Młodociany – osoba, która ukończyła 16 lat, a nie przekroczyła 18 roku życia. Młodociany a małoletni- małoletni według KC to osoba, która nie przekroczyła 18 roku życia; małoletni który ukończył 13 lat ma ograniczoną zdolność do czynności prawnych. Według KP młodociany, który nie ukończył 16 lat jest pozbawiony całkowicie zdolności di czynności prawnych w zakresie stosunków pracy. Prawo pracy ogranicza możliwość zatrudniania młodocianych ze względu na ochronę ich zdrowia oraz dążenie do łączenia tego zatrudnienia ze zdobywaniem przez nich kwalifikacji zawodowych.
Zatrudnienie młodocianego nie posiadającego kwalifikacji zawodowych jest dopuszczalne tylko, gdy podstawą zatrudnienia jest umowa o pracę w celu przygotowania zawodowego. Określa ona w szczególności:
1. rodzaj przygotowania zawodowego /nauka zawodu- 36 miesięcy, po których uzyskuje się tytuł wykwalifikowanego robotnika lub czeladnika, czy przyuczenie do wykonywania określonej pracy-3 do 6 miesięcy, po którym otrzymuje się zaświadczenie o przyuczeniu do określonej pracy/
2. czas trwania i miejsce wykonywania określonej pracy
3. sposób dokształcania teoretycznego
4. wysokość wynagrodzenia
W ustawie jasno są określone zasady zatrudniania młodocianego ze względu na jego rozwój zarówno fizyczny jak i psychiczny. Podjęcie pracy przez młodocianego jest niezbędne do zdobycia doświadczenia zawodowego jakim jest przygotowanie do zawodu. Jednak należy ciągle pamiętać, że wiąże się ona z ryzykiem pracy w trudnych i niekorzystnych warunkach. Osoby młodociane są z reguły osobami niedoświadczonymi, nieświadomymi ryzyka jakie ich czeka w przyszłej pracy. Ustawa określa sposób wykonywania pracy przez młodocianego w taki sposób, aby nie została naruszona granica wykorzystywania młodocianego lub przekraczająca jego psychofizyczne możliwości. Szkody powstałe podczas pracy mogą być dla niego trwałe i nieodwracalne w skutkach. Mogą być zagrożeniem dla młodocianego pracownika ale także dla pracodawcy, który może nie posiadać odpowiedniej wiedzy i doświadczenia. Praca związana z wysiłkiem fizycznym, oraz wymuszoną pozycja ciała wpływa obciążająco na jeszcze rozwijający się organizm młodego człowieka i tym samym kształtuje wadliwy wzorzec postawy, uszkodzenia ciała lub uszczerbki na zdrowiu. Takie sytuacje wpływają negatywnie na życie młodocianego zniechęcając do jednoczenie do podjęcia późniejszej pracy zarobkowej w dorosłym życiu. Praca przygotowująca do zawodu nie może trwać zbyt długo, ani też nie może zbytnio obciążać fizycznie. Dobierając rodzaj pracy do młodocianego należy brać pod uwagę jego psychofizyczne możliwości oraz dawać mu takie obowiązki – zadania z którymi będzie w stanie sobie poradzić. Ważne jest że młodociany w celu nieprzejęcia natywnych wzorców moralnych nie może obsługiwać stanowiska gastronomicznego w którym produktem będzie sprzedaż alkoholu. W ustawie opisany jest; czas przeznaczony na prace fizyczną, działanie toksyn, chemikaliów, czynników biologicznych, zagrożenie wypadkowe. Wysiłek fizyczny jest rozróżniony ze względu na płeć młodocianego. Do takiego podziału młodociany powinien się stosować w celu uniknięcia konsekwencji i nieprzyjemności.
Wykaz zamieszczony w rozporządzeniu Rady Ministrów z 24 sierpnia 2004 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym i warunków ich zatrudniania przy niektórych z tych prac określa maksymalne obciążenie fizyczne, na które może być narażony młodociany. Wielkość tego obciążenia dla poszczególnych osób młodocianych, w czasie ich zatrudniania, powinna być dostosowana do stopnia indywidualnego rozwoju i poziomu wydolności fizycznej.Biorąc pod uwagę konieczność ochrony zdrowia młodocianych, zezwala się na zatrudnianie ich w szczególności przy pracach:
1. Prace polegające na podnoszeniu i przenoszeniu ciężarów o masie i na odległości nieprzekraczające wartości określonych w dziale I ust. 1 pkt 6 i 7 załącznika nr 1 do rozporządzenia oraz prace wymagające powtarzania dużej liczby jednorodnych ruchów.
Przewożenie ciężarów na taczkach jednokołowych
Dozwolone jest młodocianym chłopcom po ukończeniu 16 roku życia
2. Przewożenie przez chłopców na taczkach jednokołowych na odległość do 50 m ładunków o masie do 50 kg po powierzchni gładkiej, utwardzonej lub po pomostach zbitych z desek trwale zamocowanych, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2 %.
Przewożenie ciężarów na wózkach 2 – kołowych poruszanych ręcznie
3. Przewożenie przez chłopców na wózkach 2-kołowych poruszanych ręcznie na odległość do 100 m po powierzchni gładkiej ładunków o masie do 80 kg, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2 %, a po powierzchni nierównej - ciężarów do 50 kg, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 1 %.
4. Przewożenie na wózkach 3- lub 4-kołowych poruszanych ręcznie na odległość do 150 m ładunków o masie: dziewczętom do 50 kg oraz chłopcom do 80 kg, jeżeli pochylenie powierzchni nie przekracza 2 %
5. Przewożenie na odległość do 200 m ładunków w wagonikach, kolebach przemieszczanych ręcznie po szynach o masie: dziewczętom do 300 kg oraz chłopcom do 400 kg, jeżeli pochylenie toru nie przekracza 1 %.
Ważne jest, aby w ciągu doby czas poświęcony na wykonywanie tych czynności nie przekraczał 1/3 czasu pracy młodocianego.
W ustawie zaprezentowane są warunki podnoszenia i przenoszenia ciężarów. W tym przypadku masę i odległość określają zapisy prawne, które to mówią, że dziewczęta mogą przenosić i dźwigać do 14 kg., a chłopcy do 20 kg., na odległość nie większą niż 25m. jeśli jednak czynność jest powtarzalna odległość i ciężar powinny być mniejsze. Na kontakt z takimi zagrożeniami narażają młodocianych praktyki na budowie i magazynie. Młodociani chłopcy mogą przewozić ładunki do 50 kg. Na taczkach jednokołowych na odległość do 50 m, a ładunki do masie 80 kg. Do wózkach dwukołowych na odległość 100 m. warunki to gładka powierzchnia i nieprzeciążanie praktykanta. Na wózkach trójkołowych i czterokołowych poruszanych ręcznie na odległość 150m przez młodociane dziewczęta ładunek nie może być większy niż 50 kg. ( u chłopców 80 kg.) Ważnym jest że w masę transportowanych materiałów wchodzi tez masa pojazdu oraz że czas na wykonywanie takich zadań nie może przekraczać 1/3 czasu pracy młodocianego.
Prace charakteryzujące się stałą wymuszona i niewygodną pozycją przy pracy to prace; przy naprawach pojazdów samochodowych, układaniu podłóg oraz układaniu i naprawach nawierzchni drogowych, pod warunkiem wykonywania ich nie dłużej niż 3 godziny na dobę.
Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych w wieku powyżej 16 lat, w zakresie
potrzebnym do przygotowania zawodowego w zawodzie mechanika pojazdów samochodowych, przy pracach wymagających wymuszonej pozycji ciała nie dłużej niż w ciągu 3 godzin na dobę.
Dozwolone jest zatrudnianie młodocianych chłopców w wieku powyżej 16 lat, w zakresie nauki zawodu posadzkarza oraz montera nawierzchni drogowych, przy pracach brukarskich nie dłużej niż w ciągu 3 godzin na dobę.
W pracy, do której zadań będzie należało naprawa pojazdów, układanie podłóg, naprawa nawierzchni drogowych, czas pracy skrócony jest o 3 godziny co nie pozwoli na szybką eksploatację młodego człowieka i zachowanie dobrego zdrowia na wiele lat.
Do jakich prac najczęściej są zatrudniane osoby młodocianeOsoby takie są najczęściej zatrudniane jako:
ü pomoc przy drobnych pracach biurowych np. goniec,
ü przy porządkowaniu i segregowaniu dokumentów czy archiwum,
ü do obsługi komputera czy innych urządzeń biurowych,
ü do drobnych prac porządkowych,
ü czy zbierania owoców.
Prace wzbronione młodocianym
W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych kobietom określono jako wzbronione dla kobiet prace związane z wydatkiem energetycznym równym 5000 kJ w ciągu zmiany roboczej oraz prace dorywcze, jeśli podczas ich wykonywania wydatek energetyczny wynosi 20 kJ na minutę.Dopuszczalne granice obciążenia energetycznego młodocianych podczas pracy ustalono w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 1990 r. w sprawie wykazu prac wzbronionych młodocianym oraz z dnia 21 grudnia 1991 r., zmieniającym to rozporządzenie.
listopadowy-chomik