Fakt narodzenia dziecka wypada zgłosić w odpowiednim organie państwowym - w Urzędzie Stanu Cywilnego. Wcześniej należy wybrać imię dla swojego dziecka. Przy zgłoszeniu w USC rodzice otrzymują Akt Urodzenia.
W obecnym stanie prawnym przepisy nie wskazują kolejności w jakiej wymienione w ustawie osoby mają obowiązek zgłoszenia urodzenia dziecka. Do zgłoszenia urodzenia dziecka zobowiązani są rodzice, a więc bezwarunkowo ojciec dziecka, oraz matka o ile jej stan zdrowia na to pozwala. Ponadto, inna osoba obecna przy porodzie, lekarz lub położna. W sytuacji gdy poród ma miejsce w zakładzie opieki zdrowotnej, do takiego zgłoszenia obowiązany jest dany ZOZ.
Od osoby dokonującej zgłoszenia wymaga się pełnej zdolności do czynności prawnych, a więc musi być to osoba pełnoletnia, wobec której nie orzeczono częściowego lub całkowitego ubezwłasnowolnienia. Wyjątkowo, pełną zdolność do czynności prawnych posiada osoba pozostająca w związku małżeńskim, która nie ukończyła 18. roku życia.
· ojciec,
· lekarz lub położna albo inna osoba obecna przy porodzie,
· matka, jeżeli pozwala na to jej stan zdrowia.
Prawo przewiduje 14-dniowy termin na zgłoszenie urodzin dziecka. Termin ten obliczamy na zasadach ogólnych, wyrażonych przepisach Kodeksu Postępowania Administracyjnego (KPA). Przy obliczaniu biegu terminu, nie bierzemy pod uwagę dnia narodzin, a termin mija z upływem ostatniego dnia terminu.
Właściwy urząd stanu cywilnego ustalamy na podstawie miejsca urodzenia dziecka. Urząd Stanu Cywilnego (USC) mieści się co do zasady w każdej gminie. Wyjątkowo jeden okręg urzędu stanu cywilnego może obejmować kilka gmin, lub też może być kilka urzędów stanu cywilnego w jednej gminie.
Wyjątkowo jeżeli żadne z rodziców dziecka nie ma miejsca zamieszkania w okręgu Urzędu Stanu Cywilnego, w którym urodziło się dziecko, można zgłosić urodzenie w urzędzie właściwym dla miejsca zamieszkania jednego z rodziców. W takiej sytuacji kierownik USC sporządzi właściwy protokoły oraz zbierze wymagane dokumenty, a następnie przekaże je do właściwego miejscowo urzędu stanu cywilnego, czyli tego w którego okręgu miało miejsce urodzenie.
W przypadku jeżeli urodzenie miało miejsce na polskim statku morskim lub powietrznym, właściwym jest urząd stanu cywilnego dla Warszawy dzielnicy śródmieście.
Zgłoszenie urodzenia przeprowadzane jest ustnie, osobiście przez osobą zobowiązaną. Nie jest możliwe dokonanie zgłoszenia listownie lub drogą elektroniczną. Wyjątkiem jest regulacja zezwalająca lekarzom, położnym oraz zakładom opieki zdrowotnej na dokonanie zgłoszenia pisemnie.
Jeżeli osobiste stawiennictwo w USC jest utrudnione, można ustanowić pełnomocnika do przeprowadzenia zgłoszenia urodzenia, na podstawie przepisów Kodeksu postępowania administracyjnego. Pełnomocnictwo powinno być udzielone na piśmie i zgłoszone do protokołu. W treści pełnomocnictwa powinny znaleźć się dane niezbędne do sporządzenia Aktu Urodzenia.
Bezpośrednio po sporządzeniu, akt musi zostać podpisany przez osobę dokonującą zgłoszenia oraz kierownika USC.
Do aktu urodzenia wpisuje się:
· nazwisko, imię (imiona) i płeć dziecka,
· miejsce i datę urodzenia dziecka,
· nazwiska, nazwiska rodowe rodziców, imię, miejsce i datę urodzenia oraz miejsce ich zamieszkania w chwili urodzenia się dziecka,
· nazwisko, imię i miejsce zamieszkania osoby zgłaszającej fakt narodzin dziecka,
· dane dotyczące szpitala lub innego zakładu opieki zdrowotnej, jeżeli to zakład dokonał zgłoszenia.
Podstawą sporządzenia aktu urodzenia jest pisemne zgłoszenie urodzenia dziecka wystawiane przez lekarza, położną lub zakład opieki zdrowotnej. Najczęściej będzie to zaświadczenie ze szpitala o narodzinach dziecka. Takie zgłoszenie powinno zawierać datę i miejsce urodzenia dziecka. Bez tego dokumentu nie można dokonać zgłoszenia w USC.
Jeżeli rodzice dziecka są w związku małżeńskim, należy przedstawić skrócony odpis aktu małżeństwa.
Gdy matka dziecka jest panną powinna przedstawić skrócony odpis aktu urodzenia.
W wypadku gdy matka dziecka jest wdową należy przedstawić skrócony odpis aktu zgonu męża. Jeżeli akty stanu cywilnego wymienione powyżej zostały sporządzone w USC, w którym ma miejsce zgłoszenie urodzenia, nie ma potrzeby ich przedstawiania.
Konieczne jest przedstawienie kierownikowi USC dowodu osobistego lub innego dowodu potwierdzającego tożsamość osoby zgłaszającą urodzenie, oraz dokumenty tożsamości rodziców.
Rodzice są uprawnieni do wyboru imienia dla dziecka. W sytuacji gdy są oni pozbawieni praw rodzicielskich, takie uprawnienie wykonuje ustanowiony opiekun. Jeżeli rodzice nie wybiorą imienia dla dziecka, kierownik USC wybiera dla dziecka jedno z popularnych imion używanych w Polsce.
Wybór imienia dla dziecka powinien być dokonany wspólnie, w przypadku niemożności osiągnięcia porozumienia o wyborze imienia zdecyduje sąd opiekuńczy.
W kwestii wyboru imion dla dziecka ustawa Prawo o aktach stanu cywilnego przewiduje pewne ograniczenia. Nie można nadawać dziecku więcej niż dwóch imion, ponadto imion ośmieszających, nieprzyzwoitych, w formie zdrobniałej, jak również imienia które nie pozwala na odróżnienie płci dziecka. W takich przypadkach kierownik USC odmawia przyjęcia oświadczenia o wyborze imienia.
Możliwa jest kontrola sądowa takiej odmowy, w toku której rozpatrywane jest czy imię spełnia określone prawem wymogi. Na przykład w toku postępowania przed Naczelnym Sądem Administracyjnym stwierdzono, że imię "Aramis" (tak jak jeden z bohaterów "Trzech muszkieterów" Aleksandra Dumas) byłoby imieniem ośmieszającym dla dziecka.
Możliwe jest nadawanie imion pochodzących z języków obcych o ile nie mają odpowiednika w języku polskim. Nie jest możliwe jednak stosowanie zagranicznej pisowni, np. Max lub Karl.
Gdy rodzicami są cudzoziemcy mogą nadać dziecku również imię w formie występującej w ich języku ojczystym, nawet jeśli ma ono polski odpowiednik.
Jeżeli rodzice są przedstawicielami mniejszości narodowych w Polsce, stosuje się odrębne uregulowania zawarte w ustawie o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.
Rodzice dziecka mogą złożyć kierownikowi USC pisemne oświadczenie o zmianie imienia, w terminie 6 miesięcy od daty sporządzenia aktu urodzenia.
Akt urodzenia sporządzany jest tego samego dnia. Jednak z powodu braku stosownych dokumentów, akt może być sporządzony w późniejszym terminie, a w dniu zgłoszenia sporządzana jest notatka urzędowa, natomiast sam akt po dostarczeniu wymaganych dokumentów.
Od decyzji kierownika urzędu stanu cywilnego przysługuje odwołanie do właściwego miejscowo wojewody. Odwołanie należy wnieść za pośrednictwem kierownika USC, w terminie 14 dni od doręczenia decyzji.
Zgłoszenie, jak również wydanie trzech odpisów aktu urodzenia jest nieodpłatne.
Thumbelina_21