Kobieta nawrócona.pdf

Kobieta nawrócona

„Dziennik Bridget Jones” najlepsza komedia sezonu

, napisana przez Helen

Fielding, okazała się bestsellerem w Anglii i następnie w Ameryce, zaś

nakręcony według niej film jest sukcesem sezonu. Czytelnicy jej polskiego

przekładu wyrażają zaskoczenie: ot, notatki przeciętnej dziewczyny

zabarwione humorem, gdzie tu sensacja? Czy film, który właśnie wszedł na

nasze ekrany, tłumaczy ją?

formie pamiętnika „Dziennik Bridget Jones”

ZYGMUNT KAŁUŻYŃSKI

Bridget rzeczywiście jest osóbką jak wiele innych, z tym jednak, że korzysta ona ze

zdobyczy feminizmu, czyli z możliwości, jakich dostarczają kobiecie obyczaje

współczesne, przyznające jej pełną wolność. Bridget ma około trzydziestki, dobre

stanowisko w firmie wydawniczej, jest namiętną palaczką, często korzysta

z alkoholu, nie dba o kokieteryjny wygląd i popada w nadwagę, nie ma również

skrupułów, jeśli idzie o sprawy męsko-damskie: gdy jest okazja i gdy ma ochotę, to

proszę bardzo.

Zobacz: trailer filmu w formacie mpeg

Ma grono przyjaciół o poglądach podobnie swobodnych: dziennikarka, działaczka

społeczna, popularny śpiewak rockowy, który porzucił karierę i żyje jakby skakał z

kwiatka na kwiatek. Co prawda, ostatnio Bridget niepokoi się, że nadmiar tytoniu

i ginu szkodzi jej, próbuje też pozbyć się otyłości i ćwiczy aerobik; ale poza tym jej

życiorys wydaje się wyrównany. Pojawia się w nim jednak nowy element. Dwaj

panowie interesują się nią, jak się zdaje, z zamiarem długofalowym; w niej również

budzi się potrzeba, na razie niejasna, ale narastająca, by odnieść się do tych okazji

w sposób trwały. Co wymaga rewizji jej dotychczasowego stylu życia.

Powieść w

Czy powinien on się zmienić, zaś jeżeli tak, to na jaki? To właśnie pytanie

zdecydowało o oryginalności i powodzeniu powieści i filmu: kobiece wyzwolenie

natrafia na kontrast – wyłania się tradycyjna damska sytuacja, tak jak ona wygląda

w potocznej codzienności. Z feminizmu bowiem jest kłopot, stale nierozwiązany,

w przeciwieństwie do innych postępowych poglądów naszych czasów, które jako

tako funkcjonują jako nieodłączna już część naszego życia. Tymczasem feminizm

jest wciąż kwestionowany. Problem ten rysuje się ostro w społeczeństwach

o krańcowych poziomach cywilizacyjnych, tak jest np. w Izraelu, co opisuje Anka

Grupińska w niedawno wydanym reportażu „Najtrudniej jest spotkać Lilit”. Z jednej

strony występują tam nowoczesne dziewczyny, istne Amazonki, które używają

instytucji, życia i chłopów jak im się podoba, i potrafią posłużyć się pepeszą w razie

potrzeby. Obok tego zaś trwają odwieczne familie chasydzkie, w których rodzice,

tuż po narodzeniu się dzieci, ustalają ich przyszłe małżeństwa mające nastąpić po

doj-rzałości, i dziewczyny bez sprzeciwu przystają na tę ślepą konieczność. Gdy

zaniepokojona tą biernością Grupińska zapytywała je – jak sądziła – ofiary,

uzyskała niespodziewaną odpowiedź. „Miłość to umiejętność dawania, a dawać

można każdemu, więc każdego można pokochać. Zaś owe z góry ustalone

swatanie daje zabezpieczenie: najpierw gruntownie sprawdza się kandydata,

a potem wyłania się miejsce na uczucie. Ci, którzy nie są chasydami, zakochują się

przypadkowo, a potem okazuje się, że wybrany ma poważny feler”. Uderzające

było dla Grupińskiej, że owe kobiety wyglądały na jak najbardziej szczęśliwe.

Bunt nie daje szczęścia

Czego nie da się powiedzieć o feministkach, co przyznała Shere Hite, autorka

głośnego w latach 70. „The Hite Report”, na temat jakimi to partaczami erotycznymi

są mężczyźni. Oświadczyła ona w wywiadzie w 1986 r., że „walka kobiet

o wyzwolenie naraziła je jednak na utratę równowagi”. Jest ciekawe, że ruch

feministyczny aktywny w krajach awansu cywilizacyjnego nie przyjął się np. we

Włoszech, gdzie – wydawałoby się – jest potrzebny, zresztą podobnie dzieje się

w innych okolicach o kulturze śródziemnomorskiej. Wytworzyły one obyczajowość,

w której kobieta co prawda jest obowiązana do przestrzegania tego i owego,

i ograniczona do gospodarstwa, ale tam w owej kuchni z miotłą w ręku jest

w najwyższym stopniu szanowana, jej głos w rodzinie bywa decydujący i liczą się

z nim najbardziej krwawi mafioso! O czym wie bywalec kina włoskiego: jaką to

potęgą potrafiła być Alida Valli, Anna Magnani czy Sophia Loren, mimo że

krępowały się wyjść na ulicę bez nakrycia głowy. Feminizm nie był im potrzebny,

w starej cywilizacji, która ustaliła, że mężczyzna potrzebuje męskiego, kobieta zaś

– kobiecego.

Inaczej dzieje się w społeczeństwach wstrząsanych przemianami i tu feminizm

odegrał swoją rolę... ale zastanawiam się, czy nie posuwam się za daleko, sięgając

do podobnej historiozofii i czy nie wybrałem się z drągiem na mrówkę, z okazji

udanej angielskiej komedii. Jednak niezupełnie: „Dziennik” byłby farsą jakich wiele,

gdyby nie jego oryginalność obyczajowa: dziewczyna wolna, która osiągnęła

sukces zawodowy, która nie musi liczyć się z zakazami, uprawia alkohol, używki,

gastronomię i także seks bez ograniczeń, obraca się w towarzystwie bez

przesądów – staje wobec perspektywy wybrania towarzysza życia, założenia

rodziny, prowadzenia gospodarstwa, czyli losu odwiecznej kury domowej, wszystko

to na tle dzisiejszej metropolii; konfrontacja, która – być może – staje się typowa.

Jest to okazja do groteski i film, postępując na ogół wiernie za powieścią,

wykorzystał ją.

Przede wszystkim dziewczyna ma do wyboru dwóch kandydatów, problem, który

dręczył już Scarlett w „Przeminęło z wiatrem”. Zrazu nie rysuje on się wyraźnie.

Mark jest nudnym prawnikiem, konwencjonalnym, uległym mamusi i wyraża się

z pogardą o naszej nieodpowiedzialnej Bridget, ona zaś kpi z niego w swoim

dzienniku. Drugi, Daniel, należy do jej życia: jest to jej szef w firmie wydawniczej,

funkcjonujący podobnie swobodnie jak ona: Bridget nie będzie musiała z jego

powodu zmieniać swojej niezależności i idzie z nim bez wahania do łóżka. Gra go

Hugh Grant, znany u nas z „Czterech wesel i pogrzebu” oraz z „Rozważnej

i romantycznej” według powieści Jane Austen jako sentymentalny, niezgrabny, lecz

uparty w uczuciach kochanek; tutaj ma rolę krańcowo różną: co prawda

eleganckiego, ale egoisty i łajdaka używającego Bridget jako ewentualnej rezerwy

w oczekiwaniu na bardziej atrakcyjne okazje. Co nie powinno jej niepokoić,

zważywszy jej podobną nonszalancję życiową, ale jednak, ale jednak, irytuje ją...

ten drugi, nudny Mark się przybliża... Szykuje się rezygnacja

z nieodpowiedzialnego Daniela, który niemalże staje się tu symbolem, oznacza

stopniowo następującą odmianę: Bridget z feministycznej niepodległości przesuwa

się do odwiecznej misji kobiecej. Finał jest do przewidzenia.

Wolność czy porządek?

Historyjka mogłaby okazać się banalna gdyby nie humor filmu: polega on na

przeciwstawieniu swobody obyczajowej postaci oraz sytuacji wymagających

regularnego, powszechnie przyjętego sposobu zachowania się, do czego ani

Bridget, ani jej otoczenie nie pasuje. Tak jakoś wypadło, że dochodzi do bójki

między Danielem i Markiem o Bridget: „starcie między mężczyznami o dziewczynę”,

co w tradycyjnym kinie stanowi efektowny pojedynek na pięści, ale nie tutaj; jest to

istna parodia, bo przeciwnicy– uważający, że powinni się bić – zgoła tego nie

potrafią. Jeden drugiego usiłuje kopnąć od tyłu, trzymają się za kieszenie

i bezskutecznie próbują się przewrócić, tarzają się po ziemi tam i z powrotem.

Dawno już nie było tak śmiesznej bijatyki w filmie. Organizuje się zabawa

kostiumowa: ma ona polegać na przebraniu się panów za osoby duchowne, pań za

ulicznice. Ale nastąpiła zmiana, o której nie wszystkich powiadomiono: towarzystwo

jest więc w codziennych garniturach, zaś naiwny Mark wypożyczył strój pastora

z sutanną i koloratką, i czuje się głupio, ale nie do tego stopnia, jak inny gość

ciężej nabrany, w uroczystym ornacie, w infule biskupa i z pastorałem.

Występuje tu, na uroczystej promocji książkowej, autentyczny pisarz Salman

Rushdie, ten skazany wyrokiem – niewykonanym – przez ajatollaha Iranu,

zaproszony przez realizatorów filmu do udziału; stawia mu się raz po raz

niedorzeczne pytania w rodzaju: „Czy pan nie wie, gdzie tu jest ubikacja?”

Natomiast dziwowiskiem filmu jest główna rola amerykańskiej aktorki Renée

Zellweger. Tak jest. Gra ona paroma grymasami i robi z Bridget głupka stale

zdezorientowanego; ciągle zaskoczona, bo nic jej nie wychodzi z tego, co

zamierzała, co jednak ma być sympatyczne. Bridget jest kimś zupełnie innym:

oczywiście jest spontaniczna, ale jej wolność łączy się z bystrością, i nawet gdy

aranżuje kłopotliwe sytuacje, wie co robi. Nie bez powodu Daniel i Mark interesują

się nią. Następnym dziwowiskiem jest, że ten klops aktorski nie przeszkadza. Jest

to tryumf znakomitego scenariusza nad nietrafnym wykonaniem.

Jego sukces polega na osiągnięciu przekonującej równowagi. Łatwo bowiem mogło

tu dojść do kompromitacji albo damskiego dążenia do wolności, albo kobiecej

potrzeby życiowego ładu. Bywały filmy, które ośmieszały feminizm na rzecz jakoby

wartościowego porządku familijnego. Tutaj nudny lecz zakochany mecenas Mark

oświadcza, że bierze Bridget taką, jaka ona jest, i powtarza to parę razy, bo nie jest

błyskotliwy w sformułowaniach. Co odpowiada opinii sławnej modelki Glorii

Steinem, zapytanej co sądzi o feminizmie: „Po co cały ten zgiełk! wystarczy trochę

czułości, trochę ciepła, trochę pieszczot, i wszystko się wyjaśni”. Popieram

najgoręcej, tym bardziej że „Dziennik Bridget Jones” jest jak dotąd najlepszą

komedią sezonu.

Plik z chomika:

Inne pliki z tego folderu:

Inne foldery tego chomika: