Spawanie.doc

NAJWAŻNIEJSZE  UREGULOWANIA  PRAWNE  DOTYCZĄCE  SPAWANIA ELEKTRYCZNEGO

·              Dz.U 2005 Nr 73 poz. 645

Akty uchylone, które zastąpił wskazany dokument:

Dz.U. 2003 nr 21 poz. 180
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 grudnia 2002 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy
Dz.U. 1996 nr 86 poz. 394
Rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z dnia 9 lipca 1996 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 20 kwietnia 2005 r. w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zm.
  - Dz.U. 2007 nr 241 poz. 1772 Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 grudnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie badań i pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

·              Dz. U. 2002 nr 217 poz. 1833

Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 listopada 2002 w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy ze zm.
  - Dz.U. 2005 nr 212 poz. 1769

Rozporządzenie Ministra Gospodarki i Pracy z dnia 10 października 2005 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

  - Dz.U. 2007 nr 161 poz. 1142Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 sierpnia 2007 r. zmieniające rozporządzenie w sprawie najwyższych dopuszczalnych stężeń i natężeń czynników szkodliwych dla zdrowia w środowisku pracy

·              Dz. U. 2000 nr 40 poz. 470

Rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 27 kwietnia 2000 w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy pracach spawalniczych

Spawalnie i stanowiska spawalnicze

§ 4. Spawalnia powinna być wykonana zgodnie z obowiązującymi ogólnymi przepisami techniczno-budowlanymi, ochrony przeciwpożarowej, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz przepisami niniejszego rozporządzenia.
§ 5. ściany i strop spawalni oraz wnętrza kabiny spawalniczej powinny być pomalowane farbami matowymi.
§ 6. ścianki lub parawany kabiny spawalniczej powinny być wykonane

z materiału niepalnego lub trudno zapalnego, tłumiącego szkodliwe promieniowanie optyczne. Powinny one mieć wysokość co najmniej 2 m                z zachowaniem przy podłodze  szczeliny wentylacyjnej.
§ 7. 1. W spawalni powinno przypadać na każdego pracownika najliczniejszej zmiany co najmniej 15 m3 wolnej objętości pomieszczenia nie zajętej

przez urządzenia i sprzęt.
2. Wysokość pomieszczenia spawalni powinna wynosić co najmniej 3,75 m.
3. Przepisu ust. 2 nie stosuje się przy pracach spawalniczych wykonywanych na statkach morskich i śródlądowych.
4. Na każde stanowisko spawalnicze powinny przypadać co najmniej 2 m2 wolnej powierzchni podłogi, nie zajętej przez urządzenia i sprzęt.
5. Podłoga w spawalni i na stanowisku spawalniczym powinna być wykonana z materiałów niepalnych.
§ 8. 1. Pomieszczenia spawalni powinny być wyposażone w wentylację zapewniającą skuteczne usuwanie zanieczyszczeń szkodliwych dla zdrowia.
2. Wymagania dotyczące parametrów powietrza w pomieszczeniach spawalni określają odrębne przepisy i Polskie Normy.
§ 9. Stałe stanowisko spawalnicze, na którym istnieje możliwość emisji szkodliwych pyłów i gazów, pracodawca powinien wyposażyć w instalację wentylacji stanowiskowej.
§ 10. 1. Stosowanie w spawalni stacjonarnych urządzeń do podgrzewania przedmiotów przed lub po poddaniu ich procesom spawalniczym jest dopuszczalne pod warunkiem, że urządzenia te będą wyposażone w wentylację miejscową.
2. Przy podgrzewaniu, o którym mowa w ust. 1, należy stosować osłony ochraniające pracowników przed promieniowaniem cieplnym.
§ 11. 1. Stałe stanowisko spawalnicze powinno być wyposażone w stół spawalniczy i (lub) odpowiednie oprzyrządowanie, umożliwiające bezpieczne wykonanie prac spawalniczych.
2. Na stałym stanowisku spawalniczym przedmioty o dużych wymiarach

lub o masie ponad 25 kg powinny być przemieszczane za pomocą urządzeń

do transportu pionowego lub poziomego.

§ 12.2. Stanowisko spawalnicze, na którym są stosowane ręczne uchwyty spawalnicze, powinny być wyposażone w osprzęt umożliwiający bezpieczne odłożenie lub zawieszenie uchwytu.
3. Stanowisko spawalnicze do spawalnia łukowego elektrodami otulonymi powinno być wyposażone w pojemnik na resztki (ogarki) elektrod.
§ 13. 1. Stanowisko spawalnicze zlokalizowane na otwartej przestrzeni powinno być zabezpieczone przed działaniem czynników atmosferycznych, a jego otoczenie chronione przed promieniowaniem łuku elektrycznego lub płomienia.
2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się przy pracach spawalniczych wykonywanych na statkach morskich i śródlądowych oraz przy pracach budowlano-montażowych wykonywanych na dużych wysokościach lub w wykopach.
§14. 1. W spawalni i na stanowisku spawalniczym nie powinny być przechowywane materiały łatwo palne.
2. Stanowiska, na których są wykonywane prace spawalnicze powodujące rozprysk iskier, żużla lub gorących cząstek stałych, powinny być zabezpieczone przed możliwością wywołania pożaru w strefie rozprysku, z uwzględnieniem przestrzeni poniżej stanowiska spawalniczego.
3. Rozmieszczenie wyposażenia oraz obrabianych przedmiotów powinno umożliwiać szybkie i bezpieczne opuszczenie stanowiska spawalniczego przez pracowników.

Wyposażenie i materiały technologiczne

§ 15. Urządzenia i osprzęt stanowiące wyposażenie stanowisk spawalniczych powinny mieć udokumentowane potwierdzenie spełniania przez nie wymagań bezpieczeństwa określonych w przepisach i (lub) w Polskich Normach. Rodzaje dokumentów potwierdzających spełnienie tych wymagań dla poszczególnych urządzeń i osprzętu określają odrębne przepisy. 
§ 19. Butle do gazów stosowanych w spawalnictwie powinny odpowiadać w zakresie budowy, stanu technicznego, barwy, zezwoleń na eksploatację, składowania i transportu wymaganiom określonym w odrębnych przepisach i Polskich Normach. 
4. Szczelność i wytrzymałość eksploatowanych węży powinny być kontrolowane w okresach ustalonych stosownie do warunków eksploatacji, lecz nie rzadziej niż jeden raz na kwartał.
  § 24. Bezpieczniki powinny być stosowane zgodnie z ich przeznaczeniem, rodzajem gazu oraz znamionowymi wartościami ciśnień i przepływów.
§ 25. 1. Naprawy urządzeń i osprzętu spawalniczego powinny być wykonywane przez osoby o odpowiednich kwalifikacjach, natomiast użytkownicy urządzeń spawalniczych i osprzętu mogą wykonywać tylko bieżące czynności konserwacyjne, określone w instrukcjach eksploatacyjnych wydanych przez producenta.
2. Urządzenia i osprzęt spawalniczy powinny być po naprawie sprawdzone pod względem spełniania przez nie wymagań bezpieczeństwa określonych w przepisach lub w Polskich Normach. Wynik sprawdzenia powinien być udokumentowany.
§ 26. Materiały dodatkowe do spawalnia, napawania i lutowania, zawierające lub wydzielające substancje chemiczne stwarzające zagrożenie dla zdrowia i życia pracowników, powinny być klasyfikowane i znakowane oraz posiadać karty charakterystyk, zgodnie z wymaganiami określonymi w odrębnych przepisach.

                        Kwalifikacje spawalnicze

§ 27. Prace spawalnicze powinny być wykonywane przez osoby posiadające    "Zaświadczenie o ukończeniu szkolenia" albo "świadectwo egzaminu

spawacza" lub "Książkę spawacza", wystawiane w trybie określonym

w odrębnych przepisach i Polskich Normach, z uwzględnieniem przepisu § 28.
  § 28. Osoby wykonujące:

1)    ręczne cięcie termiczne,
2) zgrzewanie,
3) ręczne lutowanie,
4) zmechanizowane i automatyczne wykonywanie prac spawalniczych - powinny wykazać się co najmniej zaświadczeniem o ukończeniu szkolenia w zakresie określonym w odrębnych przepisach i Polskich Normach.

2)    § 29. Przepisów § 27 i 28 nie stosuje się do słuchaczy kursów spawalniczych i uczniów szkół w trakcie praktycznej nauki zawodu, jeśli wykonują prace spawalnicze objęte programem nauczania i pod nadzorem osób wykwalifikowanych.

Wykonywanie prac spawalniczych

§ 30. Przy użytkowaniu elektrycznych urządzeń spawalniczych i osprzętu należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:

1) prace związane z instalowaniem, demontażem, naprawami i przeglądami elektrycznych urządzeń spawalniczych powinni wykonywać pracownicy mający uprawnienia określone w odrębnych przepisach,
2) połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie powinno powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia między obwodami wyjściowymi połączonych źródeł  energii,
3) obwód prądu spawalnia nie powinien być uziemiony, z wyjątkiem przypadków, gdy przedmioty spawane są połączone z ziemią,
4) przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze źródłem energii powinny być połączone bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem, jak najbliżej miejsca spawalnia,
5) prace spawalnicze wykonywane wewnątrz pomieszczeń, w których występuje zagrożenie porażenia prądem elektrycznym, powinny być wykonywane z zastosowaniem spawalniczych źródeł energii spełniających wymagania dotyczące dopuszczalnej wartości napięcia bez obciążenia i oznakowanych przez producenta zgodnie z Polską Normą; przy wykonywaniu prac spawalniczych źródła energii powinny być usytuowane na zewnątrz pomieszczenia; w pomieszczeniach tych należy stosować trudno zapalne izolacyjne środki ochronne, jak chodniki i maty izolacyjne.
§ 32. Przy użytkowaniu butli z gazami należy w szczególności przestrzegać następujących wymagań bezpieczeństwa:

1) transport i magazynowanie butli powinno odbywać się zgodnie z zasadami określonymi w odrębnych przepisach,
2) ręczne przetaczanie butli jest dopuszczalne tylko w obrębie stanowiska spawalniczego,
3) butle powinny być ustawiane w pozycji pionowej lub zbliżonej do pionowej, zaworem do góry, i zabezpieczone przed przewróceniem się,
4) butle powinny być chronione przed nagrzaniem do temperatury przekraczającej 35°C oraz przed bezpośrednim oddziaływaniem płomienia, iskier i gorących cząstek stałych,
7) naprawy butli, w tym naprawa zaworów, powinny być wykonywane przez osoby posiadające uprawnienia określone w odrębnych przepisach.
§ 33. Podczas wykonywania prac spawalniczych niedopuszczalne jest zawieszanie przewodów i węży spawalniczych na ramionach lub kolanach oraz prowadzenie ich bezpośrednio przy innych częściach ciała.

Opis wykonywanych czynności

Obsługiwanie i konserwacja narzędzi, maszyn i urządzeń wykorzystywanych podczas spawania elektrycznego, przestrzeganie technologii procesów i doboru parametrów spawania w zależności od rodzaju konstrukcji, przygotowywanie powierzchni do spawania przez czyszczenie i ukosowanie krawędzi, spawanie łukiem elektrycznym w osłonie gazów obojętnych, sprawdzanie jakości wykonywanych prac spawalniczych na podstawie wyglądu zewnętrznego oraz na podstawie pomiarów za pomocą przyrządów i narzędzi do kontroli złącz spawanych, stosowanie odpowiednich metod spawania łukowego jak: elektrodą otuloną, w osłonie gazów ochronnych, łukiem krytym i łukiem węglowym itp., wykonywanie operacji przecinania metali z wykorzystaniem łuku elektrycznego, wykonywanie szkiców elementów spawanych oraz czytanie rysunków zestawieniowych złożonych konstrukcji spawanych.

Obsługiwany sprzęt

Przetwornice, prostowniki, transformatory spawalnicze, automaty i półautomaty spawalnicze, młotki, pilniki, przecinaki, szlifierki, szczotki, przyrządy kontrolno-pomiarowe, elektrody, druty, uchwyty do elektrod, spawarki (wirujące, transformatorowe, prostownikowe). Stanowisko spawacza powinno być wyposażone w środki ochrony indywidualnej zgodne z Polskimi Normami     ( tarczę lub przyłbicę, rękawice, fartuch skórzany) 

INSTRUKCJA BHP

przy spawaniu elektrycznym

1.   Uwagi ogólne.

a)   Do wykonywania stałej pracy w zawodzie spawacza elektrycznego, może być dopuszczony pracownik, który:

·              ukończył odpowiedni kurs spawalniczy z wynikiem pozytywnym oraz uzyskał ewentualnie odpowiednie uprawnienia,

·              ma dobry stan zdrowia potwierdzony świadectwem lekarskim,

b)   Do pracy należy przystąpić wypoczętym, trzeźwym, ubranym w odzież roboczą wykonaną z tkaniny trudnopalnej względnie ze skóry, włosy przykryć beretem lub czapką, na nogach mieć buty ze spodniami trudno zapalnymi, na rękach rękawice spawalnicze oraz ochrony osobiste - fartuch skórzany, maska spawalnicza, okulary ochronne, indywidualny sprzęt ochrony dróg oddechowych.

c)   Prace związane z instalowaniem, demontażem, naprawami i przeglądami elektrycznych urządzeń spawalniczych powinni wykonywać pracownicy mający odpowiednie uprawnienia.

d)   Połączenie kilku spawalniczych źródeł energii nie powinno powodować przekroczenia, w stanie bez obciążenia, dopuszczalnego napięcia między obwodami wyjściowymi połączonych źródeł energii.

e)   Obwód prądu spawania nie powinien być uziemiony, z wyjątkiem przypadków, gdy przedmioty spawane są połączone z ziemią.

f)     Przewody spawalnicze łączące przedmiot spawany ze źródłem energii powinny być połączone bezpośrednio z tym przedmiotem lub oprzyrządowaniem, jak najbliżej miejsca spawania.

2.   Podstawowe czynności przed rozpoczęciem pracy.

Spawacz powinien:

a)   zapoznać się z dokumentacją wykonawczą i zakresem prac spawalniczych,

b)   zaplanować kolejność wykonywania poszczególnych spawań,

c)   przygotować odpowiednie elektrody,

d)   przygotować odpowiednie szkła do maski spawalniczej,

e)   sprawdzić stan połączeń instalacji spawalniczej oraz uchwytu elektrody,

f)     sprawdzić, czy wykonanie spawania nie zagraża otoczeniu (działanie promieniowania łuku, możliwość zapalenia elementów łatwo zapalnych),

g)   sprawdzić, czy w przypadku spawania na ścianie, po drugiej stronie nie może nastąpić zapalenie,

h)   wszelkie zauważone nieprawidłowości zgłosić natychmiast przełożonemu w celu ich usunięcia.

3.   Czynności podczas spawania.

a)   Zabezpieczyć stanowisko pracy, o ile nie ma stałych, ruchomymi ekranami przeciwodblaskowymi i przeciwodpryskowymi.

b)   Używać do spawania przewodów elektrycznych i uchwytu do elektrody tylko w dobrym stanie technicznym (nieuszkodzona izolacja).

c)   Stosować tylko właściwe grubości elektrod do spawania.

d)   Mocować i ustawiać rzetelnie i solidnie spawany przedmiot i tak, aby nie uległ on uszkodzeniu.

e)   Ustawić detale do spawania w taki sposób, aby uniemożliwić ich przesuniecie lub przewrócenie się.  Przy odbijaniu żużla używać młotków igłowych i okularów ochronnych.

f) Przy spawaniu wewnątrz kotłów, zbiorników lub w ciasnych pomieszczeniach niezależnie od stosowanej wentylacji, używać ochron dróg oddechowych.

g)   Przy pracy wewnątrz zbiorników, kotłów i innych metalowych pomieszczeń, stosować oświetlenie elektryczne na napięcie 24V.

h)   Upewnić się, czy element spawany nie grozi upadkiem lub odsunięciem się niebezpiecznym dla pracownika.

i)  Przy spawaniu na rusztowaniach sprawdzić stan ich sprawności.

j) Ochronić drogi oddechowe, oczy, twarz i ręce przed poparzeniem i naświetleniem poprzez stosowanie odpowiednich ochron osobistych.

k)    Włączyć indywidualny wyciąg powietrza, jeżeli taki jest założony, aby wyziewy gazowe były usuwane ze stanowiska.

l) Używać tylko właściwych, nie uszkodzonych i nie zaoliwionych narzędzi i pomocy warsztatowych.

m) Każdą powierzoną pracę wykonywać dokładnie, zgodnie z obowiązującym procesem technologicznym i wg wskazówek zwierzchnika.

n)   Każdy wypadek przy pracy zgłaszać swojemu przełożonemu, a stanowisko pracy pozostawić w takim stanie, w jakim zdarzył się wypadek.

4.   Czynności zabronione.

Spawaczowi zabrania się:

a)   Chwytania gorącego metalu przygotowanego do spawania lub po spawaniu.

b)   Samodzielnie naprawiać uszkodzone przewody elektryczne (instalację elektryczną).

c)   W czasie przerw w pracy trzymać pod pachą uchwyt do elektrody.

d)   Odsuwania maski spawalniczej zbyt daleko od twarzy, odkładania jej przed zgaśnięciem łuku, a także zapalenie łuku bez zabezpieczenia twarzy.

e)   Spawania bez prawidłowego uziemienia elementu spawanego.

f)     Stosować prowizoryczne połączenie urządzeń spawalniczych.

g)   Powodować, aby podłoga na stanowisku roboczym była mokra, śliska, nierówna, zanieczyszczona śmieciami, zatarasowana.

5.   Podstawowe czynności po zakończeniu pracy.

Spawacz powinien:

a)   Wyłączyć spawarkę spod napięcia.

b)   Sprawdzić, czy podczas spawania na stanowisku lub obok stanowiska nie został zaprószony ogień.

c)   Uporządkować stanowisko pracy, usunąć końcówki elektrod oraz żużel spawalniczy.

d)   Uporządkować sprzęt spawalniczy.

6.   Uwagi końcowe.

a)   Podczas wykonywania prac spawalniczych wewnątrz zbiorników, kotłów lub innych pomieszczeń zamkniętych (do 15m3), spawacz powinien być ubezpieczony przez innego pracownika, przebywającego na zewnątrz.

b)   W razie wątpliwości co do bezpieczeństwa przy wykonywaniu powierzonej pracy, pracownik ma prawo przerwać pracę i zwrócić się do przełożonego o wyjaśnienie sytuacji.

Główne zagrożenia przy wykonywaniu prac spawalniczych:

·              zagrożenie poparzeniem

·              szkodliwe działanie dymów spawalniczych (zagrożenia chemiczne i   pyłowe)

·              zagrożenie odpryskami spawalniczymi

·              uszkodzenia wzroku, skóry i organów wewnętrznych na skutek     promieniowania nadfioletowego i podczerwonego

·              zagrożenie pożarem lub wybuchem

·              zagrożenie porażeniem prądem elektrycznym przy spawaniu elektrycznym, związane z użytkowaniem spawarek i ich wyposażenia

Spawacz podczas pracy jest narażony na szereg niebezpieczeństw. Wszystkie zagrożenia trzeba maksymalnie wyeliminować postępując zgodnie z obowiązującymi przepisami i zasadami BHP. Należy dbać o właściwe zabezpieczenie pracowników przed niebezpiecznymi, szkodliwymi i uciążliwymi czynnikami na stanowisku pracy oraz przestrzegać terminowych przeglądów stanu technicznego używanego sprzętu.

...