KOLOKWIUM HISTORIA WYCHOWANIA, OPRACOWANIE NOTATEK, ĆW. Z PANIĽ BUCZEK WIEK XVI- HUMANIZM sejm: - reprezentuje tylko stan szlachecki; omawiono na nim główne problemy grupy, czasem tylko zwracano uwagę na inne stany - zbierał się tylko w celu uchwalenia prawa- szlachta decydowała więc nie tylko o sobie, ale o całym narodzie i funkcjonowaniu kraju - szlachta posiada pełnię władzy- ustawodawczš, wykonawczš (bo urzędnicy pochodš ze stanu), sšdowniczš (pełni funkcję sšdów), a dodatkowo sprawuje władzę nad administracjš kocielnš - złoty okres Rzeczypospolitej- by móc się odezwać podczas posiedzień sejmu trzeba co sobš rezptezentować - ETOSY: gospodarza - tylko praca na roli jest zajęciem godnym szlachcica (oczywicie chodzi o zarzšdzanie); by majštek mógł rosnšć szlachcic musi posiadać wiedzę i być gospodarnym polityka- każdy szlachcic mógł być powołany na sejm, ale tylko osoby wykształcone mogły zaistnieć uczciwego człowieka- wymagano uczciwoci, by nikt z przybyłych nie działał na szkodę państwa wojownika- w zwišzku z wielkš liczbš przywilejów szlachta czuła się w obowišzku do obrony państwa szkoły w Polsce: - szkoły parafialne= decezjalne= zakonne - tylko 2 typy- parafialne i Akademia Krakowska, wszystkie na różnych poziomach, bez ujednoliconego programu - nikt się nimi nie zajmuje, każdy uznaje to, co jest za stan oczywisty - po Uni realnej następuje polonizacja (j. polski był dominujšcym; mimo że w domu posługiwano się ruszczyznš, gdy chciano co załatwić lub zrobić zakupy musiano mówić po polsku) - uczono pisania, czytania, liczenia i łaciny redniowiecznej, która oparta była na Biblii i nie miała słownictwa politycznego, rozbudowanej gramatyki itp. - wszystko robiono jak najłatwiej - uczono przez pojęcia i tylko tego, co nazwane - ewentualnymi drogami kształcenia były wyjazdy za granicę lub nauka na dworach królewskim lub magnackich (chłopcy od 8 lat, nazywani paziami, którzy wykonywali lekkš służbę w zamian za kształcenie, po zakończeniu którego albo zostawali urzędnikami na swoich dworach albo byli wiernymi służšcymi; problemem było to, że każdy magnat nauczał czego innego) - edukacja XVI wieku jest nieunormowana, nie ma więc standardów zawodowych, wymaganych kwalifikacji itp. Andrzej Frycz Modrzewski biografia: uczył się w szkole parafialnej w Wolborzy, okolice Łodzi, która była miejscem przebywania biskupów. tam posiadł podstawy pisania, czytania, liczenia i łaciny klasycznej, co umożliwiło mu dostanie się do Akademii Krakowskiej, na wydział filozofii, który był wydziałem wyrównujšcym szanse (przyjmowali każdego płacšcego, znajšcego łacinę; po nim można było ić na telogię, medycynę lub prawo). na studiach zajmował się sztukami wyzwolonymi (Artes Liberales), w składzie: trivium- gramatyka, retoryka, dialektyka i quadrivium- arytmetyka (abstrakcja), geometria (liczby w przstrzeni), astronomii (na AK nie było muzyki). po studiach przyjmuje go Jan Łaski, prymas, Kanclerz Wielki Koronny. przy nim Andrzej Frycz uczy się stylu kancelaryjnego, zaczyna orientować się w sprawach państwa i Kocioła, wchodzi w sferę dyplomacji praktycznej. Opiekun niedługo póniej poznaje rozum ucznia i finansuje mu podróż edukacyjnš do Wittenbergi (gdzie poznaje Lutra i Melanchtona). po powrocie do kraju zostaje zatrudniony na dworze Zygmunta Augusta, gdzie poznaje sprawy państwowe. w tym czasie królowa Bona, jako osoba wiatła i wykształcona, wprowadza na Wawelu swoje rzšdy (poczštek humanizmu w Polsce); zaczyna się zwracać uwagę na stroje, wychowanie, maniery i cielesnoć. następuje odejcie od spraw religijnych, które władały redniowieczem. póniej Frycz jedzie do Wolborzy, gdzie objemuje po ojcu urzšd wójta, który i tak niedługo potem mu odebrano. umiera prawdopodobnie na zapalenie płuc. twórczoć: pisze bardzo wiele, jednak najważniejsze jest jego dzieło o edukacji. jest zarówno praktykiem, ponieważ dzięki swoim dzieciom zdobył dowiadczenie, jak i teoretykiem, gdyż dzięki zainteresowaniu losami państwa zaczyna zajmować się pomysłami na uzdrowienie edukacji. widzi największe problemy, m.in. zbyt małš iloć szkół (tylko parafialne i Akademia), różnym ich programem i poziomem, brakiem intrwencji wród urzędników, którzy przyjęli dany stan za oczywisty. postulaty i myli: - wszystkie sprawy RP zawierajš się w trzech rzeczach: > rzšdzenie obywatelami, obrona ich i porzšdku > czysta i nieskalana czeć Boga > słuszne wychowanie i wykształcenie młodzieży - upaństwowienie Kocioła - za ewangeliš - to, czego nauczono nas za młodu zostaje już do końca życia - rozkosz przeszkadza w cnocie - pożšliwoć cielesnš trzeba hamować przez lekkie jedzenie, twarde posłanie, trochę chłodu i podobne - trzeba uczyć dobej mowy - pochwała wzbudza cnotę - trzeba odwodzić od złego mylenia - nie pozwala się dzieciom na próżniactwo - dopuszczane sš kary cielesne - rozdzielenie zabaw wg płci - umiarkowany ruch jest dobry (za duży zły) - zabawy powinny być godne - trzeba uczyć dobrego zachowania - trzeba uczyć dzieci ich powinnoci w stosunku do rodziców, państwa, Kocioła itd. - najważniejsze to nauczyć dzieci czci do Boga - trzeba zwracać uwagę na nateuralne zapędy dzieci i do tych je namawiać, by póniej mogły w ten sposób pracować - rodzice majš być wzorem dla dzieci - wychowanie dworskie to wszystko, co najgorsze - szkoła zapewnia ogładę - nauczyciele majš najtrudniejszy zawód, dlatego o stan nauczycielski trzeba dbać - trzeba płacić nauczycielom, ale i wspierać biednych studentów - szkoły powinny być państwowe, opłacane z pieniędzy zamkniętych zakonów - łacina redniowiecza jest zepsuta, trzeba nauczać łaciny czystej - każdy powinien znać trivium, a nauczyciele i dzieci muszš mieć powołanie; jeli go nie majš mogš zakończyć naukę po tym etapie Melanchton: protestant, humanista; krytykuje w religii handel odpustami, przez co tylko bogaci mogš uzyskać zbawienie; chce akceptowania nierównoci, bo każdy, nawet chłop, jest człowiekiem i to nie gorszym od króla - czysty humanizm Luter: krytyka odejcia duchownych od ludzi, braku wykształcenia kleru; pisze "wezwanie do burmistrzów i rajców wszystkich miast w Niemczech do zakładania i utrzymywania szkół chrzecijańskich"- szkoły majš mieć charakter państwowy i narodowy (nie powszechny; narodowy w sensie język i etnicznoci), uczenie przedmiotów realnych, nastawienie na wyższš efektywnoć, lekcje w języku ojczystym, by móc poznać Biblię i doznać zbawienia; elity uczymy także języków starożytnych; podział funkcji na męskie i żeńskie. propozycje rozwišzania powyższych problemów wg Lutra i Melanchtona: - wymaganie wykształcenia od kleru - życie wród ludzi, w tym także zakładanie rodzin - znajomoć łaciny; dodatkowo hebrajskiego i greki jeli chcš studiować biblię - biblię powinien znać każdy -> poczštki przekładów na języki narodowe; każdy ma więc czytać, ale interpretować mogš tylko duchowowni znajšcy języki starożytne - każdy ma prawo do studiowania biblii- humanizm - edukacja nie prowadzi do pragmatyzmu życiowego - nauka ponad grupami społecznymi Vives: praktyk, nauczyciel włoski, który starał się dowiadcznie przenieć na teorię - rozpoczyna od podziału kompetencji; wychowywać ma dom, szkoła ma kształcić intelektualnie i fizycznie - edukacja to nie tylko wiedza, ale i moralnoć i sprawnoć- przejęte od Arystotelesa- człowiek to trzy częci: dusza emocjonalna, rozumna i ciało; wszystkie te elementy muszš być zadbane, a dominować ma rozum - póniej wzoruje się na Platonie, który nie zajmował się ciałem, a duszę podzielił na trzy częci; wg Platona każdy ma inne predyspozycje i w momencie narodzin nie jestemy w stanie wskazać, kto do czego jest stworzony. dlatego też trzeba kształcić wszystkich i po jakim czasie decydować kto do czego się nadaje (we Włoszech przyjęto to założenie i utworzono szkoły, gdzie uczyć mógł się każdy; po kilku miesišcach oceniano zdolnoci i chęci i decydowano, kto może zostać) - następnie zajęto się wychowaniem fizycznym (kierowanym lub swobodnym), warunkami (wiatłem, otoczeniem, jedzeniem), estetykš szkoły (obrazy i freski); zrozumiano, że szkoła to też budynek i rodowisko, a nie tylko mistrz i uczeń - rozpoczęto wychowanie moralne (do tej pory uważano, że religia zastępuje etykę); nastšpiła zmiana mylenia- zachowanie moralne miało wynikać z tego, co robimy, nie z przykazań; dziecko może nie rozumieć wszystkich spisanych zasad, dlatego najlepiej żeby wraz z grupš jakie ustaliło, na zasadzie oddolnej inicjatywy, a nie zarzšdzenia odgórnego; takich zasad kto musi póniej pilnować- rozpoczynajš się samorzšdy uczniowskie - dzieci uczš się, że w społeczeństwie sš zasady, a pierwszš jest szacunek dla innych bez względu na ich pochodzenie - nie uczono na pamięć, a przez zrozumienie; zrezygnowano z przymusu, a kazano brać przykład z nauczyciela, kty miał porywać - nauczyciel miał kochać swojš pracę - ucznia nie wolno odstraszać od nauki, poprzez zbytnie karanie, stawianie zbyt dużych wymagań i podobne - małe dzieci uczymy poprzez zabawę, tworzymy zabawki dydaktyczne - nazwanie etapów kształcenia- elementarne to liczenie, pisanie i czytanie, rednie to sztuki wyzwolone, wyższe to retoryka, prawo itd. - w programie : szkoła powinna koncentrować się na rednim etapie kształcenia; nuczanie pełnych sztuk wyzwolonych jest zbyt drogie, trzeba więc skupić się na językach (łacinie i ojczystym; nauka poprzez werbalizm, metoda się nie zmienia) - tempo nauki ma być dostosowane do ucznia- zindywiduazlizowane podejcie pod względem czasu nauki - nauczyciel ma obserwować pamięć i koncentrację uczniów, nie zdolnoci; jeli kto nie nadšża to nie jest to już problemem, ważne, żeby z...
olcia11021