-węgierski 1915 r. (nowe bicie)

PRAWO CYWILNE I HANDLOWE

Zgłoś swój problem pgp @ infor.pl

TERMINARZ PODATNIKA I PŁATNIKA

◗ upływa termin odprowadze-

nia składki na ubezpieczenia

społeczne i ubezpieczenie

zdrowotne przez osoby fizycz-

ne, które opłacają składkę wy-

łącznie za siebie.

Pytania do ekspertów

prosimy kierować

pod adresem:

tb@infor.pl

173,24

KWIETNIA

2004

◗ upływa termin odprowadzenia

składki na ubezpieczenia społecz-

ne i ubezpieczenie zdrowotne

przez płatników składek, którzy

zatrudniają pracowników, a nie są

jednostkami budżetowymi oraz składek na

Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych

Świadczeń Pracowniczych.

1 krugerrand (1 oz)

1566,20

Cena podstawowa (w PLN) 1 g złota

monetarnego w próbie 1000

53,01

Cena (w PLN) 1 g złomu złota monetarnego

w próbie 1000

50,36

TEMAT TYGODNIA

■

KWIETNIA

2004

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Podatki w firmie 3

www.gazetaprawna.pl

Rozliczenie straty podatkowej

Obowiązujące obecnie przepisy ustawy o podatkach dochodowych

od osób fizycznych oraz prawnych umożliwiają rozliczanie strat w naj-

bliższych, kolejno po sobie następujących pięciu latach podatkowych.

Należy jednak pamiętać, że wysokość obniżenia dochodu w którym-

kolwiek z tych lat nie może przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

dzących księgi przychodów i rozchodów

dochodem z działalności jest różnica po-

między przychodem w rozumieniu art. 14

ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych a kosztami uzyskania powięk-

szona o różnicę pomiędzy wartością rema-

nentu końcowego i początkowego towarów

handlowych, materiałów (surowców) pod-

stawowych i pomocniczych, półwyrobów,

wyrobów gotowych, braków i odpadków,

jeżeli wartość remanentu końcowego jest

wyższa niż wartość remanentu początko-

wego, lub pomniejszona o różnicę pomię-

dzy wartością remanentu początkowego

i końcowego, jeżeli wartość remanentu po-

czątkowego jest wyższa.

Kiedy regulacja

może być zastosowana

Przepisy dotyczące rozliczania strat, za-

warte we wspomnianym art. 9 ust. 3 ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych, mają zastosowanie do straty z dzia-

łów specjalnych produkcji rolnej, jeżeli do-

chód z działów specjalnych produkcji rol-

nej przez okres następnych pięciu kolej-

nych lat podatkowych ustalany jest na pod-

stawie ksiąg.

Przy okazji warto zwrócić uwagę na regu-

lację, która weszła w życie z początkiem br.

Wynika z niej, że przepis ust. 3 ma zastoso-

wanie do strat z odpłatnego zbycia udziałów

w spółkach mających osobowość prawną,

papierów wartościowych, w tym z odpłatne-

go zbycia pożyczonych papierów wartościo-

wych (sprzedaż krótka) i odpłatnego zbycia

pochodnych instrumentów finansowych

oraz z realizacji praw z nich wynikających,

oraz z tytułu objęcia udziałów (akcji) w spół-

kach mających osobowość prawną albo

wkładów w spółdzielniach w zamian za

wkład niepieniężny w postaci innej niż

przedsiębiorstwo lub jego zorganizowana

część.

Warto również pamiętać, że przepisy art.

9 ust. 3 ustawy o podatku dochodowym od

osób fizycznych, regulujące rozliczanie

strat, stosuje się odpowiednio, gdy w okre-

sie, o którym mowa w tym przepisie, podat-

nik jest opodatkowany na zasadach okre-

ślonych w rozdziale 2 ustawy o zryczałto-

wanym podatku dochodowym. W tym

przypadku obniża się przychód, o którym

mowa w art. 6 ust. 1 ustawy o zryczałtowa-

nym podatku dochodowym.

Jakie regulacje CIT

Kwestie dotyczące rozliczania strat ure-

gulowane są również w ustawie z dnia 15 lu-

tego 1992 r. o podatku dochodowym od

osób prawnych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 54,

poz. 654 z późn. zm.). Zgodnie z jej art.

7 ust. 1, przedmiotem opodatkowania po-

datkiem dochodowym jest dochód bez

względu na rodzaj źródeł przychodów, z ja-

kich dochód ten został osiągnięty. W okre-

ślonych przypadkach (o których mowa

w art. 21 i 22) przedmiotem opodatkowania

jest przychód.

Zgodnie z art. 7 ust. 2, dochodem jest (z

określonymi zastrzeżeniami wynikającymi

z art. 10 i 11) nadwyżka sumy przychodów

nad kosztami ich uzyskania, osiągnięta

w roku podatkowym; jeżeli koszty uzyska-

nia przychodów przekraczają sumę przy-

chodów, różnica jest stratą. Natomiast ko-

lejny przepis zawarty w art. 7 ust. 3 stano-

wi, że przy ustalaniu dochodu stanowiącego

podstawę opodatkowania nie uwzględnia

się m.in. strat przedsiębiorców przekształ-

canych, łączonych, przejmowanych lub

dzielonych – w razie przekształcenia formy

prawnej, łączenia lub podziału przedsiębior-

ców, z wyjątkiem przekształcenia spółki ka-

pitałowej w inną spółkę kapitałową.

Przypomnijmy, że z początkiem br. zmo-

dyfikowano jeden z przepisów, z którego

wynika, że przy ustalaniu wspomnianego

Regulacje dotyczące rozliczania strat zawar-

te są w art. 9 ustawy z 26 lipca 1991 r. o podat-

ku dochodowym od osób fizycznych (t.j. Dz.U.

z 2000 r. nr 14, poz. 176 z późn. zm.). Z prze-

pisów wspomnianego art. 9 ust. 3 wynika, że

o wysokość straty ze źródła przychodów, po-

niesionej w roku podatkowym, można obni-

żyć dochód uzyskany z tego źródła w najbliż-

szych kolejno po sobie następujących pięciu

latach podatkowych, z tym że wysokość obni-

żenia w którymkolwiek z tych lat nie może

przekroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

8 ustawy o podatku dochodowym od osób

fizycznych. Chodzi o odpłatne zbycie nie-

ruchomości lub ich części oraz udziału

w nieruchomości, spółdzielczego własno-

ściowego prawa do lokalu mieszkalnego

lub użytkowego oraz prawa do domu jed-

norodzinnego w spółdzielni mieszkanio-

wej, prawa wieczystego użytkowania grun-

tów oraz innych rzeczy – jeżeli odpłatne

zbycie nie następuje w wykonaniu działal-

ności gospodarczej i zostało dokonane

w przypadku odpłatnego zbycia nierucho-

mości i praw majątkowych przed upływem

pięciu lat, licząc od końca roku kalenda-

rzowego, w którym nastąpiło nabycie lub

wybudowanie, a innych rzeczy – przed

upływem pół roku, licząc od końca miesią-

ca, w którym nastąpiło nabycie.

Oprócz tego przepis art. 9 ust. 3 ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych nie ma również zastosowania do strat

ze źródeł przychodów, z których dochody

są wolne od podatku dochodowego.

Przypomnijmy jeszcze, że u podatni-

ków, którzy zgodnie z obowiązującymi ich

zasadami rachunkowości sporządzają

sprawozdanie finansowe, za dochód

z działalności gospodarczej uważa się do-

chód wykazany na podstawie prawidłowo

prowadzonych ksiąg, zmniejszony o do-

chody wolne od podatku i zwiększony

o wydatki nie stanowiące kosztów uzyska-

nia przychodów, zaliczone uprzednio

w ciężar kosztów uzyskania przychodów.

Z kolei u podatników osiągających docho-

dy z działalności gospodarczej i prowa-

■

PRZYKŁAD Podatnik poniósł

w 2002 r. 50 000 zł straty. Dla uprosz-

czenia przyjmijmy, że rok podatkowy

podatnika pokrywa się z rokiem kalen-

darzowym. W kolejnym roku również

poniósł stratę. Dochody uzyskał nato-

miast w 2004 r. W tym też roku odliczył

połowę straty, czyli 25 000 zł. W 2005 r.

dochód podatnika wyniósł tylko 5000

zł. Tyle też straty odliczył podatnik od

dochodu. W kolejnym roku podatnik

znów nie uzyskał dochodu, a w 2006 r.

uzyskał dochód w wysokości 59 000

zł. To umożliwiło mu odliczenie w 2006

r. pozostałej części straty za 2002 r.,

czyli 20 000 zł.

W jakich sytuacjach przepisu się

nie stosuje

Przepis ten nie ma zastosowania do strat

z odpłatnego zbycia rzeczy i praw majątko-

wych, o których mowa w art. 10 ust. 1 pkt

RADZI

Od ryczałtu odliczamy dzieląc na stawki

W przypadku ryczałtowców warunki

nych stawką 3 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 72 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 36

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa

niż wykazana w poz. 36, należy wpisać

w poz. 72 kwotę równą kwocie wykaza-

nej w poz. 36),

◗

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa

niż wykazana w poz. 38, należy wpisać

w poz. 74 kwotę równą kwocie wykaza-

nej w poz. 38),

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 20 proc. (poz. 77 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

55 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 20 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 77 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 41

(jeżeli z wyliczenia wychodzi nam kwota

wyższa niż wykazana w poz. 41, należy

wpisać w poz. 77 kwotę równą kwocie

wykazanej w poz. 41),

◗

odliczenia straty są identyczne jak

dla podatników opłacających PIT według

skali podatkowej lub według liniowej

stawki 19 proc. W specyficzny sposób na-

stępuje natomiast samo odliczenie straty

od przychodu opodatkowanego ryczał-

tem. Otóż jeżeli podatnik korzysta z odli-

czeń od przychodów (uwaga: nie dotyczy

to odliczeń od podatku) i jednocześnie

jest opodatkowany różnymi stawkami

zryczałtowanego podatku dochodowe-

go, odliczeń tych dokonuje od każdego

rodzaju przychodu w takim stosunku,

w jakim poszczególne rodzaje przycho-

dów opodatkowane różnymi stawkami

pozostają w roku podatkowym w ogólnej

kwocie przychodów. Dotyczy to niestety

także odliczania straty. W zeznaniu PIT-28

za 2003 r. obliczenia tego dokonywało

się w części ,,E” (poz. 71-78). Warto po-

zycje tej części zeznania prześledzić, bo-

wiem w rozliczeniu za 2004 r. nie będą

one zasadniczo różniły się od tego, co już

znamy z rozliczeń tegorocznych. I tak

z konstrukcji zeznania PIT-28 wynika, że:

◗

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 10 proc. (poz. 75 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

53 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 75 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 39

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa

niż wykazana w poz. 39, należy wpisać

w poz. 75 kwotę równą kwocie wykaza-

nej w poz. 39),

◗ kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 17 proc. (poz. 76 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

54 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 76 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 40

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa

niż wykazana w poz. 40, należy wpisać

w poz. 76 kwotę równą kwocie wykaza-

nej w poz. 40),

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 5,5 proc. (poz. 73 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

51 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 5,5 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 73 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 37

(jeżeli z wyliczenia wynika kwota wyższa

niż wykazana w poz. 37, należy wpisać

w poz. 73 kwotę równą kwocie wykaza-

nej w poz. 37),

◗ kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 8,5 proc. (poz. 74 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

52 (tj. udział przychodów opodatkowa-

nych stawką 8,5 proc. w ogólnej kwocie

przychodów); wyliczone w poz. 74 ze-

znania odliczenie nie może przekroczyć

kwoty przychodu wykazanego w poz. 38

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

karnymi stawkami ryczałtu: w celu obli-

czenia kwoty wydatków podlegającej od-

liczeniu od przychodów określonych

przez organ podatkowy na podstawie

art.17 ustawy o podatkach zryczałtowa-

nych i opodatkowanych różnymi stawka-

mi, należy w pierwszej kolejności kwotę

z poz.71 pomnożyć przez właściwe dla

poszczególnych przychodów udziały

z poz. od 56 do 61, a następnie obliczo-

ne w ten sposób wielkości zsumować.

Kwoty wydatków podlegające odliczeniu

od przychodów opodatkowanych we-

dług poszczególnych stawek nie mogą

przekroczyć kwot przychodów z odpo-

wiednich poz. od 43 do 48.

kwota wydatków podlegających odli-

czeniu od przychodów opodatkowanych

stawką 3 proc. (poz. 72 zeznania) to

kwota z poz. 71 (tj. odliczenia ogółem)

pomnożona przez udział ustalony w poz.

50 (tj. udział przychodów opodatkowa-

◗

DORADCA FIRMY

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

4 Podatki w firmie

www.gazetaprawna.pl

dochodu nie uwzględnia się również strat

przedsiębiorstw państwowych przejmowa-

nych lub nabywanych na podstawie przepi-

sów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Czego nie można uwzględnić

Przy ustalaniu straty nie uwzględnia się

przychodów i kosztów uzyskania przycho-

dów, o których mowa w art. 7 ust. 3,

a w razie przekształcenia formy prawnej,

łączenia lub podziału przedsiębiorców,

także straty przedsiębiorców przekształca-

nych, łączonych, przejmowanych lub dzie-

lonych, z wyjątkiem przekształconych

spółek kapitałowych w inne spółki kapita-

łowe.

Z początkiem br. zmodyfikowano też

przepis, z którego wynika, że przy ustala-

niu straty nie uwzględnia się również strat

przedsiębiorstw państwowych przejmowa-

nych lub nabywanych na podstawie przepi-

sów o komercjalizacji i prywatyzacji.

Z przepisów zawartych w art. 7 ust.

5 ustawy o podatku dochodowym od osób

prawnych wynika, że o wysokość straty,

o której mowa w ust. 2, poniesionej w ro-

ku podatkowym, można obniżyć dochód

w najbliższych kolejno po sobie następują-

cych pięciu latach podatkowych, z tym że

wysokość obniżenia w którymkolwiek

z tych lat nie może przekroczyć 50 proc.

kwoty tej straty.

Działalność gospodarcza

Warto pamiętać o tym, że ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych za-

wiera własną definicję działalności gospodarczej. Zawiera ją art. 5a pkt 6, który sta-

nowi, że pozarolnicza działalność gospodarcza oznacza działalność zarobkową wy-

konywaną w sposób zorganizowany i ciągły, prowadzoną we własnym imieniu i na

własny lub cudzy rachunek, z której uzyskane przychody nie są zaliczane do innych

przychodów ze źródeł wymienionych w art. 10 ust. 1 pkt 1, 2 i 4-9. Oznacza to, że

do przychodów z działalności gospodarczej nie zalicza się przychodów ze stosunku

służbowego, stosunku pracy, w tym spółdzielczego stosunku pracy, członkostwa

w rolniczej spółdzielni produkcyjnej lub innej spółdzielni zajmującej się produkcją

rolną, pracy nakładczej, emerytury lub renty, działalności wykonywanej osobiście,

działów specjalnych produkcji rolnej, nieruchomości lub ich części, najmu, podnaj-

mu, dzierżawy, poddzierżawy oraz innych umów o podobnym charakterze. Jeżeli

chodzi o wymienione w ostatniej części umowy o innym charakterze, to ustawodaw-

ca ma na myśli również umowy dzierżawy, poddzierżawy działów specjalnych pro-

dukcji rolnej oraz gospodarstwa rolnego lub jego składników na cele nierolnicze al-

bo na prowadzenie działów specjalnych produkcji rolnej, z wyjątkiem składników

majątku związanych z działalnością gospodarczą, z kapitałów pieniężnych i praw

majątkowych, z odpłatnego zbycia oraz z innych źródeł.

Liniowy PIT też ze stratą

Z zastrzeżenia, że w przypadku wyboru opodatkowania liniową stawką PIT po-

datnik traci prawo do wspólnego opodatkowania z małżonkiem oraz do odli-

czania ulg, część podatników wyciągnęła mylny wniosek, że dotyczy to także

prawa do odliczania straty podatkowej. Tymczasem nic bardziej mylnego.

W przypadku działalności gospodarczej dochodem jest nadwyżka sumy przy-

chodów nad kosztami ich uzyskania osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli

koszty uzyskania przekraczają sumę przychodów, różnica jest stratą ze źródła

przychodów. Dotyczy to także tych podatników, którzy opłacają podatek we-

dług stawki liniowej.

użyciem. W istocie bowiem, w odróżnieniu

od podatków zryczałtowanych, jego ustale-

nie jest dość skomplikowanym procesem

i od tego, w jaki sposób ustalany jest poda-

tek opłacany według skali podatkowej, róż-

ni się w istocie tylko zastosowaną stawką

podatku dochodowego.

Podatek płacony według stawki liniowej

PIT jest obliczany jako 19 proc. dochodu

podatnika. Regulujący kwestie opodatko-

wania według liniowej stawki PIT art. 30c

ustawy o podatku dochodowym od osób fi-

zycznych przewiduje, że podatek dochodo-

wy od dochodów z pozarolniczej działalno-

ści gospodarczej uzyskanych przez podat-

ników, którzy wybrali opodatkowanie we-

dług stawki liniowej, wynosi 19 proc. pod-

stawy obliczenia podatku. Dalej art. 30c

ust. 2 przewiduje, że podstawą obliczenia

podatku jest dochód ustalony zgodnie

z art. 9 ust. 1, 2, 3, 3a i 5, art. 24 ust.

1 i 2 lub art. 24b ust. 1 i 2 lub art. 25 usta-

wy o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych.

Stąd dość istotnego znaczenia nabiera

kwestia właściwego określenia wysokości

tego dochodu, z zastosowaniem przepisów,

do których odsyła nas art. 30c ust. 2 usta-

wy o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych.

Zgodnie z przepisami ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, w przy-

padku działalności gospodarczej docho-

dem jest osiągnięta w roku podatkowym

nadwyżka sumy przychodów z pozarolni-

czej działalności gospodarczej nad koszta-

mi ich uzyskania. Taka jest przynajmniej

zasada ogólna. Jednak już z niej widać, że

w przypadku opłacenia podatku według

stawki liniowej podatnik może także po-

nieść stratę. Jeśli bowiem koszty przekro-

czą przychody, o żadnym dochodzie mowy

być nie może.

Z zastrzeżenia, że w przypadku wyboru

opodatkowania liniową stawką PIT podat-

nik traci prawo do wspólnego opodatkowa-

nia z małżonkiem oraz do odliczania ulg,

część podatników wyciągnęła mylny wnio-

sek, że dotyczy to także prawa do odlicza-

nia straty podatkowej. Tymczasem nic bar-

dziej mylnego. W przypadku działalności

gospodarczej dochodem jest nadwyżka su-

my przychodów nad kosztami ich uzyska-

nia osiągnięta w roku podatkowym. Jeżeli

koszty uzyskania przekraczają sumę przy-

chodów, różnica jest stratą ze źródła przy-

chodów. Ustawa o podatku dochodowym

uprawnia podatników do odliczenia takiej

straty od dochodów z tego samego źródła

w kolejnych latach. To, na jakich zasadach

odbywa się takie odliczenie, regulują wspo-

mniane wcześniej ust. 3 i 3a art. 9 ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych. Przewidują one, że o wysokość straty

ze źródła przychodów, poniesionej w roku

podatkowym, można obniżyć dochód uzy-

skany z tego źródła w najbliższych kolejno

po sobie następujących pięciu latach po-

W przypadku podatników opodatkowa-

nych podatkiem dochodowym od osób fi-

zycznych możliwe są w zasadzie trzy formy

opodatkowania: tzw. zasady ogólne, ryczałt

od przychodów ewidencjonowanych oraz

karta podatkowa. W przypadku pierwszej

z tych form mamy obecnie możliwość wy-

bierania pomiędzy opodatkowaniem we-

dług skali podatkowej oraz według liniowej

19-proc. stawki PIT.

Od 1 stycznia 2004 r. ustawa z dnia 26

lipca 1991 r. o podatku dochodowym od

osób fizycznych (t.j. Dz.U. z 2000 r. nr 14,

poz. 176 z późn. zm.) przewiduje, że podat-

nicy prowadzący pozarolniczą działalność

gospodarczą mogą wybrać nową formę pła-

cenia podatku, która określona jest szcze-

gółowo w art. 30c tej ustawy. Z pewnym

uproszczeniem można przyjąć, że forma ta

polega na tym, że od dochodu wyliczonego

w dość konwencjonalny dla działalności go-

spodarczej sposób i za cenę rezygnacji

z możliwości dokonywania odliczeń (z

pewnymi nielicznymi wyjątkami, o których

dalej) i korzystania ze wspólnego opodat-

kowania z małżonkiem, podatnik opłaca

podatek według stałej stawki podatku, któ-

ra wynosi 19 proc.

Mimo że o podatku płaconym według li-

nowej 19-proc. stawki PIT mówi się często

jako o podatku zryczałtowanym, faktycznie

wcale nie ma on takiego charakteru. Okre-

ślanie go w ten sposób jest też sporym nad-

RADZI

Ze względu na to, że przepisy art.

9 ustawy o podatku dochodowym od

osób fizycznych nie zastrzegają, że

przypadająca do odliczenia w danym

roku część straty powinna być rozli-

czana przez cały rok podatkowy

(choć w niektórych urzędach skarbo-

wych sugerowane jest takie rozwią-

zanie), całą kwotę straty w części

przypadającej do odliczenia w danym

roku podatkowym wolno nam odli-

czyć już w pierwszej składanej w roku

podatkowym deklaracji PIT-5L.

Z ORZECZNICTWA

Nie każdą stratę odliczysz

Przepis art. 9 ust. 3 ustawy z dnia 26 lipca 1991 r. o podatku dochodowym od osób

fizycznych stanowi zdanie wielokrotnie złożone, gdzie zdanie składowe zawierające

w sobie zasadę rozliczania strat zostało przedzielone wypowiedzią wtrąconą, która

stanowi o przypadkach odstępstw od tej reguły. Tak też co do zasady: stratę ze źródła

przychodów poniesioną w roku podatkowym pokrywa się w równych częściach z do-

chodu uzyskanego z tego źródła w kolejnych trzech latach podatkowych. Wyjątkiem

od zasady, czyli stratami, które nie podlegają takiemu rozliczeniu, są straty ze sprze-

daży i praw majątkowych, o której mowa w art. 10 ust. 1 pkt 8, oraz straty ze źródeł

przychodów, z których dochody były wolne od podatku dochodowego. Tylko tak od-

czytana norma prawna jest zgodna z gramatycznym kształtem tego przepisu. – wyrok

SN z 3 kwietnia 2003 r., III RN 56/02; niepublikowany

Zawiniłeś – nie odliczysz

Podatnik nie może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów straty wywołanej tylko

i wyłącznie z winy podatnika, a wynikającej z tego rodzaju zaniedbań, których racjo-

nalnie działający podmiot gospodarczy nie powinien popełniać. – wyrok NSA

z 8 sierpnia 2002 r., I SA/Gd 1891/99, POP nr 2 z 2003 r., poz. 48

Lata liczymy po kolei

Przez najbliższe lata podatkowe, w których podatnik może pokryć poniesioną stratę,

należy rozumieć (...) kolejno po sobie następujące lata, poczynając od roku następne-

go po tym roku, w którym strata miała miejsce. – wyrok NSA z 2 kwietnia 1998 r.,

I SA/Po 1622/97, niepublikowany

Straty małżonka nie odliczysz

Nie jest możliwe przy łącznym opodatkowaniu małżonków odejmowanie straty jed-

nego z małżonków od dochodu drugiego. (...) Artykuł 9 ust. 2 omawianej ustawy

zawierał normatywne określenie pojęcia „dochodu” jak i „straty”, natomiast art.

6 ust. 2 i 3 ustawy mówił wyłącznie o dochodach; zatem nie było możliwe przy

łącznym opodatkowaniu małżonków odejmowanie straty jednego z małżonków od

dochodu drugiego. – wyrok NSA z 12 czerwca 1997 r., SA/Sz 1118/96, niepubli-

kowany

Straty w środkach obrotowych

Przepis art. 25 ust. 1 pkt 3 ustawy o podatku od towarów i usług oraz o podatku ak-

cyzowym (Dz.U. z 1993 r. nr 11, poz. 50) nie ma zastosowania, gdy straty w środkach

obrotowych i trwałych podatnika nie zostały zaliczone do kosztów uzyskania przycho-

dów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku do-

chodowym od osób prawnych (Dz.U. z 1993 r. nr 106, poz. 482 ze zm.). W razie otrzy-

mania odszkodowania z ubezpieczenia na pokrycie strat w środkach trwałych i obro-

towych podatnik nie traci prawa do obniżenia podatku należnego o podatek naliczo-

ny przy nabyciu składników majątkowych będących takimi środkami, a także przy za-

kupie towarów i usług służących do naprawiania szkody powstałej w tych składnikach.

– wyrok NSA z 21 czerwca 2000 r., I SA/Łd 2367/98, niepublikowany

Likwidacja nie w pełni umorzonych środków trwałych

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 6 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym

od osób prawnych (Dz.U. nr 28, poz. 86) zawiera określenie przypadku, w którym stra-

ty powstałe w wyniku likwidacji nie w pełni umorzonych środków trwałych nie są uwa-

żane za koszty uzyskania przychodów. Przepis ten dotyczy likwidacji środków trwałych

bezpośrednio związanych z prowadzoną działalnością gospodarczą osoby prawnej

i stanowi on pewien wyjątek od ogólnej zasady, iż likwidacja nie w pełni umorzonych

tego rodzaju środków trwałych stanowi koszt uzyskania w wysokości niezamortyzo-

wanej wartości tych środków. – wyrok NSA z 30 marca 1995 r., SA/Ł 1688/94 , Prze-

gląd Orzecznictwa Podatkowego z 1998 r. nr 5

GAZETA PRAWNA NR 68 (1177) 6 KWIETNIA 2004

DORADCA FIRMY

Podatki w firmie 5

www.gazetaprawna.pl

Z PISM MINISTERSTWA FINANSÓW

Strata odliczana od ryczałtu

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podatkach zryczałtowanych, podatnik uzysku-

jący przychody opodatkowane w formie ryczałtu od przychodów ewidencjono-

wanych może odliczyć od przychodów stratę, o której mowa w art. 9 ust. 3 i 3a

ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych.

Straty w środkach obrotowych

Pismo z 26 kwietnia 2001 r., PB/3-MD-289-8214-35/2001

Odpowiadając na pismo (...) w sprawie uznawania dla celów podatku dochodowego

od osób prawnych strat w środkach obrotowych za koszty uzyskania przychodów –

Ministerstwo Finansów uprzejmie wyjaśnia, co następuje:

Zgodnie z art. 15 ust. 1 ustawy z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od

osób prawnych (...), kosztami uzyskania przychodów są koszty poniesione w celu

osiągnięcia przychodów, z wyjątkiem kosztów wymienionych w art. 16 ust. 1. W ka-

talogu negatywnym (art. 16 ust. 1 ustawy) są wymienione straty, które nie są uzna-

wane za koszty uzyskania przychodów, ale wśród tych kategorii kosztów, w świetle

obowiązującego w 2001 r. stanu prawnego, nie ma strat w środkach obrotowych.

Z obowiązujących przepisów ww. ustawy nie wynika, aby straty w środkach obroto-

wych należało a priori wykluczyć z kosztów uzyskania przychodów, a zatem co do za-

sady straty te mogą być uznane za koszty podatkowe, jednakże każdy przypadek

i każde tego rodzaju zdarzenie gospodarcze należy rozpatrywać i oceniać indywidu-

alnie jako konkretny przypadek z uwzględnieniem okoliczności faktycznych badanej

sprawy.

Powstałych strat w ramach działalności gospodarczej, jako efektu ubocznego, nie

można pomijać w rachunku podatkowym. Straty w środkach obrotowych należy oce-

niać pod kątem całokształtu prowadzonej przez podatnika działalności.

Co do zasady poniesienie wydatków na nabycie środków obrotowych, np. towarów

handlowych, materiałów, opakowań, ma na celu osiągnięcie przychodów. Wobec te-

go straty w tych środkach obrotowych, powstające w trakcie normalnego i racjonal-

nego działania podatnika (np. właściwie udokumentowane ubytki naturalne), oraz

straty powstałe w wyniku zdarzeń losowych (np. kradzieży) przy uznaniu ich za kosz-

ty uzyskania przychodów powinny być uwzględniane w rachunku podatkowym,

w aspekcie powołanych norm prawa.

W każdym jednak przypadku obciążenie kosztów podatkowych i forma udokumento-

wania strat będzie uzależniona od indywidualnej sytuacji. Zważywszy na różnorod-

ność rodzajów prowadzonej działalności i zdarzeń powodujących straty, nie jest moż-

liwe przyjęcie jednej – obowiązującej w każdej sytuacji – wykładni. Ocena może na-

stąpić jedynie po zbadaniu konkretnego przypadku – na podstawie materiałów źró-

dłowych – przez właściwy organ podatkowy lub organ kontroli skarbowej.

W przypadku ryczałtu nie jest oczywi-

ście możliwe to, by koszty przewyższyły

przychody i tym samym powstała strata

podatkowa. Jest to niemożliwe, bo cechą

charakterystyczną ryczałtu od przycho-

dów ewidencjonowanych jest to, że kosz-

tów uzyskania przychodów nie ustala się

wcale. Podatek zaś płaci się jako określoną

w procentach część uzyskanego przez po-

datnika przychodu. Upraszcza to rozlicze-

nia, zwłaszcza że w przypadku ryczałtu

nie ma obowiązku składania deklaracji

miesięcznych. Wystarczy obliczyć i wpła-

cić w terminie przypadający na ten mie-

siąc ryczałt (zawsze w terminie do 20 dnia

miesiąca za miesiąc poprzedni, z wyjąt-

kiem grudnia, który rozliczany jest w mo-

mencie składania zeznania rocznego PIT-

28, a więc najpóźniej do 31 stycznia roku,

który następuje po roku, którego zeznanie

takie dotyczy).

W takiej sytuacji wydawać by się mogło,

że skoro strata powstać nie może, to i o żad-

nym odliczaniu takiej straty mowy być nie

może. Nic bardziej błędnego. Odliczenie ta-

kie jest oczywiście możliwe, choć ze zrozu-

miałych i wskazanych już wcześniej wzglę-

dów dotyczy ewentualnych strat, które po-

datnik mógł ponieść w latach poprzednich,

gdy opodatkowany był za tzw. zasadach

ogólnych, a więc wtedy, gdy podatek płacił

według skali podatkowej. Jeśli przed zmia-

ną formy opodatkowania nie udało mu się

odliczyć straty od podatku płaconego we-

dług skali podatkowej, może takiego odli-

czenia dokonać od ryczałtu.

Obecnie ryczałt od przychodów ewiden-

cjonowanych regulowany jest przepisami

ustawy z dnia 20 listopada 1998 r. o zry-

czałtowanym podatku dochodowym od

niektórych przychodów osiąganych przez

osoby fizyczne (Dz.U. nr 144, poz. 930

z późn. zm.; dalej „ustawa o podatkach

zryczałtowanych”).

Zgodnie z art. 11 ust. 1 ustawy o podat-

kach zryczałtowanych, podatnik uzyskują-

cy przychody opodatkowane w formie ry-

czałtu od przychodów ewidencjonowa-

nych może odliczyć od przychodów stratę,

o której mowa w art. 9 ust. 3 i 3a ustawy

o podatku dochodowym od osób fizycz-

nych, oraz wydatki, określone w art. 26

ust. 1 i art. 26b ustawy o podatku docho-

dowym od osób fizycznych. Artykuł 11

ust. 2 ustawy o podatkach zryczałtowa-

nych nakazuje odpowiednie stosowanie

w przypadku rozliczania straty zasad wy-

nikających z przepisów ustawy o podatku

dochodowym od osób fizycznych, doty-

czących warunków oraz wysokości odli-

czeń dokonywanych od przychodu. Odpo-

wiednie zastosowanie znajdą zatem w tym

przypadku omawiane już wcześniej przepi-

sy art. 9 ust. 3 i 3a ustawy o podatku do-

chodowym od osób fizycznych.

Jak wynika z przytoczonego w tym miej-

scu art. 11 ust. 1 ustawy o podatkach zry-

czałtowanych, podatnicy opłacający poda-

tek dochodowy w formie ryczałtu od przy-

chodów ewidencjonowanych od przycho-

dów z pozarolniczej działalności gospo-

darczej oraz najmu, podnajmu, dzierżawy,

poddzierżawy lub innych umów o podob-

nym charakterze, mogą zatem odliczyć od

przychodów stratę z lat ubiegłych. Robi się

to dokładnie tak samo jako w przypadku

odliczania straty od dochodu opodatkowa-

nego według skali podatkowej. Oznacza

to, że o wysokość straty ze źródła przycho-

dów, poniesionej w roku podatkowym,

można obniżyć przychód uzyskany z tego

źródła w najbliższych kolejno po sobie na-

stępujących pięciu latach podatkowych,

z tym że wysokość obniżenia w którymkol-

wiek z tych lat nie może przekroczyć 50

proc. kwoty tej straty.

■ PRZYKŁAD Podatnik był opodat-

kowany w 2003 r. na tzw. zasadach

ogólnych (miał płacić podatek według

skali podatkowej). Zamiast dochodu

poniósł jednak 10 000 zł straty. Od

1 stycznia 2004 r. zmienił formę opo-

datkowania na ryczałt ewidencjono-

wany. Mimo to istnieje możliwość odli-

czenia straty poniesionej w 2003 r.

od przychodów opodatkowanych ry-

czałtem. W pierwszym roku może

maksymalnie odliczyć 5000 zł (poło-

wę poniesionej w 2003 r. straty). Na

jej rozliczenia ma zaś czas najpóźniej

do 2008 r. (pięć kolejnych lat).

datkowych, z tym że wysokość obniżenia

w którymkolwiek z tych lat nie może prze-

kroczyć 50 proc. kwoty tej straty.

Stratę podatnicy opodatkowani stawką li-

niową PIT odliczają już w deklaracji PIT-

5L. Służy do tego cześć D. deklaracji. W tej

części uwzględniamy dwa elementy. Pierw-

szy to straty z lat ubiegłych. Drugi – skład-

ki na ubezpieczenia społeczne.

Do wykazania straty służy pozycja 23 de-

klaracji. Wykazuje się w niej straty z lat

ubiegłych dwojakiego rodzaju. Przede

wszystkim są to straty, których zasady roz-

liczania uregulowane zostały w art. 9 ust.

3 i 3a ustawy o podatku dochodowym od

osób fizycznych. Ale nie tylko. W pozycji

tej uwzględnia się bowiem także te straty,

które odliczane są na „specjalnych” zasa-

dach na podstawie art. 3 ustawy z dnia 11

sierpnia 2001 r. o szczególnych rozwiąza-

niach prawnych związanych z usuwaniem

skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r.

oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz.U. nr

84, poz. 907 z późn. zm.).

Jeżeli chodzi o drugi wspomniany ro-

dzaj strat, to wspomniany już wcześniej

art. 3 ustawy o szczególnych rozwiąza-

niach prawnych związanych z usuwaniem

skutków powodzi z lipca i sierpnia 2001 r.

przewiduje, że podatnicy podatku docho-

dowego, którzy ponieśli rzeczywiste szko-

dy materialne w związku z powodzią, mo-

gą obniżyć dochód o wysokość straty, po-

niesionej w roku podatkowym obejmują-

cym lipiec i sierpień 2001 r., w okresie naj-

bliższych kolejnych pięciu latach podatko-

wych, z tym że w tym przypadku o wyso-

kości, w jakiej następuje obniżenie docho-

du w danym roku podatkowym, decyduje

sam podatnik. Podatnik, który ma prawo

do korzystania z tych rozwiązań, może za-

tem zdecydować się na odliczenie w jed-

nym ze wspomnianych pięciu lat nawet ca-

łej straty.

Podobnie jak ma to miejsce wtedy, gdy

podatek płacony jest według skali podatko-

wej również ryczałtowcy nie odliczą od

przychodu wszystkich poniesionych strat.

Możliwość dokonania takiego odliczenia

nie dotyczy strat z odpłatnego zbycia rzeczy

i praw majątkowych, o których mowa w art.

10 ust. 1 pkt 8 ustawy o podatku dochodo-

wym od osób fizycznych, a więc ze zbycia:

nieruchomości lub ich części oraz udziału

w nieruchomości, spółdzielczego własno-

ściowego prawa do lokalu mieszkalnego lub

użytkowego oraz wynikającego z przydziału

spółdzielni mieszkaniowych: prawa do do-

mu jednorodzinnego lub prawa do lokalu

w małym domu mieszkalnym, prawa wie-

czystego użytkowania gruntów, innych rze-

czy; nie dotyczy to także straty ze źródeł

przychodów, z których dochody są wolne

od podatku dochodowego.

Marek Kutarba, Krzysztof Tomaszewski

RADZI

Straty w środkach trwałych i obrotowych

Jeśli podatnik – w wyniku zaistnienia jakiegoś zdarzenia – poniesie straty w środ-

kach trwałych i wartościach niematerialnych i prawnych, to kosztem uzyskania

przychodów będzie dla niego jedynie kwota wynikająca z różnicy wartości począt-

kowej i sumy dokonanych odpisów amortyzacyjnych. Kosztem nie będą zatem do-

konane już przez podatnika odpisy amortyzacyjne. Nie w każdej sytuacji straty

w środkach obrotowych powinny być jednak uznane za koszt uzyskania przycho-

dów. Straty muszą być zawsze rzeczywiste i prawidłowo udokumentowane. Takie

stanowisko zajął Naczelny Sąd Administracyjny rozpoznając skargę podatnika doty-

czącą niedoborów inwentaryzacyjnych. Nie zostały one udokumentowane, a co za

tym idzie organy podatkowe nie zaliczyły ich do kosztów uzyskania przychodów

(wyrok NSA z 17 grudnia 2002 r., III SA 1152/01, niepublikowany). Sąd przyznał im

rację. W uzasadnieniu przypomniał, że zgodnie zaś z art. 23 ust. 1 pkt 5 ustawy nie

uważa się za koszty uzyskania przychodów strat w środkach trwałych i obrotowych,

w części pokrytej odpisami amortyzacyjnymi oraz odszkodowaniem z tytułu ubez-

pieczeń. W ocenie sądu, kosztami uzyskania przychodów są zatem straty w środ-

kach obrotowych (do nich nie odnoszą się odpisy amortyzacyjne) w części niepo-

krytej odszkodowaniem z tytułu ubezpieczeń. W tym określeniu zaistnienie zdarze-

nia (straty) jest niezależne od woli podatnika i w takim rozumieniu przepis ten po-

winien być stosowany. W orzecznictwie sądowym dominuje stanowisko, że nie mo-

że być uznana za koszt uzyskania przychodu strata w środkach obrotowych będą-

ca następstwem niewłaściwego działania podatnika.

Pytania do ekspertów

prosimy kierować

pod adresem:

tb@infor.pl

JUTRO

w Gazecie Prawnej

Jak odwo∏aç si´

od kary

porzàdkowej

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: