Archeologia- nauka, która bada przeszłość na podstawie wykopanych z ziemi przedmiotów.
Kronika- zapis kolejnych najważniejszych wydarzeń w życiu państwa albo jakiejś organizacji.
Harpun- oszczep do polowania na ryby.
Krzemień- rodzaj bardzo twardego kamienia.
Bliski Wschód- tereny zachodniej Azji. Dziś leży tam Iran, Irak, Turcja, Izrael i kilka innych państw.
Rzemieślnik- człowiek, który zajmuje się rzemiosłem, to znaczy za pomocą narzędzi wykonuje przedmioty codziennego użytku.
Starożytność- okres, który zaczął się mniej więcej 5,5 tysiąca lat temu, a skończył około 1500 lat temu.
Igrzyska- rzymskie zawody (nieraz krwawe).
Italia- dzisiejsze Włochy.
Legion- oddział armii rzymskiej. Liczył do 6 tysięcy legionistów.
Sofa- niska, miękka kanapa z oparciem.
Plemię- grupa rodów mieszkających na większym terenie.
Ród- grupa ludzi mających wspólnego przodka.
Sierp- półkoliste ostrze osadzone na trzonku, służące do ścinania zbóż i traw.
Dynastia- rodzina rządząca krajem, w której władza przechodzi z ojca na syna (wyjątkowo na córkę albo brata).
Drużyna- oddział wojów.
Dworka- dama przebywająca stale przy królowej albo księżnej.
Gaj- bardzo mały las.
Poganie- ludzie, którzy nie byli chrześcijanami.
Polewka- zupa.
Arcybiskupstwo- obszar wielu parafii, którymi zarządza arcybiskup.
Cesarz- najwyższy władca w niektórych krajach.
Diadem- przepaska na głowę ze złota, srebra lub drogich kamieni.
Katedra- kościół, który jest siedzibą biskupa.
Męczennik- człowiek, który poniósł śmierć za wiarę.
Wyprawa misyjna- podróż na ziemie zamieszkane przez pogan, w celu nawracania ich na chrześcijaństwo.
Kronikarz- autor kroniki.
Przemożny- bardzo ważny, znaczący.
Srogi- groźny, bezlitosny.
Uczelnia- uniwersytet albo inna szkoła wyższa.
Warowny- obronny, trudny do zdobycia.
Hymn państwowy (albo narodowy)- uroczysta pieśń, śpiewana przy bardzo ważnych okazjach.
Poseł- wysłannik, przekazujący ważną wiadomość.
Triumf- sukces, wielkie osiągnięcie.
Unia- połączenie państw albo organizacji.
Kanalizacja- rury i kanały do odprowadzania różnych nieczystości.
Kram- stragan, stoisko.
Nadmiar- zbyt wiele.
Zaraza- epidemia, wiele nagłych zachorowań na jakąś chorobę.
Bean- żak nowo przyjęty na uczelnię.
Kolegium- kiedyś nazywano tak budynek uniwersytetu.
Szkoła parafialna- dawna szkoła podstawowa. Uczył w niej ksiądz.
Arkusz- duży kawałek papirusu albo innego materiału.
Pisarz- urzędnik, który zapisywał ważne informacje.
Astronomia- nauka o kosmosie.
Teoria- zbiór poglądów, które mają wyjaśnić jakieś zjawisko.
Wszechświat- kosmos.
Architekt- ktoś, kto projektuje wygląd budowli.
Dworzanin- mężczyzna zajmujący jakieś stanowisko na dworze królewskim.
Gbur- człowiek niewychowywany, prostak.
Kamienica- duży dom.
Komnata- pokój, sala.
Ratusz- budynek, w którym urzędują władze miasta.
Islam- religia uznająca istnienie jednego Boga- Allacha.
Jazda- konne oddziały wojska.
Kiep- gamoń, oferma.
Odsiecz- pomoc wojskowa, wysłana oblężonym.
Pałasz- rodzaj szabli.
Wielki wezyr- pierwszy minister i dowódca armii w dawnej Turcji.
Caryca- władczyni Rosji.
Galeria- balkon wewnątrz sali sejmowej.
Konstytucja- dokument, który określa ustrój i organizację państwa.
Magnat- w dawnej Polsce człowiek mający ogromny majątek.
Poseł- zobacz hasło: sejm.
Rozbiór- podział kraju (albo jego części) pomiędzy sąsiednie państwa.
Sejm- instytucja decydująca o najważniejszych sprawach Polski; w dawnym sejmie zasiadali król, senatorowie i posłowie.
Emigracja- wyjazd na stałe za granicę.
Legion- oddział wojska złożony z ochotników.
Zaborca- państwo, które zabiera cudze ziemie.
Arsenał- budynek, w którym mieści się skład broni.
Car- dawny władca Rosji.
Namiastka- coś zastępczego, istniejącego zamiast właściwej rzeczy, gorszego od niej.
Podchorąży- uczeń szkoły oficerskiej.
Spiskowiec- uczestnik spisku, czyli tajnego związku, którego celem jest odsunięcie kogoś od władzy.
Taktyka- wiedza o sposobach prowadzenia wojny.
Zabór- ziemie zabrane Polsce podczas rozbiorów.
Browar- wytwórnia piwa.
Epidemia- wiele nagłych zachorowań na jakąś chorobę (zwykle zakaźną).
Higiena- warunki, które korzystnie wpływają na zdrowie (zwłaszcza czystość).
Kolej warszawsko-wiedeńska- linia kolejowa z Warszawy do Wiednia.
Parlament- nazwa sejmu w niektórych krajach (czasem używana też w Polsce).
Powóz- czterokołowy pojazd konny z podnoszonym dachem.
Rewolucja- gwałtowne zastąpienie starego systemu nowym; może być rewolucja polityczna, przemysłowa, myślowa itd.
Syberia- ziemie położone na północnym wschodzie Rosji, słabo zaludnione i o bardzo surowym klimacie.
Zesłać- przymusowo wywieźć gdzieś daleko.
Brygada- rodzaj jednostki wojskowej.
Naczelnik Państwa- tytuł nadany Józefowi Piłsudskiemu jako zwierzchnikowi państwa polskiego.
Rosja Radziecka (albo Sowiecka)- nazwa Rosji po rewolucji 1917 roku (od 1922 r. Związek Radziecki).
Zawieszenie broni- przerwanie działań wojennych, rozejm.
Ziemie sporne- ziemie, o które toczy się spór między państwami.
Basen węglowy- część portu, w której przeładowuje się węgiel.
Kraj słabo rozwinięty gospodarczo- taki kraj, który ma nie wiele zakładów przemysłowych i zacofane rolnictwo.
Urząd Morski- biuro zajmujące się wszystkimi sprawami związanymi z portem i ruchem statków.
Wolne miasto- takie, które nie należy do żadnego państwa.
Kompania szturmowa- oddział wojska przeznaczony do zdobycia umocnionego obiektu nieprzyjaciela.
Okupacja- sprawowanie władzy przez jakieś państwo na ziemiach zabranych innemu państwu.
Pancernik- silnie uzbrojony okręt wojenny.
Sojusz- przymierze wojskowe z innym państwem.
Terytorium- obszar, teren.
Finanse- pieniądze posiadane przez państwo.
Hitlerowiec- zwolennik Adolfa Hitlera.
Państwo podziemne- rząd, armia i urzędy państwowe, działające w tajemnicy przed wrogiem.
Partyzantka- walka prowadzona z ukrycia na tyłach wroga.
Prasa- gazety i czasopisma.
Prześladowania- gnębienie, ucisk.
Siła robocza- pogardliwe określenie robotników, którzy niewiele umieją.
Wywiad- zdobywanie tajnych informacji wroga.
Barykada- zapora w poprzek ulicy.
Dekować się- ukrywać się ze strachu przed walką.
Eksplozja- wybuch.
Panterka- niemiecka kurtka wojskowa, noszona chętnie przez powstańców.
Skapitulować- poddać się.
Snajper- strzelec wyborowy.
Sztukas- rodzaj niemieckiego bombowca.
Wysiedlić- zmusić ludzi do opuszczenia swych domów i zamieszkania gdzie indziej.
Bezwarunkowa kapitulacja- poddanie się bez stawiania warunków.
Demokracja- system rządów, w którym o sprawach państwa decyduje większość obywateli.
Komunizm- 1. pogląd, że własność prywatna prowadzi do niesprawiedliwości; 2. system rządów tylko jednej partii komunistycznej.
Mocarstwo- bardzo potężne państwo.
Stan wojenny- czas, kiedy w kraju rządzi wojsko i obowiązują specjalne, surowe prawa.
Wolne wybory- takie wybory, w których można głosować na dowolnego kandydata.
Ziemie Odzyskane- ziemie odebrane Niemcom i przyłączone do Polski po II wojnie światowej.
kd1314