30
Spis:
Wykład 1 - 10.10.06
Ćwiczenia 1
Ćwiczenia 3,
Wykład 3 – 24.10.06
Wykład 4 - 21.11.06
Wykład 5 - 28.11.06
Wykład 6 - 05.12.06 [fragmenty]
Międzynarodowy system ochrony praw człowieka zaczął się tak na dobre kształtować po II wojnie światowej. Wcześniej w okresach przed I wojną światową nie znajdziemy zbyt wiele regulacji – konwencji, które by kompleksowo, czy mniej kompleksowo regulowały kwestie praw podmiotowych, praw człowieka. Nie znajdziemy ponadto konwencji związanych z tzw. prawem międzynarodowym humanitarnym – to jest to prawo, które wiąże się z konfliktami zbrojnymi albowiem do końca II wojny światowej trzeba powiedzieć, że nie występował zakaz agresji. Konflikt zbrojny był dopuszczalną formą dochodzenia swoich praw przez państwa. W związku z tym zaczęły powstawać konwencie: 1907r. – konwencje Haskie [dotyczące np. ochrony jeńców w konfliktach zbrojnych, zasad prowadzenia działań militarnych, działania służb sanitarnych itd.] – to są takie pierwsze regulacje, które możemy uznać za skierowane do grup osób – jednakże nie miały one takiego charakteru i wymiaru co współczesny system.
Po II wojnie światowej rozbudowa systemu ochrony praw człowieka wiąże się z powstaniem ONZ, ale nie tylko, dlatego przede wszystkim jest to efekt tragedii – ludobójstwa na skalę niewyobrażalną [wojny światowe]. Społeczność międzynarodowa uznała, że musi powstać natychmiast taka organizacja, która stała będzie na straży pokoju i bezpieczeństwa światowego. Jednakże pokój i bezpieczeństwo nie były możliwe bez pokojowej współpracy i poszanowania praw jednostki w związku z tym ten główny cel ONZ – zapewnienie pokoju został niejako sprzężony z realizacją przestrzegania praw człowieka, no i oczywiście zakazem agresji [uznaniem agresji za niedopuszczalną formę dochodzenia roszczeń przez państwa]. Już w czasie tworzenia ONZ, a trzeba powiedzieć, że ONZ zaczęto tworzyć w czasie II wojny światowe. Pierwsze dokumenty dotyczące ONZ pochodzą z 1942 roku, przed końcem wojny w zasadzie dyskutowano już tylko o Radzie Bezpieczeństwa, o mechanizmach podejmowania decyzji, natomiast już cały kształt instytucji, celów, zasad funkcjonowania organizacji był już uzgodniony. Stąd w czerwcu 1945 można było podpisać pakt. W konferencjach poprzedzających jeszcze konferencję w San Francisco [na której powstało ONZ] pojawiały się dyskusje czy równolegle w ramach tej organizacji nie stworzyć systemu, który byłby systemem ochrony praw człowieka. Większość państw doszła jednak do wniosku, że na pewno istnieje konieczność stworzenia takiego systemu ochrony praw człowieka, jednakże uznano, że to opóźni moment powstania samej ONZ, a więc najpierw postanowiono utworzyć samo ONZ, a zaraz po niej przygotować i opracować uniwersalną konwencję dotycząca praw człowieka.
Praktycznie od zapisów karty w preambule – stania na straży przestrzegania praw człowieka, podstawowych wolności itd.. to te zapisy są już zapowiedzią i wskazówką dla państw ONZ żeby przystąpiły do realizacji tego celu. Tak też się stało, że właśnie pod egidą ONZ ten system powstał – stąd mamy ten główny system globalny, uniwersalny – międzynarodowej ochrony praw człowieka, który opiera się na dokumentach opracowanych przez ONZ:
~Powszechna Deklaracja Praw Człowieka z 10 XII 1948
~Międzynarodowy Pakt Praw Człowieka z 16 XII 1966
Mamy jeszcze całą grupę różnych konwencji odnoszących się do jednostki, bezpośrednio adresowanych do określonych podmiotów jak np.: ~Konwencja dotycząca praw dziecka, o prawach kobiet, mniejszości narodowych, ochrony jeńców…
Patrząc na ten system uniwersalny możemy powiedzieć, że wszystkie umowy międzynarodowe, które składają na ten system możemy podzielić na 3 grupy:
1. umowy ogólne – stanowiące trzon międzynarodowego, uniwersalnego systemu ochrony praw człowieka:
**Międzynarodowy Pakt Obywatelskich i Politycznych i protokół fakultatywny do tego paktu [1966], jak również drugi protokół fakultatywny do tego międzynarodowego paktu dotyczący zniesienia kary śmierci [1989r]
Nie wymieniamy tu Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka [1948] – gdyż nie jest ona umową prawnie wiążąca. Nie jest ona także dokumentem zbyt rozbudowanym - składa się tylko z 30 art. Nie mniej jednak zawiera wszystkie podstawowe prawa. Dlatego, też ten dokument został przyjęty w wielu państwach jako dokument prawnie wiążący na co wskazuje to, że w niektórych konstytucjach została ta Powszechna Deklaracja powtórzona w całości lub w większej części, bądź też konstytucje zawierają odniesienia do tej deklaracji.
Pierwszymi wiążącymi prawnie wielostronnymi umowami regulującymi międzynarodowy system ochrony praw były właśnie międzynarodowe pakty praw człowieka, [Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka - to zbiorcza nazwa dla dwóch umów międzynarodowych uchwalonych przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w dniu 16 grudnia 1966 roku: Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych oraz Międzynarodowego Paktu Praw Gospodarczych, Socjalnych i Kulturalnych].
Przy czym do Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych przyjęto jeszcze protokół fakultatywny, który daje możliwość dochodzenia przez obywateli państw stron swych praw [zawartych w MPPOiP] przed organem działającym z tytułu tej konwencji – Komitetem Praw Człowieka w Genewie.
2. umowy chroniące przed określonymi naruszeniami. np. [podane tytuły konwencji są skrócone]
*konwencja o zakazie ludobójstwa z 1948
*konwencja o zakazie niewolnictwa 1956
*konwencja o zakazie apartheidu 1973
*konwencja o zakazie tortur 1984.
3.umowy chroniące określoną kategorię osób:
*konwencja o statusie uchodźcy 1951r
*konwencja o prawach politycznych kobiet 1952r
*konwencja o obywatelstwie kobiety zamężnej, 1957
*konwencja o prawach dziecka 1989r.
Patrząc na treść, i kategorię praw, które te konwencje formułują to przyjęło się dzielić międzynarodowy system praw człowieka na prawa: pierwszej, drugiej i trzeciej generacji.
Ze względu na charakter praw człowieka w doktrynie wyróżnia się”
A) Prawa pierwszej generacji, które obejmują prawa polityczne i obywatelskie, [ta generacja praw wyłoniła się najwcześniej]
B) Prawa drugiej generacji, które dotyczą praw społecznych, gospodarczych i kulturalnych,
C) Prawa trzeciej generacji, [najnowsze], które zawierają m.in. takie prawa jak prawa do pokoju, prawo do rozwoju, do czystego środowiska naturalnego, prawo do bezpłatnej edukacji, prawa z dziedziny bio-etyki.
Ten katalog praw nie jest katalogiem raz na zawsze zamkniętym. Jak widać ulega on stopniowemu rozwojowi – rozszerzeniu [czy drogą kreowania nowych praw, czy też rozbudowywania dotychczas istniejących już praw, czy też na zasadzie wyodrębnienia się z jakiś kategorii praw odrębnej kategorii]. [Powszechna Deklaracja Praw Człowieka 1948 – to tylko prawa polityczne i obywatelskie]. Prawa drugiej generacji [opracowywane 18 lat później] przysporzyły najwięcej „problemów”. Przy opracowywaniu międzynarodowych paktów pojawiły się na nowo problemy, odłożone jeszcze z czasów opracowywania powszechnej Deklaracji Praw mianowicie – zastanawiano się czy nie ująć w niej także praw gospodarczych i społecznych, ale państwa uznały, że jest to za wcześnie, że przyjęcie takich praw wiąże się z koniecznością ich realizacji, są to prawa, które pociągają określone nakłady [$$] i działania ze strony państw, na co nie wszystkie państwa w związku z różnym stopniem rozwoju było stać, a więc odłożono to niejako na później – do czasu sformułowania tak kompleksowej regulacji jaką stałyby się Międzynarodowe Pakty [1966]. Pakty opracowywani tak długo [praktycznie prace trwały już od mementu uchwalenia Powszechnej Deklaracji] właśnie ze względu na spory między państwami czy ta pierwsza kompleksowa umowa ma obejmować również prawa gospodarcze i społeczne, bowiem przyjęcie takiego obowiązku [poprzez ratyfikację paków] pociąga obowiązek nie tylko ich przestrzegania, ale i wprowadzenia w życie [np. kosztownego prawa do bezpłatnej nauki].
Uznano ostatecznie, że należy sformułować dokument wiążący się z tą kategorią praw, ale z zróżnicowaniem, co do obowiązków. Mianowicie, jeśli chodzi o Międzynarodowy Pakt Praw Obywatelskich i Politycznych to tam jest wyraźny nakaz èpaństwa zobowiązują się natychmiast wprowadzić postanowienia paktu w życie i przestrzegać go. Natomiast w przypadku praw gospodarczych, społecznych, i kulturalnych zawarto łagodniejszą formułę, że państwa dołożą wszelkich starań celem osiągnięcia maksymalnej ochrony praw przewidzianych w tym drugim pakcie. Co umożliwia państwom dążenie do tej najwyższej [i wymaganej] formy praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych. Rozwiązanie takie umożliwia przystąpienie do tych paktów także państw biedniejszych, które ze względu na swoje możliwości gospodarcze i finansowe nie są w stanie udźwignąć takich zobowiązań jak np. do bezpłatnej edukacji czy opieki zdrowotnej.
Wszystkie inne konwencje czy to broniące praw grup czy też chroniące prawa indywidualne osób fizycznych tworzą bardzo rozbudowany system bardzo wielu konwencji.
Od momentu powstania ONZ rozwojowi systemu uniwersalnego sprzyjało powołanie do życia w 1946 Komisji Praw Człowieka ONZ. W ramach tej komisji wyłonią się podkomisja dotycząca niedyskryminacji, ochrony mniejszości, a w 1994 r powołano Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw praw człowieka. Są to instytucjonalne formy, które umożliwiły wzmocnienie tego systemu uniwersalnego. Dzień 10 grudnia obchodzony jest co roku jako międzynarodowy dzień ochrony praw człowieka, właśnie dla podkreślenia znaczenia pierwszego dokumentu tego typu uchwalonego przez ONZ [Powszechna Deklaracja Praw Człowieka].
Różnice między Powszechną Deklaracją , a Międzynarodowymi Paktami
Międzynarodowy Pakt Praw Politycznych jest bardziej rozwinięty, sam dokument jest bardziej obszerny. Powiedzieć można, że oprócz tego, że Pakt Praw obywatelskich rozwija, rozszerza liczbę praw, jego podstawową cechą jest to, że ma w odróżnieniu od Deklaracji system zabezpieczenia przestrzegania sformułowanych praw w postaci Komitetu Praw Człowieka w Genewie, do którego można składać skargi [w przypadku naruszenia, któregoś z gwarantowanych praw]. Ponad to w Międzynarodowym Pakcie znajdziemy takie prawa, które nie widnieją w Deklaracji. Z drugiej jednak strony w porównaniu do Deklaracji Pakty nie zawierają praw takich jak:
*prawa do własności i zakazu jej arbitralnego pozbawiania
*prawa do ubiegania się o azyl
* prawa do posiadania obywatelstwa i zakazie samowolnego pozbawiania go.
Systemy Regionalne:
**System Amerykański –oparty o Amerykańską Konwencję o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności z 22 XI 1969r. – z tytułu tej konwencji również działa trybunał praw człowieka.
**Afrykański System – oparty o Afrykańską Kartę Praw Człowieka i Ludów. 26 VI 1981, z tytułu tej konwencji działa Afrykańska Komisja praw człowieka i ludów – organ kontrolny, rządowy.
**Nie mamy systemu azjatyckiego [nigdy się nie ukształtował]
**Europejski System ochrony Praw Człowieka – oparty przede wszystkim na:
~Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności [4 listopada]. Z tytułu tej konwencji działa Europejski trybunał praw człowieka w Strasburgu.
~Konwencji o ochronie praw człowieka oraz podstawowych wolności Wspólnoty Niepodległych Państw – 1995r., z tytułu której działa Komisja Ochrony Praw Człowieka WNP – organ kontrolny.
Jeżeli chodzi o Polskę i system europejski to trzeba powiedzieć, że wcześniej Polska [państwa socjalistyczne] reprezentowała stanowisko takie, że państwa socjalistyczne nie muszą przystępować do konwencji o ochronie praw człowieka, gdyż sam ustrój socjalistyczny zakłada realizację praw [podmiotowych] podstawowych jednostki. Taka sytuacja trwała do 1989r, kiedy to nastąpiło masowe przystępowanie byłych państw socjalistycznych do konwencji. W 1991 polska przystąpiła do olbrzymiej ilości konwencji europejskich [przede wszystkim do Europejskiej Konwencji praw człowieka, Europejskiej Karty Socjalnej].
Polska była stroną Międzynarodowych Paktów uniwersalnych od 1977, ale protokół fakultatywny, który daje możliwość dochodzenia sowich praw przed Komitetem w Genewie dopiero Polska ratyfikowała w 1991 r. [dopiero od tego czasu polscy obywatele mogli składać skargi].
Komitet Praw Człowieka w Genewie działa na zasadzie organu sądowego, chociaż nie wygląda na taki organ – szczególnie w świetle możliwości podejmowania decyzji, w którym to ma charakter organu quasi sądowego – gdyż jego decyzje stwierdzające naruszenie jakiegoś prawa kierowane są do właściwego państwa członkowskiego, celem ich naprawienia, a obywatel skarżący nie ma z tego tytułu np. możliwości aby zasądzono odszkodowanie jeśli to naruszenie wiązało się ze stratami co następuje w przypadku trybunału w Strasburgu. Nie mniej jednak procedura badania skargi zbliżona jest do procedury sądowej. Na początku procedury występuje badanie czy skarga jest dopuszczalna, czy faktycznie wiąże się z naruszeniem konkretnego prawa politycznego widniejącego w karcie praw obywatelskich i politycznych, potem jeżeli te elementy są potwierdzone bada się zasadność, czy komitet jest właściwy do rozpatrzenia tej skargi, następnie następuje rozstrzygnięcie merytoryczne. Niemniej jednak skarga może być oddalona, jeżeli skarga opiewa na naruszenie nie gwarantowanego przez Pakt Praw Politycznych..
Warunki dopuszczalności skargi:
*skarga musi pochodzić od obywatela państwa, które jest stroną paktu i ratyfikowało protokół fakultatywny.
*naruszone musi być prawo przewidziane w Pakcie Praw Politycznych i Obywatelskich
*skarga nie może być anonimowa
*skarga nie może być nadużyciem uprawnień przysługujących w świetle protokołu
*skarżący powinien wyczerpać krajowe środki dochodzenia swoich uprawnień,
*sprawa, której dotyczy skarga nie może być rozpatrywana przed innym trybunałem międzynarodowym, skarga nie może być przedmiotem postępowania przed innym trybunałem
Europejski Trybunał Praw Człowieka, jest typowym organem sądowym, którego orzeczenia mają charakter typowych orzeczeń sądowych bezwzględnie wiążących.
Wspomnieć należy także, że z tytułu innych europejskich konwencji czy też konwencji uniwersalnych mamy też zabezpieczenia ich przestrzegania. Mamy np,:
*Komitet do spraw dyskryminacji rasowej działający z tytuły konwencji o dyskryminacji rasowej.
*Komitet Przeciwko torturom – działający z tytułu 2 konwencji europejskiej i uniwersalnej o tej samej nazwie Konwencja w sprawie zakazu stosowania tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego poniżającego traktowania albo karania – ma on prawdo do wizytowania miejsc odosobnienia – więzień – to z mocy konwencji uniwersalnej.
System Rady Europy.
Rada Europy jest to organizacja, która ma największy dorobek jeżeli chodzi o kompleksowe konwencje i regulacje. Rada Europy powstała na mocy traktatów z 5 maja 1949r. Początkowa liczba państw stron tej organizacji, liczba państw założycielskich – 10, dziś 46 państw członkowskich RE. Rada Europy był to organ, który pojawił się w połowie lat 60tych jako taka zupełnie luźna forma spotkań, a usankcjonowana dopiero 1996r. mocą Jednolitego Aktu Europejskiego.
Pomimo tego, że jest to Rada Europy to oprócz państw europejskich należą do niej także państwa nie do końca europejskie [leżą poza Europą], państwa powstałe po rozpadzie ZSRR, choćby takie jak Armenia, Azejberdżan, Federacja Rosyjska. Ze względu na rozwój tej organizacji, która od samego początku w statucie założyła objęcie swoim zakresem działania wszystkie możliwe dziedziny współpracy między państwami, można powiedzieć, że jest to najprężniej rozwijająca się organizacja międzynarodowa.
Ze statuty RE:
„Celem Rady Europy jest osiągnięcie większej jedności między jej członkami, aby chronić i wcielać w życie ideały i zasady, stanowiące ich wspólne dziedzictwo, oraz aby ułatwić ich postęp ekonomiczny i społeczny. Cel ten będzie urzeczywistniany za pośrednictwem organów Rady w drodze omawiania wspólnych problemów, przez zawieranie porozumień i wspólne działanie w sprawach gospodarczych, społecznych, kulturalnych, naukowych, prawnych i administracyjnych, jak również przez przestrzeganie i rozwój praw człowieka i podstawowych wolności. (..). Sprawy dotyczące obrony narodowej nie wchodzą w zakres kompetencji Rady Europy”
Dowodem na to, że ta współpraca jest bardzo efektywnie rozwijana i efektem koordynowania tej współpracy, jest dorobek na dzisiaj 192 konwencji, które regulują wszystkie dziedziny życia, także te związane z prawami 3ciej generacji [np. związane z ochroną środowiska, rozwojem techniki itp.]. Mamy konwencje dotyczące praw socjalnych [Europejska Karta Socjalna], praw mniejszości, współpracy transgranicznej, eksradycji, współpracy w sprawach karnych, zwalczania przestępczości zorganizowanej, ochrony środowiska, przestępczości cybernetycznej, ochrony dziedzictwa kulturalnego, transplantacji medycznych, społeczeństwa informacyjnego ...itd. Naczelną konwencją z zakresu ochrony praw człowieka jest niewątpliwie Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności [w skrócie: Europejska Konwencja Praw Człowieka] podpisana w Rzymie w 1950r. Sama konwencja weszła w życie w 1953r., a Polska podpisała ją w 1991r., a ratyfikowała w 1993r. Od jakiegoś czasu zresztą jest tak, że ratyfikacja Europejskiej Konwencji Praw Człowieka jest warunkiem członkostwa w RE.
Co charakteryzuje dorobek prawny RE? – Konwencje te powstają na skutek faktycznego zapotrzebowania państw na regulację poszczególnych kwestii i przy dużej współpracy państw członkowskich, a charakterystyczne jest to, że nie jest to system stabilny, tzn., że patrząc na najważniejsze akty typu Europejska Konwencja i inne konwencje – one są stale modyfikowane i uzupełniane, poprzez przyjmowanie kolejnych protokołów.
Na dzisiaj jeśli chodzi o Europejską Konwencję Praw Człowieka – system ten ma bardzo dynamiczny charakter, poprzez przyjęcie takiego założenia modyfikowania, uzupełniania, rozszerzania praw istniejących w konwencji drogą kolejną kolejnych protokołów, stale nadąża za wyzwaniami czasu, jest stale aktualny – czego nie można powiedzieć o takich uniwersalnych regulacjach jakimi są choćby Międzynarodowe Pakty Praw Człowieka z 1966r.
Protokoły dodatkowe do Europejskiej Konwencji Praw Człowieka - - na dzień dzisiejszy jest ich 14, jednakże nie wszystkie jeszcze weszły w życie. Z tych protokołów Polska 11 ratyfikowała do 2000r. Nie wszystkie protokoły kreują nowe prawa, nie wszystkie rozszerzają prawa zawarte w poprzednich konwencjach. Protokół 8,11 i 14 reformują system kontroli przestrzegania zawartych w konwencji praw – reformują Europejski Trybunał Praw Człowieka.
Jeżeli chodzi o działania RE na rzecz zapewnienia ochrony praw człowieka możemy tutaj patrząc na aktualne działania tej organizacji możemy wypunktować tutaj najważniejsze:
1. ustanowienie skutecznego systemu kontroli i ochrony podstawowych praw i wolności,
2. wykrywanie nowych zagrożeń dla praw człowieka i godności ludzkiej.
3. rozwijanie świadomości społecznej,
4. popieranie edukacji i szkolenia w dziedzinie praw człowieka.
Niektóre z protokołów dodatkowych dotyczą reformy Systemu kontroli i ochrony podstawowych praw i wolności. Europejska Konwencja z góry przewidziała powstanie systemu zabezpieczenia praw w niej zawartych. Na straży przestrzegania Europejskiej Konwencji i praw w niej zawartych stoi Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu, oraz Komisja Praw Człowieka, która była organem wstępnym do przyjmowania skarg. Mieliśmy dwuinstancyjność jeżeli chodziło o składanie skarg indywidualnych. Trzeba zastrzec, że oprócz skarg indywidualnych konwencja przewidziała tzw. skargi międzypaństwowe – możliwość skarżenia państwa przez inne państwo. Natomiast bardziej w praktyce wykorzystany został, i tak to jest i dzisiaj system skarg indywidualnych. Zasada jest taka, że obywatele państw stron Europejskiej Konwencji mają od momentu przyjęcia [ratyfikowania] Konwencji przez państwo, jak również przyjęcia jurysdykcji Europejskiego Trybunału Praw Człowieka mają możliwość składania skarg do tego sądu. Na początku był to system dwuinstancyjny. Komisja Praw człowieka, selekcjonowała skargi, sprawdzała ich zasadność, czy faktycznie dotyczą naruszenia prawa widniejącego w Konwencji. Początkiem lat 90tych, kiedy to do Europejskiej Konwencji przystąpiła cała masa państw powstałych po rozpadzie ZSRR, czy też państw, które uzyskały pełną suwerenność, sytuacja uległa gwałtownemu pogorszeniu, ze względu na to, że ta spora liczba państw zwiększyła znacznie ilość skarg składanych do ETSu – bowiem obywateli państw członkowskich przybyło – trybunał został skutecznie zablokowany – co spowodowało konieczność szybkiej reformy funkcjonowania ETSu. M.in. trzeba powiedzieć, że Polska skutecznie przyczyniła się do tej reformy – byliśmy przodującym państwem w ilości składanych skarg. W celu zreformowania tego systemu przyjęto w 1994r. tzw. protokół 11, który zreformował skutecznie [ale też tylko na pewien okres czasu] system ochrony konwencji. Zlikwidowano Komisję, a pozostawiono permanentnie, stale urzędujący trybunał. Skończono z dwuinstancyjnością, w której dopatrywano się głównej przyczyny „zapychania się” ETSu, która wydłużała procedurę rozpatrywania skarg. Okazało się jednak, że wcale na tak długo to nie wystarczyło. Przede wszystkim wzrost świadomości obywateli państw stron spowodował, że obywatele tych państw coraz częściej zaczęli posługiwać się instrumentem skargi. I jeśli patrzeć na dzisiejsze statystyki, to Polska nadal utrzymuje się w czołówce ilości składanych skarg – bowiem wyprzedziła nas jedynie Rosja, jesteśmy na drugim miejscu. I również można powiedzieć, że Polska skutecznie przyczyniła się do kolejnej reformy ETSu, którą przewiduje protokół 14. Protokół 14 jeszcze nie wszedł w życie, bowiem warunkiem jego wejścia w życie była jego ratyfikacja przez wszystkie państwa członkowskie RE – brakuje 1 ratyfikacji. Przewiduje on, że o zasadności skargi będą mogły orzekać trzyosobowe izby, w pewnych sprawach uprości on procedurę, wydłużona zostanie do 9 lat kadencja sędziów ETSu, będzie to nadal są permanentnie funkcjonujący.
Polska przodowała nie tylko w ogólnej ilości składanych skarg, ale także w ilości złożonych skarg dotyczących przewlekłości postępowania – skąd wniosek, że z polskim wymiarem sprawiedliwości nie dzieję się najlepiej.
Warunkiem wniesienia skargi do ETSu od samego początku jest wyczerpanie procedury wewnątrzkrajowej [wszystkie instancje odwoławcze].
Kolejnym usprawnieniem funkcjonowania polskiego wymiaru sprawiedliwości było przyjęcie [pod naciskiem RE] ustawy o przewlekłości postępowania [2004r weszła w życie.]. Ustawa ta miała pozwolić obywatelom RP na skuteczne dochodzenie swoich praw – najpierw w systemie wewnątrzkrajowym. Wiele już spraw zostało w trybie tej ustawy rozstrzyganych – kończyło się nawet zasądzeniem odszkodowania z tyłu tej przewlekłości, [początkowo nie były to odszkodowania zbyt wielkie, ale ostatnio zaczęły pojawiać się orzeczenia, które nakładają już większe dolegliwości finansowe na państwo, co w jakimś stopniu zmniejszyło ilość skarg składanych z tego tytułu do ETSu, ale całkowicie jeszcze tego nie usprawniło na tyle, żeby po prostu Polska nie utrzymywała się nadal w czołówce pod względem ilości składanych z tego tytułu skarg.
Ten mechanizm jak się okazuje jest skuteczny bowiem również oczywiście orzeczenie ETSu orzekające o winie państwa, czasem kończące się zasądzeniem odszkodowania od państwa dla osób, których racje zostały udowodnione.
przemekn5