Jerzy Jankowski - Monarsze sekrety20.pdf - MonarszeSekrety - x_54

li i

Jerzy Jankowski

Monarsze sekrety

PIASTOWSKIE CESARZOWE

Na przełomie XIII i XIV wieku doszło do zbliżenia

Piastów świdnicko-jaworskich z bawarskim rodem

Wittelsbachów. Judyta, córka Bolka I, poślubiła

bowiem księcia dolnej Bawarii Stefana I, a jej

siostra Beatrycze - księcia Ludwika IV. Beatrycze

była wprawdzie wcześniej zakonnicą, ale bracia

uzyskali dla niej zwolnienie ze ślubów zakonnych i

umożliwili zawarcie małżeństwa.

Kiedy umarł cesarz Henryk VII z rodu

Luksemburgów, w Niemczech wybuchła wojna

sukcesyjna pomiędzy Fryderykiem Pięknym

Habsburgiem a Ludwikiem IV Wittelsbachem.

Zaistniał nawet początkowo okres dwuwładzy, ale

w bitwie pod Mhldorfem Ludwik pokonał wojska

swojego konkurenta, a jego samego wziął do

niewoli i ukoronował się w Akwizgranie na króla

rzymskiego; aktem tym objął też swą żonę.

Koronacji tej nie uznał wszakże papież Jan XXII i

rzucił na króla ekskomunikę. Ludwik ogłosił

papieża heretykiem i z rąk przywódcy opozycji

antypapieskiej Sciarry Colonny przyjął w Rzymie

koronę cesarską. Kiedy jednak papież nawoływać

począł do krucjaty przeciwko niemu, opuścił

pośpiesznie Włochy i ruszył do Niemiec. Tutaj

także nie było spokoju, gdyż przeciwko cesarzowi

zawiązała się koalicja, na której czele stanął syn

Henryka VII - król Czech, Jan Luksemburczyk.

Przepychanki trwały kilkanaście lat, aż

zdenerwowani tym elektorzy zdetronizowali

Ludwika, a na jego miejsce wybrali Karola IV, syna

Jana Luksemburczyka. Beatrycze nie dożyła

jednak tej chwili. Zmarła jeszcze przed koronacją

swego męża na cesarza.

Karol IV obejmując tron niemiecki miał lat

trzydzieści. Jego sytuacja nie była wyjaśniona do

końca, gdyż Wittelsbachowie rościli nadal

pretensje do korony. Z tego też względu nie mógł

koronować się w Akwizgranie. Uczynił to w Bonn,

które należało wówczas do księstwa kościelnego.

Wittelsbachowie koronacji tej nie uznali i wybrali

królem Gnthera ze Schwarzburga, który jednak -

sowicie wynagrodzony przez Karola - korony nie

przyjął. Nie cieszył się on zresztą poparciem

nowego papieża Klemensa VI, który stał po stronie

Luksemburczyka i w 1355 roku koronował go na

cesarza.

Karol był człowiekiem o niezwykle interesującej i

złożonej osobowości. Mały, chuderlawy, zajmował

się teologią, literaturą, prawem, ale przede

wszystkim pasjonowała go lichwa i uważano go za

największego lichwiarza epoki. Pasjonowało go

także kolekcjonowanie relikwii. W swoich zbiorach

posiadał obrus, na którym spożywano Ostatnią

Wieczerzę, szczątki koszuli Matki Boskiej, ząb

Marii Magdaleny, gałązkę z Mojżeszowego krzaka.

Relikwie te przynosiły mu niemałe dochody,

ponieważ sprzedawał je Krzyżakom, a one dzięki

swej cudownej sile odrastały u niego zawsze na

nowo.

Miał także szerokie plany polityczne.

Przygotowywał rozbiór Polski, planował chrzest

Litwy, zamierzał połączyć prawosławie z

katolicyzmem. Zdecydowana większość jego

planów nie doczekała się jednak nigdy realizacji.

Karol żenił się cztery razy. Jego druga żona Anna,

córka Rudolfa II, palatyna reńskiego, urodziła mu

syna Wacława. Roczne niemowlę zaręczone

zostało z jedenastoletnią Anną świdnicką, córką

Henryka II. Anna była spadkobierczynią ziem

należących do jej stryja Bolka świdnickiego i

stanowiła przez to atrakcyjną partię małżeńską.

Wacław zmarł jednak niespodziewanie nie

doczekawszy nawet drugiego roku życia. Równie

niespodziewanie owdowiał Karol i to on

postanowił teraz poślubić młodszą od siebie o

dwadzieścia cztery lata Annę. Ślub odbył się w

Budzie, a wkrótce potem Annę koronowano w

Pradze na królową Czech, w Akwizgranie na

królową Niemiec, a w Rzymie na cesarzową. Młoda

cesarzowa była osobą nader poważną i brała

udział we wszystkich przedsięwzięciach

politycznych swojego męża. Uczestniczyła na

przykład w zjeździe książąt Rzeszy w Metzu, na

którym Karol ogłosił skodyfikowane prawo,

zebrane w tak zwanej Złotej Bulli.

W pięć lat po ślubie Anna urodziła córkę Elżbietę,

wydaną później za Albrechta Habsburga,

założyciela linii albertyńskiej, z której wywodziła

się między innymi żona Kazimierza Jagiellończyka,

matka królów polskich: Jana Olbrachta,

Aleksandra i Zygmunta Starego. Radość cesarza

nie miała wręcz granic, kiedy Anna powiła syna

Wacława. W podzięce za sukcesora, jako

rekompensatę za ślu-bowaną, lecz nie odbytą

pielgrzymkę, wysłał on do Akwizgranu 16

grzywien złota, to jest tyle, ile ważył następca

tronu. Przy trzecim porodzie cesarzowa umarła.

Miała wtedy zaledwie dwadzieścia trzy lata.

Karol snuł tymczasem plany matrymonialne dla

syna. Najpierw zaręczył go z córką margrabiego

brandenburskiego, potem z bratanicą króla

Węgier, Ludwika, później z córką Kazimierza

Wielkiego, aby ostatecznie zdecydować się na

księżniczkę bawarską Joannę.

Zaczął także rozglądać się za nową żoną dla siebie.

Jego wybór padł na wnuczkę króla Polski

Kazimierza Wielkiego, córkę księcia pomorskiego

Bogusława - Elżbietę. Ślub odbył się w Krakowie, a

na ślubnym kobiercu stanął chuderlawy,

czterdziestosiedmioletni mężczyzna obok hożej,

osiemnastoletniej dziewczyny. Elżbieta

imponowała bowiem swoją niepospolitą siłą.

Kronikarz pisał, że "gdy jej w Krakowie na weselu

przyniesiono nową, grubą podkowę, tak ją

rozłomiła, jakby była z jakiego drzewa słabego

uczyniona. Potem kuchenne tasaki i inne dość

mocne zwijała, jakby z lipowego drzewa robione

były, a pancerz wziąwszy, jako koszulę wiotką od

wierzchu do końca rozdarła". To dziwne

małżeństwo przeżyło ze sobą aż siedemnaście lat,

spłodziwszy trzy córki i jednego syna.

Prawnym sukcesorem Karola był pierworodny

Wacław, który jeszcze w kołysce został margrabią

Brandenburgii, a mając lat niespełna dwadzieścia,

koronowany został na króla Czech. Ten Piast po

kądzieli nie spełnił jednak pokładanych w nim

nadziei. Wyrósł na człowieka nieporadnego z

jednej, tyrańskiego zaś z drugiej strony. Po

śmierci ojca koronowano go na króla Niemiec, ale

wplątał się w niefortunną wojnę ze związkiem

miast szwabskich i nadreńskich, która skutecznie

podkopała jego prestiż, i w 1400 roku został

zdetronizowany. Wdał się także w waśnie rodzinne

ze swoim przyrodnim bratem Zygmuntem oraz

kuzynem Jodokiem, co zaprowadziło go w końcu

do więzienia.

Królem niemieckim po detronizacji Wacława

obwołano Ruprechta II Wittelsbacha, ale nie

zdołał on uzyskać korony cesarskiej. Uczynił to

dopiero drugi syn Karola IV - Zygmunt

Luksemburczyk, po swojej matce Elżbiecie

prawnuk Kazimierza Wielkiego. Słynął on w

Europie ze swojej rozpusty i powiadano, że jego

nieślubnym synem był znany wódz węgierski Jan

Hunyadi, ojciec późniejszego króla Węgier Macieja

Korwina.

Z osobą Zygmunta wiąże się także historia innej

Piastówny, Małgorzaty, córki Henryka VII

lubińsko-brzeskiego.

Luksemburczyk po śmierci swojej pierwszej żony

Marii andegaweńskiej, która wyniosła go na tron

węgierski, ożenił się po raz drugi z Małgorzatą,

pragnąc w ten sposób utrwalić swoje panowanie

na zhołdowanym przez dziada Śląsku.

Zdetronizowanie Wacława otworzyło jednak przed

nim nową, niespodziewaną szansę. Pod swoim

berłem mógł połączyć królestwa Niemiec, Czech i

Węgier, a także uzyskać koronę cesarską.

Małgorzata nie nadawała się absolutnie do tych

planów i dlatego też została odprawiona, zapewne

jeszcze przed skonsumowaniem małżeństwa.

Załamana, umarła w kilka lat później.

Zygmunt poślubił Barbarę cylejską, której babka

była ciotką jego pierwszej żony Marii

andegaweńskiej i która utrwalała w ten sposób

jego nadwątlone panowanie na Węgrzech. Barbara

była także blisko spowinowacona z Piastami, co

otwierało przed nim perspektywy na ewentualną

sukcesję tronu polskiego. Tronu tego wprawdzie

nigdy nie zdobył, ale na cztery lata przed swoją

śmiercią zdołał uzyskać koronę cesarską.

O małżeństwie Zygmunta z Barbarą nie można

powiedzieć nic dobrego. "Tę szlachetnego rodu,

lecz bezecnego życia niewiastę często mąż

Zygmunt na gorszących imał uczynkach. Ale sam

grzesznik, musiał przebaczać grzesznicy" - pisał

Eneasz Piccolomini, późniejszy papież Pius II.

Owocem tego związku była córka Elżbieta, która

poślubiła Albrechta V Habsburga. To z ich córką,

także Elżbietą, ożenił się Kazimierz Jagiellończyk.

Tą właśnie drogą krew piastowska spłynęła do

nowej, jagiellońskiej dynastii.

li i

INDEX

SPIS GIER

Jerzy Jankowski - Monarsze sekrety20.pdf

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: